Nắng chiều dội ngược, lóa mắt, người đàn ông hạ vành nón lá, nhìn ngắm chiếc lồng đèn giấy mình mới làm xong. Nhìn đi nhìn lại mãi, lại bỏ nón ra mà nhìn cho kỹ thêm rồi chỉnh sửa khung đèn, xong anh ta mới mỉm cười hài lòng.

Anh ta vừa đứng dậy, một thằng bé từ trong nhà đã rón rén bước ra, chân đi mà tay cứ dụi mắt liên tục.

– Đừng có dụi, đau mắt bây giờ.

Lại gần người đàn ông rồi nắm vạt áo anh ta, thằng bé cười cười.

– Cha làm gì mà từ trưa đến giờ mới xong?

Nhìn đôi mắt ngây tròn và đôi gò má phúng phính phớt hồng, người đàn ông khụy chân xuống, bế thằng con lên.

– Không làm thì con đố có lồng đèn chơi đêm nay.

Nghe hai chữ lồng đèn, đôi mắt thằng bé bỗng sáng rực lên. Vừa nghịch cúc áo cha, nó vừa nói lí nhí.

– Cảm ơn cha.

– Giỏi.

Thơm lên má con, người cha rung cánh tay mình nhè nhẹ, làm thằng bé được bế khoái chí cười.

– Hôm nay ngủ trưa nhiều thế là để tối nay chơi muộn phỏng?

Không trả lời mà dụi đầu vào vai cha, thằng bé nũng nịu.

– Con đói.

– Cha mải làm lồng đèn, bây giờ mới bắt đầu nấu cơm. Con ráng đợi thầy về rồi cả nhà mình ăn một thể, nhé?

– Vâng.

Miệng vâng dạ mà môi cứ bĩu ra, thằng bé càng rúc sâu vào ngực cha hơn. Định bế con vào trong rồi nấu nhanh một món cho nó ăn trước, người đàn ông lại thấy một bà cụ gánh đôi thúng buộc bó lạt bằng rơm nếp nhuộm mạ xanh ngắt đi ngang qua trước cổng nhà mình.

– U Lý!

– Ô kìa cậu Kha.

Đặt quang gánh xuống trước giậu mồng tơi, bà cụ bước vào trong, vừa nựng thằng cu con vừa cười đến rõ hết mấy nếp nhăn trên mặt.

– Cu Hiên sao thế này? Cha mày làm cho lồng đèn đẹp thế mà còn dỗi à?

Biết tính trẻ con sợ người lạ, Thụy Kha thấy con mình bĩu môi quay đi hướng khác thì vỗ đầu nó.

– U đừng để bụng. Nó mới ngủ trưa dậy, bụng đói nên cứ cáu.

– Sao không nói sớm? Tôi còn cốm đây.

– Phiền u quá, thôi con vào nhà tìm hoa quả gì cho nó ăn cũng được.

– Ấy thôi thôi, tôi có cả chuối đây này. Chuối ăn với cốm.

Nói đoạn, bà cụ mở mẹt, lấy lá sen ra gói cốm, xong còn dúi vào tay Thụy Kha ba quả chuối tiêu trứng cuốc.

– Cốm để từ sáng giờ, hơi cũ, cậu chịu khó nhé.

– Ôi, con chịu ơn u mới phải. Để con gửi tiền u.

– Thôi cậu ạ. Có bao nhiêu đâu, hàng còn lại từ ban sáng đấy mà. Cu Hiên nó ăn rồi mới chịu cười cho tôi xem này.

Nhìn thằng cu con ăn mê thức quà buổi chiều, hai người lớn vừa nói chuyện Trung Thu vừa cười giòn vang cả sân. Mấy cô cậu hàng gánh cũng xong buổi chợ về, chẳng mấy chốc đã tụm năm tụm bảy, vây tròn quanh thằng Hiên vừa ăn vừa trố mắt nhìn mọi người.

Màu trời ngả đỏ, các bà các cô các cậu mới ra về, trả lại khoảng sân yên tĩnh cho hai cha con. Thấy con cầm nhánh cây vẽ ngoằn ngoèo trên đất, Thụy Kha bước ra gian sau, thắp đèn nấu cơm chiều. Cơm canh xong xuôi, Thụy Kha đi ra sân trước, chơi với con một lúc thì từ xa có tiếng đàn ông vọng lại sang sảng.

– Cu Hiên đâu rồi?

– A, thầy về!

Thằng cu con nhảy cẫng lên, chạy như bay ra ngoài rồi sà vào lòng người đàn ông cao lớn. Hạ xuống hai giỏ đồ trên tay rồi nhấc bổng thằng bé lên không trung quay mấy vòng, Phan Bình cười lớn. Xách lên hai giỏ chồng vừa mang về, Thụy Kha hỏi.

– Thầy nó mua gì lắm thế?

Kẹp thằng Hiên ngang hông bằng một tay, Phan Bình quàng tay lên cổ vợ rồi bước vào nhà.

– Có gì đâu mà nhiều. Tôi mua bánh, kẹo, mía, bưởi, trà với rượu thôi.

– Thế mà còn bảo không nhiều.

– Thì cũng phải cho thằng Hiên nó ăn sướng miệng chứ. Thế tối nay nhà ta đi xem hát Trống Quân nhỉ?

– Hiên nó được ăn cỗ, được rước đèn, còn được đi xem hát, thầy nó bảo có phải sướng không ai bằng không?

– Thì sướng. Sướng nên phải ngoan, phải nghe lời thầy cha biết chưa?

Cả nhà cùng nhau ăn cơm chiều, thằng Hiên ngậm cơm trong miệng mà cứ lấm lét nhìn về phía mâm cỗ, khiến cha nó cứ phải nhắc luôn. Ăn xong thì trời tối, Phan Bình cầm đèn đưa vợ con ra bãi cỏ rộng gần đình làng. Họ ra tới nơi thì đã thấy dân trong làng tụ họp đầy đủ cả, tất cả hướng về hai hàng trai gái đối nhau.

Trăng Trung Thu sáng rõ, hợp với đèn lồng mà bừng lên đôi má hây hây của các cô gái và đôi mắt sáng ngời của các chàng trai. Nhịp lưu không vang từ trống thùng, dội vào tim trẻ một mùa trăng yêu. Tiếng hát rót vào lòng nhau, miệng cười ý tứ có khi ngượng ngùng.

Hát rằng trên trời thời có đám mây xanh, ở giữa thời mây trắng ấy chung quanh mây bển vàng ư. Lưu không. Ước gì thời anh lấy được nàng thì anh này mua gạch ấy Bát Tràng đem về xây ư. Lưu không. Xây dọc thời anh lại xây ngang chứ, xây hồ thời bán nguyệt ấy cho nàng rửa chân ư. Lưu không.

Lưu không thu vào đêm, treo ngọn trăng trên đầu cây tre lành dịu. Người người nối nhau ra về, Thụy Kha thấy con vừa đi vừa dụi mắt thì bảo nó.

– Buồn ngủ thì thôi không rước đèn đêm nay vậy.

– Ấy không. Con muốn lồng đèn. Con muốn lồng đèn!

Thằng bé nghe đến lồng đèn là tỉnh cả người, nháo nhào đòi về nhà cho nhanh. Phan Bình dắt nó vào trong sân, chỉ nó xem cách mình thắp nến trong lồng đèn, rồi đưa đèn bảo nó chơi cẩn thận. Thụy Kha vào gian trong dọn cỗ, không quên nói với ra.

– Chơi ở trong sân thôi để thầy còn nhìn thấy con.

– Nhưng con muốn đi khoe đèn với chúng bạn!

– Thế qua nhà cái Liên gần đây thôi, không được đi xa biết chưa?

– Vâng!

Tiếng con trẻ xa dần, Thụy Kha mang trà bánh ra mời chồng. Lấy rượu rót ra hai chung, Phan Bình đưa cho vợ một chung.

– Mình ăn bưởi không em gọt?

Nhấp môi một ngụm rượu, Thụy Kha hỏi chồng, nhưng người đàn ông đối diện chỉ cười.

– Sao có nhấp môi một tí như sợ say thế kia? Tôi uống hết một chung rồi này.

Cười hắt ra, Thụy Kha uống hết chung rượu của mình rồi lấy bình uống cả ngụm lớn trước đôi mắt mở to của Phan Bình.

– Uống bạo thế thì tôi phải gọt bưởi thôi, chứ cha thằng Hiên say thì lấy dao đâm tôi mất.

– Cái mồm!

Đêm vẳng tiếng trẻ con nô đùa từ xa. Màn trời tím đen tĩnh mịch treo duy nhất vầng trăng tròn. Trung Thu trăng sáng, nhìn lên trời cũng thấy an tĩnh.

An tĩnh vì có trẻ con.

– Thằng Hiên thế mà năm tuổi rồi.

Tiếng Phan Bình trầm khàn vang bên tai, Thụy Kha nhìn sang thì thấy chồng đang ngắm trăng trên trời.

– Ừ thì năm tuổi. Chẳng nhẽ thầy nó muốn đứa nữa sao?

Biết vợ hỏi trêu mình, Phan Bình cười to, một hồi sau thì nhẹ giọng cất lời.

– Ráng một đứa này đã. Nuôi cho thật tốt, cho nó sống thật yên bình.

Hạ mi mắt, Thụy Kha nằm gối đầu lên đùi chồng.

– Thời loạn, có nhiều con lại khổ. Một đứa đã khiến em lo héo ruột.

Vuốt tóc người đàn ông trên đùi mình, để lộ ra nửa bên gương mặt với vết sẹo chạy dài, Phan Bình thì thầm.

– Mình thực sự lo nhiều vậy sao?

Thở dài một hơi, Thụy Kha trả lời.

– Chẳng biết sao mà em cứ lo. Chẳng muốn nó xa mình một khắc nào.

– Con rồi cũng sẽ lớn, mình phải tập cho nó tự lập đi.

– Tự lập dĩ nhiên là tốt. Em cũng muốn nó tự lập, nhưng hễ nó xa tầm mắt mình là lại thấy nôn nao.

Nhìn vào mắt chồng dịu dàng, Thụy Kha cười nhạt, thấy men rượu đã bắt đầu làm gáy mình tê tê.

– Hiên. Mái hiên nhà che khuyết đi vầng trăng tròn.

Miết ngón tay lên vết sẹo trên gương mặt vợ, Phan Bình đáp lại.

– Hiên. Canh hoa hiên mùa hè ăn mát ruột gan.

Mỉm cười rồi lại quay mặt đi, Thụy Kha im lặng một lúc lâu trước khi hỏi.

– Thầy nó có bao giờ mơ về ngày xưa?

– Mơ thấy chứ không mơ về. Tôi chỉ mơ về tương lai trước mắt.

– Ừ thì mơ thấy. Khi đi ngủ ấy. Em thấy hoài.

Đêm tỏa buồn ướp vào giọng nói, Thụy Kha cất giọng đều đều.

– Mơ thấy áo dài gấm, thấy đàn bầu, thấy mứt sen.

– Những thứ đó bây giờ cũng có đấy thôi.

– Mơ thấy ông hoàng.

Phan Bình im lặng.

– Mơ thấy Hiên.

Hiên của ngày xưa đã hòa mình vào lửa.

Uống thêm chung rượu, Phan Bình cất tiếng hỏi.

– Mình nhớ thương Hiên sao?

– Nhớ thương chứ. Và đau lòng nữa.

– Tại sao?

– Vì Hiên chết rồi.

– Lúc chúng ta rời đi, cậu ta...

– Hiên chắc chắn đã chết rồi.

Thụy Kha ngồi dậy, vuốt tóc cột ra sau, xong uống thêm rượu.

– Người như Hiên không sống được. Em ấy không hợp để sống.

– Lại có người không hợp để sống sao?

– Có chứ. Sau này suy nghĩ lại, em mới nhận ra ánh mắt xám lạnh của Hiên có hàm ý gì.

– Ý gì?

– Ham muốn được chết. Được thoát ra. Được bay lên. Vì em ấy không có cách nào đối mặt với cuộc đời.

– Cậu ta thông minh sâu sắc như vậy, không lý nào...

– Sâu quá nên mới phải chìm. Nhìn ra cuộc đời mà không tìm thấy mình thì khổ lắm.

Cả hai nâng chung rượu uống cùng lúc, xong trầm lặng hồi lâu. Ngoài xa, tiếng trẻ con cười nói đã bớt xôn xao.

– Từ lúc nghe tin quân phản loạn đánh vào hoàng thành, mình đã không còn hy vọng gì về Hiên nữa, đúng không?

– Ừ, không hy vọng rằng em ấy sống nữa. Chỉ hy vọng ở bên kia, Hiên không còn một mình. Nếu em sớm nhận ra nỗi lòng của em ấy, không biết chừng...

– Trách mình làm gì. Hiên có con đường riêng mà cậu ta đã chọn đi. Còn chúng ta đã ở nơi này, mình không quý ngày hôm nay sao?

Quay sang nhìn thẳng vào mắt chồng, Thụy Kha mỉm cười.

– Quý chứ. Rất quý là đằng khác.

– Quý thì uống thêm với tôi một chung.

Hai vợ chồng nhìn nhau cười, Phan Bình nắm tay Phan Thụy Kha.

– Thằng Hiên sao mãi chưa về? Đã vãn tiếng trẻ con từ nhà cái Liên rồi còn đâu.

– Mình đợi chốc nữa, chắc nó đang đi về đấy.

Hai người đàn ông vẫn nắm tay nhau, mãi cho đến khi thằng bé con mang lồng đèn về trước cổng.

– Nến trong lồng đèn của con sắp cháy hết rồi.

Thụy Kha quay sang nhìn chồng, Phan Bình lắc đầu rồi cũng đứng dậy, lại gần chỗ con trai bảo.

– Cứ để nến cháy hết. Khuya rồi, Hiên phải đi ngủ thôi.

Phan Bình bế con lên, theo vợ đi vào trong nhà.

Dưới trăng, mắt thằng Hiên đen láy.

Cuộc đời là hành trình dài mà lại ngắn, còn khi con tim bay lên với mây trời chỉ là một khoảnh khắc ngắn mà lại dài. Dài ngắn ngắn dài, chỉ đến khi không còn tâm thức nữa mới gọi là quên đi.

Đã nắm tay nhau, cho đến khi nhắm mắt sẽ không thể nào quên được.

cười anh trăng sáng
em cười sáng trăng
một thoáng
lưu không

rơi vào tịch lặng

kết thúc