QUỐC HỘI

Vị trí pháp lý của Quốc hội

Vị trí pháp lý của Quốc hội được quy định tại Điều 83 - Hiến pháp 1992: “Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước CHXHCN Việt Nam”.

Tính đại biểu cao nhất của nhân dân được thể hiện: (1) Quốc hội là cơ quan nhà nước duy nhất do nhân dân cả nước bầu ra; (2) Đại biểu Quốc hội là  người vừa đại diện cho nhân dân ở khu vực bầu cử vừa là người đại diện cho nhân dân cả nước làm việc trong cơ quan quyền lực cao nhất; (3) Quốc hội có các đại biểu đại diện cho mọi tầng lớp, thành phần, dân tộc, giới tính, tôn giáo trong xã hội; (4) Quốc hội được giao thực hiện những chức năng, nhiệm vụ lớn phục vụ cho lợi ích chung của toàn dân tộc, toàn thể nhân dân cả nước; (5) Quốc hội là nơi thể hiện tâm tư nguyện vọng của nhân dân cả nước, nói lên tiếng nói của nhân dân cả nước.

Tính quyền lực nhà nước cao nhất được thể hiện: (1) Quốc hội là nơi tập trung thống nhất quyền lực nhà nước, những quyền lực được nhân dân cả nước giao phó. Quyền lực này bao gồm cả quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp; (2) Các cơ quan khác ở trung ương được Quốc hội phân công thực hiện một phần quyền lực trong quá trình thực hiện quyền lực phải thường xuyên có chế độ báo cáo công tác trước Quốc hội, chịu sự kiểm tra, giám sát của Quốc hội, chịu trách nhiệm trước Quốc hội về kết quả thực hiện công việc được phân công; (3)  Ban hành những văn bản có giá trị pháp lý cao nhất của quốc gia, đó là Hiến pháp và các đạo luật; (4) Quyết định những vấn đề quan trọng, trọng đại nhất của đất nước mà các cơ quan khác không có quyền thực hiện, như: Quyết định chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh của đất nước, những nguyên tắc cơ bản về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, quyết định những vị trí nhân sự chủ chốt trong bộ máy nhà nước, quyết định những quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; (5) Giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

2. Chức năng của Quốc hội

 (1) Ban hành những văn bản có giá trị pháp lý cao nhất của quốc gia, đó là Hiến pháp và các đạo luật; (2) Quyết định những vấn đề quan trọng, trọng đại nhất của đất nước mà các cơ quan khác không có quyền thực hiện; (3) Giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

Các chức năng của Quốc hội được cụ thể hoá thành thẩm quyền, tức là các nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Quốc hội.