Tôi làm người không thất bại, chỉ là hơi lao đao đôi chút, nhưng mọi thứ rồi sẽ vững cả thôi. Sẽ dần trở nên vững vàng như cách tôi đã đậu đại học vậy, thần kì và tất cả đều giao lại cho vận mệnh sắp đặt. Tôi không tin cái vận mệnh quái quỷ ấy lắm, tôi không tin chữ trong đầu mình nét hụt nét mất vẫn có thể đậu đại học. Tôi càng không tin nếu tôi cố ý bỏ giấy trắng thì vẫn có trường đủ thấp điểm để nhận tôi. Nhưng ai cũng biết mà, vào phòng thi nhìn người khác làm bài mà mình ngồi nhìn thì kể nó cũng lạ, nên tôi đành miễn cưỡng cầm bút lên, mắt nhìn vào đề thi tay hí hoáy làm bài thật nghiêm túc cho giống với bao người. Đấy là hiện tượng truyền nhiễm và lan tỏa năng lượng tích cực. Thế mà không ngờ những gì tôi viết cũng được tính điểm.

Tôi cũng muốn bỏ giấy trắng lắm, nhưng nghĩ đến kỳ vọng của bố mẹ ở nhà đang trông chờ, tôi lại dẹp cái ý nghĩ tội lỗi ấy sang một bên. Nếu bố mẹ biết được tôi vào phòng thi mới nghĩ đến sự kỳ vọng của họ, còn bình thường thì cho rằng họ chẳng trông mong gì ở tôi. Chỉ là nếu thôi, nếu họ biết được điều ấy thật, liệu tôi có trở thành người vô gia cư không.

Kỳ thi năm đó tôi thật sự đậu vào đại học, không chỉ bố mẹ tôi bất ngờ, chị tôi bất ngờ, mà đến cả chính tôi cũng bất ngờ. Tôi nhớ mình không viết đủ nhiều để đạt được số điểm ấy. Hay có thể giám khảo chấm thi nhầm lẫn gì đó, tôi không thể đạt được số điểm như thế được, thế là quá cao so với những gì tôi dự tính. Tôi đã xin phúc khảo.

Tôi ngờ ngợ về số điểm của mình, thế nhưng khi trường ra điểm chuẩn và báo về tin tôi đậu đại học, số điểm kịch sàn, vừa lọt. Nếu tôi muốn đậu đại học, tình huống này sẽ được ví von như con cá may mắn thoát lưới dân chài. Còn hiện thực đây, tôi sẽ gọi nó là đến phút chót rồi vẫn để đối phương ghi bàn vào lưới mình, thua đau với tỉ số 1-0.

Không sao cả, đây là tôi đậu đại học cơ mà, đối với bố mẹ tôi mà nói, tôi đây là thắng. Nên tôi sẽ tạm coi như đây là một màn thua trong vinh quang, tôi đã rất nỗ lực để bỏ trống bài làm rồi. Là nhân cách thứ hai của tôi đậu đại học, chứ tuyệt đối không thể là tôi được.

Nhưng mặc kệ là nhân cách nào, tôi vẫn sẽ trở thành tân sinh viên Trương Gia Nguyên trong niềm tự hào và bất ngờ của bố mẹ. Đứng trước mặt giáo viên chủ nhiệm lớp Mười Hai của tôi, bố mẹ rối rít cảm ơn vì đã cứu vớt lấy một tấm thân đang chênh vênh bên bờ trượt đại học. Thầy chủ nhiệm niềm nở cười tươi, nói rằng đó là trách nhiệm của thầy, phụ huynh đừng nghĩ nhiều.

Bố mẹ tôi ra về trước, thầy giữ tôi lại nói đôi lời tình cảm thầy trò suốt một năm cùng nhau sát cánh chinh chiến, để rồi đạt được quả ngọt hôm nay. Thầy nheo mắt nhìn tôi, tôi lại cố bày ra vẻ tự nhiên thong thả nhất. Tôi vẫn là học sinh của thầy như rất nhiều người khác, tôi vẫn sẽ trong vô thức cảm thấy nhột trong lòng khi bị thầy nhìn như thế dù không làm gì cả. Tôi tránh đi ánh mắt thầy, lơ đễnh nhìn mây nhìn trời. Mãi một lúc sau, thầy đặt tay lên vai tôi vỗ nhẹ.

- Cuối cùng cũng trưởng thành rồi, trò đã thông suốt được thì cố gắng phát huy nhé.

Tôi biết thầy đang nói gì, thầy nghĩ tôi đã cố gắng chạy nước rút để kịp thu nhặt kiến thức trước khi bước chân vào kì thi đại học. Tôi ái ngại nhìn thầy rồi cúi người dạ vâng.

Lúc sau, khi đã đi đến một ngã rẽ, khuất góc nhìn của thầy, tôi đứng lại lén nhìn về vị trí ban nãy tôi cùng thầy nói chuyện. Thầy vẫn đứng đó nhìn theo hướng tôi đi, trên môi dường như còn mang theo nụ cười, có vẻ thầy nhẹ lòng đi nhiều. Lại một lớp học sinh dưới tay thầy đi qua, mỗi người đã bắt đầu chọn cho mình một con đường. Dù không hẳn tất cả đều chọn con đường mình muốn đi, nhưng vẫn bước tiếp chứ không ai chọn dừng lại cả.

Bởi vì tất cả những học sinh năm đó thầy dạy đều không có ai tự tử.

Trước khi khoác lên mình danh hiệu cựu học sinh, tôi đã kịp để lại trong lòng thầy một hình ảnh tốt đẹp, chỉ một thôi. Tôi biết nó đủ sức để đánh tan mọi phiền não trước đây của thầy về tôi. Không biết sau này thầy có còn nhớ tôi không, nhưng hiện tại thì tôi biết, mình là một trong những thành tựu nho nhỏ khiến thầy tự hào. Một phần là vì tôi làm số lượng học sinh đậu đại học gần với chỉ tiêu hơn một chút xíu, một phần vì tôi khiến thầy nghĩ, thầy đã thực sự khiến tôi hiểu ra học đại học quan trọng như thế nào.

Tôi hiểu học đại học quan trọng như thế nào, từ rất lâu về trước đã hiểu, từ nhỏ đã hiểu. Là chính bản thân tôi không muốn học đại học, chỉ thế thôi.

Thầy không thay đổi được gì ở con người tôi trong suốt năm học cuối cấp đó cả. Nhưng thầy thành công khiến tôi phải suy nghĩ lại về tương lai của mình.

Ai cũng sẽ có lúc mơ màng, nhưng không ai mơ màng cả đời người cả, đều sẽ có lúc tỉnh, chẳng qua là sớm hay muộn. Có vài người cho rằng không nên nói đến chuyện sớm hay muộn, tỉnh được đã là tốt lắm rồi. Cá nhân tôi lại cho rằng tỉnh sớm một chút thì hậu quả sẽ bớt đi nhiều. Còn không sớm thì cũng đừng muộn, bởi vì muộn rồi sẽ không có thời gian để khắc phục hậu quả đâu.

Nó cũng giống như việc làm đề trong giờ kiểm tra vậy, rõ ràng đã kiểm tra rất kĩ, nhưng đến sát lúc chuông reo mới tỉnh người mở to mắt nhìn thấy lỗi sai thì lại không kịp sửa. Hoặc có người mãi đến lúc nộp bài dò đáp án với bạn rồi mới biết mình sai, cũng có người chấp mê bất ngộ người ta chỉ ra cái sai vẫn khăng khăng mình đúng. Đó đều là những kiểu học sinh phổ biến trong mọi thế hệ trường lớp. Còn những kiểu khác nữa, kiểu đưa ra kết quả tiêu chuẩn như bọn học sinh giỏi ở đội tuyển, chúng nó có quyền tự tin chúng nó làm bài đúng, và nó đúng thật, trừ khi nó ẩu. Một thành phần khác cũng tương đối đông đúc, và tôi nằm trong số này, làm bài thì cũng làm đấy, nhưng chẳng hơi đâu quan tâm đúng hay sai, điểm số đâu còn gì để cứu vãn. Trong số đấy thì tôi đỡ hơn hẳn, dù tôi học tệ, nhưng câu nào làm được thì tôi vẫn có thể chắc chắn mình đúng. Và khi cầm trên tay tờ kiểm tra với con điểm thấp tẹt về nhà, tôi vẫn trăm kế ngàn kế để mẹ tôi không phát hiện ra. Đây gọi là làm người thanh tỉnh giữa chốn mơ hồ.

Mọi nỗ lực, khổ não của tôi về việc giấu bài kiểm tra đều không được đền đáp. Ngày họp phụ huynh, thầy vẫn sẽ đưa đến trước mặt mẹ tôi một sự thật, nếu không phải có một số ít môn tự nhiên điểm tương đối cao để cứu cánh, thì điểm số của tôi gần như thấp nhất lớp. Khi ấy mẹ tôi sẽ thở phào nhẹ nhõm, may mà tôi không ở lại lớp. Và rồi khi trở về nhà, mẹ sẽ trong tôi biết thế nào là lễ độ với tờ bảng điểm khoanh đỏ chói những môn cần khắc phục trên tay.

Lại nói về chuyện tỉnh hay không tỉnh, sau buổi nói chuyện với thầy hôm ấy thì tôi cũng xem như tỉnh được người rồi. Tuy vẫn không thể thắp lên trong tôi ngọn lửa hừng hực cháy bỏng để bước chân vào giảng đường với trái tim rực lửa, nhưng tôi chấp nhận xem việc mình đậu đại học là việc xứng đáng, tôi nên tiếp tục học tập. Dù sau đấy không biết có thể làm nên cơm cháo gì không, thiết nghĩ nếu tôi trở thành một thằng lưu manh hoặc đi chạy xe ôm sống vật vờ qua ngày, thì tấm bằng cử nhân và mấy năm ăn học coi như bỏ phí. Nhưng có tấm bằng cử nhân trong tay nó vẫn oách hơn chứ, không lòe ai được, cũng chẳng ai hỏi đến, nhưng nó đủ để chứng minh rằng tôi là một thằng có ăn có học trong trường hợp tôi không làm gì thất đức và ngu xuẩn. Tôi cho rằng với những may mắn mà Thượng đế đã trao cho mình từ thuở mới sinh, có trong tay thêm tấm bằng đại học và năng lực tương ứng, vẫn có hy vọng được xã hội ưu đãi hơn.

Và tôi bắt đầu bước vào giảng đường với tâm thế như vậy, không đủ nhiệt huyết nhưng không tiêu cực kháng cự, không đủ yêu nghề nhưng không phải chán ngán học để trả nợ.

Tôi thường lén đứng trên cầu thang nghe bố mẹ nói chuyện với họ hàng, có rất nhiều chuyện thú vị, kể như chuyện thằng con trai ông bác xa tít tắp nhà tôi vừa thi vào được một trường điểm có tiếng. Họ khoe với bố mẹ tôi, bố mẹ cũng cười rộ lên chúc mừng. Bố mẹ tôi sẽ chẳng có cái cơ hội khoe thằng con trai mình ra như vậy, nhưng họ vẫn luôn tìm ra thật nhiều điều đáng tự hào ở tôi.

Những lần các cô các chú đến nhà chơi mà không có tôi ngồi tiếp chuyện, bố mẹ nói sẽ nhìn xung quanh xem tôi có lảng vảng ở gần đó không rồi tự hào nói, thằng Nguyên nhà tôi trưởng thành rồi.