VUA LEAR

1

Ngày xưa ở Anh Quốc

Có một ông vua già

Cùng ba cô con gái,

Sống vui vẻ, yên hòa.

Goneril, chị cả,

Cô thứ hai - Regan,

Đã yên bề gia thất,

Giàu có và an nhàn.

Cuối cùng là cô út,

Tên Cordelia.

Cô chưa chồng, còn trẻ,

Và được cưng nhất nhà.

Vì già và mỏi mệt

Với gánh nặng cuộc đời,

Cuối cùng ông vua ấy

Muốn yên bình, nghỉ ngơi.

Nên vua liền vội vã

Đem đất nước của ngài.

Chia hết cho con gái,

Ai can gì mặc ai.

Ông cho gọi con đến:

“Ta muốn biết vì sao

Các con yêu ta vậy,

Và yêu đến mức nào.”

Goneril, con cả:

“Con yêu cha nhất đời,

Hơn yêu cả ánh sáng,

Hơn tất cả mọi người.

Hơn bạc vàng, châu báu,

Hơn tước vị phù hoa.

Tóm lại, con yêu lắm,

Con vô cùng yêu cha!”

Vua Lear nghe, lập tức

Đem phần lớn nước mình

Chia cho cô con cả,

Chí hiếu và chí tình.

Cô Regan, con thứ:

“Con cũng giống chị con,

Thương yêu cha sâu sắc,

Tự trái tim, tâm hồn.

Cha là nguồn hạnh phúc,

Là tình yêu bao la.

Con được sinh, chỉ sống

Để suốt đời yêu cha.”

Lần nữa vua ra lệnh

Cắt một phần đất đai

Cho Regan hiếu thảo

Sống chỉ để yêu ngài.

“Còn con, cô con út,

Hỡi Cordelia,

Con cũng yêu ta chứ,

Ta, một ông vua già?

Có hai vị người Pháp

Đang thực lòng yêu con.

Con nói gì đi chứ.

Con cũng cần hồi môn!”

“Thưa cha, không gì cả.”

“Không gì ư? Nói đi! -

Vua Lear chạm tự ái -

Như thế nghĩa là gì?”

“Quả đúng không gì cả.

Con là con thứ ba,

Đương nhiên con yêu quí

Như người con yêu cha.”

“Chỉ thế ư? - Vua hỏi. -

Con thật quá vô tình.”

“Nhưng đó là sự thật

Con nghĩ về cha mình.”

“À, thì ra điều ấy

Là sự thật của con.

Vậy hãy giữ lấy nó

Để làm của hồi môn!”

Rồi trong cơn giận dữ,

Thật tiếc, ông vua già

Đuổi nàng ra khỏi cửa.

Ôi, Cordelia.

Phần vương quốc còn lại

Chia cho hai con đầu,

Nhưng suốt đời họ phải

Hàng tháng luân phiên nhau

Nuôi vua Lear chu đáo

Cùng một đám tùy tùng

Gồm một trăm hiệp sĩ,

Như ngày ở trong cung.         

Thấy vua bất công quá,

Kent, một quan cận thần,

Bèn lên tiếng can gián,

Vua không nghe, bất cần.

Ngài còn sai người đánh,

Đày ông đi thật xa.

Thế đấy, thật trái tính,

Trái nết ông vua già.

Ngài cho người sang Pháp

Báo với vua nước này

Và quận công xứ Bourg,

Họ có thể sang ngay,

Sang mà rước công chúa,

Không cần lễ cầu hôn,

Vì giờ công chúa ấy

Không có của hồi môn!

Ngài quận công xứ Bourg

Từ chối vì chê nghèo.

Nhưng ông vua nước Pháp

Yêu lại càng thêm yêu.

Ông vua hào hiệp ấy

Cưới Cordelia.

Ra đi, nàng nhắc chị

Phải thương yêu cha già.

2

Vậy là vua từ đấy

Đất không, quyền cũng không,

Tháng đầu dọn đến ở

Với cô con đầu lòng.

Vua cùng trăm hiệp sĩ

Đoàn tùy tùng của mình

Ở chưa hết một tháng,

Cô con đã bực mình.

Cô phàn nàn: đông quá,

Hoang phí quá, thế là

Cô khuyến khích sự láo

Của mấy đứa người nhà.

Cô bảo vua khó tính,

Rồi luôn miệng cằn nhằn.

Cô bắt ông nhịn đói,

Chờ mãi mới cho ăn.

Rồi một trăm hiệp sĩ

Cô giảm thành năm mươi.

Mặc cho vua phản đối,

Cô không nói một lời.

Thế là vua tức giận,

Luôn quát tháo vang nhà.

Đang còn một đứa nữa -

Regan, con gái ta!

Vua hằm hằm đến đấy,

Không biết từ lúc nào

Hai đứa đã thống nhất

Nên nuôi bố ra sao.

Nên khi ngài gọi cổng,

Cổng không chịu mở ngay.

Đã thế cô con gái

Còn bảo cha thế này:

“Cha ở chưa hết tháng,

Sao đã đến nhà con?

Tốt nhất nên quay lại,

Vì thời gian vẫn còn.”

Liền đó, cô chị cả

Ngựa xe đến, trống kèn,

Được đón tiếp nồng hậu,

Còn vua thì đứng bên.

Rồi hai cô mặc cả,

Rồi đùn đẩy, phân chia,

Thật tởm lợm, khả ố,

Ngay trước mặt vua Lear.

Về số lượng hiệp sĩ,

Cô em: Hăm lăm người!

Cô chị: Không ai cả,

Già rồi còn hợm đời!

Vua Lear nghe, òa khóc.

Thật thương ông vua già.

“Ta phát điên lên mất.

Ôi con ta, con ta!”

Và rồi, dù đêm tối,

Gió lạnh thổi buốt xương,

Hai đứa con phản phúc,

Để cha đứng ngoài đường.

3

Đó là đêm mưa gió,

Giông bão nổi bất ngờ.

Toàn thân ướt như chuột,

Ông lão bước thẫn thờ.

Ngài ngửa mặt nguyền rủa

Cả con, cả đất trời,

Mái tóc bạc thưa thớt

Hứng những giọt mưa rơi.

Đi theo vua lúc ấy

Tịnh không có người nào

Ngoài anh hề tội nghiệp

Và một người cao cao.

Đó là người bạn cũ,

Ông Kent, quan cận thần,

Nay cải trang, quay lại

Để giúp vua lúc cần.

Kent khôn khéo thuyết phục

Ông vua già đáng thương

Vào trú trong lều rạ

Chơ vơ đứng bên đường.

Quá xúc động, đau khổ,

Vua Lear đã phát điên.

Ngài xé toạc quần áo,

Rồi độc thoại triền miên.

Là bầy tôi chung thủy

Kent luôn ở bên ngài,

Đưa ngài đến thành Douvres,

Cho phần nào nguôi ngoai.

Ông viết thư khẩn cấp

Gửi Cordelia,

Ngay lập tức quân Pháp

Đưa nàng về giúp cha,

Và nhân thể trừng trị

Hai cô chị bất lương.

Quân Pháp thắng nhanh chóng

Dẫu xa xôi dặm trường.

Ông vua già khốn khổ

Giờ mất hết trí khôn.

Những lúc ngài tỉnh lại,

Ngượng, không dám nhìn con.

Một hôm ngài bỏ trốn,

Leo lên núi một mình.

Rứt tóc, nghêu ngao hát,

Ăn đủ thứ linh tinh.

Cuối cùng Kent tìm thấy,

Đưa được vua về nhà,

Nàng con út đau khổ,

Lặng lẽ ngồi bên cha.

Nàng vuốt mái tóc bạc,

Thỏ thẻ nói cùng ngài.

Một cảnh thật cảm động,

Tiếc là không kéo dài.

4

Những âm mưu đen tối

Vì quyền và vì tình,

Công khai và bí mật,

Nhen nhóm trong triều đình.

Tráo trở, độc ác nhất

Là hai cô chị đầu,

Chúng lúc vờ hòa thuận,

Lúc cắn xé lẫn nhau.

Không may cho vua Pháp,

Quân Anh ngày càng đông,

Dành lại thế chủ động,

Rồi chiến thắng quân ông.

Vua Lear cùng con gái

Bị bắt, tống vào tù.

Ai bắt? Hai con chị,

Vào một ngày sương mù.

Chúng ra lệnh treo cổ

Nàng Cordelia.

Một cảnh thật cảm động

Khi hai cánh tay già

Của ông vua điên dại

Ôm xác con đẫn đờ,

Đứa con yêu quí nhất,

Trong trắng và ngây thơ.

Trái tim vua yếu ớt,

Không chịu nổi buồn đau,

Đã vỡ tan, ngài chết,

Để lại một mối sầu.

Thật may, trời có mắt,

Hai đứa kia bạc tình

Cũng bị trời trừng trị

Theo cách riêng của mình.

Goneril - chồng bỏ,

Regan buồn, say mèm. 

Con chị phải tự tử,

Đầu độc luôn con em.

Vậy là tất cả chết,

Để bài học cho đời

Về nhân tình thế thái

Và đạo nghĩa làm người.

Hà Nội, 29. 2. 2012