II. Phương pháp xác định giá bán sản phẩm thông thường

Trong quá trình định giá bán sp, điều quan trọng mà các nhà quản trị doanh nghiệp mong muốn trước hết là giá bán đủ để bù đắp chi phí và đạt đc mức lợi nhuận mong muốn. Với quan điểm chung trên, các doanh nghiệp thường xác định giá bán của sp theo phương pháp thông thường. Pp định giá bán sp thông thường đc xác định bao gồm phần chi phí gốc ( chi phí cơ sở) và phần tiền cộng thêm vào chi phí gốc.

Chi phí gốc là cơ sở để xác định giá bán sản phẩm

Tùy thuộc vào yêu cầu của từng dn mà chi phí gốc có thể đc xác định là :

- Chi phí sx , chế tạo sp : là giá thành sxsp bao gồm CFNVLTT, CFNCTT và CFSXC

- Toàn bộ biến phí về sx, biến phí về tiêu thụ và quản lý ; LÀ biến phí trong giá thành toàn bộ sp tiêu thụ

Với cách xác định như trên, giá bán sp đc xác định như sau : Giá bán sp = Chi phí gốc + phần tiền cộng thêm

Phần tiền cộng thêm thường đc tính theo tỷ lệ cộng thêm để cùng với chi phí gốc bù đắp đc chi phí bỏ ra và thỏa mãn mức hoàn vốn mong muốn

Tỷ lệ phần tiền cộng thêm = ( Mức hoàn vốn mong muốn + CF cần bù đắp theo kế hoạch) / Chi phí gốc theo kế hoạch * 100

Phần tiền cộng thêm ddc xác định như sau

Phần tiền cộng thêm = Tỷ lệ phần tiền cộng thêm * CF gốc kế hoạch

Mức hoàn vốn mong muốn tính như sau :

Mức hoàn vốn mong muốn = Tỷ lệ hoàn vốn mong muốn * Vốn hoạt động bình quân

Tỷ lệ hoàn vốn mong muốn = Lãi / Vốn đầu tư

Do phần chi phí gốc làm cơ sở để định giá bán có giới hạn phạm vi chi phí là giá thnahf sxsp hoặc biến phí sx, biến phí tiêu thụ và quản lý nên có 2 pp thông thường là

- định giá bán sp dựa vào toàn bộ CF sx ( giá thành sx)

- định giá bán sp dựa vào biến phí của giá thành toàn bộ

1. Định giá bán sp theo toàn bộ CFsx ( giá thành sx)

Theo cách định giá này CF gốc làm cơ sở xác định giá bán là toàn bộ CF sx của sp, bao gồm :

- CFNVL

- CFNCTT

- CFSXC

Căn cứ vào chính sách định giá bán sản phẩm của doanh nghiệp để xác định phần tiền cộng thêm đủ để bù đắp phần CF bán hàng và CF quản lý DN tính cho sp tiêu thụ và đạt mức lợi nhuận mong muốn.

Vd, tại một dc sx và tiêu thụ sp A, trong năm có các tài liệu sau

I. Tài liệu kế hoạch :

1. Số vốn hoạt động bình quân là 800.000

2. Dự kiến trong năm sản xuất, tiêu thụ 780 spA

3. Dự toán CFsx và tiêu thụ là 408.000, trong đó

- CFNVLTT 150000

- CFNCTT 75000

- CFSXC 80000

- CF bán hàng 20000

- CF quản lý dn 83000

4. Tỷ lệ hoàn vốn đầu tư mong muốn là 10%

II. Tài liệu thực tế về sx và tiêu thụ sp A

1. Tổng giá thành sx của 800 spA là 328000

- CFNVLTT 160000

- CFNCTT 80000

- CFSXC 88000, trong đó :

+ Biến phí sxc 22000

+ định phí sxc 66000

2. Tổng CFBH 24000 trong đó

- biến phí bán hàng 26000

- định phí bán hàng 8000

3. Tổng CFQLDN 96000 trong đó

- biến phí qldn 28800

- định phí qldn 67200

Việc xác định giá bán sp dựa vào giá thành sp tiến hành theo trình tự sau :

- Trước hết, xác định phần CF gốc ( căn cứ vào tài liệu thực tế) ta tính đc tổng giá thành là 328000 và giá thành đơn vị là 410

- Tiếp theo xác định phần tiền cộng thêm vào CF gốc dựa vào tỷ lệ phần trăm CF cộng thêm và tổng giá thành sxsp

Tỷ lệ % cộng thêm = (10% * 800000) + (20000+83000) / (15000+75000+80000) * 100 = 60%

Số tiền cộng thêm là 196.8000 ( 60% * 328000) tương ứng tính cho đơn vị sp là 246

Cuối cùng xác định tổng giá bán và giá bán đơn vị sp tương ứng là :

524.800(328000+196800) và 656 ( 410+246)

Qua kết quả tính toán như trên, ta thấy nếu DN tiêu thụ hết 800sp A thì kết quả như sau :

Tổng giá bán 524800

Giá vốn hàng bán 328.000

Chi phí bán hàng 24000

CF QLDN 96000

Kết quả tiêu thụ +76800 -> lãi

Như vậy, với số tiền cộng thêm là 196800 đã bù đắp đc phần CFBH, CF QLDN và còn đạt số lãi 76.800 với tỷ lệ hoàn vốn đầu tư thực tế đạt là 76800/800000 = 9,6%

2. Định giá bán sp theo biến phí trong giá thành toán bộ của sp tiêu thụ

Với cách định giá này chúng ta phải phân chia CF để sx, tiêu thụ sp thành định phí và biến phí rồi lấy biến phí làm CF gốc sau đó tính phần tiền cộng thêm vào CF gốc, cuối cùng sẽ xác định đc giá bán sp. Cùng với ví dụ nêu trên ta xác định đc giá bán của sp theo trình tự sau :

- CF gốc là toàn bộ biến phí bao gồm biến phí sx biến phí bán hàng và biến phí QLDN của toàn bộ sp là 306.800, tính hco 1 đơn vị sp là 383,5

- Xác định phần tiện cộng thêm ( giả sử tỷ lệ cộng thêm là 90%) ta có tổng số tiền cộng thêm là 276.120 ( 90% * 306.800) và tính cho 1 đơn vị sp là 345,15

- Xác định giá bán toàn bộ sp là

582.920 ( 306.800 + 276.120) và giá bán đơn vị là 728,65 ( 383,5 + 345,15)

Qua kêt quả đã tính đc thì nếu DN tiêu thụ đc 800spA thì kết quả sẽ là :

Tổng giá bán 582.920

CFNVLTT 160.000

CFNCTT 80.000

Biến phí sx chung 22.000

Biến phí bán hàng 16.000

Biến phí QLDN 28.800

Định phí sx chung 66.000

Định phí bán hàng 8.000

Định phí QLDN 67.200

Kết quả tiêu thụ + 143.920 -> lãi

Như vậy, với số tiền cộng thêm là 276.120 đã đủ bù đắp đc phần định phí sx chung, định phí bán hàng và định phí QLDN đồng thời đạt số lãi 134.920

Qua kết quả định giá bán sp theo pp thông thường ta thấy kết quả tiêu thụ có số chênh lệch khá lớn là 76.800 ( cách 1) và 134.920 ( cách 2) đó là do sự khác nhau về giới hạn, phậm vi chi phí tính làm CF gốc cũng như phần tiền cộng thêm vào CF gốc, tính sát thực của việc lập kế hoạch, dự toán CF. Điều này là bình thường và đó chính là xuất phát điểm cũng như mục đích của kế toán quản trị là đáp ứng yêu cầu quản trị doanh nghiệp mà trên thực tế không phải yêu cầu của các DN đều giống nhau.