Trận Xích Bích, (Phồn thể: 赤壁之戰; Bính âm: chìbì zhī zhàn) là một trận đánh quyết định ngay trước thời kỳ Tam Quốc ở Trung Quốc vào mùa Đông năm 208 giữa các lực lượng quân của Lưu Bị và Tôn Quyền, và lực lượng quân có quân số lớn hơn của Tào Tháo. Quân Lưu Bị và Tôn Quyền đã đánh bại Tào Tháo và dập tắt tham vọng xâm chiếm vùng đất phía nam của sông Dương Tử và thống nhất lãnh thổ trước đây của nhà Hán.

Tào Tháo

Tào Tháo

Mô tả chi tiết trận này vẫn còn khác nhau nhiều, thậm chí cả địa điểm xảy ra trận đánh vẫn còn đang trong vòng tranh cãi, nhưng phần lớn các phỏng đoán của các nhà nghiên cứu cho rằng vị trí xảy ra trận đánh nằm ở bờ nam của sông Dương Tử tại tây nam của thành phố Vũ Hán ngày nay và nằm về phía đông bắc của nơi mà ngày nay là thành phố Nhạc Dương ngày nay thuộc tỉnh Hồ Nam. Sách ghi chép chi tiết nhất về trận đánh là cuốn sách lịch sử thế kỷ 3 Tam Quốc Chí. Một tác phẩm văn học mô tả chi tiết trận này là Tam Quốc Diễn Nghĩa, một trong các Tứ đại danh tác của Văn học Trung Quốc.

Bối cảnh

Vào thế kỷ thứ 3, nhà Hán đã suy yếu do tin dùng các hoạn quan. Hán Hiến Đế lúc này chỉ còn là một ông vua bù nhìn không có quyền lực và quân phiệt các phương chia cát cứ lãnh thổ. Lúc này ở phương Bắc, Tào Tháo là nắm giữ lực lượng mạnh nhất, được phong làm thừa tướng, kiểm soát công việc triều chính của nhà Hán. Năm 200, Tào Tháo kinh qua Trận Quan Độ, năm 207, bắc phạt Ô Hoàn mùa Đông năm 207, thống nhất được các vùng đất phía bắc, tháng giêng năm Kiến An thứ 13, sau khi quay về Nghiệp Thành thì lập tức bắt đầu chuẩn bị về mặt chính trị và quân sự đối với các vùng đất phía nam để thực hiện nam chinh vào mùa Thu năm 208 như: luyện thủy quân, điều phái quân phụ cận Hứa Đô của Trương Liêu, Vu Cấm, Lạc Tiến để đề phòng bất trắc; ra lệnh cho Mã Đằng và gia thuộc di chuyển đến Nghiệp Thành, làm giảm mối đe dọa đến từ Tây Bắc; đặt ra các chức quan Tam Công, Thừa Tướng, Ngự Sử Đại Phu, tự đảm nhiệm chức Thừa Tướng, tiến tới một bước củng cố địa vị thống trị của ông; diệt trừ người nhiều lần chống đối mình là Khổng Dung để duy trì quyền uy của mình. Sông Dương Tử trong khu vực Kinh Châu là một địa điểm mấu chốt để đảm bảo thành công của Tào Tháo. Tào Tháo muốn thống nhất toàn bộ lãnh thổ phía nam của nhà Hán thì buộc phải giành được sự kiểm soát về mặt thủy quân ở khúc giữa của sông Dương Tử và căn cứ thủy quân ở Giang Lăng làm bàn đạp cho việc tiến quân về phía nam. Hai quân phiệt đang kiểm soát khu vực Dương Tử lúc đó chính là mục tiêu tấn công của Tào Tháo, đó là Lưu Biểu, thái thú Kinh Châu, kiểm soát phía tây của khu vực ngày nay là Hạ Khẩu và lãnh thổ phía nam của vùng này. Tôn Quyền kiểm soát các vùng đất phía đông nam giáp với vùng đất của Lưu Biểu. Một đối thủ thứ ba của Tào Tháo là Lưu Bị đang ở nhờ tại đất Lưu Biểu tại Phàn Thành sau khi đã thất bại trong việc sát hại Tào Tháo để khôi phục nhà Hán.

Khi Kinh Châu rơi vào tay Tào Tháo, Lưu Bị nhanh chóng chạy trốn về phía nam, mang theo một số lượng lớn dân thường. Kỵ binh quân Tào Tháo rượt đuổi theo Lưu Bị. Do phải mang theo nhiều dân thường lộn xộn nên tốc độ hành quân chậm, do đó bị quân Tào bao vây và đánh bại tại Trận Trường Bản (gần thành phố Tương Dương ngày nay ở Hồ Bắc). Lưu Bị và tàn quân chạy về phía đông đến Hạ Khẩu, nơi ông liên lạc với Lỗ Túc thuộc Tôn Quyền. Tại thời điểm này thì các ghi chép lịch sủ trái ngược nhau; có lẽ Lỗ Túc đã thuyết phục thành công Lưu Bị đi về hướng đông đến Phàn Khẩu (樊口).[1] Sau đó, quân Lưu Kỳ từ Giang Hạ đã hợp với quân Lưu Bị đã Tiêu bản:Harvcol. Quân sư của Lưu Bị là Gia Cát Lượng đã được phái tới Sài Tang (柴桑) để bàn việc liên minh với Đông Ngô để đánh Tào Tiêu bản:Harvcol.Lúc Lưu Bị đến, Tào Tháo đã gửi một lá thư cho Tôn Quyền khoe mình đang nắm giữ 80 vạn quân và yêu cầu Tôn Quyền đầu hàng. Phái chủ hòa do Trương Chiêu đứng đầu khuyên Tôn Quyền hàng Tào vì lo sợ lợi thế quân áp đảo của Tào Tháo. Tuy nhiên, phe chủ chiến bao gồm Chu Du, Lỗ Túc, có sự góp mặt của Gia Cát Lượng thuộc quân Lưu Bị đang ở Đông Ngô để thuyết phục Tôn Quyền đánh Tào. Tôn Quyền cuối cùng đã quyết định liên minh với quân Lưu Bị đánh Tào Tháo, và đã giao cho Chu Du, Trình Phổ và Lỗ Túc 3 vạn quân và trợ giúp Lưu Bị đánh Tào Tháo.

Dù Tào Tháo khoe có 80 vạn quân, Chu Du lại ước lượng quân Tào Tháo chỉ vào khoảng 220.000, tuy nhiên con số này bao gồm cả 7 vạn hàng quân từ Lưu Biểu và do đó mức độ trung thành của đội hàng quân này không chắc chắn lắm. Với 20.000 quân mà Lưu Bị tập hợp được, liên quân có khoảng độ 50.000 quân được huấn luyện cho cuộc chiến.

Diễn biến

Liên quân của hai nhà giao tranh với thủy quân của Tào Tháo tại Xích Bích vào mùa đông. Sau vài giao tranh nhỏ, cuộc tấn công bằng hỏa công đã là đòn đánh quyết định làm quân Tào Tháo tan vỡ, và buộc ông ta phải rút chạy hỗn loạn về phương bắc. Chiến thắng của liên quân tại Xích Bích là đảm bảo cho sự sống còn của Lưu Bị và Tôn Quyền và là cơ sở để hình thành nên hai vương triều Thục và Ngô.