TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA ,ĐẠO ĐỨC

  I.    TƯ TƯƠNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA

1- Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa :

* Khái niệm văn hóa :

•          Vì lẽ sinh tồn và mục đích cuộc sống mà loài người sáng tạo ra ngôn ngữ, chử viết, đạo đức, pháp luật , văn học nghệ thuật, khoa học kỹ thuật, tôn giáo và những dụng cụ phục vụ cho ăn, ở, mặc và phương thức sử dụng chúng tất cả đó là văn hóa

 * Vai trò của văn hóa :

+ Văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội 

•          + văn hóa có quan hệ chặt chẽ với chính trị, văn hóa nằm trong chính trị, thúc đẩy chính trị PT

•          + văn hóa quan hệ chặt chẽ với kinh tế, văn hóa trong kinh tế, thúc đẩy kinh tế phát triển

* Chức năng văn hóa :

•          + Bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn, tình cảm cao đẹp

•          - Bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho nhân dân

•          - Bồi dưỡng tấm lòng nhân ái , cao thượng

•          - Đấu tranh loại bỏ lối sống thấp hèn , ích kỹ

•          + Nâng cao Dân trí :

•          - Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu

•          - Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi

•          - Văn hóa là chìa khóa mở cửa cho dân tộc ta đi tới tương lai

•          + Bồi dưỡng phẩm chất tốt đẹp, lối sống lành mạnh, hướng con người tới chân, thiện, mỹ không ngừng hoàn thiện cá nhân

•          - Văn hóa góp phần hình thành những phẩm chất , đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính

•          - Văn hóa phải giúp cho nhân dân ta sữa đổi được lối sống lười biếng, xa hoa, tham nhũng, lãng phí

* Tính chất văn hóa :

•          + Tính Dân tộc , Tính khoa học, tính đại chúng

2- Tư tưởng Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực văn hóa

+ Văn hóa giáo dục

•          - xác định  mục tiêu giáo dục của nước ta là thực hiện 3 chức năng của văn hóa

Xây dựng đội ngũ cán bộ có đức,có tài

•          Nội dung giáo dục: toàn diện

Giáo dục về lý luận (nguyên lý của chủ nghĩa Mac-Lenin)

Đường lối chủ trương,chính sách của Đảng

Pháp luật của nhà nước

Khoa học kỹ thuật,trình độ chuyên môn,nghiệp vụ

•          - Chương trình, phương pháp, phương châm giáo dục

Chương trình phải được cải tiến phù hợp với từng thời kỳ

Phương pháp:phù hợp với từng lứa tuổi,từng đối tượng

Phương châm:học đi đôi với hành,lý luận phải gắn với thực tiễn ,phải kết hợp giữa gia đình,nhà trường và XH

•          - Học mọi lúc, mọi nơi, học suốt đời, đào tạo, tự đào tạo, đào tạo lại

•          -Tăng cường cơ sở vật chất cho giáo dục

•          - Xây dựng đội ngũ làm công tác giáo dục có đạo đức và năng lực

+ Văn hóa văn nghệ :

•          - Văn nghệ là một mặt trận :người chiến sỹ hoạt động trên lĩnh vực này phải có dũng khí,giữ vững ngòi bút sắc bén

•          - Văn nghệ sỹ là chiến sỹ

•          - Tác phẩm là vũ khí

•          - Hồ Chí Minh yêu cầu văn nghệ sỹ phải sâu sát thực tiển

•          - phải có những tác phẩm tương xứng tầm vóc dân tộc

+ Văn hóa đời sống:

•          - Xây dựng đạo đức cần kiệm liêm chính

•          - Xây dựng lối sống mới, nếp sống mới

II- TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC

1- Một số nhận thức chung về đạo đức:

* Khái niệm :

•          Đạo đức là một phạm trù ý thức gồm những chuẩn mực, nguyên tắc định hướng giá trị xã hội thừa nhận , có tác dụng chi phối, điều chỉnh hành vi của con người sao cho phù hợp hạnh phúc và tiến bộ chung của xã hội

 * Cấu tạo của đạo đức:

•          + Ý thức đạo đức :

•           Là những quan niệm về chuẩn mực đạo đức mà xã hội thừa nhận

•          + Hành vi đạo đức:

•          + Quan hệ đạo đức

2- Quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò đạo đức

a- Nguồn gốc hình thành tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh:

•          + Kế thừa truyền thống đạo đức gia đình Hồ Chí Minh

•          + Tiếp thu những giá trị đạo của dân tộc

•          + tiếp thu gía trị đạo đức nhân loại

•          + quán triệt và vận dụng tư tưởng đạo đức của chủ nghĩa Mác-Lênin

b- Quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò đạo đức

•          + Vấn đề đạo được Hồ Chí Minh quan tâm hàng đầu ( Trong những ngày đầu hoạt động CM cho những ngày cuối đời Hồ Chí Minh luôn đề cập đến đạo đức, người quan tâm cả mặt lý luận và thực tiển của đạo đức)

•          + Hồ Chí Minh đòi hỏi người cách mạng phải có cả đức và tài

•          + Đạo đức là gốc của người cách mạng  vì:

•          - Đạo đức tạo nên sức mạnh cho cách mạng       ( như nguồn của sông, gốc của cây )

•          - Có đạo đức sẽ tự hoàn thiện được năng lực

•          - Có đạo đức sẽ giữ được tinh thần thắng không kiêu, bại không nản

•          - có đạo đức sẽ giữ được tinh thần giàu sang không quyến rũ, uy vũ không khuất phục

c- Đạo đức cần cho tất cả các đối tượng : công nhân, nông dân, trí thức, văn nghệ sỹ, dân tộc..

•          Nhưng trước hết cán bộ Đảng viên phải có đạo đức vì: Cán bộ Đảng viên là đầu tàu..Cán bộ Đảng viên là gốc của công việc; đạo đức cần cho mọi quy mô

3- Quan niệm của Hồ Chí Minh về những phẩm chất đạo đức cách mạng

+ Trung với nước hiếu với dân

•          - Đạo đức trung , hiếu được hình thành từ trong chế độ phong kiến ,  Hồ Chí Minh cho rằng đạo đức trung hiếu của phong kiến rất hẹp vì trung là trung với vua, hiếu là hiếu với cha mẹ

•          - Hồ Chí Minh đưa vào một nội dung rộng lớn đó là trung với nước, hiếu với dân( trong nước có vua, trong dân có cha mẹ )

•          -Trung với nước là trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước của Dân tộc

•          - Ngày nay trung với nước là trung thành với mục tiêu Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

•          - Hiếu với dân còn phải kính trọng dân, là công bộc của dân , là đầy tớ của dân

•          - hiếu với dân còn thể hiện lòng tin vào dân, biết dựa vào dân

+Thương yêu đối với con người :

•          - Thương yêu con người trước hết thương yêu những người thân ruột thịt

•          -Thương yêu nhân dân lao động, những người cùng khổ, thương yêu đồng bào

•          - Thương yêu đồng chí, đồng đội

•          - Thương yêu cả những người có sai lầm khuyết điểm nhưng biết sữa chữa

+ Cần, kiệm, liêm, chính, chí công , vô tư

•          - Cần:   -> cần cù, siêng năng, bền bỉ

•                        -> làm việc có kế hoạch, khoa học, s tạo

•                        -> Làm việc với thái độ người làm chủ

•                        -> Năng suất, chất lượng, hiệu quả

•          -Kiệm :

•                       -> Tiết kiệm thời gian

•                       -> Tiết kiệm tiền bạc

•                       -> Tiết kiệm vật tư

•                       -> tiết kiệm sức lao động

                -> tiết kiệm của dân, nước, bản thân ..

•               -> từng người, từng gia đình, cả XH tiết kiệm

•               -> Tiết kiệm là quốc sách là văn minh

•          - Liêm :

•              -> luôn tôn trọng của công, của dân

•              -> không tham lam của cải ,địa vị, danh lợi

•              -> không ham người khác tâng bốc mình

•              -> Liêm là thước đo tính người

•          - Chính :

•              -> Không tà,đứng đắn trung thực

•              -> Không nịnh người trên, không xem thường         người dưới

•              -> Bảo vệ cái đúng, chống lại cái sai

•          * Hồ Chí Minh khẳng định:

•          “ Trời có bốn mùa:  xuân, hạ, thu, đông

•              Đất có bốn phương:  đông, tây, nam, bắc

•              Người có bốn đức:  cần, kiệm, liêm, chính

•              Thiếu một mùa không thành trời

•              Thiếu một phương không thành đất

•              Thiếu một đức không thành người ”

•          - Chí công vô tư :

•            -> làm bất cứ việc gì đừng nghĩ đến mình trước lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ

•            -> Luôn đặt lợi ích của Đảng, của Dân lên trên lợi ích của mình

+ có tinh thần quốc tế trong sáng

•          - Bốn phương vô sản đều là anh em, hễ là người bị bóc lột dù đó là da trắng, vàng, đen,  dù là á, âu, phi, mỹ đều là bè bạn Việt nam

•          - Đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, nhân dân lao động , nhân dân tiến bộ trên thế giới

•          -Đoàn kết trên cơ sở mục tiêu hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội

•          - Kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế

•          - chống tư tưởng sô vanh nước lớn, biệt lập, kỳ thị chủng tộc..

4- Tư tưởng Hồ Chí Minh về nguyên tắc xây dựng đạo đức

•          + lời nói đi đôi với việc làm, nêu gương đạo đức

•          - Đạo đức không dừng lại ở quan niệm,lời nói mà thể hiện trong hoạt động thực tiển, việc làm

•          - Làm nhiều nói ít , tốt nhất làm mà không nói

•          - Cán bộ, Đảng viên nêu gương trước quần chúng, cấp trên nêu gương trước cấp dưới

•          + Xây phải đi đôivới chống

•          + Rèn luyện thường xuyên suốt đời

IV- Vận dụng tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức, xây dựng con người :

1– Về văn hóa

•          1.1- Nhận thức đầy đủ vai trò văn hóa trong đời sống XH

•          1.2- Xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc

•          1.3- Xây dựng ý thức tập thể , đoàn kết phấn đấu vì lợi ích chung

•          1.4- có lối  sống lành mạnh , nếp sống văn minh

•          1.5- Không ngừng học tập nâng cao trình độ về mọi mặt

•          1.6 – đẩy mạnh phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khu phố văn hóa….

2. Về đạo đức

2.1- Đẩy mạnh cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

•          + nêu cao tinh thần yêu nước , yêu CNXH

•          + có chí vươn lên trong lao động, học tập chiến đấu bảo vệ tổ quốc

•          + thực hành đạo đức cần, kiệm, liêm, chính

2.2- quan tâm giáo dục lý tưởng cách mạng trước hết cho thế hệ trẻ

2.3 – Kế thừa phẩm chất đạo đức của Dân tộc vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ chí Minh xây dựng những phẩm chất đạo đức mới trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước

2.4- Đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống mọi hành vi phi đạo đức trong Đảng, nhà nước và xã hội

3- Về xây dựng con người

•          3.1- nhận thức đầy đủ vai trò và phát huy yếu tố con người, quan tâm chăm lo đến việc xây dựng phát triễn con người một cách toàn diện

•          3.2- Thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội

•          3.3- Tôn trọng và phát huy quyền làm của ND