CUỘC ĐỜI

- Nguyễn Du tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên.

- Sinh năm 1765 mất năm 1820.

- Quê quán:

+ Quê gốc: Làng Canh Hoạch, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam.

+ Di cư: Xã Nghi Xuân, huyện Tiên Điền ( Nay thuộc Hà Tĩnh).

- Xuất thân: Trong một gia đình đại quý tộc nhiều đời làm quan và có truyền thống sáng tác văn chương:

+ Cha, anh làm chức quan to trong triều đình Lê - Trịnh.

+ Mẹ là người Kinh Bắc, cái nôi của làng quan họ Bắc Ninh, từ đó ngọn nguồn của vốn văn học dân gian ăn sâu vào hồn thơ và bài thơ của ông.

+ Vợ là người Thái Bình, con gái của Đoàn Nguyễn Thục.

=> Ông may mắn được tiếp nhận truyền thống văn hoá của nhiều vùng quê khác nhau.

- Thời đại: Ông sống trong thời đại có nhiều biến cố lịch sử dữ dội, nhiều phen thay đổi sơn hà:

+ Sự thối nát của chế đọ xã hội phong kiến ( Lê Chiêu Thống cõng rắn cắn gà nhà).

+ Các cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi, đỉnh cao của phong trào khởi nghĩa là khởi nghĩa Tây Sơn.

+ Thời đại vang dội chống nhà Thanh.

+ Vận mệnh rạng rỡ nhưng ngắn ngủi của triều đại Quang Trung và công cuộc trùng hưng của nhà Nguyễn.

- Vốn sống: Phong phú:

+ Thời niên thiếu sống quyền quý xa hoa.

+ Cuộc sống nghèo khó, bần hàn, loạn lạc ( 10 năm gió bụi trên đất Thái Bình).

+ Từng làm dân chài, là thợ săn ở núi hồng ( Hà Tĩnh).

+ Những trải nghiệm ở môi trường quý tộc và cuộc sống phong trần đã đem lại cho ông một vốn sống thực tế phong phú, tạo tiền đề quan trọng cho sự hình thành tài năng và bản lĩnh sáng tạo văn chương.

- Con đường hoạn lộ khá thuận lợi, chuyến đi xứ Trung Quốc đã để lại dấu ấn đậm nét trong tác phẩm của ông.

SỰ NGHIỆP VĂN HỌC

* CÁC SÁNG TÁC CHÍNH:

- Chữ Hán:

+ Tác phẩm chính: 

> Thanh Hiên thi tập.

> Nam Trung tạp ngâm.

> Bắc Hành tạp lục.

+ Đề tài: Suy ngẫm, quan sát về cuộc đời, về xã hội.

- Chữ Nôm:

+ Tác phẩm chính:

> Truyện Kiều.

> Văn chiêu hồn.

+ Nội dung tư tưởng: Thể hiện một phương diện quan trọng trong chủ nghĩa nhân đạo của Nguyễn Du, tình thương đối với nhiều hạng người, đặc biệt là với thân phận nhỏ bé.

+ Truyện Kiều: kiệt tác độc nhất vô nhị của nền văn học trung đại Việt Nam.

> Cốt truyện được vay mượn từ Kim Vân Kiều truyện của Thanh Vân Tài Nhân (Trung Quốc).

> Sáng tạo mới

< Cảm hứng từ những điều trông thấy Nguyễn Du đã biến một câu chuyện tình thành một khúc đoạn trường về người bạc mệnh.

< Nhận thức: Nhận thức lí giải: Truyện Kiều trở thành tiểu thuyết bằng thơ nhờ nghệ thuật miêu tả tâm lí đặc sắc.

< Thể loại: Vận dụng thành công và sáng tạo thể thơ lục bát của dân tộc.

< Ngôn ngữ: Hết sức điêu luyện, chau chuốt, mẫu mực.