Vi¿ng lng Bác

Nét Ùc áo tr°Ûc h¿t ß bài th¡ này là nhËp th¡. NhËp th¡ ch­m rãi nh° nhËp i khoan thai, thành kính cça dòng ng°Ýi vào Lng vi¿ng Bác vÛi nhïng b°Ûc chân l·ng l½, bÓi hÓi xao xuy¿n. KhÕ th¡ mß §u cho th¥y tác gi£ ang chu©n bË vào lng vi¿ng Bác, vì th¿ mÛi nhìn th¥y c£nh të xa: "ã th¥y trong s°¡ng hàng tre bát ngát". Ðng kính tâm hÓn cça nhà th¡ b¯t khá nh¡y khi chÍn cây tre làm biÃu t°ãng cho tinh th§n ViÇt Nam vÛi t° th¿: "Bão táp m°a sa éng th³ng hàng". Þ ây nhà th¡ ·c biÇt chú ý khi dùng të láy " i! Hàng tre xanh xanh ViÇt Nam" chÉ hai chï "xanh xanh" ã thÕi hÓn ViÇt vào tëng cây cÏ cça mÙt ¥t n°Ûc bÑn mùa xanh tÑt. Ti¿p ó, cùng vÛi hai të láy "ngày ngày" trong câu: "Ngày ngày m·t trÝi i qua trên Lng" ã dãn rÙng câu th¡, cho ta hình dung dòng ng°Ýi ang b°Ûc ch­m l¡i. KhÕ th¡ thé hai này có sñ chuyÃn dËch vÁ không gian, khi tác gi£ b°Ûc ¿n g§n Lng Bác h¡n mÛi: "Th¥y mÙt m·t trÝi trong Lng r¥t Ï". Hai câu th¡ b¥t ngÝ và hay nh¥t cça bài th¡: "Ngày ngày dòng ng°Ýi i trong th°¡ng nhÛ/K¿t tràng hoa dâng b£y m°¡i chín mùa xuân" ã v)nh cíu hóa tình c£m cça dân tÙc Ñi vÛi lãnh tå kính yêu.

KhÕ th¡ thé ba là lúc nhà th¡ ã b°Ûc vào trong Lng. Hình £nh Bác hiÇn lên th­t ¹p nh° huyÁn tho¡i: "Bác n±m trong gi¥c ngç bình yên/Giïa mÙt v§ng trng sáng dËu hiÁn". V§ng trng chính là v§ng sáng ánh èn, nh°ng cing là v§ng trng tình c£m dân tÙc dành cho Bác. Hàng tre, m·t trÝi và v§ng trng là nhïng biÃu t°ãng giàu tính khái quát có séc gÍi lÛn lao. Cao trào cça c£m xúc °ãc dÓn nén të thm th³m: "D«u bi¿t trÝi xanh là mãi mãi" ¿n trào lên néc nß: "Mà sao nghe nhói ß trong tim", chÉ mÙt të nhóiiii thôi mà tim ta b×ng th¯t l¡i. Tôi ngh) s½ không có mÙt të nào thay th¿, gây xúc Ùng h¡n trong vn c£nh này.

KhÕ th¡ cuÑi là lúc nhà th¡ ra khÏi Lng Bác và b°Ûc vào khu nhà sàn cça Bác ng­p tràn trong h°¡ng hoa cây lá. Nhà th¡ vi¿t th­t chân thành: "Mai vÁ miÁn Nam th°¡ng trào n°Ûc m¯t" và ti¿p ó là ý nguyÇn: "MuÑn làm con chim ca hát quanh Lng", "MuÑn làm óa hoa", "MuÑn làm cây tre" nh° mÙt sñ giãi bày cho ta th¥y hình £nh lãnh tå hòa quyÇn vÛi thiên nhiên, vÛi hÓn ViÇt.

Bài th¡ "Vi¿ng Lng Bác" vi¿t gi£n dË, ng¯n gÍn, xúc tích, giàu nh¡c tính, cân Ñi nh° mÙt khúc ca të, ngôn ngï th¡ chÍn lÍc có séc gãi mß. Vì th¿ khi °ãc nh¡c s) Hoàng HiÇp phÕ nh¡c ã ch¯p cánh cho té th¡ bay xa, ngân vang mãi trong lòng chúng ta.

Sang thu (Hïu ThÉnh)

Có l½ vì nàng thu th¡ mÙng muôn thça luôn có xu h°Ûng rç rê ngòi bút theo nhïng lÑi mòn quen thuÙc cça truyÁn thÑng th¡ thu. Mà hút theo nhïng con °Ýng d±ng ·c ã Ënh hình tr°Ûc ó là ¿n tí lÙ cça vn ch°¡ng&

Nói vÁ Á tài mùa thu, mÙt tác gi£ ã nh­n Ënh: Á tài "Mùa Thu" bao giÝ cing có v» là dÅ vi¿t. Mùa thu d°Ýng nh° luôn luôn n¥p sµn trong ngòi bút cça chúng ta, nh¥t là nhïng ngòi bút th¡: hÅ Ùng bút là mùa thu cé chñc Õ ùa ra trên m·t gi¥y. T°ßng nh° vÛi Á tài th¡ mÙng muôn thuß này có thà dÅ dàng ch¯p bút. ChÉ ¿n khi b¯t §u c§m bút ngÓi tr°Ûc m·t gi¥y, tôi mÛi th¥y Á tài này th­t là khó T¡i sao l¡i có nghËch lí trong kinh nghiÇm cça ng°Ýi sáng tác nh° v­y? Có l½ vì nàng thu th¡ mÙng muôn thça luôn có xu h°Ûng rç rê ngòi bút theo nhïng lÑi mòn quen thuÙc cça truyÁn thÑng th¡ thu. Mà hút theo nhïng con °Ýng d±ng ·c ã Ënh hình tr°Ûc ó là ¿n tí lÙ cça vn ch°¡ng&

Sang thu cça Hïu ThÉnh xu¥t hiÇn khi tr°Ûc nó ã có r¥t nhiÁu bài th¡ nÕi ti¿ng ông tây kim cÕ: Thu héng (× Phç), Chùm th¡ thu (NguyÅn Khuy¿n), ây mùa thu tÛi (Xuân DiÇu)& Nh°ng nó v«n có cái hay, cái Ùc áo riêng cça mÙt hÓn th¡ sâu l ¤ÌÎÆ#*ÂEÆEôéåôåÚØÚåUh p?5B*

\ph€h p?h p?5B*\phÿh p?5B*\phÿ ÄEÆEúøgd p?ÆEý¯ng, nh¡y c£m khi mùa thu tÛi.

Ngay të tiêu Á, tác gi£ ã tñ xác Ënh mÙt thÝi iÃm miêu t£: thÝi iÃm giao mùa. ó không ph£i là chính thu, khi b§u trÝi xanh ng¯t l¡ líng nhïng t§ng cao, không ph£i cuÑi thu, khi n¯ng trÝi ã nhuÙm Ï lá bàng, hay khi cái rét mùa ông ã l©n vào trong gió& Sang thu ngh)a là mÛi chÛm thu thôi, cái té k¿t buÙc hÇ thÑng hình £nh trong bài cing chÉ gói gÍn trong chút chÛm mÏng manh ó.

·c biÇt ß góc Ù miêu t£ t¡o v­t. Không hÁ có mÙt të Ënh tính à miêu t£ th¿ giÛi thu. Có h°¡ng Õi, mùi h°¡ng vëa ·c tr°ng cho mùa vëa ·c tr°ng cho làng thôn ngõ xóm. Nh°ng h°¡ng Õi th¡m nh° th¿ nào thì thi s) hoàn toàn không miêu t£. Có gió, nh°ng gió se ché không ph£i là gió l¡nh. Se gãi mÙt Ùng thái, h¡n là gãi mÙt c£m giác. Làn s°¡ng ging phç ngõ thôn ch³ng °ãc ·c t£ ß méc Ù (mù mËt) hay màu s¯c (tr¯ng mÝ)... Dòng sông, cánh chim, hay ám mây cing không tô iÃm cho phong c£nh thu b±ng nhïng gam màu ·c tr°ng cça nó. TruyÁn thÑng th¡ th°Ýng ki¿n trúc ngôi nhà thu b±ng nhïng ch¥t liÇu quen thuÙc nh° cúc, liÅu, ngô Óng hay màu trÝi, s¯c n°Ûc& Hïu ThÉnh h§u nh° kh¡i gãi c£m giác vÁ mùa trong tr¡ng thái m¡ hÓ cça t¡o v­t. Thành công nÕi b­t nh¥t cça bài cing là ß mÙt hÇ thÑng nhïng Ùng të miêu t£ r¥t giàu c£m giác: ph£ , se , chùng chình dÁnh dàng b¯t §u vÙi vã v¯t nía mình & Chùng chình tr°Ûc h¿t gãi t£ chính xác nhïng làn s°¡ng nh° ng°ng l¡i và nh¹ nhàng tÏa lan ngõ xóm. Dòng n°Ûc thu vÑn trong tr»o và sâu hút làm ng°Ýi ta khó mà th¥y rõ °ãc sñ chuyÃn Ùng nó nên c£m giác sông lïng lÝ trôi cing r¥t hiÇn thñc. ám mây nh° t¥m khon voan cça ng°Ýi thi¿u nï, duyên dáng nÑi hai mùa là mÙt liên t°ßng thñc sñ Ùc áo. Song trên h¿t, hÇ thÑng Ùng të toàn bài còn ·c s¯c ß ch×, nó không chÉ miêu t£ chính xác tr¡ng thái cça t¡o v­t mà còn thÕi vào t¡o v­t nhïng c£m giác r¥t ng°Ýi. Tinh t¿ và sÑng Ùng sao mÙt buÕi sáng chÛm thu, s°¡ng nh° ng°Ýi khách ng­p ngëng n¡i §u ngõ, gió se l¡i bßi chút l¡nh xa xm, nhïng cánh chim vÙi vã tìm vÁ ph°¡ng ¥m áp&

Song thÝi iÃm chÛm thu không ph£i chÉ hiÃn hiÇn ß nhïng d¥u hiÇu m¡ hÓ trong tr¡ng thái bi¿n chuyÃn cça c£nh v­t, mà ß c£ chút ngá ngàng bâng khuâng cça lòng ng°Ýi: B×ng nh­n ra h°¡ng Õi ; Hình nh° thu ã vÁ &

Ti¿p tåc thà hiÇn nhïng d¥u hiÇu mùa thu rõ rÇt h¡n nh°ng ý ngh)a cça khÕ cuÑi không chÉ dëng l¡i ß ó:

V«n còn bao nhiêu n¯ng

ã v¡i d§n c¡n m°a

S¥m cing bÛt b¥t ngÝ

Trên hàng cây éng tuÕi

Con ng°Ýi c£m th¥y bi¿t bao biÃu hiÇn khác biÇt cça thÝi ti¿t khi mùa thu tÛi: m°a và s¥m th°a d§n, không còn dï dÙi nïa. Sang thu, t¥t c£ các d¥u hiÇu cça mùa h¡ v«n còn nh°ng ã gi£m d§n méc Ù, c°Ýng Ù& Hàng cây nh° ã quá quen vÛi n¯ng lía m°a giông, °ãc gÍi mÙt cách hình £nh là hàng cây éng tuÕi . Chính các të b¥t ngÝ , éng tuÕi khi¿n ý ngh)a cça câu th¡ không dëng l¡i ß nét ngh)a t£ thñc mà có chiÁu sâu h¡n. N¯ng, m°a, s¥m chÛp& hay là nhïng vang Ùng cça cuÙc Ýi? Trong t°¡ng quan ¥y, hàng cây t°ãng tr°ng cho con ng°Ýi tëng tr£i mà bao dâu bà bi¿n Õi không còn áng ng¡c nhiên. C£nh nh° sâu l¯ng h¡n bßi liên t°ßng suy t° vÁ mùa thu Ýi ng°Ýi.

Không hiÃu sao, khi Íc bài th¡ này, tôi chãt th¥y nhÛ r¥t nhiÁu nhïng nm tháng ã qua cça mình. MiÁn kí éc tuÕi th¡ °ãc ánh théc bßi mùi h°¡ng Õi, bßi ngõ xóm thân quen ¥y. Và có l½ cing nhÝ giÍng iÇu êm nh¹ dÅ cuÑn ng°Ýi Íc vào dòng c£m xúc, suy ngh) tñ nhiên cça tác gi£. Nét Ùc áo nh¥t cça bài là nhïng hình £nh chính xác và giàu séc gãi t¡o nên mÙt béc tranh thu gi£n dË mà sÑng Ùng. ây xéng áng là mÙt bài th¡ thu hay trong th¿ giÛi thi ca!