Chương 4

1/Thế nào là sản xuất hàng hóa

-Sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó sản phẩm được sản xuất ra để trao đổi hoặc mua bán trên thị trường.

-Sản xuất tự cấp tự túc là kiểu tổ chức kinh tế mà sản phẩm do lao động tao ra nhằm để thỏa mãn trực tiếp nhu cầu của người sản xuất.

ưu thế: sản xuất hàng hóa ra đời là bước ngoặt căn bản trong lịch sử phát triển của loài người,nó làm phát triển khả năng sản xuất hàng hóa,xóa bỏ nền kinh tế tự nhiên,phát triển nhanh chóng lực lượng sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội.

2/Hàng hóa là sản phẩm của lao động,nó có thể thỏa mãn nhưng nhu cầu nhất định nào có của con người thông qua trao đổi,mua bán.

hai thuộc tính của hàng hóa:

giá trị sử dụng:với giá trị sự dụng hàng hóa trước hết là vật nhờ có những thuộc tính của nó mà thỏa mãn được một loại nhu cầu nào đó của con người.ko kể nhu cầu đó đươcj thỏa mãn một cách trực tiếp,nêu vật ấy là một tư liệu sinh hoạt,hay gián tiếp,nếu vật ấy là mot tư liệu sản xuất.

Số lượng giá trị sử dụng của mot vât ko phải ngay mot lúc phát hiện ra được hết,mà nó được phát hiện dần dần trong quá trình phát triển của khoa hoc kĩ thuật.

Giá trị sử dụng hay công dụng của hàng hóa là do thuộc tính tự nhiên của vât thể hàng hóa quyết định.Với ý nghĩa như vậy ,giá trị sử dụng là một phạm trù vĩnh viễn.

Giá trị sử dụng chỉ thẻ hiện khi con người sư dụng hay tiêu dùng ,nó là nội dung vật chất của của cải ,ko kể hình thức xã hội của của cải đó như thế nào

Con người ở thời đại nào cũng đều cân đến các giá trị sư dụng khác nhau của vật phẩm để thỏa mãn nhưng như cầu muôn vẻ của mình

Một vật là hàng hóa thì nó nhất thiết thì phải có giá trị sử dụng.Nhưng ko phải bất kì vật nào có giá trị sủ dung cũng là hàng hóa,chảng hạn không khí rất cần cho cuộc sống của con người nhưng nó ko phải là hàng hóa.

3/Giá trị hàng hóa:muốn hiểu đuoc giá trị hàng hóa phải đi từ giá trị trao đôi."giá trị trao đổi trước hết biểu hiện ra như là mối quan hêi về số lượng ,là một tỉ lệ theo đó những giá trị sủ dụng loại này dươc trao đổi với những giá trị sử dụng loại khác,vấn đề đặt ra là ,tại sao vải và thóc là hàng hoa có giá trị sử dụng khác nhau,hơn nữa chúng lai trao đổi với nhau theo một tỉ lệ nhất định

Sở dĩ hai hàng hóa khác nhau là vải và thóc lại có thể đổi đươc với nhau,bởi vì nhưng hàng hóa khác nhau có cái gì chung,cái chung đó ko phải là vải ,là thoc,,,...đều có thể quy đổi được.Các giá trị trao đổi khác nhau phải đươc quy thành cái chung đó,và mỗi giá trị trao đổi đều đạ biểu cho mot lương nhiều hay ít của cái chung ấy

Vậy cái chung ấy phải chăng là giá trị sự sụng của hàng hóa

Nếu ko phải là giá trị sự dụng,thì cái gì chung cho mọi giá trị trao đổi.

Mác đã chỉ rõ "Nét đặc trưng của quan hệ trao đổi hang hóa chính lại là việc phải tạm gạt giá trị sử dụng của hàng hóa ra một bên.

Nếu ko phải giá trị sư dụng,thì cái gì chung cho mọi giá trị trao đổi?

Nếu gạt giá trị sư dung của hàng hóa ra một bên thì vật thể hàng hóa chỉ còn có mot thuộc tính mà thôi,cụ thể:chúng là sàn phẩm của lao động.như vây một khi ko kể đến giá trị sử dụng của hàng hóa có nghĩa là no ko còn là vải vóc,là thóc...hay một vật có ich nào nữa,nó cũng ko phải là sản phảm lao đông của người thơ dệt,người nông dân,hay là bất kì một lao đông sản xuất cụ thể nào,nó chỉ còn lai có tính chất chung của các thứ lao đông khác nhau,đó là sự hao phí lao đông của con người.

Rõ ràng nếu bóc cái vỏ giá trị sử dụng,cũng như tính hưu ích của lao động ra,gạt bỏ cái bề ngoài tùy tiện ngẫu nhiên của giá trị trao đổi,thì ta sẽ thấy tất cả các hàng hóa đều giống nhau hoàn toàn ,đều có một thực thể xã hội như nhau đều là những vật kết tinh đong nhất-đó là sức lao đông của con người được tích luy lại.Nhờ có cơ sỏ chung đó mà hàng hóa có thể trao đổi đươc với nhau,vì vậy,ta trao đổi hàng hóa cho nhau chẳng qua là trao đổi lao động của mình ẩn chứa trong nhưng hàng hóa ấy.chính lao động hao phí để tạo ra hàng hóa là cở sở chung của việc trao đổi và nó hình thành giá trị của hàng hóa.

Vậy giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất két tinh trong hàng hóa

Mối liên hệ của hai thuộc tính của hàng hóa:giữa hai thuộc tính của hàng hóa luôn có mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau.Trong đó giá trị là nội dung ,là cơ sở của giá trị trao đổi;còn giá trị trao đổi là hình thức biểu hiện của giá trị ra bên ngoa.Khi trao đổi sản phẩm cho nhau,những người sản xuất ngầm so sánh lao động ẩn giấu trong hàng hóa với nhau.Thực chất của quan hệ trao đổi là ngưoi ta trao đổi lượng lao đông hao phí của mình chứa đựng trong các hàng hóa.Giá trị là một phạm trù lịch sử,gắn liền với nền sản xuất hàng hóa.Nếu giá trị sử dụng là thuộc tính tự nhiên thì giá trị là thuộc tính xã hội của hàng hóa.

Hàng hóa là sự thống nhất của hai thuộc tính giá trị sử dụng và giá trị,nhưng đây là sự thống nhất của hai mặt đối lập.

Sự đối lâp và mâu thuẫn giữ giá trị sử dụng và giá trị thể hiện ở chỗ;người làm ra hàng hóa đem bán chỉ quan tâm đến giá trị sử dụng cũng chính là để có đươc giá trị.Ngược lai người mua hàng hóa lai chỉ chú ý đến giá trị sử dụng ,nhưng muốn tieu dùng giá trị sử dụng đó người mua phải trả giá trị nó cho người bán.Ngĩa là quá trình thưc hiên giá trị tách rời quá trình thực hiện giá trị sử dụng;giá trị được thực hiên trước,sau đó giá trị sử dụng mới đươc thưc hiên

Sở dĩ hàng hóa có hai thuộc tính:giá trị sử dụng và giá trị là do lao động của người sản xuất ra hang hóa có tính hai mặt.chính tính hai măt của lao đông sản xuất hàng hóa quyết định tính hai măt của bản thân hàng hóa,Đó là lao đông cụ thể và lao đông trừu tượng

Lao động cụ thể là lao động có ích dưoi hình thức cụ thể của nghề nghiệp chuyên môn nhất định.mỗi lao đông cụ thể có mục đích riêng ,đối tượng rieng,phương tiên riêng,phương phap riêng,và kết quả riêng

Mỗi lao đông cụ thể tao ra một loại giá trị sử dụng nhất đinh.Lao đông cụ thể càng nhiều loài càng tạo ra nhiều loai giá trị sử dụng khác nhau.Các lao đông cụ thể hơp thành hệ thống phân công lao đông xã hội.Cùng với sư phát triển của khoa học kĩ thuật,các hình thức lao đông cụ thể ngày càng đa dạng và phong phú,phản ánh trình độ phat triển của phân công lao đông xã hội

Lao đông cụ thể ko phải là nguồn gốc duy nhất của giá trị sử dụng do nó sản xuất ra.Giá trị sử dụng của các vật thể hàng hóa bao h cũng do hai nhân tố hơp thành ;vật chat và lao động.lao đông cụ thể của con người chỉa thay đổi hình thức tồn tại của vật chất,;làm cho nó thích hợp với nhu cầu của con ngưoi.

Lao đong trừu tương lao đông của người sản xuát hàng hóa ,neu coi đó là sự hao phí óc sức sáng tao,sức thần kinh và sức cơ băp,chứ ko kể đến hình thức cụ thể của nó như thế nò ,thì gọi là lao động trừu tượng.

Lao đông bao h cũng hao phí sức lực của con người xet về mặt sinh lí,nhưng ko phải sự hao phí sức lao đông về mặt sinh lí cug là lao đong trưu tưog.lao đông truu tương chỉ có trong nền sản xuất hàng hóa ,do muc đích của sản xuất là đẻ trao đổi,từ đó làm xuất hiến sự cần thiết phải quy các lao cụ thể vốn rất khác nhau,không thể so sánh đươc với nhau thành một thứ lao đông đồng chất có thể trao đổi đươc với nhau,tức lao đong trưu tượng.

lao đong trưu tương tao ra giá trị,làm cơ sơ cho sự ngang bằng trong trao đổi.Nếu ko có sản xuất hàng hóa ko có trao đổi thì cũng phải quy các lao cụ thể về lao đông trừu tượng,Vì vây,lao đông trưu tương là một phạm trù lịch sử rieng có của sản xuất hàng hóa

nếu lao đông cu thể chỉ là một trong hai nhân tố tao thành giá trị sử dụng,thì lao đông trưu tượng là nhân tố duy nhất tao ra giá trị của hàng hóa.Giá tri của mọi hàng hóa chỉ là sư kết tinh của lao dong truu tượng.

Mối liên giữa hai mặt của lao đong sản xuất ra hàng hóa,phản ánh tính chất tư nhân và tính chất xã hội cua người sản xuất hàng hóa.

trong nền sản xuất hàng hóa ,sản xuất là cái gì?sản xuất như thế nào?là vieec riêng của mỗii ngưoi.Họ là người sản xuất độc lâp,lao đông của họ vì vậy có tính chất tư nhân và lao đông cu thể của họ sẽ là biểu hiên của lao đông tư nhân

Đông thời lao đong của mỗi người sản xuất hàng hóa ,nếu xet về măt hao phí sức luc nói chung,tức là lao đông trừu tượng,thì nó luôn là bộ phân của lao đong xã hội thống nhất,nằm trong hệ thống phân công lao đông xã hội,nên lao đông truu tượng là biểu hiên của lao động xã hội.

Trong nền sản xuất hang hóa ,lao đông tư nhân và lao đông xã hôi ko phải là hai lao đong khác nhau mà,mà chỉ là hai măt đôi lâp của lao động thống nhất.Giũa lao đông tư nhân và lao đong xax hội có mâu thuẫn vơi nhau.Đó là mâu thuẫn cơ bản của sản xuất hàng hóa.Mâu thuẫn này thể hiện:

Sản phẩm do con người sản xuất hàng hóa tao ra có thể ko ăn khớp hoăc ko phù hợp vơi nhu cầu của xã hội.

Hao phí lao đông cá biệt của người sản xuất có thể cao hơn hoăc thấp hơn hao phí lao đông mà xã hội có thể chấp nhân

vì sao nói hang hóa có hai thuôc tính:thuôc tính tự nhiên của hàng hóa là giá trị sử dụng,thuộc tính xã hôi của hang hóa là hao phí lao đông kết tinh trong nó và la giá trị.Bất kì một vật nào muôn tro thành hàng hóa đều phải có đủ hai thuôc tính giá trị sử dụng và giá trị,nếu thiếu mot trong hai thuộc tính sản phẩm ko thể là hàng hóa.

*/giá trị hàng hóa là gì:dươc xet cả hai mặt chất và lượng

chất giá trị hàng hóa là do lao động truu tượng của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong hàng hóa.vậy lượng giá trị của hàng hóa là do lượng lao động hao phí để san xuất ra nhưng hàng hóa đó quyết đinh

vây giá trị của hàng hóa là lao đông xã hội của con người kết tinh trong hàng hóa.

Phân tích giá trị của hàng hóa 2 mặt chất và lượng

-Về mặt lượng:lượng lao động truu tượng chứa đựng trong hàng hóa được đo bằng tg lao đông nhưng ko phải thời gian lao động cá biet,thời gian lao đông cá biệt chỉ quyết định giá trị của hàng hóa trên thi trường hàng hóa được trao đổi theo giá trị xã hội. lượng của giá trị xã hội,đươc qd bởi thời gian lao động cần thiết.Thời gian lao đọng xã họi cần thiết là thời gian cần thiết để sản xuất ra một hàng hóa trong diều kiện bình thường của xã họi,tức là với một trình độ kĩ thuật trung bình ,trình độ khéo lóe trung bình và cường đọ lao đông trung bình so với hoàn cảnh xã hội nhất định.

Trong một hoàn cảnh xã hội có hàng triệu người sản xuất hàng hóa ,với thời gian lao đong cá biệt hết sức khác biệt nhau,thì thông thường thời gian lao đong xã hội cần thiết trùng hợp vói thời gian lao động cá biệt cua nhưng người sản xuất và cung cấp đại bộ phận một loại hàng hóa trên thị trường.

Các nhân tố ảnh hương tới lương giá trị hang hóa

-Năng suất lao động:là năng lưc sản xuất của lao đọng nó được tính bằng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong một đơn vị thời gian hoặc số lương thời gian cần thiết để sản xuất ra một dơn vị sản phẩm.có 2 loai năg suất lao động -năng suất lao đong cá biệt

-năng suất lao đông xã hội

trên thị trường hàng hóa được trao đổi ko phải theo giá trị cá biệt mà là giá trị xã hôi.Vì vậy năng xuất lao đong có ảnh hưởng đén giá trị xã họi của hàng hóa chính lá năg suất lao đong xã hội.năng suát lao đong xã hội càng tăng thời gian lao đong xã hội cần thiết càng giảm,lương giá trị của một don vị sản phẩm càng ít.và ngươc lại

năng suất phụ thuoc vào nhieu yếu tố như:trình đọ khéo léo của người lao đong,sự phat triển của khoa học kĩ thuật và trình độ ứng dụng khoa học kĩ thuât và thưc tiễn

-Mức độ phức tạp của lao động:cũng ảnh hưởng nhât định đến số lượng giá trị hàng hóa.theo mức độ phức tap của lao động có thể chia lao động thành lao đong gỉn dơn và lao đông phức tap.

Lao đong giản đơn là sự hao phí lao đọng mot cách giản đơn mà bất kì một ngưoi bình thường nào có khả năg lao động nào cũng co thể thưc hiện được.

Lao đong phức tạp là lao động đỏi hỏi phải được đào tao,huấn luyện thành lao động lành nghề.

Khi nghiên cứu tính chất hai mặt của lượng giá tri hang,có vấn đề đặt ra là :phải chăng trong cùng một đơn vị thời gian lao động,thì bất cứ ai lam viêc gì,nghề gì thì cung đều tao ra lượng giá trị như nhau.vd; trong 1 h,người thợ sửa đồng hô tao ra nhiều giá trị hơn ngưoi rua bát.Bởi vì lao đông của người sủa chưa đông hồ là lao đông phức tap còn ngưoi rua bat là lao đong giản đơn.ngưoi sưa chưa đông hồ đỏi hỏi phải có tay nghề phải rèn luyện.

Vì vậy trong cùng một dơn vị thời gian lao đong như nhau,lao động phức tap tao ra nhiều giá trị hơn so với lao đong giản đơn.

4/nguồn gôc và bản chát của tiền tệ:

1.giá trị trao đổi bieu hiện bên ngoài giá trị hàng hóa nội dung bên trong-chất giá trị ldtt

- lương giá trị thời gian lao đông xã hội cần thiết.

a/hinh thái giá trị đơn giản hay ngẫu nhiên

-1 rìu = 20kg thóc giá trị của 1cai rìu được biêu hiện ở giá trị sử dụng của 20kg thó.c

trong phương trình trao đổi này rìu là hình thái tương đối, còn thóc đươc đặt ngang hàng với rìu để bieu hiện giá trị của riu vì vây thóc đóng vai trò là hinh thái vật ngang giá.

+đặc điểm hình thái vậ ngang giá

-giá trị sử dụng của hàng hóa này đươc dùng để biêu hiện cho giá trị của hàng hóa khác.

-lao đong cu thể sản xuất ra hàng hóa nay sẽ biếu hiện cho lao động trưu tượng kết tinh trong hàng hóa khác.

-lao động tư nhân sản xuát ra hh này chính là sư thừa nhận đối với lao đông xã họi kết tinh trong hàng hóa khác

b/hình thái giá trị toàn bộ hay mở rộng.

1 rìu= 20kg thóc

25kg muoi = 1 rìu

1 con cừu

c/ hình thái giá trị chung

- rìu là vật ngang giá chung

-quá trình trao đổi qua 2 buoc đổi từ hang hóa của mình sang vât ngang giá chung sang hàng hóa mình cần

d/hình thái tiền tệ

1 rìu

20kg thóc = 1 chỉ vàng

25kg muối

1 cừu

- từ hinh thái 1 chuyen sang hình thái 2 :hình thái đều phản ánh nhưng sự biến đổi chất trong quan hệ trao đổi .

-từ hinhg thái 3 sang hìn thái 4 thì ko có sư thai đổi về chất mà chỉ là sự thay đổi về hình thức

Vàng có vai trò là vật ngang giá chung vì vàng có nhưng ưu thế đặc biệt

-đồng nhát về chất nên dễ chia nhỏ về lượng

-ít bị hư hỏng hao mòn trong lưu thông nên dễ bảo quản

-chỉ cần 1 lượng nhỏ song có thể đại diện co 1 lương giá tri lơn

Tiền tên ra đời đã tách thế giớu hh làm 2 cực: 1 bên là các hàng hóa thông thường chỉ tồn tại với tư cách là giá trị sử dụng,1 bên là hàng hóa đặc biệt tức là tiền tệ với tư cách là 1 hiên thân của giá trị.Vì vậy tất cả các hh thông thương đều đặt trong mối tương quan với tiền.

+ Xây dưng bản chất của tiền tệ: là 1 hàng hóa đặc biệt được tách ra khỏi TGhh đóng vai trò là vật ngang giá chung cho tât cả các hag hóa khác nhau nó thể hiện lao đong xã hội và phản ánh quan hệ sx nhưng nguoi sx hàng hóa vơi nhau.

Khi tiền tệ ra đời bản thân nó đã chứa đựng mầm mống của khủng hoảng.

2.Chức năng của tiền tê

a/ thước đo giá trị

- Là chức năng cơ bản của tiền

-Liền làm 2 nhiệm vụ- đo lường giá tri của hàng hóa

- biểu hiện giá trị hàng hóa khác

-Với chưc năng thước đo giá trị tiền chỉ là tưởng tượng ko nhát thiết phải là tiền mặt.

-Ggiá trị hh đươc biểu hiên= tiền gọi là giá cả.Giá cả là hình thức bieu hiện= tien của hàng hóa.Giũa giá trị và giá cả cùa hàng hóa có mối quan hệ giá trị là nội dung,giá cả là thức biểu hiện.

-Nhân tố ảnh hưởng tới đén giá cả

+giá trị của hag hóa ,nhân tố qdinh giá cả ,tương quan giua giá cả và gtri hàng hóa là tương quan tỉ lệ thuận.

+giá trị của tiền tệ:tương quan giua giá cả hh và giá trị của tiền tệ là tương quan tỉ lệ ngịch.

+quan hệ cung cầu

cung lơn hơn cầu thì giá cả nhỏ hơn giá trị

cung nhỏ hơn cầu thì giá cả lơn hơn giá trị

cung bằng cầu thì giá cả bằng giá trị.

b/ Phương tiên lưu thông

Tiền được sử dụng là môi giới trong trao đổi mua và bán hàng hóa ,gắn liền với chức năg này là lưu thông hag hóa và lưu thông tiền tệ

+ Lưu thông là sự vận động liên tục của hàng hóa khi lấy tiền làm phương tien moi giới trong lưu thông

H - T - H

-Giai đoạn H-T:được coi là bước nhảy khó khăn và nguy hiểm của hh song lai là quan trọng và quyet định.

-Giai đoạn T-H: được thực hiên dẽ dàng ,giai đoạn người mua nắm trong tay đồng tiền do đó người mua chủ động.

vay hag hóa đi theo 1 vong tuần hoàn.

+Lưu thông tiền tệ kà sự vận động liên tục của tiền tệ khi lấy sư trao đổi hàng hóa làm tiền đề nghĩa là lưu thông hh qdinh lưu thông của tiên tệ.

-tiên tệ ko theo 1 vong tuần hoàn mà luôn luôn nằm trong linh vực lưu thông.

-Mác cho rằng việc xác định số lượng tiền tệ cần thiết cho lưu thông dien ra theo1 quy luật phô biến gọi là quy luật lưu thông tiền tệ.Quy luật lưu thông tiền tê là quy luật kinh tế phản ánh mối liên hệ và sự tác đọng qua lai giưcx các nhân tố có ảnh hưởng tới số lượng tiền tệ cần thiết cho lưu thông.

c/phương tiện thanh toán

-Tiền được sủ dụng trong mua bán chịu khi,chi trả nợ nần

d/Phương tien cất giữ

- Cất giữ của cải thu nhập:chỉ có tiền vàng mới có chức năg này,người ta ko cất giữ tien giấy.

-Để thực hiên chức năng phương tiên cát trữ thì nhà nươc của các quốc gia hoàn thành quỹ dự trự quốc gia.Quỹ này được sử dụng nhằm điểu hòa lưu thông tien tệ

e/ Tiền tệ thé giới

-Mậu dịch quốc té

- Thanh toán quốc tế

-Di chuyển của cải tài sản từ nước này sang nươc khác.

6/Quy luật giá trị:

-Vị trí:quy luật kinh tế căn bản của sản xuất trao đổi hàng hóa

-Là thời gian lao đông xã họi cần thiết quy đinh sự hình thành giá trị và sư thực hiện giá trị.

a/ Yêu cầu của quy luật giá trị:sản xuất và trao đổi hh phải dưa trên thời gian lao động cần thiết

+Trong sản xuất

- Đối vơi 1 hàng hóa :thời gian lao động cá biệt = thời gian lao động xã hội cần thiết

-Đối với nọi hang hóa : moi thời gian lao đông cá biệt= mọi thòi gian lao đông xã hội cần thiết đươc quy đinh bởi nhu cầu có khả năng thanh toán của xã hội

ví dụ: nhu cầu có khả năng thanh toán của xã hội của vải may mặc = 2 trieu m trong 1 năm với chi phí là 1 h cho 1 m vải.

-Thực tế các nhà sản xuất đã sx ra = 3 trieu m/năm vẫn với chi phí 1 h cho 1 m vải.

suy ra tổng thời gianlao đông cần thiết của 3 triệu m vải đươc sx trong năm.

2 trieu giờ

+ Trong trao đổi

-Đối với 1 hàng hóa :giá cả hh có thể cao hơn,có thể thấp hơn hoăc

= giá trị nhưng ko dươc thoát li khỏi giá trị(ngĩa là lấy giá trị làm cơ sở)

-Đối vói tông hàng hóa : mọi giá cả băng mọi giá trị.

b/Phương thức hoat đông và tác dụng của quy luat giá trị

a/phương thức hoạt động

-Quy luật giá trị là 1 phạm trù trừu tượng song con người vẫn có thể nhận thức được và vân dụng quy luât giá trị theo hướng có lợi cho mình thông qua biểu hiện hoat động bên ngoài của QLGT đó là sự biến động giá cả tren trị trường.Hay quy luật giá cả là biểu hiên quy luật giá trị.

b/Tác dụng

Tự phát điều tiết sx vá lưu thông hh :trong sx ,thông qua sự biến đông của giá cả trên tiền tệ mà quy luật giá trị sẽ tự phát phân bổ các nguồn lực của xh và các ngành sx khác nhau,qua đó duy trì tỉ lệ cân đối giũa các ngành 1 cách tự phát/

Đối với lưu thông:thông qua sư biến động giá cả trên thi trường các thương nhân sẽ tự phát lưu thông từ vùng này sang vùng khác,hoặc căn cứ vào sự chênh lệch hh giưc các thời kì mà có lúc đầu cơ tích trữ,có lúc lai tăng cung về hh trên thị trường.

-Tự phát kích thích cải tiếnkĩ thuật,cải tiến tổ chức qli sx nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động từ đó phát triên llsx và tăng năng suất lao đong xh.

Quy luat giá trị thưc hiên sự bình tuyển tự nhiên,tự phát phân hóa người sản xuất hh thành người giàu và người nghèo từ đó phát sinh quan hệ sx tư bản.