Sinh thần

TTCT - Tảng sáng, hĩm Mỡ đi tháo nước chân ruộng cao, qua miếu Ông Trôi bị bàn tay cứng cáp kéo vào trong. Chửa kịp kêu trời, tay ấy chụp lên mồm. “Téo đây. Téo đây mà”.

“Làm người ta hãi, suýt tè dầm”, Mỡ khúc khích. “Đâu? Dầm ở đâu? Chỗ này với chỗ nào nữa?”, miệng nói, tay Téo lục lọi khi phẩm oản lúc đám rơm, khiến Mỡ nhột quá cứ “Khí gió khí gió” mãi.

Đang lúc xuân tình dâng giáp đỉnh non, chính Téo phải bụm miệng Mỡ lại. Ngoài kia đám vịt cạc hành tiến, con đĩnh đạc giữa đàng, con vòng qua bụi chuối, lũ láu cá ùa xuống ao chổng đít mò ốc. Lão Củng tay khua cành rong ùa ùa chặc chặc, tay khư khư tích nước điếu cày đi sau cùng, oai phong như viên đại tướng. Mỡ nghển lên cười: “Tưởng ai. Ông Củng điếc lòi, em có rực mỡ nữa cũng chả biết”.

- Nhỡ mà ông ý trông thấy - Téo cẩn trọng.

- Có hét lên cũng chả ma nào lại. Ấp úng, vợ bảo lão suốt ngày nhai hột thị. Ấy ấy kìa...

Thốt cái đã ra cấm khẩu. Téo nhìn theo hướng đôi mắt đang lác xệch của Mỡ, mồm cũng đâm méo đi. Trên ban thờ Ông Trôi, bài vị rung bần bật, nghiêng ngả mà không đổ hẳn. Quả táo ủng trên mâm bồng nhảy phóc xuống đất, đĩa trầu cau vỡ tan. Có lẽ nào đoàn quân của lão Củng vịt làm được cơn động đất.

Lão Củng khuất bóng sau cây quất hồng bì cổng làng thì đất hết rung. Téo kéo Mỡ ngồi dậy, bao nhiêu mầm tình rụt lại không kéo ra được.

***

Làng Bùm là đất trại thuộc tổng Nhu Liệt, nằm dưới chân núi Mua, xa xa uốn lượn dòng Củi. Đất mới khai canh, có gì thờ đó, khi ông nhặt cứt trâu lúc trẻ ăn mày chết tha phương, sau được Ông Trôi thương, dạt về cho mới có danh vị để sì sụp phụng sự. Ông Trôi gọi nghiêm cẩn là Danh Thắng Hùng Cường Đại Đại Tướng quân, mấy trăm năm trước phò vua diệt giặc, bị nó chém cụt đầu, tế ngựa về đến nguồn sông Củi có bà cụ bảo: “Đây rồi đây rồi... Ngài có hương hỏa ở đây, chả xuống mà yên hưởng còn chạy mãi”.

- Ta có đất hương hỏa ư?

Nói rồi ngã xuống. Dân đem chôn cất, đem vào đình lập làm Thành hoàng, xin vua cho sắc phong. Được ít năm trên ấy lụt to, mộ lở, xác không đầu trôi theo sông Củi về Bùm thì tấp lại, tươi như mới mất, dân trại rước về xây miếu thờ, gọi nôm na Ông Trôi. Mấy chữ “Danh Thắng Hùng Cường Đại Đại Tướng quân” trên bài vị chỉ mấy người đọc được, xướng lên tế Ngài ngày hội làng.

Những điều trên đều do ở mồm khóa Đãi mà ra. Đãi là con ông Đò, cháu cụ Đưa, ba đời sôi kinh nấu sử chỉ qua được chân khóa sinh, thi cao hơn cứ ngã oành oạch. Biết phận, Đãi chỉ dùi mài tiếp gọi là có miếng chữ bán cho trẻ trong làng độ nhật, thi thoảng chủ tế lúc có đám. Nhưng ở Bùm thế là bố tướng nhất, nên ngoài ba mươi đã được làng cử vào hội tư văn tổng, kỳ lễ lạt ngồi cùng chiếu lý mượn lý mua và các đấng mọc răng trước.

Bình thường sự hương khói miếu Ông Trôi rất đơn giản, mụ nạ dòng cả tin dâng phẩm oản hòn xôi vừa quay đi, đám trẻ xấc xược rinh ngay xuống mà chả bị vật bao giờ. Cho nên cu Téo mới dám kéo hĩm Mỡ vào miếu làm ô uế. Chuyện vỡ ra, làng phạt vạ. Nhưng Téo cứ cãi không phải tại cháu, chắc gì Ông Trôi đã giận, bèn bắt hai đứa ra miếu nhắc lại trò dâm ô, trước mắt tiên chỉ các cụ.

Lạ thay, chúng nó cứ chùn chụt chùn chụt mà bài vị ngay thẳng, mấy chén nước và thức quả trên mâm bồng yên phắc. “Thôi thôi lộng giả thành chân, ngứa mắt chúng tao lắm!”, thày lý Kiểm phải quát lên.

Đúng lúc ấy thì đoàn quân của đại tướng Củng diễu qua. Rầm rập. Quạc quạc. Hôi hám, bụi mù. Bài vị lập tức quay tít, chén nước mưa cùng ngũ quả chổng chênh, dựng lên lại đổ lại xoay. Đám ấy qua rồi thời ban thờ yên được.

Mấy hôm rình, đều thế. Động lớn rồi!

Đôi trai hư gái đốn thoát tội nhưng không thoát được mâm rượu, biện lên cho làng bàn đại sự. Và phải lấy nhau ngay lập tức, kẻo mà mang tiếng Ông Trôi quá lắm.

Đại sự bàn mãi, vợ chồng biện đến mâm thứ năm, bụng con Mỡ đã sưng bằng cái giá, khóa Đãi mới trình làng rằng: “Tôi đi xem ông Bốc Phệ chợ Xại, thầy Sính mù thác Củi, đều phán Danh Thắng Hùng Cường Đại Đại Tướng quân tức Ông Trôi đây là Du Thần, mỗi chỗ ngự một thời gian xong lại đóng Thành hoàng làng khác. Giờ là lúc Ngài mãn nhiệm, đổi đi phù trợ nơi xa, phải bầu lấy một Ngài mới, bản quán ngay đây để thờ. Nếu không tệ lắm”.

Sự đột ngột quá, ai nấy đều trầm ngâm. Du thần là gì, bản quán là gì, chúng dân Bùm vô sư vô sách không thủng, nhưng nhất định phải có một vị để thờ. Khốn nỗi làng mới, chưa ai công tích ra trò, biết lấy ai bầu chọn ai lên ngồi trên ban. Làng chửa có đình như nơi này nơi nọ, dù chỉ là ngôi miếu, vẫn cần thần chủ. Không có tức là chả tiên sư thánh sư nào, ra không gốc rễ, tổng nọ xã kia nó khinh cho thối mũi ấy chứ lỵ.

Nghĩ đoạn vác mồm đi ăn nơi nơi, không dám mời họ về khao lại vì chả biết cúng bái, thờ phụng ai, đắng lòng lắm. Không lẽ đem ông gắp phân với trẻ ăn mày lên sì sụp lạy.

Nhà Téo Mỡ phải biện đến mâm thứ mười mới nhất trí. Cũng lại từ mồm khóa Đãi ra. Ấy là lão Củng. Chính là lão chăn vịt, không dưng Danh Thắng Hùng Cường Đại Đại Tướng quân níu lại để trao chức vị còn là gì. Có vịt hay không có, hễ lão đi qua là bài vị nhảy cả lên, không ra thay thế thì ra thế nào. Lắm nơi thờ người đang sống sờ sờ, mình vầy vậy cũng được chứ sao.

Bùm ngẩn ngơ, đấu lý rồi đấu tình. Nghị sự mãi khiến nhà Mỡ Téo suy sụp, con ra càng sòn sòn càng đánh cãi nhau. Mặc lòng, làng phải có vị để thờ, như cái cây có gốc rễ, rễ bèo rễ rong ta cứ vun lên kẻo bên trên ngọn kếnh kềnh ra. Khóa Đãi xem ngày tốt, bắt Củng tắm táp kỳ hết mùi vịt, ra miếu cho làng tôn xưng. Lão chăn vịt không thể chễm chệ trên ban thờ, đành ngồi bên dưới, đằng trước, cho tiên chỉ hào lý vào lạy.

Bên trên, bài vị ghi “Sinh thần là Củng” rất chi sơ sài. Nhưng văn tế do khóa Đãi soạn tôn lão lên hàng sang trọng, liệt tổ suýt làm tuần phủ, thân sinh ưa làm phúc, bản thân Thần thật là hiền hậu, làm nghề cần kiệm khiêm nhường, bao nhiêu quan lộc từ chối hết. Quan viên hàng tổng, chức dịch làng bên nghe vậy ừ vậy, còn dân Bùm, từ nay có vị Thành hoàng chả giống ai, cầm lòng bái lễ.

***

Củng đạp đành đạch khi bị điệu từ ngoài đồng về, khiêng lên bệ trước ban thờ miếu Ông Trôi, giờ thành miếu Ông Củng. Khóa Đãi phải gí mồm vào tai lão dằn giọng vứt ra sông Củi giờ, mới ngồi yên cho làng sì sụp. Ngứa ngáy lắm, cẳng chân lội bùn lâu ngày gãi tróc da, vảy rơi trắng bệ. Rồi xôi oản thủ lợn rượu tăm bưng ra, mình một mâm trên, lão lạy chánh Đình, lý Kiểm, khóa Đãi lên ngồi cùng, bèn tì tì chén. Chả có bao giờ được căng rốn thế, đến nỗi làng phải khiến trai đinh khiêng Thành hoàng mới về nhà, kẻo muỗi nó khiêng Ngài đi.

Ngày rằm ngày một, bữa đứa chửa hoang, hôm thằng trốn thuế, việc làng nhiều luôn được máy mắt ăn xôi máy môi ăn thịt. Bù lại lão chả được gãi, hút thuốc lào hay ngủ gật theo ý. Chả trốn đi đâu được, thôi thì ngồi yên cho chúng nó sai mình dựa mình. Được cái Thành hoàng Củng không vô tích sự hoàn toàn.

Nhà nọ con nổi mề đay gãi toét da, đến cạy. Ngài sai lấy lá lốt bọc cứt trâu đặt chỗ cỏ rậm, thân đến nơi thắp hương khấn “Lạy ông Tịt bà Tịt, ăn cỗ cứt trâu ăn trầu lá lốt đừng đốt con tôi”. Những chỗ rậm rạp phát đi cả, giát giường đem phơi, hơ lửa khe kẽ rồi đốt manh chiếu mục. Thằng bé đâm hết khóc.

Lại những đoạn sản phụ tắc sữa, Ngài ghé mồm mút chùn chụt. Ả vắng chồng đêm vần cối huỳnh huỵch bị quất roi dâu vào đít.., những cách trị giản đơn mà ứng nghiệm. Lạ nhất là chuyện trương tuần Nải. Nhà có mẹ già nghiện trầu, mà cây chay ra tí ti rễ, chả đủ ăn. Ngài đứng dưới giả cách khảo gốc cây: “Có ra rễ không thì bảo?”. Nải ngồi bên trên đáp. “Dạ, có!”. “Ra nhiều hay ít?”, bên trên lại. “Ra cả làng ăn không hết”.

Từ đấy cây chay ra rễ đầy vườn, mẹ Nải đem cho cả làng. Bùm trở thành đất nhuộm vải, nước rễ cây chay ăn vào vải bền màu đố nơi nào địch được. Nghề ấy đem lại mối lợi. Chợ quê nào cũng có thợ nhuộm Bùm, đem tiền về cúng miếu Ông Củng, xong chia lại cho kẻ khó.

Đất trại vụt nhuận sắc, mặt người già rờ rỡ, tiếng trẻ nô í a đến là vui tai.

Phú quý rồi thì phải tế lễ nhộn nhịp chứ. Bèn bàn xây đình mới, đất đúng ngôi miếu cũ, Đức Thành hoàng dĩ nhiên là Củng. Sau ba năm đình Bùm hoàn thiện, giữa hình cái vồ xung quanh tả hữu mạc, cả nhà hậu với tam quan. Trên bài vị ngự khúc rễ chay phủ vải đỏ, bệ dưới ông Củng ngồi, tha hồ sì sụp.

***

Bùm trở thành làng văn hiến, chạy quan phủ cho tách khỏi tổng Nhu Liệt lập xã mới, nhưng việc ấy không thành. Xin cho Thành hoàng tước Thượng Đẳng Thần, trên phán có đâu nhẽ thế.

Từ thần miếu lên thần làng, cái sự thăng thiên biến ra muôn hình vạn trạng. Lão chăn vịt chả chữ nghĩa gì, có người kêu xin nguệch ngoạc ra giấy mấy nét, khóa Đãi “dịch” lại, là do bệnh tật ở đâu cơn cớ gì hàng xóm đánh cãi nhau, phải biện lễ những gì. Vào chợ, đi thi, mở trường, ăn khao đều định suất. Một chân nhiêu bán mươi nồi thóc. Vợ ốm để khỏi kỳ đắp đê thời đào ao lợp nhà cho hào lý. Thậm vô lý là cây chay mọc trong vườn nhà mà Nải muốn róc rễ phải biện chục cỗ lòng cá lăng cụ, lên mãi nguồn sông Củi mới câu nổi, vì thịt thà mãi làng oải rồi.

Tòa ngang dãy dọc mọc lên bên những lụp xụp bần tiện. Việc ăn chia chả phải lúc nào cũng toại ý ai ai, nên có kẻ thối mồm đặt vè Con nghé đang khỏe, xua vào hố nẻ, đem về làm thịt, được ba mâm đầy, quan viên ăn một, khóa Đãi ăn hai, nhúm lông khó nhai, đem biếu ông Củng, Củng hỏi con gì, con nghé đang khỏe... Bọn trương tuần hương dõng đi tìm, khảo hèo con trẻ, đứa nào cũng “không phải cháu”, tiếng khóc mếu cứ inh ỏi dòng Củi.

Thần hoàng phải xa vợ, kiêng thịt chó, tiết canh lòng lợn. Cả rượu. Không được ùa ùa chặc chặc nhảy cỡn lên. Thế thì chết đi cho xong. Cảm thông với Củng, khóa Đãi bàn với quan viên “hành thì cứ hành nhưng ngôn bất khả ngôn”, nhất trí để lão được ăn vụng. Mà Củng không biết điều, lắm hôm hành lễ mùi mắm tôm chanh dậy át cả khói nhang.

Lão béo ra, năng tắm giặt nên đỡ hôi hám, nhưng đám vẩy ở chân không tẩy được. Và nhớ đàn vịt quá thể. Bèn thảng hoặc cho người lùa sẵn đàn ra đồng, Thành hoàng lẻn ra sau tha hồ rì rì cạc cạc. Nhìn chúng rỉa lông, chổng phao câu trên mặt nước, mặt Ngài ra ngơ ngơ, chốc nhát lủi thủi về đình leo lên bệ. Nếu không được vậy y như là có chuyện, như nhất định bảo khóa Đãi dịch bố láo bố toét, hoặc thịt thiu rượu khê nước mắm không hâm đổ cho chó nó ăn.

Có nhà nước giếng bị thối, lão một mực bắt đổ đống vẩy từ chân mình xuống đấy, nhà ấy sinh tháo dạ. Khóa Đãi, chánh Đình, lý Kiểm bực bội, nhưng đã tôn xưng Ngài lên, bảo mồm Ngài toàn ra lời Thánh rồi, cãi lại giữa trời xanh khó lắm. Chiếu nhất giữa đình nhiều dịp nhờn mép mà thành ra như nhà đám, quan viên quay đít vào Thành hoàng.

Tệ nhất là đồng áng cần nước cấy, Củng đòi ngăn sông Củi kẻo thánh quở. Núi Mua rậm rạp làm vậy, Ngài khiến phát đốt cho quang quẻ để lộc trời đổ vào làng. Lộc đâu chưa thấy, mỗi trận mưa lũ trôi tuột nhà, cánh đồng đầy đá to tầy con trâu.

Bùm bỗng ra không đủ ăn, phải đi đong gạo ngoài.

Cây chay nhà Nải xùm xòa tươi tốt là thế, bị tận thu không đâm kịp rễ. Dịp tết Trùng thập nó đổ ùm. Thế là hết cái lộc làng. Đến tiền đong gạo ngoài cũng chả còn.

***

Đói kém đổ đến cũng nhanh bằng khi phất lên, phong cảnh làng tiêu điều hơn thời còn miếu Ông Trôi đơn sơ. Người Bùm lang bạt kiếm ăn xa, rất xa, toàn làm đầy tớ bưng bô rửa đít. Thôi thì lại phải lập đàn cầu khiến, phí tổn bòn vét đũng khố thằng đánh giậm. Nhưng Đức Thành hoàng Ngài không linh ứng nữa, có dễ do lễ biện chỉ đủ một mâm.

Lại bàn kín, chỉ trong cụ chánh, ông lý với thầy khóa, rằng thằng chăn vịt hết thiêng rồi, thay Thành hoàng khác đi. Nhưng bầu ai tôn ai thì không ra, cứ cãi nhau vặt rất tốn đóm. Đâm ra giữa đàn con hôi hám, nhìn bụng Mỡ đã lại lùm lùm, Téo phải than: “Chỉ vì sáng ấy rửng mỡ mà giờ chả biết lấy gì bỏ miệng đây

Người đây chuột đấy

TTCT - Khi ông chủ khách sạn đi với ông thầy địa lý đến đây thì cái kim la bàn trên tay ông địa lý chết cứng. Tiến lên lùi lại, xoay ngang xoay dọc cái kim vẫn không đổi hướng.

Trước mặt là bệnh viện đồ sộ. Còn đây là cái bãi lầy. Biển rút ra tít ngoài xa, để lại cái bãi lầy, thành nơi đổ rác y tế cho bệnh viện, rác nào chuyển được đi thì chuyển, rác nào sót lại thì có quạ đấy, chó mèo đấy, người đấy. Rất nhiều khi là những trận cắn xé ghê hồn giữa chó mèo và người. Miếng đất làm ăn béo bở đâu dễ phân chia.

hỗ này được rồi.

Ông thầy địa lý phán. Đến đây thì cái kim la bàn dứt khoát không lung lay. Nhưng chỉ cần đi sang bệnh viện hoặc ra khỏi bãi lầy, la bàn lại rung rinh bình thường. Thổ công thổ địa đã chấp nhận. Hà bá thần linh đã cả cười mà ừ. Thầy địa lý đã làm trung gian phiên dịch. Cắm lấy cái đất này. Đây là chỗ xây khách sạn. Làm ăn được.

Ông Đại Gia lấp cái bãi lầy và mua luôn hòn đảo nhỏ bên ngoài kia, chở đất chở đá đến lấp biển, xây đường từ bãi nối sang hòn đảo. Trong thoáng chốc, hòn đảo đã biến thành bán đảo, hợp thành một quần thể khách sạn, nhà hàng, trung tâm vui chơi giải trí. Núi như một bức tường thành che chắn. Bão biển sóng thần thì đã có núi giơ ngực ra đỡ cả, chẳng gây thiệt hại gì.

Nhưng đấy là tình trạng cái cơ ngơi bây giờ. Còn lúc mới khởi công, phải phá nguyên mấy quả núi ở nơi khác, chở hết về đây mà trút xuống lòng biển. Đá trút xuống cứ trôi tuồn tuột đi. Hun hút. Thùng không đáy. Phá núi chỗ này lấp mạch ngầm chỗ kia. Phá núi thật chỗ này xây núi giả Ngũ Hành Sơn chỗ khác. Cái mặt thiên nhiên không được giữ nguyên lành mà phải cắt mắt bơm môi nâng mũi kẹp hàm. Ở đây thì đá cứ trút xuống, ban đầu thấy một đi không trở lại nản quá. Nhưng thầy địa lý đã bảo được, vậy là được.

Cái bãi lầy phía sau bệnh viện thì hàng hàng xe đất kéo đến san lấp. Phẳng phiu ngon lành. Cái ngày khởi công, đêm đến Đại Gia ngủ trong một nhà khách gần kề. Ông đã hơi mệt mỏi, định đi nằm sớm thì có hai mẹ con một người đàn bà đến trước cửa. Em xin gặp bác một lát. Chắc chắn không có chuyện gì phải bàn với họ, ông cũng nể mà đồng ý.

Người đàn bà có vẻ quyền uy, như một bà chủ hãng nước mắm hoặc chủ đầu mối đánh hàng từ biên giới về. Nhà em ở ngoài bãi, mấy đời nhà em ăn nên làm ra, con cháu công thành danh toại là nhờ cái bãi ấy. Bây giờ bác được chính phủ cấp đất, nhà em cũng chẳng dám có ý kiến gì, chỉ xin bác hãy tạm dừng thi công một thời gian. Thu xếp xong xuôi, phân định khu vực làm ăn xong xuôi, chúng em sẽ đi.

Đại Gia bảo thì thế cũng được, cô cứ yên tâm về đi. Nhưng hình như bà mẹ vẫn không yên tâm. Bà ta hỏi bác có bảo đảm cho em không. Bác có cần yêu cầu gì ở nhà em không. Rồi bà ta bảo hay là gửi lại cô con gái cho bác bảo ban. Con gái tuổi hai mươi như thế kia, xinh đẹp lộng lẫy, bảo ban kiểu gì thì Đại Gia cũng hiểu rồi.

Lúc khác thì không chối từ. Nhưng bây giờ gần như đã kiệt lực cho ngày khởi công. Nghĩ bụng hôm khác cháu trở lại thì chú không chê. Rồi cũng nói ra mồm, cô bảo cháu hôm khác hãy lại, tôi đã nhớ việc của cô rồi.

Sáng hôm sau lại đoàn đoàn xe đổ đất xuống san lấp. Đại Gia đã quên mất câu chuyện với người đàn bà tối hôm trước. Ngủ say như chết thì chuyện gì trước đấy cũng quên. Đất vẫn trút xuống ào ào. Bỗng nhiên xôn xao cả lên, láo nháo cả lên. Kinh quá. Hãi quá. Đại Gia lao đến đám công nhân đang túm tụm.

Chiếc xe ủi vừa ủi lên một cái hang chuột như địa đạo du kích. Vừa sâu vừa dài. Mất hút vào vô tận. Mấy chục xác chuột cống dàn đội hình vòng quanh một xác chuột kếch sù. Con chuột trắng phải năm cân là ít, có cái bớt màu hồng bên má phải. Một bàn tay đứt rời ra, bị cán mỏng dẹt như tay người. Bãi rác y tế này toàn chuột thành tinh. Những cuộc cắn xé giằng giật miếng ăn không phải là chó mèo với người mà là chuột với người.

Chú lái máy xúc điềm nhiên châm thuốc hút trên buồng lái, chẳng thèm nhìn xuống đám nhốn nháo bên dưới. Đột ngột chú méo mồm, mặt đổ chàm xanh ngắt, người ngợm run bần bật. Rồi chú lộn cổ từ trên buồng lái xuống bãi rác. Chú chồm dậy loạng choạng rồi quay quay. Quay mấy vòng. Rồi chú ngã vật xuống. Giãy đành đạch. Chú gào the thé giọng mái.

Đồ giời đánh thánh vật kia, bà đây danh gia vọng tộc, bà đã phải xuống nước xin xỏ, mày đã ừ đã hử đã hứa hẹn, thế mà mày nuốt lời, mày để con gái ngọc ngà của bà chết thảm thế này. Đại gia rùng mình nhớ ra cô gái hôm qua đi với bà mẹ thật xinh nhưng có cái bớt màu hồng bên má phải. Bàn tay ngọc ngà giờ bét ra thế kia.

Theo địa đạo sâu thêm mấy mét thì gặp một xác chuột nữa. Khổng lồ. Con kia năm cân thì con này phải mười hai cân. Một đám tóc loăn xoăn bụt ốc phủ trên mặt. Người đàn bà tối hôm qua cũng tóc xoăn bụt ốc. Con chuột chưa chết hẳn. Còn ngáp ngáp mấy cái. Ngáp cái nào chú xe ủi tru lên cái ấy. Thù này phải trả. Hãy nhớ lấy lời ta. Phải trả.

Bãi rác này là địa bàn béo bở của băng Chuột Trùm. Những cuộc cắn nhau huyên náo thỉnh thoảng để lại những xác chó xác mèo trong bãi rác là chiến tích của Chuột Trùm. Đó là một con chuột chuyên hành nghề trong nhà xác bệnh viện. Tử thi đặt tạm trên những mặt bàn gạch men hay mặt granitô, chưa kịp kéo lồng bàn sắt đậy lại thì đã bị mất miếng má miếng vai bàn chân ngón chân.

Xơi toàn thực phẩm cao cấp nên Chuột Trùm nặng phải đến mười lăm cân, cường tráng và oai vệ, chỉ vừa thoáng bóng nó là chó mèo ôm đầu chạy vãi hơi thối. Ngay cả khi tử thi đã được đậy lồng bàn sắt, cái lồng bàn nặng dăm ba cân chứ chẳng ít thì Chuột Trùm cũng xuống tấn dùng một tay nhấc lồng bàn lên, gạt lồng bàn ra, chui vào như chui màn hú hí.

Đàn của nó có dễ mấy trăm con. Một tiểu đoàn. Chúng khoét chúng đào. Địa đạo chạy quanh co khắp vùng, như một thế giới ngầm ở ngay bên dưới thị trấn vùng biên. Đấy là đội công binh. Đội thực phẩm thì chia dây chuyền như một nhà máy thực phẩm đóng hộp.

Rác thải của bệnh viện ban đầu được đưa vào lò thiêu. Hằng ngày bông băng máu mủ miếng gan miếng thận đốt thành khói, ống khói tỏa ra lững lờ thanh bình, mùi sực nức một vùng. Quán bún chả. Nhưng chính cái mùi bún chả ấy lại làm cho cư dân sừng sộ kiện cáo. Kiện cáo chưa xong thì cái lò thiêu cũng trục trặc, chẳng thiêu chẳng đốt được nữa. Thế là ngấm ngầm mà ngang nhiên đổ hết ra bãi. Béo đàn chuột.

Băng đảng chém nhau, đứt nguyên cả cánh tay, thằng mất tay nhanh trí nhặt cái tay chạy đến bệnh viện. Nhưng khôn ngoan chẳng lại với giời, nhân viên y tế không ướp đá cánh tay mà bỏ cho nó bốc mùi trong nhà xác. Béo lũ chuột.

Một chàng bị vợ ghen, lừa cho ngủ trưa, cắt chim, ném cho chó gặm. Phải chạy ra giành giật với con chó, rồi mang chim đến bệnh viện. Kịch bản quên ướp lạnh lặp lại. Béo lũ chuột.

Đám chị em đi cô vắc đi nạo thai. Béo lũ chuột.

Hỏi làm sao lũ chuột ấy không to hơn con mèo không to hơn con chó. Ăn lắm thì khát nhiều. Lũ chuột thường mò vào bể nước khu tập thể bệnh viện. Vừa uống vừa ngụp lặn trong ấy. Cái bể nước xây ngầm dưới mặt đất, mỗi chiều mấy mét, cung cấp nước cho hàng trăm cán bộ nhân viên. Máy bơm bơm nước lên những hộ tầng trên. Tầng dưới thì kéo nhau ra mở nắp bể, vục gáo vục xô vào múc mà rửa rau vo gạo giặt giũ. Lũ chuột lợi dụng cái nắp để mở ấy cho đã cơn khát.

Nhưng chuột không phải là loài được đánh giá cao về trình độ bơi lội. Một sự kiện lịch sử: sau khoảng chục năm, cái bể được thau vét. Dưới đáy bể có mấy trăm bộ xương chuột.

Băng Chuột Trùm sống bám vào bệnh viện, chính xác hơn là bám vào bãi rác y tế. Ở vùng này không thấy chuyện người ăn thịt chuột, nhưng nhãn tiền là chuột ăn thịt người. Nhờ thế mà chuột như người. Khi Đại Gia đến, giải tỏa bãi rác, san lấp bãi lầy, xây nhà lên, lãnh thổ của chuột bị xâm phạm. Nhà sàn dựng lên, qua một đêm là sập. Cái nhà biểu diễn thể dục nghệ thuật dưới nước hễ xây tường hôm trước hôm sau lại đổ. Sập. Đổ. Đám kiến trúc đám xây dựng đau đầu.

Đại Gia phải viện đến một ông thầy cúng từ Sài Gòn ra. Ông thầy cúng thuộc diện đẳng cấp chuyên phục vụ các víp các cốp. Comlê, cravat, giày da Ý. Ông đốt hương Ấn Độ nức mùi hoa hồng. Ông rẩy nước thánh từ chai nước khoáng Boocgiômi của Nga. Một tay cầm cái la bàn kiểu cổ từ thời của thuyền trưởng Cúc. Tay kia ông cầm cái dinner-bell loại chuông báo cho người trong nhà đã đến giờ ăn tối.

Binh binh binh, ông hiển bà linh. Boong boong boong, tám hướng bốn phương. Ông bà nhận cho, gạo một chĩnh, thóc một bồ.

Cả cái bãi rác bỗng ré lên như nghe được chuyện gì ngô nghê lắm. Trời tối sầm. Từ sau bãi rác những con mắt xanh lè nhìn ra, từng cặp một. Xanh lè. Không chớp. Cười ré lên.

Ông thầy phải bỏ bài cúng soạn sẵn đầy tính cổ truyền, chuyển sang ngân nga bài ngẫu hứng hiện đại. Thèm gì cúng nấy. Luộc hấp chiên xào rim rán kho, ông hiển bà linh chứng giám cho. Binh binh binh, ông hiển bà linh. Cái bát hương bỗng cháy bùng bùng. Ông thầy ngã vật ra. Sùi bọt mép. Bậc cao thủ mà ông về đến Sài Gòn nằm liệt một tháng trời. Thành công thì cũng liệt. Lúc nào ông cũng ngửi thấy mùi chuột trong nhà.

Nhà từ đấy xây không đổ nữa. Quần thể khách sạn nhà hàng khu vui chơi giải trí đi vào hoạt động. Nức tiếng gần xa. Người đổ đến thì chuột cũng đổ đến. Chuột cư ngụ trong khách sạn vẫn hơn là trước kia ở bên bệnh viện. Nhưng đấy là con cháu bầy đàn của Chuột Trùm. Băng đảng của nó thì vẫn ở đâu đó trong khu nhà xác bệnh viện.

Bên này cao lương mỹ vị nhưng chỉ toàn miếng chín. Bên kia thì được miếng môi miếng má ăn tái ăn gỏi. Quen rồi. Đại ca quen nhậu chứ không ưa ăn uống thông thường. Hiếm hoi lắm mới có người bắt gặp Chuột Trùm đi thị sát sang khách sạn. Một cô nhân viên tổ buồng ôm một đống vải trải giường đi dọc hành lang bỗng rú lên.

Chuột Trùm đang ngồi trên hành lang gỗ nhìn cô chòng chọc, mắt buồn. Một cô tổ bếp đang cầm con dao thái hành trong bếp bỗng rú lên. Chuột Trùm đang ngồi ngay giữa nhà bếp, nhìn miếng thịt bò tươi vừa mới nhập về. Mắt nó cũng u sầu. Hai cô phải sang bệnh viện điều trị tâm thần. Khổ. Đều là lũ cháu nhà Đại Gia lôi từ quê nghèo ra cho đổi đời. Chữa mãi, phải cho về quê.

Một cô về nhà không bao giờ ăn cơm nữa, cứ tay cầm rá thóc, gặm gặm nhấm nhấm. Vớ được gì cũng gặm gặm nhấm nhấm. Gặm từ miếng xà phòng gặm đi. Cô kia cũng về cùng làng, được cái mau mồm mau miệng, nhưng nói một câu lại chin chít một câu. Mày ơi, chin chít, truyền hình dạo này, chin chít, thật là khởi sắc, chin chít, tao thích nhất, chin chít, sao mai bài hát Việt với lại, chin chít, hãy chọn giá cuối tuần chưa hề chia ly, chin chít chin chít. Nói một câu đệm một câu.

Bình luận rất sắc sảo về văn hóa bình dân. Thôi thì cùng cảnh, dạo trước vốn cùng nghề khách sạn, hai cô kẹp díp lấy nhau. Bây giờ một cô cắn chắt. Một cô chin chít. Nhưng cô chin chít bỗng nhiên sợ mèo, hễ thoáng thấy con mèo là cô tái xanh tái xám, rúc đầu vào bụi cây, vào đống rơm, vào chăn vào gối.

***

Đại Gia sắm con La Hán về đúng thời kỳ cuộc đối đầu với băng Chuột Trùm lên đến đỉnh điểm. Nhà cứ xây lên lại đổ. Gọi thầy cúng đến làm lễ trừ tà. Hô phong hoán vũ. Xua đuổi tà ma. Yểm bùa trấn trạch. Bao nhiêu phép thuật nội công thầy tung ra bằng hết rồi thầy nằm liệt. Lúc ấy mới xây được khách sạn và khu giải trí. Nhưng Chuột Trùm vẫn không nguôi mối thù vợ và con gái chết thảm.

Lâu lâu lại thấy một xác mèo bị cắn đứt cổ, ném vào sân khách sạn, bên cạnh bể bơi. Lâu lâu lại thấy một xác chó bị móc mắt răng nhe trắng nhởn ném vào trước nhà bếp. Chó hoang mèo hoang sống bám vào cái bãi rác y tế toàn nội tạng hoặc thai nhi, cũng thuộc diện có sừng có mỏ mà phải thua Chuột Trùm, phải chết không toàn thây. Con chuột đã tuyên chiến từ khi dọn bãi đào móng. Giờ thì hằng năm nó ném xác chó xác mèo vào nhắc nhở thù xưa còn đó.

Đại Gia nghe lời thầy pháp tậu con cá La Hán về, băng Chuột Trùm đỡ quấy hẳn. La Hán mang đến Phúc Lộc Thọ. La Hán cá dữ nhưng mang đến bình yên. Chuột Trùm không sùng sục lên nữa.

Nhưng đấy là kiểu trời yên biển lặng ở vùng mắt bão. Tạm yên. Chuẩn bị cho một cơn bão ghê hồn. Mấy năm qua, Chuột Trùm đã ráo riết kéo dài địa đạo. Địa đạo bây giờ đã nối liền từ nhà xác bệnh viện sang khách sạn. Bên ấy và bên này, chúng đi như đi chợ, chỉ có điều không công khai lộ mặt mà thôi. Cả một thành phố sầm uất bên dưới bệnh viện và khách sạn.

Chuột Trùm đã tục huyền, nối lại dây đàn, tức là đàn ông lấy vợ mới. Trùm phong cho vợ mới làm phó tướng. Bà hai đời mới sành điệu, bộ lông bao giờ cũng chải mượt. Bà hai vạm vỡ eo ót, đã lãnh đạo thành công nhiều cuộc tập kích vào nhà xác, chiến lợi phẩm thu được là miếng má miếng môi, có khi cả long nhãn. Có lần còn cứu mạng chồng.

Hôm ấy Chuột Trùm nhấc được cái lồng bàn sắt bốn cân chui vào bên trong, tướng bà canh gác bên ngoài. Quanh năm giờ này thường vắng người. Nhà xác đông nhất là đầu giờ sáng, người ta thường chết nhiều lúc nửa đêm về sáng. Nhiều nữa lúc xế chiều. Còn lúc mười một giờ trưa, trái đất đang ấm dần, ít chết. Giờ vắng người ít ra có thể làm ăn được vài tiếng đồng hồ.

Ấy thế, Trùm vừa chui vào, đang khám nghiệm tử thi, đang chọn như ra chợ chọn cái thủ lợn, chọn mớ chân gà hay cái ngẩu pín chó. Thình lình nhân viên nhà xác ồn ã đẩy ba cái xe tử thi vào. Một chiếc xe ca chở đám cưới chạy cướp đường cắt ngang đường sắt, bị tàu đâm văng ra xa. Ba người chết. Mười lăm người bị thương nặng nhẹ các kiểu. Đám cưới đẫm máu. Tân hôn ám ảnh hồn ma. Cô dâu chú rể không thương tích nhưng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.

Bây giờ ba tử thi đang sầm sầm lao vào. Thiếu chỗ nằm. Các nhân viên nhà xác thử nhấc lồng bàn lên xem bàn nào còn trống. Họ đã xăm xăm đi gần đến cái bàn Chuột Trùm đang hành nghề bên trong. Trùm nhấc vội cái lồng bàn. Trơn. Trượt. Trùm hơi cuống, nhấc lần nữa. Lại trượt. Phó tướng lúc ấy từ bên ngoài liều mình xông đến. Hai chân sau đứng tấn. Hai chân trước lấy hết sức bình sinh nâng cái lồng bàn lên. Tạo ra một kẽ hở. Đủ rộng để cho Chuột Trùm từ bên trong dồn sức hỗ trợ. Cùng nâng. Vừa kịp.

Chuột Trùm nghiêng mình lăn qua khoảng hở. Cái lồng bàn rơi trở xuống đánh sầm. Hai con chuột lao phốc đi. Tránh người chẳng xấu mặt nào. Nhân viên nhà xác có thâm niên sống với tử thi, sống ròng rã cũng dần dần trở nên cô hồn. Chuột thành tinh thì họ cũng thành quái. Tránh vẫn hơn.

Bằng ấy năm, Chuột Trùm vẫn lập kế hoạch thanh toán Đại Gia, nhưng chưa chọn được thời cơ. Lần này nó chọn được. Có tin tức tình báo hỗ trợ. Nó biết đêm nay ông Cốp sẽ từ Hà Nội xuống, sẽ bàn bạc công việc tại trung tâm hội nghị, sẽ nghỉ lại khách sạn. Sẽ là giây phút số phận của Đại Gia. Ông Cốp sẽ là nhân chứng. Ông Cốp sẽ là khán giả. Đòn kết liễu sẽ vì vậy mà nâng tầm ý nghĩa. Nó không biết rằng ông Cốp đã hoãn cuộc viếng thăm. Vào phút cuối, ông đã đổi hướng, làm việc xong thì ông quay luôn về Hà Nội.

Đại Gia cũng không biết kế hoạch đã hoãn. Trước lúc sang trung tâm hội nghị để chờ đón Cốp, Đại Gia còn ngồi trong phòng làm việc xem cá La Hán đẻ. Đã phải mua bổ sung một con cá đực để phối giống. Hai La Hán không chung một bể. Đánh nhau chết. Nhưng phải có con đực cho cá cái nó nhìn, cá cái mới nứng. Phải lấy một tấm kính ngăn đôi bể cá. Anh đứng trong cửa kính em đứng ngoài cửa kính. Cứ thế nhìn nhau mà ao ước.

Xong xuôi tất cả, Đại Gia tản bộ sang khu trung tâm hội nghị. Ông đi qua nhà bếp chào khắp lượt tổ nấu ăn. Đi qua bể bơi nhắc nhở tổ buồng đang múc nước bể bơi lên giặt ga gối ngay cạnh bể bơi, giặt xong lại trút nước xuống, của thiên trả địa trả thủy. Đi nhắc nhở tổ bảo vệ. Thăm hỏi cánh lễ tân cánh văn phòng thủ quỹ kế toán. Mọi hôm có vậy đâu. Cứ như là điềm báo ông sẽ ra đi không trở lại. Chào hỏi suốt lượt xong, Đại Gia mới đi thẳng đến phòng hội đàm.

Nhưng.

Vừa một mình bước chân vào phòng hội đàm, cái vật mà Đại Gia nhìn thấy trên mặt bàn làm ông xây xẩm. Phải bám vào lưng ghế xôpha để định thần. Trên mặt bàn là xác hai con cá La Hán vừa đẻ vừa phối giống. Chàng bị chặt làm ba khúc, nhưng là ba khúc vẫn ráp nối cạnh nhau đúng hình hài. Nàng thì cái đầu sưng u bị đập bẹp. Hai con mắt bị móc ra lầy nhầy vứt ngay bên cạnh. Nhoe nhoét máu. Ôi. Đứa nào. Tại sao. Đại Gia muốn rên lên. Nhưng đã mất tiếng. Phúc Lộc Thọ của nhà ông đấy. Điềm báo. Điềm xấu.

Ngay lập tức con Chuột Trùm phốc một cái lên mặt bàn bày sẵn hoa quả bánh trái chờ khách. Đêm ấy con chuột lập kế hoạch cho cuộc đụng đầu lịch sử. Với Đại Gia. Đấy là trận thanh toán cuối cùng mà nó đại thắng. Ông Cốp vào phút cuối đã hủy chuyến ghé thăm dinh cơ của Đại Gia. Vậy là chỉ còn con chuột và Đại Gia. Mặt đối mặt. Nó đã lẻn vào trung tâm hội nghị và đã chiếu được tia mắt sáng lòe vào mắt Đại Gia.

Trận cuối cùng rồi đây. Lông nó dựng đứng lên tua tủa như chùm đinh ba phân cắm khắp người. Mắt nó vụt sáng. Đỏ lòe. Chiếu thẳng vào mắt Đại Gia. Đáng ra có thể tránh được tai họa nếu không nhìn vào mắt nó. Nhưng Đại Gia đã nhìn. Như bị thôi miên. Từ tia mắt đỏ lòe, những chùm ánh sáng tia ra, tóe ra, vọt ra. Sáng lòa. Rồi đứt phim. Tất cả đột nhiên trắng toát.

Ngay đêm ấy Đại Gia được đưa về cấp cứu ở Hà Nội. Một ngày sau thì ông chết.

Ớt

TTCT - Thời gian thất nghiệp, rất vô tình, anh luôn gặp phải những cơn mộng mị đến nghẹt thở. Đêm nay cũng vậy, đang ngủ đột nhiên anh bật khóc nức nở. Chị thức giấc rồi bật đèn, trông thấy anh đang úp mặt vào tường. Anh khóc ngon lành như một đứa trẻ.

Chị ngồi xuống cạnh anh, ôm lấy bờ vai đang run lên từng chập theo tiếng khóc: “Anh! Có chuyện gì thế?”

Lập tức, anh nắm lấy bàn tay chị, giọng ướt mèm: “Em không được rời xa anh, phải bên anh mãi mãi”. Rồi như bình tĩnh hơn, anh thủ thỉ: “Anh vừa nằm mơ, thấy mình đi làm về và không còn thấy em ở nhà...”. Chị nghe xong liền ôm anh vào lòng, dỗ dành bằng chất giọng ngọt mềm: “Em vẫn ở đây với anh mà, có đi đâu đâu!”.

Ấy vậy mà chị đã không giữ được lời hứa của mình. Khi đó, anh và chị kết hôn đúng vừa tròn ba năm.

***

Hôm đó là một ngày chủ nhật. Vừa kết thúc bữa ăn sáng xong thì chị bảo: “Anh à! Em rất thích ăn ớt, anh đi kiếm vài cây về trồng trong nhà giúp em đi”. Thường, anh vẫn đáp ứng mọi yêu cầu của chị nhưng vẫn bảo: “Ngoài chợ có thiếu đâu. Em trồng làm gì cho mệt!”. Chị bảo: “Không. Em thích ăn ớt do tự tay mình trồng kia”.

Anh vui vẻ lên đường. Có lần ra công viên, tình cờ anh trông thấy ở góc công viên có một cây ớt với những quả đỏ chi chít, mới nhìn không khác gì những bóng đèn nháy được mắc lên cây đào hay cây mai mỗi dịp tết đến. Anh liền chạy xe tới công viên. Và quả nhiên ở đó đang có những cây ớt con mọc lên. Anh chọn hai cây mập mạp nhất, cho vào một túi nilông rồi quay xe về.

Anh háo hức tìm chị khoe chiến lợi phẩm. Phòng khách chị không ngồi. Phòng bếp cũng không có chị. Chỉ còn phòng ngủ. Anh rón rén mở cửa phòng ngủ nhưng phòng vắng tanh. Quái, không biết chị đi đâu?

Anh liền quay ra, đợi trưa chị về. Nhưng khi anh vừa ra phòng khách liền trông thấy trên chiếc bàn uống nước có tờ giấy gấp tư được dằn dưới một chiếc cốc thủy tinh. Anh vội vàng cầm tờ giấy lên xem. “Chào anh! Em đi lần này không biết khi nào gặp lại”.

Anh thấy bủn rủn hết cả chân tay. Giấc mơ ngày nào đã trở thành hiện thực. Lúc này, anh muốn khóc mà không làm sao khóc được. Hai mắt ráo hoảnh chăm chắm nhìn vào tờ giấy. Chỉ có ngực trái là đau thắt.

Sực nhớ ra hai cây ớt, anh liền đi tới góc nhà cầm túi nilông lên, dự tính sẽ đập nát tất cả. Nhưng rồi anh khựng lại. Chị bảo “không biết khi nào gặp lại” chứ đâu phải sẽ không bao giờ gặp lại. Anh mà đập hai cây ớt này đi, mai mốt chị về lấy ớt đâu cho chị ăn. Nấu cá đồng mà không có ớt, tanh lắm!

Anh hớn hở xuống bếp, cầm con dao đi ra trước nhà, lựa nơi có nhiều ánh sáng rồi bắt đầu dùng dao xới đất. Xới đất xong anh lại vào nhà lấy một ít kali để bón lót. Mấy ngày sau, chẳng hiểu sao cây bên trái lại héo rũ rồi chết. Anh dồn công sức vào cây ớt còn lại. Đó là một cây ớt chỉ thiên, vì lần đó ra công viên anh thấy quả của nó quay lên trời. Anh thầm mừng trong bụng. Chị thích ớt phải cay thì ớt chỉ thiên là lựa chọn số một!

Nghe người ta mách nước, anh còn đi xin phân gà mục về bón cho cây vì như vậy quả ớt sẽ càng cay hơn. Thỉnh thoảng anh cũng tỉa bớt cành lá cho đỡ rậm. Hai tháng sau, cây ớt cho ra những bông hoa trắng li ti. Anh ngắm nhìn hoa không chán mắt, hồi hộp đợi chờ ngày cây ra quả. Đến tháng thứ ba thì những quả ớt bắt đầu chín đỏ. Từng quả ớt đâm thẳng lên trời, láng mướt.

Anh sung sướng vừa ngắm nhìn những quả ớt đỏ rực vừa chờ đợi. Sự chờ đợi kéo dài từ mùa ớt này sang mùa ớt khác. Được mấy năm thì cây ớt mẹ khô quắt và chết. Khi đó đã có một lớp cây con kịp nhú lên do những trái ớt không người hái rụng xuống. Anh chọn ra một cây con mập mạp nhất để làm giống, còn lại thì cắt bỏ. Và cứ vậy, cây con này lớn lên, cho trái rồi thành cây mẹ...

***

Một buổi sáng, có người đàn bà sang nhà chơi. Vừa bước vào cổng, trông thấy cây ớt chỉ thiên ở góc nhà, chị đã xuýt xoa: “Chà, nhà anh có cây ớt sai quá! Lát cho tui mấy quả về kho cá nha anh!”. Lúc đó, anh vội vàng chạy lại, miệng liến thoắng: “Không được. Không được. Để đó, mai mốt vợ tôi về, vợ tôi ăn. Vợ tôi thích ăn ớt lắm!”.

Người hàng xóm liền quay gót ra về. Không thèm nhìn anh đang hí ha hí hửng bên cây ớt...

***

Lại một buổi sáng, sau rất nhiều buổi sáng mà người đàn bà sang chơi, có thằng bé con chừng 6 tuổi thập thò ngoài cổng. Từ mấy năm nay, ông và nó - một già một trẻ nhưng cả hai vẫn là đôi bạn thân với nhau.

Bởi vậy, khi nghe thằng bé cất giọng: “Ông ơi. Mở cửa cho cháu với”, ông nhanh chóng ra mở cổng. Thằng bé đi vào, trông thấy cây ớt trĩu quả, quả nào quả nấy đỏ rực, thích thú lại gần. “Hôm nay cây ớt có nhiều quả chín quá ông ạ! Tẹo nữa ông cho cháu xin mấy quả, cháu mang về cho bố với ông nhé!”.

Ông lão vội vã chạy tới, hai tay vòng lấy cây ớt. “Không được. Không được. Để đó mai mốt về, bà ấy còn có ớt mà ăn”.

Thằng bé thấy ông lạ quá, sợ hãi chạy về nhà. Sau lưng, ông lão vẫn chăm chắm nhìn cây ớt một cách say sưa...

***

Đã cuối mùa ớt. Chỉ còn hai trái ớt cuối cùng sót lại trên cây. Bần thần, ông lão đưa một trái lên miệng cắn thử. Lập tức vị cay xộc lên tận óc khiến ông ho sặc sụa. Mồ hôi vã ra, ướt đằm cả khuôn mặt. Nước mắt cũng theo đó mà chảy tràn trên hai khóe mắt.

Ông cứ gập người xuống và ho cho đến lúc kiệt sức và nằm gục xuống đất. Trước lúc nhắm mắt, ông trông thấy một quả ớt đỏ đã chín khô quắt, nhẹ nhàng rụng xuống...

HỒ HUY SƠN

Mấy lời...

TTCT - Dạ thưa!

Người đàn bà đang nằm ở kia là bồ của bạn của bạn thân tôi. Là một người đáng lẽ hoàn toàn xa lạ với tôi, nếu như bạn thân tôi không dại dột dắt tôi đi gặp cô ấy một lần.

Tôi xem cô ấy là một người đẹp. Trước tiên là thế. Tôi cũng nghĩ cô ấy chẳng biết đọc khỉ gì cả, vì cô ấy cứ cầm cuốn sách của tôi quạt phành phạch, rồi lấy ngón tay cái gãi gãi những trang sách nghe phèn phẹt, phát ứa gan.

Thế mà cô ấy lại là người đọc cuốn đó đầu tiên, có để lại tin nhắn cho tôi, cụ thể là cô ấy thích văn và ghét cốt truyện (may, không phải cô ấy “thích chân thành, ghét giả dối”).

Nhưng chắc cô ấy cũng chỉ là một người đọc sách mà tôi có quen biết, thế thôi, nếu như trong một đêm chẳng có gì để làm nữa, tôi nhắn tin hỏi cô ấy đang ngủ hay đang thức. Cô ấy nói đang thức, uống bia. Và hỏi tôi, bây giờ có nên uống tiếp không?

Chắc cô ấy cũng chỉ là một người đọc sách mà tôi có quen biết, có nhắn tin trong một đêm chẳng có gì để làm, nếu như hôm sau tôi cũng uống bia, và chẳng biết nên nốc tiếp hay dừng lại, tôi nhớ đến cái tin nhắn hôm nọ và hỏi...

Ngoài chuyện uống bia, chúng tôi có thêm chừng một chục chuyện nữa để nói với nhau trong những đêm cả hai chẳng có gì để làm, từ việc phải làm sao để cô bạn của chúng tôi được đi lấy chồng, đến chuyện mỗi người chúng tôi có nên có chồng, có vợ hay không? Rồi chúng tôi sẽ làm gì, nói gì với những thể loại chồng, vợ đó?... Cả chuyện cô ấy có tranh thủ lúc nhàn rỗi thu một vài bản nhạc và nhờ tôi nghe thử, tôi có viết một vài thứ linh tinh và nhờ cô ấy đọc, và thử bàn kế hoạch để chúng tôi có thể trở thành nhạc sĩ, nhà văn... (thay vì cứ chăm bẳm vào việc phải đi lấy ai đó, rồi hết đời).

Và đúng ra, chúng tôi chỉ là những người quen biết có nhắn tin qua lại và nói chuyện chơi chơi hàng đêm nếu như tôi đường hoàng, thẳng thắn hỏi thăm sao bồ cô ấy đâu mà để cô ấy nói chuyện với tôi từ sáng sớm đến khuya, rồi đến sáng?

Dạ thưa!

Người đàn bà đang nằm kia mỗi sáng đã không để tôi lăn qua lộn lại mãi trên giường mà chẳng để làm gì, bằng cách nhắn tin bảo tôi: “up”. Cô gọi tôi “dậy”. Cô còn chỉ tôi vài chuyện chỉ có thể làm được trong buổi sáng, ví dụ như đánh răng mình thật là kỹ (mà không sợ mòn men răng), ăn thật là no (mà không sợ bụng bự), tắm nước thật là nóng (mà không sợ bỏng da)...

Cô rủ tôi đi ra xa và chỉ cho tôi cái nhà tôi đó, thật ra nó hiền lành, xinh xắn lắm (chứ không phải là bốn cái tường bọc quanh mình hay một cục đen thui hiện hồn trước mình mỗi khuya đi làm về). Và những sáng như thế, tôi có thể hát một bài gì đó, đại loại như “trời xanh xanh bao la, mây trắng trắng trắng xóa”... thay vì lẩm nhẩm mãi cái thứ... tình ơi tình à.

Người đàn bà không nói năng gì kia đã có lúc làm tôi thấy cái điện thoại tôi đang dùng lúc đó thật không đơn giản là dụng cụ liên lạc, nó là cái máy đo xem tôi đang sống có ích hoặc vô ích như thế nào, bằng cách đọc lại tất cả những tin nhắn tôi đã gửi đi, báo cáo cụ thể từ những chuyện vặt vãnh như đang làm gì, ở đâu, ăn uống thế nào, gặp ai, nói chuyện gì... hàng ngày, thậm chí là hàng giờ, đến cả những câu hỏi trọng đại mà tôi bất chợt hỏi mình, rằng tôi sẽ có tiềm năng trở thành một nhà văn chữ to không?

Tôi sẽ đi đâu khác để sống, làm gì để sống đây hay đến hết đời cứ quẩn quanh trong mấy con đường, ngôi nhà, quán ăn này, cứ dùng mãi mớ xúc cảm cũ mèm, khung cảnh cũ mèm để làm thành chữ?...

Người đàn bà không buồn nhìn tôi nữa kia đã từng làm tôi cả ngày loạn xị mỗi chuyện cô ấy đã khò nước muối chưa, uống C chưa, có cử nước đá không... vì chứng đau cổ họng kinh niên của cô. Và mỗi tối, thay vì thắc mắc khi nào giá vàng sẽ hạ, chứng khoán sẽ phục hồi, “hố tử thần” được lấp, “lô cốt” thôi được dựng (sau những bản tin thời sự trên tivi), thì tôi không thể không hỏi những câu phát ngượng khi cứ lặp lại, ở bên nhà, cô ấy có choàng khăn vào cổ chưa, đã tắt quạt chưa, có đóng cửa sổ chưa...

Mà thật ra cô ấy đã chẳng quan tâm gì đến lời tôi nói cả. Cô ấy kệ cái cổ họng sưng tấy năm này qua tháng nọ ấy, kệ tôi với biết bao “nỗi niềm thành thị” có nhu cầu được tiêu hóa hàng ngày, cô ấy vẫn đi. “Đi như trym“ - cô ấy nói thế. Đi máy bay và đi trên những chuyến xe nối từ sân bay đến vùng lũ này, vùng thiếu đói nọ, rồi nhắn tin, kể cho tôi xe này mở nhạc vàng, xe kia mở nhạc đỏ, bên cạnh kia là những tay buôn lậu thuốc lá, giang hồ vùng biên giới, cả những ông tài xế luôn có sở thích dừng lại chơi gái dọc đường...

Người đàn bà kia đã bơi qua vài kilômet vùng lũ để gặp mặt tôi với câu đầu tiên là “Ở Sài Gòn, bận đến nỗi chẳng có dịp đi bơi gì cả”. Cô ấy chỉ tôi cách để bơi qua đường dài mà không mỏi mệt bằng phương thức “hồn lìa khỏi xác”, tức là tập trung nghĩ làm sao để cái thùng mì cứu trợ đội trên đầu không bị ướt, thay vì lo cho cục thịt mấy chục ký đang ngâm mình trong nước kia...

Tôi xin nhắc, vì người đàn bà ấy sẽ chẳng nhớ gì việc mình làm cả đâu, đến cái giấy chứng minh để ra sân bay về Sài Gòn mà cô ấy đã mấy lần bỏ lại trong khách sạn của mình...

Dạ thưa!

Không kể đến bao nhiêu là tiếc nuối, bao nhiêu là thèm muốn, hụt hẫng, hoang mang... để làm mấy chục cái truyện, vài chục bài thơ kiếm tiền qua cái thời sống khốn khó (mà tôi vẫn phải cố nặn ra nước mắt, nỗi buồn này) thì tôi từng định kiến người đàn bà ấy, đòi lại biết bao nhiêu cảm giác mà tôi đột nhiên mất hết, thay vào đó là những thứ tôi chẳng mong muốn gì, làm cho đời sống của tôi cứ thành âm âm u u. Đại loại, giống thằng cha thất tình, người ta bảo tôi vậy.

Người đàn bà đang nằm ở kia đã bao lâu không gặp rồi, tôi chẳng nhớ.

Tôi đã không biết cô ấy yêu ai, làm gì, ở đâu, lâu lắm rồi...

Tôi không biết gì cả. Và tôi cũng chẳng muốn biết điều đó để làm gì...

Lần kế cuối, cô ấy đã nói rằng cô ấy cần nói thật, để tôi khỏi đi quá xa, cô ấy sắp lấy anh kia (tức là anh bạn của bạn thân tôi) rồi.

Lần cuối, cô ấy nói rằng cô ấy sẽ không nói chuyện với tôi nữa. Cô ấy không cho tôi lý do, vì cô ấy tự biết dù có nói gì thì cũng chỉ để ngụy biện cho cái sự không anh hùng của mình.

Cô ấy không để ý, tôi cũng có khác gì đâu, tôi chẳng có lý do gì để cứ gọi cho một người đã kiên quyết từ chối mình. Tôi có nói gì thì cũng chỉ để ngụy biện cho cái sự lì lợm, ngang tàng, muốn gì cũng cho bằng được của mình thôi. Vậy coi như huề. Bốn chín gặp năm mươi. Mà cô ấy vẫn không chịu nói với tôi lời nào.

Dạ thưa!

Tôi không có thưa gửi đích danh ai, là vì mấy lời này tôi định viết cho tôi đọc (chứ điếu văn trong đám tang của cô ấy thì thể nào chẳng có bố, mẹ hay là chồng, con của cô ấy đọc).

Tôi sợ, sau này, tôi thành ông già (hoặc nếu may, lúc đấy chỉ là sồn sồn) - bận rộn với cái gì đó chẳng rõ - tôi đã thực sự quên cô ấy, quên cái khoảng thời gian mà chúng tôi đã có, cũng như tôi từng quên những người yêu, người ghét, tin vui, tin buồn, chuyện hay, chuyện dở đã đến trong cuộc đời tôi...

Giữa lúc nhìn ảnh của cô sau khói nhang nghi ngút, tôi sợ tâm hồn tôi lúc đó cũng chẳng khác gì tiếng kèn trống vô hồn xung quanh cô, tôi sợ đầu óc tôi có ráng nặn ra những hồi ức về cô để rơm rớm một dòng nước mắt tiễn cô cũng không có.

Nếu không là nước mắt thì chúng tôi sẽ tiễn đưa nhau bằng cái gì?

Chẳng lẽ chỉ có vài nén nhang, vòng hoa, tiền phúng điếu và mấy câu chuyện ký ức nhạt nhòa không đầu không đuôi bên ly trà nguội và tiếng hạt dưa lách tách?

Mất trắng bạc trúng số

TTCT - Khá nhiều câu chuyện trúng số độc đắc ly kỳ, hấp dẫn nhưng có góp thêm vài chuyện nữa cũng chẳng thể thỏa lòng, thỏa chí cái nhân loại luôn muốn giàu bất ngờ này. Giàu bất ngờ mới sướng. Giàu từ từ hàm chứa sự dành dụm, vất vả, khổ cực, ít người đủ sức theo.

Y cũng như nhiều người chưa trúng số nghi ngờ sự gian dối của “xổ số kiến thiết quốc gia”. Nghi là nghi, mua vé số vẫn mua. Một kế hoạch thông minh vạch ra để xài bạc trúng số trước mỗi tối đi ngủ, kế hoạch phác thảo từ thuở thanh niên khi có năm ba tờ vé số bỏ túi, kế hoạch được y bổ sung hoặc lược bỏ một cách hoàn hảo mấy mươi năm qua.

Bỏ vài ngàn bạc mua vé số nuôi giấc mơ làm giàu, ai cũng sẵn lòng. Một giấc mơ sướng rân người có thể gây tử vong bằng nhiều nguyên do, nếu trúng.

***

Sau sinh nhật 45 tuổi - tính vậy thôi chứ không có chuyện tiệc tùng - y trúng số!

Sáng hôm trước y bỏ mười ngàn mua năm tờ vé số. Y luôn mua vé số bán dạo, vừa là thói quen, vừa tiện. Sáng hôm sau thoáng thấy giải độc đắc ghi trên tấm biển con, y dừng xe Honda 67, rút bóp hé nhẹ phần số và... trúng. Y điếng người cầm chặt cái bóp, tim đập bình bịch muốn tức thở. Y có sức khỏe, nếu không có thể nhồi máu cơ tim ngã ra bất tỉnh. Y rồ xe đi. Cứ thấy chỗ nào bán vé số trương biển, y rà xe đọc thuộc lòng giải độc đắc 45060. Để chắc chắn không hoa mắt, y lại rút bóp hé nhìn tờ vé, tim đập loạn lên.

Tấp xe vô quán cà phê vườn quen uống, quen nhạc, quen chỗ ngồi, ngửa mặt lên lấy hơi, y thở gấp, cánh mũi to quá khổ phập phồng. Tính nhanh, năm vé mỗi vé trúng 50 triệu, tất cả 250 triệu, trừ thuế thu nhập bất thường còn 225 triệu.

Quán cà phê đông người, chim đủ loại thi nhau hót vang trong lồng, hôm nay im ru. Mọi thứ bồng bềnh trôi đi như phim câm. Chính xác y điếc, điếc con ráy. Y đang thấy hình không thấy tiếng. Y uống đắng ly cà phê không kịp bỏ đường. Thính giác, vị giác tạm thời bị... hỏng vì sướng. Kế hoạch xài tiền trúng số không có chi tiết nếu trúng sẽ biểu hiện cảm xúc ra sao. Về nhà thôi, việc này phải nằm vật ra giường nghĩ mới thấu đáo được.

Y đắp mền như bị bịnh. Chị vợ hỏi:

- Ông sao vậy?

- Bịnh rồi.

- Bịnh sao? Thế chiều có giờ dạy không?

Y bật dậy, biểu:

- Bà gọi điện xin phép tui nghỉ dạy chiều nay. Tui nhức đầu lắm.

Chị vợ dấm dẳng:

- Thì ông gọi chứ sao biểu tui.

- Cái bà này, tui “đã bịnh” sao gọi được - y quát to.

- Tự nhiên hét lên vô lý.

Chị vợ rời giường. Y kéo mền đắp phủ đầu. Sao hôm qua không lấy mười vé nhỉ? Sao không lấy luôn 20 vé? Hôm qua trong túi có bạc trăm. Y chưa bao giờ mua tới 20 vé cùng lô nhưng tiếc rẻ là quyền của y, là đặc tính dở hơi của con người. 20 vé trúng một tỉ. Một tỉ mua căn nhà phố Trần Hưng Đạo, còn dư tiền làm dân thành thị. 225 triệu làm được gì? Nhận tiền về sửa nhà ư, không cần thiết, ăn nhiều chứ ở bấy nhiêu. Mua lô đất thành phố hết mất tiền rồi để ngắm ư?

Có cần xin nghỉ dạy một năm không ăn lương? Không nên, làm thế hóa khai tôi đây trúng số à. Hay mua chiếc tay ga? Thôi thôi, cũng là xe hai bánh chứ có phải bốn bánh đâu, xe nào chẳng co chân lên chạy. Mua vàng, đúng rồi, y bung mền ngồi dậy tính. 225 triệu mua được 30 cây vàng, đựng cả rổ. Nhưng mua rồi cất ở đâu? Kẹp trong tủ sách à, không được. Đào lỗ chôn à, có an toàn không? Y nghĩ lung lên, sung sướng đến bấn loạn. Ôi, chẳng có cái sướng nào bì được với trúng số.

Vợ mà biết y trúng số hử, coi như biếu không số bạc. Trong nỗi bất an, cái đáng sợ nhất là sợ vợ biết. Y dòm qua khe cửa, ngoài vườn vợ đang hái bông mướp nấu canh. Mặt trời sắp đứng bóng. Khu vườn xanh tốt, yên bình với tiếng kêu chiu chít của bầy gà con kiếm ăn, tiếng cục cục hùng dũng của gà cồ gọi mái. Thầy giáo thôn quê, có mảnh vườn rộng rãi trồng rau, nuôi gà kể cũng bớt phàn nàn lương lậu.

Những câu chuyện trúng số y từng nghe, không kẻ trúng số nào có cái kết “có hậu” cả. Một người bạn luận về phúc - họa thế này: “Số anh không hưởng được cái phúc quá lớn, nhưng nó bất ngờ đổ xuống đầu anh nên họa sẽ đến để cân bằng, kiểu cân bằng âm dương. Để giải họa, anh phải làm từ thiện. Nếu thành tâm có khi còn thay đổi cả nhân quả”. Y mơ hồ tin nhưng không làm từ thiện. Cách tốt nhất trừ họa là đừng để vợ biết. Gởi toàn bộ số bạc vô nhà băng, coi nó như vật ngoài thân, không coi là phúc thì họa nào tới!

Vợ vạch mền sờ cái trán dồ:

- Ông có nóng gì đâu, ráng dậy ăn cơm đi.

- Tui không ăn.

- Tui nấu cháo ăn nghen?

Chị vợ quay quảy đi dọn cơm trưa cho hai đứa con gái - y thường gọi là hai “thị mẹt” của vợ tôi - một đứa vừa học về, vội ăn cơm để chiều học thể dục; một đứa đi học thêm buổi sáng, chiều mới học chính khóa. 15 năm sau ngày cưới, vợ y từng ngày nhược điểm dư ra, ưu điểm teo lại, tựa như trồng bông vạn thọ nhưng lại nở ra bông lõ cùi. Nhưng thôi, không chấp. Y trùm mền lên phương án chuyển bạc sang nhà băng. À, có vội gì đâu, bây giờ vác mạng đến công ty xổ số đằng nào cũng bị quay phim đưa lên truyền hình.

Y tung mền ngồi dậy, mặt tươi rói xuống bếp ăn cơm. Chị vợ ngó sững:

- Ông giống như nậu bịnh giả đò vậy! Hay tương tư bà cô nào trong trường?

- Nói linh tinh, con gái lớn ầm sắp vô đại học rồi kia - y trổ quạu.

- Tui đã báo trường là ông bịnh rồi đấy.

- Báo rồi ư?

Ăn trưa xong y trùm mền nghĩ tiếp. Hay bán vé cho tiệm vàng? Người ta đồn quan tham săn vé độc đắc, mua giá cao hơn giải thưởng rồi hô lên trúng số mở tiệc ăn mừng. Một kiểu rửa tiền tốn kém và tiểu trí. Nếu bán mấy tờ vé số qua đường dây tiệm vàng hóa ra tiếp tay bọn tham nhũng à? Dứt khoát không, thà mất 25 triệu thuế thu nhập. Y căm ghét tham nhũng không để đâu cho hết.

Buổi chiều vợ đi thăm ruộng, con đi học, y sắp năm tờ vé số ra bàn lấy máy ảnh chụp tấm hình. Y hình dung đi một mình đến chỗ xổ số, thò tay qua lỗ kính đưa vé cho nhân viên, nó lùa xuống hộc bàn bảo không trúng có nước ngã ra chết tức tưởi.

Hôm thấy trên tivi chiếu cảnh chị đàn bà đứng bên bao bạc, dòng họ hộ tống xúm xít ké lên truyền hình, chị ta trúng độc đắc cùng lô với y. Làm sao giữ yên bạc trúng số với đám họ hàng lâu bâu kia? Cho không đều, chúng xé xác mình ra ấy chứ, nên y bảo dại. Vợ ngơ ngác hỏi: “Nẫu trúng số thì đi nhận, dại chỗ nào?”. Y day lại lườm vợ bằng cặp mắt ốc bươu. Chị vợ xung gan nói: “Gớm cái bản mặt ông gì cũng to, mắt to, trán to, mũi to, miệng to... cái cần to thì lại nhỏ”. Y bỏ đi soạn bài, không thèm nói lại.

Một tuần trôi qua, lúc nào y cũng sướng rơn, ngất ngây như say cơm rượu. Mọi lần thấy nhà giáo viên nào có học trò tới học thêm, y tức lắm, xã hội biến thái ráo, nay y cười thông cảm. Dạy thêm, chắt chiu dành dụm chắc gì bằng bạc trúng số. Mọi lần chị vợ cằn nhằn dạy chi môn sử, ma nó học thêm, y liền sửng cồ thuyết giáo đạo làm người, vợ nghe chán chết. Nay vợ giỏi cằn nhằn đi, y sẽ chẳng thèm nói lại câu nào.

Y thầm khoe: “Vợ biết không, tui có trong tay 30 cây vàng, hơn cả ký lô vàng đó”. Y thấy mình mạnh mẽ lắm. Trước đây y chưa phải là y, nay y mới thiệt là y. Trước đây y cố gắng diện quần áo giày dép cho sang vì sợ thiên hạ khinh nghèo, nay y cứ lôi quần áo cũ kỹ ra mặc. Cứ khinh đi, y chả bận tâm, y thách. Chị vợ thấy y cười một mình, hỏi vặn:

- Ông có gì vui à?

- Vui gì đâu - y giựt mình nói trớt.

Tuần tiếp theo y bắt đầu hành động. Y đến nhà băng mở tài khoản. Đã có quá nhiều con số để nhớ: số xe, số điện thoại, số chứng minh thư... nay thêm số tài khoản dài ngoằng. Y qua công ty xổ số trình vé và đề nghị chuyển hết số bạc vô tài khoản. Vừa làm thủ tục vừa run. Máy lạnh ở công ty xổ số mát rượi mà mồ hôi trán y vã ra, nôn nao gan ruột. Y quay lại nhà băng gởi bạc theo hình thức lãi kép. Y chọn kỳ hạn trên năm, lãi suất 7,5%. Mọi thứ chỉ hiện số trên màn hình vi tính, lo lo sao. Đến khi nhà băng đưa cái cặp đựng toàn bộ hồ sơ, bên A bên B ký tá đóng dấu đen đỏ loạn xạ, y mới yên tâm.

Lạ thay, ước mơ xưa xây ngôi nhà đúc với khu vườn rộng lát ximăng, chung quanh rào lưới thép; đường từ cổng vô nhà, hai bên đặt chậu kiểng với nhiều cây quý; dưới bóng cây lộc vừng kê bộ bàn đá đối ẩm, góc vườn là hai chiếc xích đu ngó ra đồng... biến mất trong tâm trí y. Y chỉ xong xóc rằng mình có khoản bạc rất lớn ở nhà băng. Y nói:

- Con gái ba khỏi lo không xin được việc, ba dư sức chạy chỗ làm cho con.

- Thiệt hả ba?

Chị vợ cho rằng y nói vu vơ. Không sao, không tin càng tốt. Mấy ông bạn nghe y bảo có mấy trăm triệu đang đẻ lãi hằng năm liền cười xòa: “Có nói không thôi đó nghen”. Không sao, nếu tin cũng đâu dễ ăn bạc trúng số của y. Chính y chưa uống được ly cà phê bằng bạc trúng số. Ai xài bạc trúng số mới tiếp tục mua vé hòng trúng tiếp, còn y thì không. Phúc chưa đến nơi, họa sao tới lượt? Y vững tâm lắm.

***

Năm năm sau y đến nhà băng để biết mình có số bạc 323 triệu, tăng lên cả trăm triệu, nhưng nếu mua vàng chỉ được 10 cây. 20 cây vàng bay mất sau năm năm? Xót quá, đau quá. Y đứt từng khúc ruột. Lỡ giấu vợ rồi bây giờ khai trúng số ai tin, vợ sẽ dẩu mỏ hỏi: “Chẳng lẽ ông chỉ mua năm tờ à? Ông đã cho con nào? Ông còn gởi bạc những đâu?”. Vừa bị mất vàng, bị vấn bị nghiến như thế, ôi điên mất. Đôi lần y muốn rút ít bạc lãi về chi tiêu nhưng rồi nhịn được. Có vẻ người giàu (như y) chịu cực giỏi hơn kẻ nghèo. Y lơ lửng rời nhà băng. Xác đi trước, hồn đi sau...

Năm năm tiếp theo y có số tiền 464 triệu. Mười năm về trước với số bạc vừa trúng số, đủ mua lô đất mặt tiền đại lộ Hùng Vương, bây giờ bạc tăng gấp đôi ban đầu nhưng mua vàng chỉ được ba cây, mua đất chưa đến nửa lô. Không hiểu nổi tại sao bạc mất giá lẹ làng như vậy. Nếu không phải bạc trúng số chắc y đột quỵ như chơi. Y vận công phép thắng lợi tinh thần nhưng nước mắt muốn trào ra, rằng nếu cần “của thiên trả địa”, nhưng lòng không vơi hi vọng bạc phục hồi giá trị. Y lơ lửng rời nhà băng. Xác đi trước, hồn đi sau...

Năm năm sau nữa, y về hưu (ông giáo già 60 tuổi mà truyện vẫn gọi là “y” kể cũng hơi lỗi đạo). Đã 15 năm kể từ ngày trúng số, y chưa hề biết mặt mũi bạc trúng số ra sao. Y chỉ hưởng “tinh thần” trúng số, giống như hồn người chết hưởng hơi nhang. Nay nhận thông báo từ nhà băng: 225 triệu ban đầu đem nhân với số (1+0,075)15 được khoản bạc 666 triệu. 666 triệu trị giá đúng... ba chỉ vàng. 29,7 cây vàng đã đi đâu trong vòng 15 năm?

Trời ơi! Y phát hiện bạc sinh sôi tại nhà băng theo cấp số cộng, còn vàng mất đi theo cấp số nhân lùi vô hạn với công bội q = 1/3. Quá sức vô lý. Y nghe tức ngang ngực. Người có óc tưởng tượng tốt nhất cũng khó tin. Trong 15 năm qua, có số bạc lớn ở nhà băng chỉ là giàu hơi giàu hám. Nhiều lần bức bách, nhiều lần bị vợ coi thường, y cũng muốn cho vợ hay nhưng kìm được, tưởng thế khôn bây giờ hóa ngu, ngu quá chừng quá đỗi.

Y dằn hai nắm tay xuống bàn, tựa trán lên cườm tay, nhớ lại năm con số giải độc đắc hồi đó: 45060. Thôi chết rồi, y trúng số năm 45 tuổi, 15 năm sau, 60 tuổi coi như trớt quớt. Y lơ lửng rời nhà băng. Xác đi trước, hồn đi sau...

***

Vợ y giỏi làm nông, lương thầy giáo thâm niên không đến nỗi, đủ cho con ăn học. Hai đứa con gái nhu mì, xinh xắn, nghề nghiệp ổn định, lấy chồng, sinh con đẻ cái. Y quyết định kể chuyện trúng số 15 năm trước cho vợ nghe. May thay, bà vợ già chia sẻ: “Cũng tốt, ngày đó biết ông trúng số, chắc gì mấy đứa nhỏ chịu khó học hành”.

Vợ chồng y tới nhà băng rút hết số bạc. Mấy trăm tờ bạc mệnh giá cao, bỏ lọt thỏm vô xách tay. Năm mới trúng số, nếu đi nhận chắc đựng cả bao. Y gác cằm lên cục bạc, khóc với nước mắt khô. Nếu ngày đó lấy bạc trúng số xây nhà đúc cho sang, sắm sửa tiện nghi, mua xe đời mới... còn lại cho anh em nội ngoại hai bên mỗi người vài triệu, lấy vốn làm ăn thì đâu đến nỗi mất trắng thế này?

Bi kịch nằm ở chỗ y quá tỉnh táo. Y bỗng tự giận mình ngùn ngụt, tại sao không có lấy một chút phung phí, mê muội, gái gú như bao người từng giàu có bất ngờ? Thử nổi nóng một lần với đồng nghiệp y chưa dám thì sao dám tiêu hoang. Bạc trúng số của y như thứ tri thức cằn cỗi của triết gia xuất thế, có đó nhưng chẳng để làm gì.

Y cay đắng đẩy lui cơn giận bằng “trí lực” của người dạy sử tuổi lục tuần: “Cái gì chẳng có số phận, kể cả một sắc tộc, một đất nước. Bạc cũng không ngoại lệ!”. Ý niệm về được - mất - phúc - họa của đời người hình thành trong y. Y có nhận ra không, chứ người ngoài cuộc thấy rõ “phần được” cho y vẫn nhỉnh hơn “phần mất”.

Y bàn với vợ:

- Tui với bà lấy bạc trúng số tổ chức đám cưới vàng...

Bà vợ ngoéo đùi y, môi múm lại, cắt lời:

- Nè hỏi thiệt ông nghen, ông còn giấu bạc ở đâu? Ông còn làm đám cưới vàng với ai nữa?

Chao ôi, cách gì rồi bạc trúng số cũng mất, không ai giữ nổi nó, từ khi con người nghĩ ra kiểu cờ bạc này.

Quán bánh xèo ở bìa rừng tràm

TTCT - Ngày nảy ngày nay, ở bìa rừng tràm (bìa rừng tức là chưa lọt vô trong rừng mà chỉ lòng vòng bên ngoài chỗ mấy cái bảng “cấm lửa”, “cấm săn bắn”, “rừng là lá phổi quốc gia”...)

Khác với ngày xửa ngày xưa, ở bìa rừng tràm, ngày nảy ngày nay không có một ngôi nhà nào biết đi trên đôi chân gà, không có cô bé quàng khăn đỏ nào phải đi xuyên rừng để thăm bà ngoại bị ốm, không có chó sói, không có vợ chồng chằn tinh hung dữ... không có tất cả mọi thứ mà trong các truyện cổ tích trong nước hay ngoài nước đều có.

Muốn đến bìa rừng tràm không có gì khó khăn cả, ngày nảy ngày nay chỉ cần một chiếc xe gắn máy đổ đầy bình xăng bon bon trên con lộ nhựa hơn tiếng đồng hồ. Nghe bàn dân thiên hạ đồn rằng con lộ hơn ba mươi cây số này được gấp rút hoàn thành hồi năm nẳm chỉ trong vài tháng... nhờ cháy rừng!

Nhờ cháy rừng mà cư dân của bìa rừng tràm có lộ tráng nhựa thay cho việc chèo chống mỏi mê trên những con kênh vàng cháy nước phèn với từng bụm bù mắt đen kịt quất vào mặt mũi. Nhờ cháy rừng mà ngày nảy ngày nay, ven theo con lộ nhựa láng coóng ấy, chỗ dốc cầu kênh Một Rưỡi, ngay bìa rừng, mọc lên một cái quán bánh xèo.

Chủ quán bánh xèo ban đầu không phải là chủ quán bánh xèo (!), chỉ là một nông phụ vì chồng chị ta là nông phu ở bìa rừng tràm, kiêm chủ tiệm tạp hóa, kiêm nội trợ, kiêm giặt giũ... nói chung là kiêm đủ thứ mà một người đàn bà ở nông thôn (bị buộc) phải kiêm. Nhưng kiêm gì thì kiêm, nông phụ chưa là chủ quán bánh xèo trước đó.

Trước cả trước đó, nông phụ còn là một thiếu nữ mười bảy tuổi lẻ một tháng theo cha mẹ lênh đênh trên ghe. Số phận run rủi (thật ra là cùng đường mạt lộ) xuống tới nơi này cắt lúa mướn ở những cánh đồng ăn lõm vào rừng tràm. Người ta khoét dần rừng để làm ruộng, ban đầu là chặt cây tràm, đốt những mảng nhỏ, sau đó lan dần thành những mẫu lớn giống như đốm lang ben xuất hiện trên da, về sau đốm lang ben nhỏ nhoi ấy ăn lan ra toàn thân.

Mùa qua mùa, rừng bị đẩy lùi về phía xa, còn chỗ trước kia là rừng đã trở thành bìa rừng, thành ruộng nương, vườn tược, thành thổ cư, đất lập vườn... thành nhiều thứ khác nữa nhưng không phải là rừng như trước kia.

Khi cắt đến những vạt lúa cuối cùng của cánh đồng còn lởm chởm những gốc tràm sót lại sau trận đốt rừng thì cha mẹ của thiếu nữ mười bảy tuổi lẻ một tháng phát hiện cô con gái của mình đã biến đâu mất. Vùng rừng tràm trong câu chuyện của các bậc cao niên nơi đây luôn tồn tại những con rắn hổ mây lớn bằng cái khạp da bò, di chuyển chỉ bằng nửa thân dưới, còn nửa thân trên cất cao bằng cả đọt tràm.

Trong khi người vợ đấm ngực kêu trời vì “đứa con gái của mình giờ này chắc đã nằm gọn trong bụng rắn” thì người chồng tay cầm mác vót quần nát từng gốc tràm, lùm choại để “tìm con rắn hổ mây khổng lồ mà rạch bụng nó lấy xác con ra, sống phải thấy người, chết phải thấy xác”. Rốt cục người chồng tìm thấy con gái tại một đám năn cao lút đầu với thằng con trai của chủ ruộng trong tư thế của một cặp rắn. Hai đứa đã quần nát cả một đám năn rộng gần nửa công đất.

Sau đó thì thiếu nữ mười bảy tuổi lẻ một tháng được lên bờ và trở thành nông phụ ở xứ tràm (cái trò rắn ở giữa đám năn đó quả là có lợi), cha mẹ của cô trở lại ghe tiếp tục đời lênh đênh (vì họ không có can đảm diễn trò rắn như con gái của mình?!).

Vào năm đứa con gái được mười lăm tuổi thì nông phụ bị chồng bỏ. Đây là cách diễn đạt chính xác nhất về hoàn cảnh của một nông phụ ba mươi hai tuổi lẻ một tháng.

Ngủ một đêm tới sáng thức dậy, nhìn sang chỗ chồng nằm: vắng ngắt! Tới giờ cơm ra sau chái nhà bắc loa tay hú thật lớn về phía rừng, một hồi, hai hồi, ba hồi: không nghe tiếng hú đáp trả! Đến tối: nằm lăn lóc trên chiếc giường trống trơn, quờ tay tứ phía chỉ toàn là mùng với chiếu! Một ngày, hai ngày, một tháng, hai tháng, vẫn vậy... đích thị là chồng bỏ rồi, còn gì?!

Chồng bỏ tháng trước, tháng sau nông phụ cùng con gái khiêng bếp lò, xoong chảo ra trước nhà nổi lửa rừng rực. Ai đi ngang cũng dừng lại thắc mắc, hỏi han:

- Bị chồng bỏ rồi còn làm gì vậy bà nội?

- Chiên bánh xèo, chồng bỏ thì cũng phải tiếp tục mần ăn để sống chớ có phải chết đâu mà không làm!

Cứ tưởng hỏi vậy để chọc nông phụ nổi nóng sửng cồ chơi, ai dè chồng bỏ thì cũng nhẹ hẫng như không.

- Vậy bánh xèo chắc là có bán chớ?

- Ừa, mua thì bán, mẹ con tui đâu có tính ăn bánh xèo trừ cơm!

Vậy là kể từ đó, ngày nảy ngày nay, nông phụ trở thành chủ quán bánh xèo ở cầu kênh Một Rưỡi, bìa rừng tràm.

Chủ quán bánh xèo (từ nay cứ gọi là chị cho ngắn gọn) chưa từng đặt chân qua bìa rừng tràm phía bên kia. Khi trước (tức là lúc chồng chưa bỏ) cũng từng có ý định nhưng mỗi khi vừa mở miệng là chồng chị lại gạt phăng: bên kia cũng giống như bên mình thôi chớ có con khỉ khô gì đâu mà đòi đi! Lâu dần, trong tâm trí chị cũng quen rằng: bên kia không có con khỉ khô nào. Đến bây giờ, mặc dù chưa qua đến đó nhưng chị đã biết chắc rằng bìa rừng tràm phía bên kia đã có hơn cả con khỉ khô, một thứ mà trước giờ chưa từng ai nhìn thấy: đó là tổ của con chuồn chuồn!

Hàng xóm láng giềng bảo rằng chị nên qua phía bên kia bìa rừng tràm một lần. Để làm gì? Thì quậy tới bến cho biết mặt! Quậy là quậy làm sao? Quậy là đánh ghen đó, bợp tay vào mặt con quỷ cái giựt chồng người khác, không thôi người ta nói mình ngu! Ủa, con quỷ đó đâu có giựt chồng của tui, tại chồng tui theo nó đó chớ!

Hết nói nổi bà khùng này luôn!

Dân ở đây không có thói quen ăn sáng, nhưng từ khi có quán, tụi học sinh sáng nào cũng tạt vào bỏ bụng mỗi đứa một cái rồi mới đi học, cũng có khi dân đi ruộng, gác kèo ong chơi sang rủ nhau vào... ăn chịu, để đó đợi bán lúa, bán mật ong trả một lần. Chiều tối dân trong rừng từ lúc có quán bánh xèo cũng siêng đi chơi đêm, nói đi chơi cho sang chớ huỵch toẹt ra là đi ăn bánh xèo ở kênh Một Rưỡi rồi về ngủ. Mà chẳng lẽ chỉ ăn bánh xèo suông thì cũng vô duyên, vậy là kêu vài xị đế để đưa cay. Vậy là cũng xỉn như ai!

Bánh xèo ở cầu kênh Một Rưỡi chỉ bằng bàn tay xòe của người lớn, vài cọng giá ốm tong teo, vài ba miếng thịt không đáng gọi là thịt vì chỉ cỡ đầu đũa ăn. Lớp bột mỏng dính như lớp phấn của cô gái nhà nghèo từ nhỏ đến lớn lần đầu tiên được người yêu mua cho hộp phấn trang điểm rẻ tiền bằng tiền bán cá cắm câu hồi đêm. Cô chỉ dám dùng mỗi lần một ít, chỉ khi nào đi chơi với người yêu mà thôi, dè sẻn đến nỗi lúc cô dùng phấn hay không dùng phấn thì người khác cũng chẳng thấy khác biệt là bao. Chỉ có người yêu cô là biết rõ, vì anh ta đi sát bên... nên ngửi được mùi.

Ấy là khi ăn đến no nê, béo ngậy mồm miệng thực khách mới dám xì xầm chê bai món bánh xèo ở cầu kênh Một Rưỡi và đem nó ra so sánh với món bánh xèo ở chợ tỉnh - thứ mà có lần họ từng nếm thử với giá cắt cổ (hoặc chỉ nghe loáng thoáng từ người khác). Bánh xèo ở ngoài tỉnh chỉ dòm thôi là đã thấy thèm, đã có cảm giác no nê lan tỏa khắp người, chiếc bánh tròn trịa mập mạp, đầy đặn, vàng hực, tươm đầy dầu mỡ, phần nhân thịt thì khỏi nói, thịt đúng là thịt. Nói chung, bánh ở cầu kênh Một Rưỡi chẳng là cái nghĩa địa gì cả...

Ấy là khi họ ăn no. Ngày hôm sau, chính cái người chê nhiều nhất lại đến sớm nhất ngồi đồng ở quán để chờ cái bánh xèo đầu tiên vừa rời chảo.

Dân rừng tràm cho rằng nguyên nhân là do món rau rừng.

Thật lòng mà nói thì mấy loại rau này có thể tìm thấy bất cứ đâu, trong vườn nhà, cặp mé ao đìa, dọc hai bên đường đi, ven bìa rừng... Khi đó chúng chưa được coi là rau mà chỉ là những loại cỏ khả dĩ ăn được khi trong nhà không còn thứ rau nào khác để bỏ vào miệng. Nhưng khi những loại cỏ đó hiện diện trên bàn ăn trong quán bánh xèo ở cầu kênh Một Rưỡi thì lại khác rồi, chúng đường hoàng được gọi một cách trang trọng là rau: rau the, lá lụa, lá chòi mòi, lá cát lòi, lá cơm nguội, lá cách...

“Đố cha thằng nào vô đây ăn bánh xèo mà dám kêu rằng: Ê, chủ quán cho một rổ cỏ coi!” - Bảy “lưu linh” dằn mạnh chai rượu xuống bàn trước mặt thằng Tuấn “đèo” miệng mồm đang nhồm nhoàm dầu mỡ. Mày thử nói coi, đây là rau hay cỏ? - lão Bảy chỉ tay vô mớ rau đang chạy vô miệng thằng Tuấn, còn tay kia thì dứ dứ chai rượu trước mặt thằng Tuấn. R...a...u! - Tuấn “đèo” phồng mang trợn mắt cố ực một tiếng, đẩy mớ rau xuống cổ họng, thở hổn hển. Vậy rau có ngon không? - Bảy “lưu linh“ vẫn chưa chịu buông tha thằng nhỏ. Dạ, rau ngon, ngon lắm!

Coi mòi Tuấn “đèo” đã muốn xỉu, lão Bảy mới kề miệng phả sặc sụa mùi rượu vô sát tai thằng Tuấn: Nói cho mày biết, trước khi hái rau bao giờ tao cũng đái vô gốc cây một lượt, bởi vậy mới ngon, mày mà hở răng ra với ai là chết với tao!

Bảy “lưu linh” tên thật là Bảy Linh nhưng vì nhậu như hũ chìm nên được dân rừng tràm lấy luôn tên của ma men lưu linh để đặt cho. Lão Bảy là mối duy nhất cung cấp rau cho quán bánh xèo cầu kênh Một Rưỡi. Ngoài khả năng uống rượu như uống nước lã ra, lão còn là một con ma rừng đệ nhứt xứ tràm.

Bảy “lưu linh” luôn là mục tiêu truy đuổi của lực lượng kiểm lâm vì lão chuyên lén lút tận khu vực rừng cấm để gác kèo ong mật. Đối với lão, rừng tràm là cái hộc tủ của riêng mình. Cần dùng thứ gì là xách dao vô rừng, chỉ một buổi đem ra ôi thôi cá mắm, rùa rắn, mật ong. Lão chỉ bán đủ tiền để mua gạo, mắm muối, vài thứ lặt vặt cần thiết cho nhu cầu tối thiểu của một lão già độc thân. Còn lại Bảy “lưu linh” đem đổi rượu hết.

Lực lượng kiểm lâm nhiều lần điên đầu với con ma rừng này, nhất là vào mùa khô hạn, thông báo cấm vào rừng gác kèo ong đối với lão ma rừng dường như chỉ là một lời nói chơi không hơn không kém. Cấm buổi sáng thì đến trưa đã thấy lão lót tót luồn lách để chui vào cái tủ của mình. Kiểm lâm rượt đuổi rần rần phía sau thì đằng trước Bảy “lưu linh” lúc ẩn lúc hiện sau những gốc tràm, lùm dây choại rậm rịt. Chỉ lát sau là mất dấu lão, chỉ vẳng lại tiếng léo nhéo khật khừ của Bảy “lưu linh” như trêu chọc: Làm gì dữ vậy tụi bây, tao vô thẻo cục mật về xài, lát ra liền, không có đem theo lửa khói đâu mà sợ cháy!

Cứ mỗi lần đổi rau là Bảy “lưu linh” lại được đầy một chai ba xị, cứ mỗi lần đem cái chai trống rỗng ấy đến quán là lão lại hù thằng Tuấn “đèo” một trận xanh mặt. Và chỉ có thằng Tuấn “đèo” mới sợ Bảy “lưu linh” chứ tụi con nít trong xóm coi lão như một gã hề, chọc cho đỡ buồn không hơn. Lý do để thằng Tuấn sợ Bảy “lưu linh” thì chỉ có lão với nó biết: đó là con ma men này đã bắt trúng tim đen của thằng nhỏ!

Có lần, Bảy “lưu linh” đem rau tới quán để đổi rượu thì bắt gặp thằng Tuấn “đèo” dòm không nháy mắt vô cổ áo con Lụa - con của chủ quán - đang dọn dẹp chén đũa trên bàn. Chết cha mày rồi con ơi! Đợi con nhỏ quay vô nhà, Bảy “lưu linh” mới túm lấy cổ áo thằng Tuấn “đèo”: Ê, dòm vú lén hả mậy? Đâu... đâu có đâu! Tui dòm hồi nào, ông già? Thằng Tuấn “đèo” mặt mày sượng ngắt. Khỏi chối, tao thấy hết, tao mà méc lại là con mẹ nó xé xác mày ra, sau đó báo lại với kiểm lâm...

- Báo kiểm lâm làm gì?

- Mày đúng là cái thằng điếc nhứt xứ, kiểm lâm vừa có thông báo thằng nào dám dòm vú con gái bất hợp pháp là đuổi khỏi rừng tràm. Nghe rõ chưa con?!

Bị đuổi khỏi rừng là tàn mạng, bởi Tuấn “đèo” không còn biết đi đâu nữa. Mười bảy năm trước nó đến nơi này trong chiếc giỏ đệm treo trên nhánh tràm dưới chân chòi canh lửa, may mà chưa bị kiến vàng cắn cho tới chết nhưng hình như ở trong giỏ lâu quá nên không lớn nổi mới còi cọc chết danh “đèo”.

Bây giờ mà bị đuổi ra khỏi nơi này chỉ vì cái tội dòm vú con gái bất hợp pháp thì đúng là lãng nhách. Thế nên nó đành ngậm bồ hòn với Bảy “lưu linh”, cho lão già này lên mặt với nó cũng chẳng mất mát gì miễn là nó còn được ở lại xứ này, mỗi sáng lại được gặp mặt con Lụa ở quán bánh xèo cầu kênh Một Rưỡi. Để được nghe con nhỏ này hỏi nó dẫu chỉ một câu cũ mèm, duy nhứt trong ngày: Ê “đèo”, mấy cái?

Một ngày nào đó của ngày nảy ngày nay, giữa mùa khô, có người trở về từ phía bên kia rừng tràm.

Nông phu về đòi lại những thứ thuộc về anh ta. Mấy công đất ruộng vẫn còn lởm chởm gốc tràm. Chiếc tivi màu mười bốn in mua hồi năm trúng lúa. Những thứ chia đôi được đều chia đôi, không từ cả nồi niêu xoong chảo, chén đũa...

Ngoại trừ người đàn bà đã quên mất tuổi của mình. Chị không còn là nông phụ nữa mà đã trở thành chủ quán bánh xèo ở kênh Một Rưỡi. Chủ quán bánh xèo thì chưa bao giờ là thứ thuộc về anh ta.

Nông phu vẫn còn nhớ mình có một đứa con gái, anh ta đưa mắt nhìn nó. Con Lụa cụp mắt xuống chảo bánh xèo bốc khói khét nghẹt. Cha tui chết rồi!

Nông phu thấy mình đã trở thành kẻ cướp, kể từ giờ phút này.

Chủ quán bánh xèo đi đâu? Đi đâu? Dân rừng tràm nháo nhác hỏi nhau khi sau cái ngày nào đó của ngày nảy ngày nay, nơi cầu kênh Một Rưỡi chỉ còn trơ lại cái xác nhà. Không còn bánh xèo. Không còn rau rừng. Không còn chỗ cho Bảy “lưu linh” đổi rau lấy ba xị rượu. Không còn con Lụa để thằng Tuấn “đèo” được nghe câu cũ mèm, duy nhứt: Ê “đèo”, mấy cái?

Không còn tất cả mà mới đây ở cầu kênh Một Rưỡi đã từng có.

Bảy “lưu linh” lại trở về như trước kia, luồn lách như ma trong rừng tràm và chơi trò trốn tìm với kiểm lâm.

Tuấn “đèo” chiều nào cũng đến chỗ cái xác nhà, ngồi y nguyên ngay chỗ cũ miệng lảm nhảm: Đổ cho tui ba cái bánh xèo, Lụa ơi! Kể từ đó chẳng còn ai nhớ cái tên Tuấn của nó nữa, dân rừng tràm đều gọi nó là thằng “Đèo khùng” đang thất tình con của chủ quán bánh xèo.

“Đèo khùng” nơi cái xác nhà hôm nào cũng mời khách đi đường tạt vô “ăn bánh xèo” và nghe nó kể chuyện ngày nảy ngày nay: về cái quán bánh xèo cầu kênh Một Rưỡi cùng mối tình không bao giờ lớn của mình với con Lụa. Con nhỏ đã nhiều lần “tỏ tình” với nó chỉ bằng câu: Ê “đèo”, mấy cái?

Ương “sắp đặt”

TTCT - Ương đến tìm tôi vẻ khẩn cấp (nó là bạn tôi, họa sĩ và nghệ sĩ đương đại, tên thật là Phương, ai muốn gọi tên thật thì gọi). Tôi biết thằng này chỉ có hai việc khiến hắn có dáng vẻ đó: bàn về tác phẩm và thèm uống rượu. Lần này thì cả hai.

Sắp đặt với vô vọng

Tác phẩm dự định của Ương là một mớ những phong bì được xâu chuỗi bằng một sợi len dài đủ để cuốn quanh một cây cột lớn rồi tỏa ra bốn phương tám hướng (với lổn nhổn những phong bì, tạo nên một mạng nhện khổng lồ). Trung tâm của mạng nhện này là một chiếc phong bì đại tướng làm bằng giấy cactông màu đỏ.

- Đỏ hay là hồng? Có vẽ hình trái tim không?

- Tao đang cân nhắc - Ương đáp mà không hề nhận ra sự giễu cợt trong câu hỏi của tôi.

- Hay hình đồng tiền?

Ương vẫn không hề nhận ra điều gì lạ trong cách nói chuyện của tôi. Không hiểu sao một thằng kém nhạy cảm như nó lại có thể là nghệ sĩ?

Y tiếp tục huyên thuyên về việc phải dùng đến hàng chục cân len, vì không chỉ kết nối đám phong bì mà y còn muốn những sợi dây này quấn vào mọi người đi vào khán phòng. Sau này tôi biết Ly, một cô gái cũng làm nghệ thuật đương đại thích Ương, đã nằng nặc đòi “thầu” cái gói thầu len này, nhưng đó là chuyện về sau.

- Thế nếu có người không chịu?

- Tất nhiên sẽ phải thuyết phục. Tao đã có một số em xinh tươi tình nguyện làm việc đó.

Tôi hình dung cảnh tượng hàng đống người ăn mặc trang trọng và đám nghệ sĩ rất phong cách (đi xem triển lãm mà) lúng túng không biết xoay xở ra sao trong đám bùng nhùng được tạo ra bởi len và phong bì. Trời ạ. Nhưng tôi thấy hay hay. Phần lớn các tác phẩm nghệ thuật đương đại đều xuất phát từ những ý nghĩ kỳ quặc, thậm chí bệnh hoạn nhất trên đời - đấy là nhìn dưới góc độ người đời.

Gần đây có mốt tương tác, nói nôm na là tác phẩm nghệ thuật đương đại phải cố tạo ra sự liên quan đến khán giả, bằng hành vi nào đó. Sau đó, nghệ sĩ mong muốn người xem đồng cảm, đồng sáng tạo, đồng sàng đồng mộng với mình.

Có lần đi xem một cuộc trình diễn của Ương, tôi thấy thằng này ngồi trong một đống than, hoặc có thể gọi là vũng than vì có be bờ ngăn chặn một vùng nho nhỏ khoảng hơn một mét vuông, trong đó sền sệt thứ than bùn. Hai tay hắn cầm hai nắm than, mặt vô cảm. Tác phẩm không đề nên cũng khó đoán hắn định nói gì.

Tôi là người thợ lò, sinh ra trên đất mỏ? Hay là đời bần hàn chung chung? Hay đơn giản chỉ là hành xác, gọi một cách chữ nghĩa là thử thách sức chịu đựng của con người - việc mà nhiều nghệ sĩ làm, dưới ảnh hưởng của một dòng trình diễn xuất phát từ châu Âu.

Tôi tiến tới định chào hỏi nhưng chợt nhớ ra hiện hắn đã chuyển đổi thân phận thành tác phẩm chứ không còn là con người, nói chi đến thằng bạn mà tôi thân thiết, vậy nên đã là người hiểu biết thì tuyệt không thể chào hỏi. Tuy nhiên vì đã định chào nên trên mặt tôi vẫn khởi động và tiến hành dở một nụ cười. Nụ cười này phải phanh lại giữa chừng cũng khá là khó chịu, tuy không hẳn như đang vui thì đứt dây đàn, nhưng cũng gần bằng.

Chính vì sự khó chịu ấy chăng, hoặc do một niềm vui bất chợt, nên tôi đã cúi xuống bốc một nắm than lầy nhầy bôi vào mặt Ương. Mắt hắn hơi lóe lên nét giận dữ, nhưng ngay sau đó chuyển trở lại vẻ vô cảm của một pho tượng.

Hôm sau trên các báo mạng tràn đầy những hình ảnh khuôn mặt nghệ sĩ Ương lem nhem đầy than. Tương tác của tôi. Mà tôi đồ rằng dù tác phẩm của Ương định nói gì thì tương tác ấy cũng hết sức đúng đắn và có duyên. Và kể cả nó chẳng định nói gì hoặc không nói được gì thì việc tương tác ấy cũng làm cho tác phẩm sinh động hẳn.

Thế nhưng vài tờ báo mạng kia lại ra sức chê trách sự vô ý thức của những khán giả không hiểu biết, như thể tác - phẩm - mặt - mũi - Ương phải được bảo tồn nguyên vẹn kiểu như bức tượng David của Michelangelo.

- Thế tác phẩm của mày tên là gì?

- “Tình xa” được không?

- Sao không là “Nỗi nhớ” luôn đi!

- Mày nghĩ tao ngu thế?

Lần này thì tôi bị lừa, hóa ra thằng này không ngu như tôi tưởng. Hoặc giả hắn đã thông minh đột xuất trong thời gian mấy ngày chúng tôi không gặp nhau. Tên tác phẩm mà hắn định đặt là “Vô vọng”!

Nghệ thuật đi liền cuộc sống

- Chuyện mày với Miến thế nào rồi?

- Hết rồi!

Ương ủ rũ. Miến là đứa con gái có vẻ ngoài nhí nhảnh, xì tin kiểu hàng vạn đứa con gái rẻ tiền ngày hôm nay như vừa đi ra từ tạp chí (đắt tiền). Nó làm thơ, giọng điệu khá lạ. Ương tán được nó hôm hắn làm một tác phẩm video art có tên là “Thủy hỏa”, trong đó lẫn lộn những khuôn mặt người được xử lý kỹ thuật thành hai màu xanh và đỏ chạy trên màn hình bằng nhiều tốc độ khác nhau.

Con bé cho tác phẩm của Ương là xuất sắc, rất gợi cảm và giàu triết lý. Tôi thì chẳng thấy gì đặc biệt lắm, ngoài việc có nhiều khuôn mặt trông khá đặc biệt - kết quả của những lần đi chơi khắp nơi, chụp ảnh người làm tư liệu của Ương.

Miến là cách gọi của tôi. Tôi không thích bất cứ cái gì quá thơ mộng, kiểu như Mộc Miên - tên của con bé này, nhưng hình như đó là bút danh.

Mới đầu con bé này theo đuổi Ương, có thể nói như thế, trong quá trình hai tuần nó bị sét đánh (hoặc điện giật gì đó), nhưng rồi dần dần Ương yêu con bé này thật sự, nếu như coi những thích thú khác với những cảm xúc liên quan đến giường chiếu là tình yêu.

Ương thoạt đầu thì tưng tửng, sau hắn xúc - động - đậy thực sự. Ác hại thay, con bé kia sau cảm xúc bị điện giật đã tỉnh lại, trở thành một đứa con gái bình thường nhất trên đời, theo nghĩa biết cân nhắc thiệt hơn, chứ không thành nhà tiên tri kiểu bà Vanga.

Câu chuyện của Ương tuôn trào. Tôi bỗng hiểu lý do thực sự của việc hắn đến gặp tôi hôm nay.

Đợt tuôn trào của Ương:

Tao luôn tỉnh giấc lúc sáng sớm khi bóng hình con bé hiện lên. Hoặc tao tỉnh giấc vì mơ thấy con bé. Trong mơ nó luôn là một bóng hình có vẻ sầu não, nó nhìn tao vô vọng, ánh mắt của nó như nói anh hãy làm gì đi, anh hãy kéo em ra khỏi cái mà em đang muốn thoát ra. Nhưng tao không biết nó muốn gì thực sự.

Trong tao nổi lên sự căm hận, hãy cút xéo nhanh, cút về nơi cô gọi là lòng thương, là tình nghĩa, nơi cô thấy đầy kỷ niệm, những thứ rác rưởi thối hoăng mà cô ngỡ là ý nghĩa cuộc tình, thậm chí cuộc sống!

Rồi tao lại nghĩ dường như tao đã bỏ sót điều gì, còn những đoạn đường lẽ ra tao và con bé cần phải đi qua. Tao muốn nói với nó, em nhầm rồi, đó không phải là tình yêu, đó chỉ là xác chết thối rữa mà em cần hỏa thiêu hoặc chôn lấp.

Xác chết ấy đã chảy nước, đầy dòi bọ, thối hoăng và những con dòi bọ ấy sẽ bám chặt lấy em, không cho em yên, mùi thối tử thi sẽ đi sâu vào giấc ngủ, thậm chí giấc mơ của em, nó sẽ ám ảnh niềm vui nhỏ nhất của em...

Tôi hiểu được con bé kia đã có một mối tình, nếu như có thể gọi như thế, trước Ương. Và nếu như không có Ương, như mọi người nói, mối tình ấy vẫn cứ đẹp như mơ, như tờ giấy trắng không vẩn đục.

Tôi nhìn bạn tôi, nghệ sĩ Ương, cố hình dung ra hắn trong vai trò một vết vẩn đục, nhưng tôi chẳng thấy gì ngoài một khuôn mặt thiểu não hay có thể gọi là đau đớn. Thực lòng, tôi mong bạn tôi sớm vượt thoát khỏi tình trạng này. Mẹ, yêu là cái gì chứ, mà sao khổ sở thế?

À, đó, đó, đó là cái gọi là Vô vọng.

Tình hình là Ương liên tục viết những bức thư điện tử nhưng không gửi đến em Miến. Hộp thư của hắn đầy những thư nháp. Hắn nói con số lên đến gần 50.

Email là thứ gần như vô hình, còn lá thư kiểu truyền thống, viết hoặc in ra giấy cho vào phong bì thì ai cũng hiểu, bằng thị giác. Thì ra đó là nguồn gốc tác phẩm của Ương. Như vậy có thể nói tác phẩm này bắt nguồn từ cuộc sống và tình yêu.

Trò chơi của những email

Tôi nghĩ nếu hắn gửi những email này đi, cùng một lúc, có thể làm con bé kia phát điên trong trường hợp nó chịu đọc. Nhưng nhiều khả năng nó chẳng thèm đọc hết vì chỉ cần đọc một hoặc hai email, nó đã nhận ra những gì Ương định nói.

Có thể nó cũng hiểu những điều đó, nhưng hiểu không có nghĩa là nó sẽ quyết định đến với Ương. Con người ta sau khi bị sét đánh hay điện giật, dù không thành nhà tiên tri thì cũng phải khôn hơn lên. Tệ hơn, qua việc đọc email, với những điều khá siêu hình mà Ương đưa ra, nó lại nhận ra bản chất điên khùng của Ương và nó nhận thấy những điều mà nó được người ta bảo là đúng, quả là đúng. Con người ta với bản chất bất an, khó chịu đựng thêm một kẻ bất an nữa.

Nếu Ương không chơi trò lá thư không gửi, có thể y sẽ gửi đi từng email một, con bé trả lời. Câu chuyện sẽ chẳng đi đến đâu sau khoảng 2-3 lần trao đổi. Như vậy, Ương không thể có năng lượng để viết thêm và rồi đạt được con số kỷ lục những thư nháp kia.

Và nó cũng chẳng đủ sự dồn nén năng lượng để nghĩ ra một thứ sắp đặt như thế. Và thế giới mất đi một tác phẩm nghệ thuật. Tôi thì lại quan tâm đến điều này nhất.

Có một trò rất lý thú: Ương có gần 50 email chưa gửi, tại sao giờ đây hắn không gửi đi từng cái một theo thứ tự, với một nhịp độ kiểu như ba ngày một cái, bất chấp con bé kia có trả lời hay không. Và dù con bé trả lời như thế nào thì hắn vẫn gửi, như một cỗ máy tự động.

Việc đó không những là điên khùng mà còn có màu sắc bạo lực, pha trộn với lãng mạn. Đúng thứ cocktail phù hợp với khá nhiều phụ nữ. Chưa chừng đủ sức mạnh để con bé kia quay lại với Ương.

Với phụ nữ, cần đánh vào cảm giác chứ không phải là vào lý trí.

- Mày nghĩ cái gì đấy, có nghe tao nói không?

Thì ra tôi đã bỏ dở mạch tuôn trào của Ương để lan man trong trò chơi với những cái email. Nhưng tôi không lạ gì những cái Ương nói, dù không nghe tôi vẫn hiểu. Nhìn hắn đủ để hắn yên tâm, tôi bảo:

- Này, mày có cần tao mời con bé ấy đến xem triển lãm của mày không?

Ương cực lực phản đối, văng tục, chửi tôi là ngu, là không hiểu nó. Nhưng tôi biết nó rất muốn điều đó.

Quyền lợi của tình yêu?

Ương thuộc loại nghệ sĩ tin tưởng vào sức mạnh vạn năng của nghệ thuật trong việc hướng con người tới những điều thiện, lẽ phải và dĩ nhiên là cái đẹp. Hắn đang định đem tất cả những gì hắn nung nấu và gửi gắm vào tác phẩm, qua đó tác động vào công chúng, đặc biệt là con bé Miến.

Tôi thấy đấy là một hành trình ngu xuẩn, sến chuối. Nhưng thôi, bạn tôi đang đầy tâm trạng, thứ cảm xúc có thể tạo tác ra cái gì đó được gọi là nghệ thuật, thứ cảm xúc này còn hàm chứa tình trạng phá phách, đôi khi là phá hoại chính bản thân. Vì thế tôi không công kích nó nữa. Tôi chỉ hạ nhiệt nó bằng câu hỏi:

- Mày nghĩ sao nếu trong mỗi phong bì nhét vào đó một tờ tiền lẻ?

- Và tác phẩm có tên là Bôi trơn?

Thì ra Ương cũng đã nghĩ về điều này.

- Tên đó lộ liễu quá, có lẽ nên là Định vị.

Xã hội này được cấu tạo theo một kiểu bo chớp nhoáng, không sao, nếu nó lành mạnh. Vì sự phân chia và phân phối quyền lợi, nó là cái gốc của một xã hội. Sự phân chia quyền lợi có nhịp nhàng, thông thoáng thì xã hội mới hoạt động được nhịp nhàng, thông thoáng. Chưa nói đến văn minh hay văn hóa, hãy nói đến quyền lợi vật chất, lại càng chưa nói đến quyền lợi về văn minh hay văn hóa.

Tình yêu có phải là một thứ quyền lợi hay không?

Tôi thấy không tin tưởng gì vào cái gọi là sự giúp nhau trong cuộc sống của những đứa đang yêu nhau. Tình yêu vốn có sự ích kỷ cao độ và nấp sau những ánh mắt đắm đuối đều là những đứa bán hàng xén đổi tiền lẻ lấy tiền chẵn và tệ hơn, đổi tiền lẻ lấy tiền nát, nấp sau những lời đường mật thực ra đều là những đứa đi chợ mua hàng. Nhưng chúng không biết điều đó, chúng cứ thề bồi và đắm đuối với chính những thề bồi ấy.

Chúng đau khổ vì đứa người yêu đã phụ bạc chúng nay thờ ơ với chúng, kết án đứa ấy bằng đủ thứ từ ngữ tồi tệ mà không nghĩ đến chính chúng, khi không còn thấy người yêu hấp dẫn, tệ hơn, không còn đem lại sự an toàn và quyền lợi, chúng bèn giả trá lấy khuôn mặt cám cảnh, ra vẻ quan tâm, nói đến nghĩa vụ, nhưng thực ra trong lòng chúng coi như đó là món nợ.

Mẹ kiếp. Khi một đứa con trai bị đứa con gái đá, hắn sẽ mon men gợi lại những câu chuyện nghĩa tình, kiểu như: dù chúng ta xa nhau nhưng anh vẫn coi em là người em gái (nhưng trong thâm tâm hắn mong đứa em gái ấy vẫn yêu hắn, một kiểu tình yêu có lẽ là vô luân?), hoặc: chúng ta có thể không còn là người yêu nhưng chúng ta vẫn là bạn (hơi yếu thế), vẫn là những người thân (khá cảm động, nhưng dễ buồn nôn), vẫn giúp nhau trong cuộc sống (chờ đấy).

Nếu một đứa con gái bị đá nó sẽ tiếp tục gợi ý: em vẫn như người em, anh cứ giới thiệu bạn gái mới của anh đi (để nó thu thập những điểm yếu có thật và tưởng tượng làm món ô mai đắng chát tự nhấm nháp khoái trá), em vẫn là người bạn thân của anh mà, chúng ta sẽ duy trì tình cảm ấy suốt đời (thực ra là một ngày đẹp giời nó sẽ đầu độc cả đôi).

- Mày lại ngơ ngẩn cái gì đấy? Mày vẫn nhớ đến H.?

- Không...

Tôi có còn nhớ đến H. hay không?

Tôi chợt nhận ra trong tôi H. vẫn là người thân. Tôi vẫn mong H. coi tôi là người anh, người bạn

Bánh mì làm sao để ngon

Cô nói lời tạm biệt gã, kết thúc buổi gặp mặt trên mạng với lý do chuẩn bị bữa trưa. Gã nghe vậy, liền hỏi dồn dập, em biết nấu ăn à, em nấu ăn có ngon không. Cô mỉm cười qua loa chỉ biết chút ít, ăn được. Gã gần như reo lên ô hay quá, em tuyệt vời đấy, con gái bây giờ vụng về chuyện bếp núc lắm. Gã chào cô, vui vẻ và phấn khởi lắm. Gã ba mươi tuổi và đang nghĩ đến mối quan hệ nghiêm túc với một cô gái biết nấu ăn. Cô và gã biết nhau trước đó qua quan hệ công việc.

Bữa trưa của cô là mấy lát bánh mì mua ngoài cửa hàng từ hôm trước, và một tách sữa đặc. Cô có thể được bữa trưa đầy đủ nếu như cô mất vài phút khoác áo cuốc bộ ra hàng cơm ở ngay đầu ngõ. Đó là một quán ăn sạch sẽ, tương đối ngon với đầy đủ các món. Cô có bệnh lười và chuyện ăn đối với cô không quan trọng. Đến bữa, cô chỉ cần vài lát bánh mì và tách sữa con con thế này.

Có khi, không có bánh mì, cô chỉ gói ghém bữa ăn của mình trong một ly sữa nóng. Cô không hứng thú với bếp núc và cô cũng không biết làm gì khi ở đó ngoài việc bóc vỏ tỏi. Phụ nữ nhà cô vốn vụng về từ đời mẹ. Cô phì cười khi cầm lát bánh mì chấm sữa trên tay, nhớ đến sự phấn khởi của gã. Gã phấn khởi đưa ra ý định gặp mặt cô ở quán cà phê thay vì ở trên mạng như mọi lần. Chín giờ sáng ngày mai em nhé, khoảng tám giờ rưỡi anh sẽ gọi cho em. Đồng ý vậy, sáng mai cô cũng rỗi.

Hôm sau, tám giờ rưỡi sáng, trước khi ra khỏi nhà, gã gọi cho cô trong khi cô còn trễ nải nằm trên giường. Cô cố ra giọng tỉnh táo và làm ra vẻ như đã sẵn sàng đến chỗ hẹn. Bước vào phòng tắm, cô hốt hoảng nhớ ra áo mặc thường nhật của cô đã giặt hôm qua còn nằm nguyên trong máy, cô quên chưa kịp phơi. Cô phải mất thêm một ít thời gian để lục tìm bộ áo quần dễ mặc nhất trong những thứ mà ít khi cô sử dụng đến. Cô trễ hẹn vài phút nhưng không đáng kể.

Hai người có một vài điểm chung: cùng thích uống nước táo, chiếc xe cùng màu đỏ, cùng thích đi lang thang trong mưa... nhưng những điểm chung đó thật nhỏ nhoi, không thể nào lấp đầy "vực thẳm" ngăn cách hai người. Trong khi chàng trai luôn ấp ủ và cố gắng thực hiện những dự phóng đời người (một gia đình, một người vợ đảm, một cuộc sống đầy đủ; nếu có chút lãng mạn hương hoa thì cũng tốt, nhưng không thể quá nhiều) thì cô gái chỉ có những dự phóng trước mắt, những dự phóng đột ngột. (Liệu có thể gọi đó là những dự phóng xét như đó là cái đích mà một người bình thường cần phải vươn tới để cuộc sống của mình có một ý nghĩa nào đó?).

Anh chàng kia hình như đã quá quen thuộc ở ngoài đời lẫn trong văn học, nhưng cô gái đích thị là một khám phá: đằng sau vẻ ngoài trễ nải tự nhiên của mình cô nôn nóng muốn nắm bắt những khoảnh khắc tinh khôi nhất của cuộc sống. Trong cái toàn cảnh chung quanh xa lạ buồn bã tầm thường kia cô vẫn nhanh chóng nhận ra những cái đẹp hiếm hoi. Như hàng mi dài của anh ta. Và cô đã tranh thủ "chạm vào hàng mi anh bằng đôi môi nhỏ của cô", trước khi kịp quay về với cõi riêng của mình.

Mai Sơn

Điều tuyệt nhất là cô và gã nhanh chóng nhận ra nhau, gương mặt không thuần Việt, mang cá tính Nhật của cô làm gã bâng khuâng nhớ lại cô người yêu nước ấy vừa chia tay với cách đây vài tháng. Câu hỏi đầu tiên gã hỏi cô là em có quan hệ huyết thống với dân tộc xứ hoa anh đào không, hay em đã từng hấp thụ văn hóa của xứ ấy. Cô lắc đầu, em không biết một chút gì về nước Nhật. Cô không nhìn vào menu, gọi người phục vụ, anh ơi cho em một ly nước táo nhé. Gã mỉm cười, trong khi chờ đợi cô, gã cũng đã gọi một ly nước táo cho mình. Một sự trùng hợp về sở thích, tiểu tiết thôi nhưng tự dưng gã thấy thú vị.

Cô nhìn gã qua vai. Gã có hàng mi dài rợp bóng mắt. Gã cũng thường xuyên kín đáo quan sát cô, nghĩ đến vài tiểu tiết nhỏ trên người cô, cái cúc áo cũng có màu xanh đậm hay sợi dây áo ngang lưng của cô. Nhưng câu chuyện của hai người bị giật cục, khác với những lần chuyện trò trên mạng. Có lẽ vì cả hai thấy căng thẳng khi đối diện nhau. Cô lo lắng cái váy đầm xanh cũ kỹ và khá nhàu, tự trách mình không chu đáo cho buổi sáng nay. Gã nhìn cô lưỡng lự dự đoán về khả năng nội trợ của cô. Nhưng cô cũng không hoàn toàn là mẫu người rời xa gia đình. Có thể là cô còn trẻ quá. Cô chưa đến tuổi hai mươi lăm. Một cô vợ bé bỏng đây mà. Gã hình dung trong đầu.

Anh có ba đứa em và một trong số đó cùng tuổi với em. Gã cố gắng nối mạch câu chuyện giữa hai người. Ồ hay quá nhỉ, cô cảm thán, à trai hay gái vậy anh. Con trai, nhưng thằng nhóc hư hỏng nhất nhà, không ngoan cũng không giỏi như các em còn lại. Cô cười, ở nhà em cũng thế. Gã tiếp lời, anh có một cô em gái năm nay lớp mười hai nhưng cô bé rất giỏi, ngoài chuyện học hành ra đã biết kinh doanh bằng cách mở một tiệm cho thuê sách, đặc biệt là cô bé nấu ăn rất ngon… Gã say mê đề tài về gia đình và trong khi nói, mắt gã nhìn cô không rời. Cô thì chột dạ và trở nên hoang mang, vấn đề tiếp theo là gì đây.

Gã đề nghị cô và gã cùng đi ăn trưa. Cô gật đầu, dạ. Dù không thật sự thấy thoải mái nhưng cô cũng không muốn kết thúc nhanh chóng buổi sáng nay. Anh muốn đi ăn với em, ở một quán nhỏ với những món ăn miền Trung ở quê anh. Hai người cùng đến một quán ăn nằm trong một con hẻm gần nơi làm của anh. Hàng ngày, gã vẫn đến ăn bữa trưa một mình.

Lúc người phục vụ quán mang thức ăn ra, cô mải mê chống cằm ngắm cái đèn hình quả táo khuất trong bụi cây của quán. Gã, tay cầm đũa, tay cầm bát canh, loay hoay sắp đặt lại bàn ăn trong khi trong đầu gã nghĩ đây là việc của cô. Cô vẫn đang mải mê ngắm cái đèn hình quả táo. Cái bàn này nhỏ quá. Gã tặc lưỡi, cố ý để cô nghe thấy. Ừ, cái bàn nhỏ thật. Cô gật đầu. Sắp xếp thế nào đây nhỉ? Gã vẫn kiên trì với ý muốn giao việc sắp xếp bàn ăn cho cô. Để em giúp anh.

Nhưng cô không làm mọi thứ ổn hơn như cô và gã mong muốn, thậm chí chúng trở nên lộn xộn. Cô cúi đầu xuống bàn ăn nhưng mắt liếc lên nhìn gã. Gã cũng đang kín đáo quan sát cô. Cô thấy lúng túng và vung tay làm rơi đôi đũa trên sàn, sau đó lại đánh đổ một ít nước mắm ra ngoài. Sự vụng về của các cô gái luôn làm gã phiền lòng, nhưng không biết vì sao trong hoàn cảnh này, gã bật cười.

Gã vừa ăn vừa nói chuyện ẩm thực. Cô thì cảm thấy tiếc rẻ nếu như tiêu phí nhiều thời gian cho việc ăn uống. Cô buột miệng, em thích ăn bánh mì. À, vậy bánh mì làm sao để ngon. Gã mong chờ một công thức chế biến bánh mì lạ nào đó có thể làm cho gã ngạc nhiên từ cô. Cô nhún vai, bánh mì nguội chấm sữa đặc rất ngon. À... Gã gật đầu... Hai người trông có vẻ ăn ngon. Gã vừa ăn vừa do dự nghĩ xem có còn những cuộc hẹn hò tiếp theo của cô và gã. Một mối quan hệ nghiêm túc? Gã và cơm, nghĩ đến món bánh mì nguội chấm sữa đặc của cô.

Cơn mưa đột ngột đến, nhưng chỉ bất ngờ đối với cô và gã đang ngồi trong quán. Trời đã chuẩn bị mưa hơn ba mươi phút. Người đi đường đã có sẵn tâm lý đón mưa rồi. Nơi cô và gã đang sống lạ lắm, thường niên cứ vào tháng giêng âm lịch cứ mưa sụt sùi. Cô bỏ đũa xuống, nói như reo, trời mưa kìa. Gã ngoảnh mặt ra ngoài, ừ mưa. Em thích... tắm mưa nhất. Cô không định dùng từ "tắm mưa" vì cô đã quá tuổi rồi. Ý cô muốn nói là cô thích đi loanh quanh trên đường phố khi trời mưa.

Cô nói thế thì e gã cho là cô sến. Nói tắm mưa, nếu như gã trợn tròn mắt lên nhìn cô thì cô sẽ tiếp tục bổ sung thêm hồi nhỏ ấy, hồi nhỏ em thích tắm mưa nhất. Nhưng gã mỉm cười. Ừ. Vậy thì tắm mưa nhé. Cô và gã đi tắm mưa thật. Gã đôi lần cũng hấp tấp ra khỏi nhà khi nghe tiếng mưa gõ lộp độp trên mái hiên hàng xóm. Gã một mình lái xe, rảo qua các phố. Khi ấy gã đi một mình, dù cũng đang có một hai cô gái, nhưng các cô khi nghe gã rủ rê trong điện thoại liền giãy nảy lên bảo anh điên à, đành thôi.

Gã và cô, mỗi người lái một chiếc xe ( xe của hai người cùng màu đỏ) chạy loanh quanh mấy vòng bờ hồ, qua mấy con phố. Những người đi đường chắc không thể hình dung trước đó hai người đã ngồi dùng bữa với nhau. Không áo mưa, hai người đều đẫm nước. Gã nhìn cô. Gã thấy những sợi tóc bết hai bên thái dương. Những dòng nước chảy liền mạch trên khuôn mặt xuống cổ và da cô đã tái đi.

Tự dưng gã thấy cơn mưa không còn thú vị nữa, em lạnh à hay là ta đừng đi nữa. Gã định chạy lại gần nói với cô nhưng do dự, nếu không đi nữa thì... về à, tức là hai người sẽ tạm biệt ở đây. Gã bâng khuâng. Nếu bây giờ có tách cà phê nóng thì tuyệt anh nhỉ. Gã nghe tiếng cô bên cạnh. Gã ừ. Nhà của gã luôn có sẵn cà phê ngon và nước nóng. Em muốn về rồi. Ừ, vậy ta về thôi. Gã nghĩ thầm kín trong đầu, mà về đâu nhỉ, thông thường là các cô gái về nhà gã. Nhà em phía này. Cô chỉ tay về con phố phía bên tay trái. Nhà gã thì theo hướng thẳng từ vị trí hiện tại của hai người. Cô chần chừ vẫn chưa quẹo phải và gã cũng chưa tăng vận tốc hướng về phía trước.

Buổi gặp đầu tiên nhưng cũng sẽ cuối cùng. Cô mỉm cười nhìn gã. Sao nhỉ? Xe gã dường như dừng lại hẳn. Anh không thích bánh mì chấm sữa. Cô nheo mắt. Ừ. Gã thẳng thắn. Nhưng mà em thích hàng mi dài của anh. Ừ. Này, em muốn chạm vào đấy. Hai người cùng dừng xe trên vỉa hè. Cô tiến về phía gã. Cô chạm vào hàng mi anh bằng đôi môi nhỏ của cô. Gã có cảm giác rùng mình, và cô đã mau chóng chấm dứt hành động của mình. Em về nhé. Này, em... Gã gọi trong khi cô lên xe và nhấn ga rẽ phải. Gã sững lại một chút, xòe bàn tay ra phía trước. Bóng cô mất hút.

Cô và gã không gặp nhau lần nào nữa kể từ sau đó, ngay cả trên mạng. Tên cô trong list Yahoo Messenger của gã luôn trong tình trạng invisible. Mỗi ngày, khi cô khởi động máy tính và gõ tên đăng nhập vào YM, lại gợi nhớ cho cô về hàng mi dài rợp bóng mắt của gã, nhưng cô từ chối chế độ online. Gã thì thường xuyên ngồi ở quán cà phê đã một lần hẹn với cô, và lần nào, gã hình dung lại ngày hẹn hôm đó. Gã nhìn ly nước táo trên bàn, đôi lần mỉm cười, cũng đôi lần ngơ ngẩn, chỉ vậy thôi sao? Ừ thì chỉ vậy thôi.

Một hàng mi dài rợp bóng mắt, chiếc áo màu xanh nhàu cũ và một chút lòng nhẹ nhàng trôi qua, mỗi ngày.

Trôi giữa mùa sương

Thằng bé lơ láo đi giữa phiên chợ sáng mù sương. Một chiếc quần jeans thêu chữ màu đỏ, chiếc áo khoác sột soạt mỏng manh không làm nó ấm hơn chút nào dưới cái lạnh cắt da cắt thịt vùng cao nguyên vào mùa đông. Mái tóc vàng mềm mỏng như tơ lơ thơ trên khuôn mặt nẻ đi vì lạnh và hằn in những vệt máu đã khô lại vì những trận ẩu đả nào đó với đám trẻ con quanh đây.

Đám người trong phiên chợ xôn xao cười nói, ngã giá mua bán. Nó trôi giữa hỗn hợp âm thanh đậm đặc gợi nhớ xót xa về gia đình, ánh mắt ngó nghiêng hoạt bát, linh lợi. Từng bước chân nhỏ ngắn và khỏe, ẩn chứa sự quyết đoán ngấm ngầm. Thi thoảng, trí tò mò con trẻ đẩy nó đến với mấy thằng choai choai người dân tộc bản địa, đang cầm chiếc điện thoại di động, căng thẳng dò bấm từng phím, và đám con gái diện váy áo lấp lánh, gò má ửng hồng vì lạnh đang bỏ cả gùi rau xuống đất, đứng chăm chú nhìn từng ngón tay thằng choai choai dò trên phím điện thoại. Nó đứng lẫn vào đó, nhìn ngắm từng động tác, rồi cơn đói khiến nó sực tỉnh. Nó rời khỏi đám choai choai và đi về phía giữa chợ - nơi người ta bày bán thức ăn, nơi đám đàn ông đang khề khà rượu, lũ trẻ con quấn mẹ chờ ăn. Mùi thức ăn tươm quanh mũi, xuyên sâu xuống dạ dày, ngoáy lên từng đợt khiến dạ dày nó quặn đau. Nó đứng nhìn người ta gắp đũa dồi lòng bỏ vào miệng, nó nhìn người ta xì xụp với bát cháo nóng nghi ngút.

Nó nuốt nước bọt.

Cổ họng khô rốc.

Nó đói.

Nhưng nó kiên quyết không hé miệng van nài sự bố thí nào. Cho đôi bàn tay bé nhỏ đầy ghét bẩn vào túi quần, nó đá chai nhựa đang nằm lăn lóc từ gian hàng thức ăn ra tới đầu chợ và dừng lại khi nghe tiếng ai đó gọi.

- Tam Mao! Tam Mao! Ê Tam Mao!

Nó biết, đó là cái tên gã đàn ông Mặt Sẹo dành cho nó. Giọng nói gã không lẫn vào đâu được. Chiếc áo khoác màu đỏ gã mặc nổi bật đến rợn người giữa ngày đông u ám. Chiếc mũ nồi sùm sụp che lấy khuôn mặt ngổn ngang sẹo của gã, song không thể che được vết sẹo sâu hoắm bên thái dương. Không hỏi tên nó là gì, gã đã ngay lập tức dán cái tên Tam Mao vào ngay nó mà không đợi nó có đồng ý hay không. Khuôn mặt nó, dáng hình nó, cách nó lang thang nơi xó chợ, chờ buổi chợ tan nhặt nhạnh những thứ gì ăn được cho vào miệng làm gã chợt nghĩ tới hình ảnh thằng bé Tam Mao lang thang đói khát trong bộ phim gã từng xem trên ti vi từ hồi nào đó.

Gã Mặt Sẹo thấy thằng bé lần đầu khi nó lang thang trong mấy gian hàng hội chợ vùng cao. Nó tha thẩn từ gian hàng này tới gian hàng khác, đứng nhìn người ta chọn lựa quần áo, đứng nhìn người ta đặt tiền vào những trò cá cược đỏ đen, miệng cười mim mỉm khi thấy mấy gã đàn ông trong cơn say bạc hăng máu chửi thề, vung tiền rơi lả tả xuống từng ô bạc. Chán chê, nó tha thẩn đi lại dọc ngang, tìm kiếm. Ánh mắt nó là sự hiển hiện rõ ràng của cái đói. Bằng ánh mắt của gã đàn ông nhiều năm lăn lộn với thứ nghề nghiệp không tên: bám trụ vào mấy gánh xiếc, mấy đoàn hội chợ đi từ nơi này tới nơi khác, thực hiện đủ trò lừa lọc, có khi bị người ta truy đuổi, đánh đập tới thừa sống thiếu chết, đã từng chịu cảnh ngủ bên mái hiên chợ mùa mưa, ba ngày không có gì ăn, ba gã đàn ông lang bạt chung nhau gói mì tôm hôi mốc, đã từng phải dùng bàn chải đánh răng làm đũa, gã Mặt Sẹo nhanh chóng nhận ra tình trạng đói khát của thằng bé lang thang. Bàn tay to bè của gã giăng ra vẫy vẫy. Khi nó đứng trước mặt gã, gã xoa đầu nó. Cái xoa đầu kẻ cả hàm ơn khi đặt vào tay nó miếng bánh quy, giọng nói ồm ồm phát ra từ cái miệng nồng mùi thuốc lá và rượu. Không đợi nó ăn hết miếng bánh, gã đã giữ chặt cánh tay nó trong bàn tay to bè thô ráp của mình.

- Cha mày đâu!

- Chết rồi!

Thằng bé nhai bánh ngồm ngoàm, không nhìn gã.

- Sao chết?

Miếng bánh trôi từ cổ họng xuống bụng nó.

- Nghiện!

- Mẹ mày?

- Lấy chồng bên Trung Quốc!

Nó cố nhét miếng bánh cuối cùng vào miệng, nuốt nhanh, dường như sợ gã đàn ông này có thể đột ngột chộp lấy cổ nó và móc ra miếng ăn nó chưa kịp nuốt.

- Không ai nuôi mày à?

- Chú nói, nếu mỗi tháng đưa cho năm mươi nghìn thì sẽ được ngủ ở nhà! Chỉ ngủ, không được ăn.

- Nhà mày ở đâu?

- Xa lắm!

Thằng bé mút những ngón tay còn dính vụn bánh, rồi quay lưng hòa vào đám người trong gian hàng hội chợ. Nơi đó, có gã đàn ông tắm trong hơi rượu đang nằm lăn lộn, áo bết bẩn, miệng méo xệch khóc than đòi lại hơn ba chục triệu đồng vừa thua vào cuộc cá cược chiếc nón diệu kỳ và tiếng cười khanh khách của gã Mặt Sẹo.

 2 Cô ả xuất hiện trong gian hàng hội chợ lúc cuộc vui đã tàn. Mấy gã đàn ông đang ngồi xì xụp bên nồi lẩu gà, chia nhau số tiền kiếm được trong ngày. Cô sà xuống chỗ mấy gã đàn ông, lấy cho mình cái chén, tự nhiên như thể đã quá quen với họ.

Mà quen thật!

Này là gã Mặt Sẹo đã từng ngủ với ả ba lần, gã Răng Rụng bốn lần: một lần xin ả cho nợ tiền, năm sau sẽ quay lại trả, rồi gã Chân Hôi... Có thể, tất cả đều mang những cái tên giàu hình ảnh nào đó, nhưng ả chẳng thể nhớ được. Ả chỉ nhớ về đàn ông khi họ ở trên giường cùng với ả. Ở trên giường, họ trần truồng, và họ không thể nào giấu mình được. Bao nhiêu tốt xấu, họ phơi bày ra hết. Ả đọc họ bằng cách đó. Nhắm mắt lại, chạm vào vết sẹo, sự khuyết lấp của nụ hôn, cảm giác kìm nén cơn nôn thốc nôn tháo khi gã đàn ông tháo giày khỏi đôi chân. Xấu hay đẹp, tốt hay xấu, kinh tởm gớm ghiếc, ả đều chấp nhận hết. Ả không bao giờ bộc lộ suy nghĩ của mình, cũng không vòi thêm tiền. Thói quen lạ kỳ của ả là lặng im sau những cuộc trao đổi xác thịt, ngồi dậy chải tóc trước khi nằm xuống chìm vào giấc ngủ hoặc rời khỏi căn phòng nhà nghỉ thuê theo giờ nào đó trong thị trấn. Khuôn mặt không chút phấn son, dáng hình mỏng manh. Mái tóc dài đen nhánh có lần nào lưu lại trong đầu những gã đàn ông đã đến và đi? Ả cũng chẳng bận tâm, chẳng thiết tha mong chờ câu chuyện cổ tích tươi đẹp nào có nội dung ca ngợi tình yêu giữa ả điếm thân phận nổi nênh và gã - đàn - ông - nào - sẽ - yêu - ả. Các khuôn mặt đến rồi đi. Quên và nhớ. Nhớ và quên. Ả trôi trong ngày tháng cuộc đời, giữa từng đám mặt người, tựa đám mây trôi bồng bềnh bồng bềnh trên đỉnh cao nguyên này, bám víu vào đâu cũng bị gió thổi đi.

Đêm nay, khi đám đàn ông nhìn thấy ả thì à ồ ngạc nhiên vì tưởng ả không còn ở vùng này nữa. Từ ngày đợt hội chợ vùng cao mở ra đến nay đã là ngày thứ tư rồi, có những đêm, cơn dục vọng tìm đến, một trong bọn gã muốn tìm chút giải khuây và nhớ tới ả, nhưng không gã nào tìm được ả. Hai cô ả khác xuất hiện, tóc vàng tóc đỏ, mắt môi nóng bỏng, thịt da phơi ngồn ngộn dưới cái lạnh, bảo với bọn gã rằng ả đã bỏ vùng này đi biệt xứ mấy tháng nay, chẳng biết đi đâu, có khi dính “ết” chết ở xó xỉnh nào rồi...

- Cô em đi đâu mà bọn anh chờ mãi?

Một gã ỡm ờ buông lời, tay đặt lên mông ả. Ả để mặc, cứ lặng im mà ăn. Hết bát thức ăn, ả đứng dậy. Gã Mặt Sẹo đứng dậy bước theo. Bọn đàn ông còn lại cười sằng sặc, ném thêm câu bông đùa tục tĩu rồi tiếp tục cuộc chia tiền. Bên tai ả văng vẳng tiếng nhẩm đếm tiền, tiếng hai đứa gái cùng nghề đang õng ẹo xin tiền, nửa đùa nửa thật bảo rằng các anh mà cho em ít, mai em sẽ báo cho dân ở đây biết tất cả các anh cùng một giuộc, thay nhau đóng kịch đểu, lừa tiền. 

3 Lúc thằng bé quay trở lại, gian hàng hội chợ đã đóng cửa. Chỉ còn vài gã đang ngồi đánh bạc hoặc uống rượu tì tì với nhau. Bên trong những gian hàng, nghe vọng tiếng ngáy ngủ. Đêm lạnh buốt, ánh sáng đèn nê-on trắng bệch soi nhờ nhờ xuống vùng đất ngập ni-lông, rác. Thằng bé sục chân vào đống rác ngợp ngụa dưới chân mình, hy vọng kiếm tìm được thứ gì đó ăn được. Chẳng có gì ngoài giấy báo, vỏ chai và bao ni-lông. Nó ngồi nép mình bên gian hàng, tránh gió và ngủ. Đang thiu thiu ngủ, nó nghe tiếng gọi của gã Mặt Sẹo. Mở mắt ra đã thấy gã lù lù đứng trước mặt nó. Chiếc áo ấm đỏ không lẫn đi đâu được, dù ánh sáng đèn chỉ lờ mờ hắt đến gã. Bên cạnh gã, khuôn mặt người đàn bà lạ nhìn nó chăm chăm.

- Mày không có chỗ ngủ à?

- Không!

- Vào ngủ với tao! Ngủ ở đây, lạnh teo chim đấy, lớn lên chẳng làm thằng đàn ông được! Hề hề!

Gã cười, mặc cho thằng bé có hiểu câu đùa của gã hay không. Gã đi trước, mở cửa gian hàng, bước vào trong cái ổ của gã. Thằng bé theo sau. Người đàn bà đi theo sau cùng. Gã Mặt Sẹo nhìn người đàn bà.

- Tao có còn thiếu gì nữa đâu?

Gã Mặt Sẹo nhớ rõ cuộc trao đổi đã xong từ lúc hai người rời khỏi nhà nghỉ, tại sao cô ả lại đi theo mình? Hay biết gã vừa thắng đậm nên muốn vòi thêm tiền như bọn gái vẫn quẩn quanh bên bọn gã. Gã chặc lưỡi, móc ra tờ tiền, chưa kịp giúi vào tay ả, ả đã gạt ra.

- Không!

- Tôi muốn ngủ ở đây, được không?

Gã Mặt Sẹo chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra. Bọn làm ăn như gã có nguyên tắc không ngủ cùng đàn bà trong gian hàng của mình. Điều đó sẽ mang đến sự xui xẻo. Nhưng nhìn khuôn mặt, ánh mắt của ả thì gã biết mình không thể từ chối được. Gã im lặng đốt thuốc, nằm xuống chiếc ổ của mình, giục thằng bé nằm xuống. Rồi tới lượt ả. Ba người nằm bên nhau. Mùi hôi, mùi mốc xộc vào mũi. Trong bóng tối, ả hỏi về thằng bé, về sự xuất hiện của nó. Gã trả lời từng câu về ngày gặp nó, về câu chuyện rời rạc về “con mụ mẹ tàn nhẫn” (là nguyên văn gã dùng) của nó, về viễn ảnh về gã chú độc ác của nó theo trí tưởng tượng của gã, rồi cả câu chuyện phim Tam Mao gã đã từng xem vào năm gã chưa là thằng lang thang, lừa lọc. Câu chuyện rời rạc, vớ vẩn, không đâu, vậy mà gã tưởng mình nghe được tiếng giọt nước mắt tròn trịa rơi trong đêm, tiếng ả vuốt mái tóc và xoa đầu thằng bé, tiếng hít hà mùi tóc thằng bé.

4Chuyến xe rời khỏi thị trấn vùng cao xuống thị xã lúc mờ sáng. Ngổn ngang những gã thanh niên thắng bạc sau cuộc hội chợ, những người đàn bà buôn hàng chuyến, cô giáo vùng cao xuống thị xã mua sắm đồ tết, từng bó hoa hồng,… Xe cứ trôi, cứ trôi. Gã Mặt Sẹo xoa hai tay vào nhau, miên man nghĩ về hình ảnh buổi sớm mai thức dậy, nhìn thấy ả gái điếm ôm thằng bé thật chặt trong lòng. Hình ảnh đó bất chợt đến làm gã thấy run run, nằm im thêm lát nữa, sợ rằng sẽ đánh thức cả hai. Đến lúc gã thức dậy lần hai, cả ả và thằng bé đã đi mất. 

Xe chạy đến cuối thị trấn, có hai bóng người mờ ảo trong sương vẫy vẫy cánh tay. Mái tóc dài đen nhánh, khuôn mặt không phấn son mờ ảo dưới ánh đèn xe giữa buổi sáng sương trắng. Cánh cửa mở, gã Mặt Sẹo giật mình thảng thốt.

- Tuyết!

Đó là lần đầu tiên gã gọi tên ả. Bàn tay ả nắm chặt lấy bàn tay thằng bé. Ả bước qua gã Mặt Sẹo, yên vị nơi hàng ghế cuối. Thằng bé ngồi lọt thỏm trong lòng ả. Ả kéo chiếc mũ sùm sụp xuống che ấm vành tai đỏ ửng vì lạnh của nó, gài chiếc cúc áo ấm cho nó, mắt nhướn nhìn ra bên ngoài cửa sổ. Thằng bé lặng im, mím chặt môi. 

Xe chòng chành chòng chành trôi giữa mùa sương.

 5 Tôi đã gặp thằng bé trong phiên chợ sớm mai, trong hội chợ vùng cao, và trên chuyến xe chợ cũ kỹ tồi tàn gợi nhớ đến những chuyến xe thế kỷ trước chạy từ vùng cao về thị xã. Thời gian trôi qua rất chậm, đủ để tôi nhớ khuôn mặt nó, ánh mắt ám ảnh, cũng đủ để tôi nhớ màu tóc, khuôn mặt, dáng hình người đàn bà tên Tuyết đang ngồi cạnh nó, đủ để tôi lắng nghe câu chuyện gã đàn ông có hàm răng rụng kể về thằng bé Tam Mao mất cha, bị mẹ bỏ rơi, chú hắt hủi và về sự gặp gỡ giữa nó với người đàn bà tên Tuyết kia. Những gã đàn ông trên chuyến xe ha hả cười rằng có thể ả điếm Tuyết sẽ nuôi thằng bé, biến nó thành một tay ma cô để bảo vệ ả khi ả đã già, và không còn làm nghề được nữa.

- Đừng tin vào lòng tốt của một con điếm!

Gã Răng Rụng lên tiếng khi Mặt Sẹo, Tam Mao và Tuyết đã rời khỏi chuyến xe.

Cô giáo vùng cao mơ mộng phản đối yếu ớt rằng biết đâu, cô Tuyết ấy là mẹ nó. Mẹ nó đấy, biết đâu nó không nhận ra?

Tôi không biết giả thiết nào sẽ xảy ra. Tôi không biết người đàn bà tên Tuyết, thằng bé, và gã Mặt Sẹo kia sẽ đi đâu? Nhưng cái lạnh và màn sương kia là thật, thấm rất lâu trong tôi. Và tôi cứ mãi chòng chành trong chuyến xe cũ kỹ chạy ngoằn ngoèo trên đường đèo ấy.  

Cỏ dại

18/12/2011 0:40

Những tiếng ngáy ngắt quãng, nặng nhọc phát ra từ căn buồng đầu hồi đã khiến tôi đứng phắt ngay lại ở ngưỡng cửa. Quái! Nhà này, trước nay chỉ có tôi và mẹ tôi, chả ai có tiếng ngáy thô lỗ như thế. Ngáy đã to lại rộ lên rền rã từng đợt, cuộn lại như nhai nghiến,  nuốt chửng ruột gan mình rồi lại hầm hè nhả ra.

- Ai ngủ trong buồng nhà mình thế, mẹ?

Đáp lại câu hỏi của tôi, mẹ tôi lắc đầu chép miệng, chẳng muốn trả lời. Thì vừa lúc ấy, trong căn buồng nọ có tiếng đấm thình thịch và tiếp đó tiếng Quỳ, em trai tôi: “Dậy! Dậy! Hấn, dậy ra chào chị Tân đi!”. Và thế là tôi hiểu. Quỳ, em trai tôi đã hết hạn nghĩa vụ quân sự, trở về cùng với một phụ nữ, tức em dâu tôi.

Em dâu tôi. Nó đã dậy, đi từ trong buồng ra, vừa ngáp vừa dụi mắt, hiển lộ một thân hình thiếu nữ măng tơ mới lớn. Cái áo sơ mi xanh cũn cỡn hếch hai vạt, chật ních vì khuôn ngực nhô cao. Cái quần âu xanh sĩ lâm, phùng hai đầu gối, ngắn ngủn như quần đi mượn của trẻ con.

Nó bước liêu xiêu, qua cửa, gặp con Mực nằm chắn đường, quát: Tiên sư lỏi, rồi thuận chân đá đánh púp một cái vào bụng con vật. Chẳng chào hỏi ai lấy một câu, nó đi thẳng ra sân, vục gáo vào bể nước, đưa lên miệng, ngửa cổ súc òng ọc, nhổ đánh toẹt, rồi quay vào nhà, lanh lảnh: “Anh Quỳ! Khăn mặt đâu?”.

Đón cái khăn tôi đưa, nó chẳng hé răng nói một lời cảm ơn, đã cúi xuống cái chậu đồng, vỗ nước tàm tạp vào mặt.

Hừ, cũng không đến nỗi nào. Tôi thầm đánh giá nó. Nét hoang dã thể hiện ở mái tóc sém nắng hung đỏ, dài vừa đủ để buộc thành túm đuôi gà sau gáy. Hàm răng trắng nhờ nhợ và hai bên mép thàm làm ăn bợt trắng. Tuy vậy, vẻ nặng nề của vóc người nở nang xổng xểnh quá độ tự nhiên và nét hoang sơ được giảm nhẹ nhờ gương mặt tròn, mỏng, có hai con mắt lớn sít nhau, bóng sáng.

Người khôn con mắt đen sì. Nó đâu có phải là đứa ngu si đần độn. Mẹ tôi nói vậy, nhưng vẫn không giấu nổi nỗi buồn phiền. Buồn phiền vì có một cô con dâu mà chẳng có lễ ăn hỏi cưới xin. Buồn phiền vì bảo Quỳ rằng: “Ừ thì mày nói chúng mày đã đăng ký, tổ chức lễ cưới ở đơn vị rồi thì tao cũng biết là thế, nhưng đã đem nhau về đây cũng phải làm mấy mâm cỗ để trình với họ hàng nội ngoại, bạn bè xóm giềng chứ”, thì nó gắt toáng lên: “Cụ chỉ vẽ vời lễ nghĩa, còn phải kiếm sống cái đã”.

Quỳ phải trở về xí nghiệp cũ. Đang mùa thu mua đào lê táo mận sơn tra để sản xuất rượu vang. Nó là thợ sửa chữa cơ khí. Máy móc già cỗi hỏng hóc liên tùng tục. Lăn lóc ở xí nghiệp tối ngày, nó để ở nhà một thiếu nữ quá non trẻ, ngây dại, chưa thành người đã thành vợ.

Chưa thành người đã đóng vai người vợ. Phải, vợ Quỳ là thế. Là suốt ngày ru rú ở trong buồng, không động chân động tay cất nhắc việc gì. Cơm đến bữa là vác miệng ra ăn. Ăn xong là ngủ. Ngủ thì ngáy rầm rầm. Đẫy giấc mới trở dậy. Dậy là tắm gội, kỳ chân, sửa móng tay, rồi bật ti vi xem chèo tuồng, ca kịch cải lương. Sống trong nhà với mẹ và chị chồng mà còn quá người dưng. Không ra e thẹn, không ra cao ngạo, lúc cau cảu, khi khinh khỉnh, ăn nói đã trống không, ngô ngọng, lại cộc cằn, chỏng lỏn.

Chết thôi. Chỉ hay ăn không hay làm. Nghề ngỗng không. Vốn liếng không. Cứ nồng nỗng ngây ngây dại dại như thế thì lấy gì mà ăn.

Không hiểu có phải vì nghe mẹ tôi than phiền với xóm giềng như thế không mà sáng ấy, nó, vợ Quỳ em trai tôi, đã từ trong buồng, lắt lẻo nói hắt ra rất xấc xược: “Này, hay ăn hay uống là tướng trời sinh. Con này có dại có ngây cũng chẳng thèm ăn bám con già con trẻ nào nhé!”. Và ngay sau đó, nó cắp cái làn, đẩy cửa, ưỡn ngực, vênh mặt, đánh tay đi ra ngõ, không thèm nói với ai một lời.

Ra là vậy, cô em dâu tôi, cái Hấn, nó đã chạm tự ái, nó đã ra khỏi nhà để xông vào môi trường lập thân kiếm sống.

Thành phố là chốn chạ người. Người này sống được vì đáp ứng được nhu cầu của người kia. Hơn nữa, sự sống vốn có cái bẩm sinh khôn ngoan của nó và hoang dại có cái tinh khôn của sự sống hoang dại. Nghĩ vậy về Hấn nên mẹ tôi và tôi phần nào cũng thấy yên lòng.

Nào ngờ, nó mới cắp làn đi đi về về được hai hôm, đã có một anh công an hình sự mò đến nhà tôi. Bất ngờ nhận ra tôi là cô giáo dạy con anh, anh liền dịu giọng: “Mời cô ra đồn công an bảo lĩnh cho em dâu cô, không đồn họ giữ qua đêm thì khổ”. Thì ra em dâu tôi mấy ngày qua ra ga xe lửa tập tọng vào nghề mua bán vé giả, bị công an bắt, nó còn tụt quần ra đập túi bụi vào mặt họ để tháo chạy.

- Đứa nào bảo tao là bụi đời, con phe, tao nhét d. vào mồm nó!

Tôi dắt nó từ đồn công an về, đến cửa, nó đã quay lại, chửi toang toang một chặp rồi mới bước vào nhà. Lát sau lại thấy nó ngáy như mọt nghiến gỗ rầm rĩ cả nhà.

- Quỳ à, người ta nói bán gia tài mua danh diện. Còn con Hấn nó bôi gio trát trấu vào mặt tao. Mày phải bảo vợ mày thế nào chứ, ê chệ quá con ạ.

Sáng sau, nghe mẹ nói vậy, Quỳ lầm lầm, mím môi, rồi phì một hơi: “Thôi, để con bảo nó dần dần vậy”.

Chiều ấy, mẹ tôi dân dấn nước mắt, bảo tôi: “Khổ, số kiếp thế nào mà lại rước phải con vợ tai quái. Hay là trót ăn xôi chùa rồi đành phải ngậm miệng”.

Chưa kịp an ủi mẹ, đã nghe ầm ầm ào ào ở ngoài ngõ. Và nhìn ra, đã thấy nó và một đứa con gái tên Thêm nổi tiếng chua ngoa, chuyên nghiệp phe vé ở ga tàu hỏa đang túm tóc bứt tai cào xé nhau.

Kéo được hai đứa ra khỏi cuộc xâu xé nhau, con kia chưa chịu, còn nhổ pịt pịt, nhảy chồm chồm xỉa xói:

- Tiên sư con đĩ ngựa! Mày không nôn ra đây cho bà năm sọi nữa thì bà móc họng mày ra.

Con em dâu tôi ưỡn ngực, vênh mặt:

- Tao đ. trả đấy, con đĩ trăm thằng kia, mày có giỏi thì vào đây tay bo với tao.

Thì ra hai đứa chung nhau một phi vụ làm ăn, chia chác không đều nên sinh chuyện. Thôi thì rấp chuyện cho nó xong đi. Dài dòng lý lẽ giảng giải mà làm gì.

Tôi bỏ ra năm chục nghìn trả cho cái Thêm, rồi bảo nó: “Thôi về đi. Bận sau mày đừng dính dáng gì với nó nữa”. Cái Thêm lầm bầm: “Ranh con mà đã gian. Lần sau còn thế bà đấm bỏ mẹ mày”.

Quỳ đi làm về đúng lúc đó. Hiểu chuyện, dựa cái xe vào bức tường hoa, quay lại, túm ngay lấy tay con vợ, một tay giữ chặt, một tay dang thẳng cánh, tát cho nó một cái vẹo mặt.

Vằng ngay ra khỏi tay chồng, con em dâu tôi xắn ngay hai ống tay áo, nắm chặt hai bàn tay, giơ lên ngang mặt như võ sĩ quyền anh vào trận, hầm hè xông lại trước chồng:

- À, mày dám đánh bà, hả? Đ. mẹ, bà phải cho mày ra bã, cho mày biết tay.

Sức nó tuy vậy chỉ là sức con bọ ngựa so với sức Quỳ vốn to khỏe lại được tập rèn kỹ thuật đánh bắt trừng trị bọn bất lương thời ở bộ đội biên phòng. Chỉ một cái gạt tay của Quỳ, nó đã ngã lăn quay. Nhưng vừa chạm đất nó đã vùng dậy, ngửa mặt lên trời tru tréo:

- Thằng Quỳ khốn nạn kia. Mày ăn no giờ mày bỏ tro vào l. bà. Mày dỗ ngon dỗ ngọt bà, đưa bà về đây để bà khổ bà sở thế này à. Mày nhớ nhé. Tối nay mày đừng có hòng ngủ với bà. Con yêu ma quỷ sứ nào nó đẻ ra mày mà mày độc ác thế, hả Quỳ ?!

Đỏ văng mặt, Quỳ chạy vào nhà vác con dao phay ra, quát:

- Im mồm, đi vào nhà ngay! Không tao cho một nhát, rồi tao đi tù.

Con em dâu tôi thôi tru tréo, bò dậy, ôm đầu đi vào nhà, miệng vẫn rên rỉ: “Ứ ừ, tối nay cho mày ngủ với con chó, đừng có hòng mà ngủ với bà”.

Suốt tuần ấy, em dâu tôi đeo bộ mặt giận dỗi, nhưng không còn dám gây sự. Có lẽ từ đây nó sẽ tu tỉnh. Tôi nghĩ vậy.

Nhưng buồn thay, cuối tuần ấy đi dạy về, đã lại thấy mẹ tôi gọi Quỳ lại, mắt rân rấn nước, than van:

- Thật tao chẳng hiểu nó là người thế nào nữa. Sáng nay nghe bà Thọ hàng xóm gọi, chạy ra ngõ, đã thấy nó đang ôm con chó bông Nhật của nhà bà ấy, vẫy gọi xích lô. Cùng chạy đến còn có mấy người. Hóa ra nó ăn cắp chó của người ta đem đi bán nhiều lần rồi. Khám cái túi nó đeo bên sườn, còn thấy cái áo len của cô Xuân hàng xóm vừa mới đem phơi còn ướt.

Em trai tôi nghe xong chuyện, mặt tím sậm, chạy vào buồng, dựng vợ dậy, quát tháo, hạch tội ầm ĩ. Nhưng con em dâu tôi lúc này cũng chẳng vừa. Nó cãi bay biến. Nó sưng sỉa, chửi lại người nào đó dựng chuyện xấu cho nó. Xô đẩy, mắng mỏ, chửi bới nhau, hai đứa làm náo loạn cả căn buồng. Cuối cùng nghe thấy tiếng con em dâu tôi gào như thách thức: “Về thì về. Mày cần bà chứ bà cần đ. gì mày!”.

Như cây cỏ dại tự gieo hạt tự lớn. Như hòn sỏi bong ra từ đất đá. Chưa biết lý tình phải trái, còn hoang rợ thô sơ lắm. Đó là cô em dâu tôi, kẻ đã gây bao phiền hà cho chúng tôi.

“ Mày là cái tội cái nợ của tao”. Định nghĩa sau cùng của thằng chồng nó dẫn đến một hệ quả tất nhiên là sáng ấy, nó dựng phắt con bé dậy, lôi xềnh xệch ra ga, ủn lên tàu, đưa trả về quê.

Vùng quê của cái Hấn xa lắm. Tàu tới ga V, còn phải đi xe buýt hơn trăm cây số nữa, tiếp đó là năm chục cây số xe ôm xóc như ngựa chạy nước kiệu, rồi đi bộ hơn chục cây số nữa mới tới.

Miền biên viễn, mây phủ mù mịt như thuở trời đất chưa phân đêm ngày, chưa chia thiên địa, một cõi mông lung. Nghèo xác xơ, bữa cơm là củ rừng ăn với mắm cá suối. Bánh mì là món quà thượng hạng. Không đài, không báo chí, không tin tức.

Ông bố Hấn bảy mươi tám tuổi, già lụ khụ, làm nghề đốt than, ngơ ngẩn điếc lác, gọi cán bộ là quan, gọi chủ tịch huyện là ông tri huyện. Không có trạm y tế. Đẻ con tự cắt rốn lấy. Đau bụng, uống nhựa cây xoan rừng. Không có trường học. Năm thằng anh trai làm thuê cho bọn sơn tràng và Hấn gái út mười sáu tuổi, đều không biết chữ.

Qua lại nơi này thi thoảng mới có bộ đội biên phòng, còn thuần là bọn sơn tràng, lâm tặc, đám buôn lậu thuốc phiện. Bọn này, coi tất cả đàn bà ở đây là gái điếm, là nô tì, thê thiếp. Một chục ngàn, giá một lon bia, mua được một đêm vần vũ thỏa thích với một gái non. Đàn bà tơ lỡ còn rẻ hơn.

Một bận đi tuần tra, Quỳ bắt được một ổ lâm tặc đang vây hãm, ve vãn Hấn và giải thoát được nó. Bài học đầu tiên anh bộ đội biên phòng dạy cô gái hoang dã là bài học về phẩm giá đàn bà, về quy tắc quan hệ nam nữ trong xã hội văn minh.

“Em tưởng nó là của em thì em cho bọn chúng lúc nào chả được”. Hấn nói sau khi bám theo anh bộ đội biên phòng, người khai sáng nó, đến cư trú tại đồn biên phòng. Hấn ở lì trong đồn và học bài học thứ hai là phải làm việc. Nó giúp việc anh nuôi, kiếm củi, nấu ăn, trồng rau, cắt cỏ ngựa. Lửa gần rơm, tình cảm ban sơ lâu ngày dày kén, dẫn đến quan hệ hôn nhân bằng một lễ cưới đơn sơ và họ trở thành vợ chồng.

Lạ cái là Hấn đi rồi, căn nhà bỗng trở nên vắng vẻ khác thường. Có điều gì như bất chợt vừa mất đi khiến mình thấy trống trải hẫng hụt quá.

Tình cảnh ấy, cũng còn là do thái độ của Quỳ. Từ hôm đưa Hấn về quê, trả cho bố Hấn, trở về, Quỳ ngơ ngẩn như kẻ mất hồn. Đi làm buổi đực buổi cái. Ngày lầm lì không nói một câu. Đêm nằm vật mình vật mẩy, trằn trọc không yên. Rõ ràng là còn đang vấn vương trong lòng một nỗi hồ nghi và ân hận. Còn chúng tôi  thì có cảm giác vừa để lỡ tay, vừa để một điều gì đó không phải xảy ra. Và bây giờ thì áy náy, thậm chí có lúc xót xa.

Im lặng đã dồn nén tới mức bất nhẫn, cho đến một hôm mẹ tôi bật tiếng chép miệng, nghẹn ngào bảo tôi: “Khổ, bỏ thì thương, vương thì tội. Hay là con ơi, con chịu khó lặn lội đi đón cái Hấn về vậy, hả con?”.

Trong trạng thái tinh thần dang dở ấy, chúng tôi đã nhảy bổ ra cửa buổi sáng ấy khi nghe thấy tiếng còi tàu hụ ở ngoài ga với vẻ bồn chồn khác thường và sau đó là tiếng gõ cửa gấp gáp.

Mẹ tôi ngồi lặng, để yên hai dòng nước mắt lăn qua gò má và thở ra một hơi thật dài. Con tàu đã đem trả Hấn về cho chúng tôi.

Hấn, con em dâu tôi đã trở về. Hai cánh tay trần, chân đất, một chiếc nón lá rách úp trên bộ ngực căng nở, nhìn chồng bằng hai con mắt to ậng nước, thương mến và khát khao.

Trong giây phút, tôi tưởng Quỳ sẽ xô tới như vồ lấy vợ. Nỗi nhớ căng nhức cả người nó rồi. Chung quy quan hệ đàn bà và đàn ông vẫn là dựa trên cái tình.

Nhưng, không thể ngờ, nó chụp cái mũ lên đầu, đi qua mặt vợ, thình lình đứng lại, quát to một câu: “Cô ở đây thì tôi đi”, rồi rảo bước ra cửa.

Ôi, cái cuộc đời còn quá lắm éo le này!

Tôi đưa Hấn vào buồng, bỗng thấy nó như đứa trẻ thơ dại, cần phải dỗ dành săn sóc. Nấu mì cho nó ăn, rồi tôi bảo nó ngủ đi cho lại sức. Ngủ đi, ngáy thật to vào cho thoải mái em à. Tôi nói mà rưng rưng nước mắt.

***

Ba hôm sau, thấy Hấn đã lại sức, tôi ướm hỏi: “Mẹ bán hàng ở chợ, em có thể ra phụ giúp mẹ được không?”. Hấn gật đầu, đứng dậy đưa mắt tìm cái đòn gánh, rồi giúp mẹ tôi gánh và bê từng thúng hàng lên chiếc xích lô đến đón như thường lệ ở ngoài ngõ.

Mẹ tôi có một cửa hàng đồ khô ở chợ phường. Sau một tuần, cho Hấn quen với cảnh chợ búa, mẹ tôi mua một cái bếp lò, nhóm lửa, đốt than rồi đặt lên một cái chảo.

- Hấn à, con có biết rán đậu không?

- Sao mà không biết!

Nghe nó đáp chỏng lỏn, mẹ tôi cố nhịn cười. Với nó, giận thì giận mà thương thì thương lắm. Để ý theo dõi, thấy nó biết việc, xắt miếng đậu rất khéo, để ráo nước, đợi mỡ trong chảo sôi lăn tăn mới bỏ vào. Thì có hồi nó chẳng đã là cấp dưỡng ở đồn biên phòng của Quỳ là gì!

- Mẹ ơi, ông này ông ý mua đậu.

- Để mẹ bán cho. Lần sau con phải chào hỏi khách chứ. Bác mua mở hàng cho cháu nó đi!

 Chảo đậu sôi lạch tạch. Miếng đậu nở phồng, vàng rộm, nổi lềnh phềnh, bốn cạnh sủi bong bóng. Nhìn Hấn nhấp nhổm, nhíu mày bên chảo đậu, thấy ngồ ngộ, nhưng yên lòng.

Cuộc sống là một tổ chức khổng lồ, nhưng người nào việc nấy. Kẻ văng ra khỏi guồng máy, chân không đến đất, cật không đến trời, là cái mầm bất ổn. Hư hỏng, sa đọa cũng từ đấy mà ra. Sĩ, nông, công, thương, binh, ai cũng phải có một nghề, con ạ. Nghe mẹ nói, Hấn gật đầu lia lịa.

Ngày đầu trôi qua yên ả. Ngày thứ hai cũng vậy. Nhưng, sáng ngày thứ ba, chảo đậu đang sôi, có khách đến mua, mẹ tôi ngoảnh lại, đã không thấy nó đâu. Lo quá, nhưng chưa kịp gửi hàng chị em bạn, chạy đi tìm, đã thấy Hấn trở về, tay cầm quả khế xanh cắn dở, miệng xớt nước: “Mẹ ơi!”. Chưa kịp hỏi đã thấy nó gọi vào trong lều, đứng sau quầy hàng, tốc hai vạt áo lên, ưỡn hai bầu vú thây lẩy trắng nhẫy, kêu nghèn nghẹn: “Mẹ ơi, con có chửa thật rồi! Mẹ xem này!”.

“Ừ, thế thì mẹ mừng cho con, cho các con!”. Mẹ tôi lập bập. Gái có con như bồ hòn có rễ. Ôi, từ người vợ trở thành người mẹ là bước nhảy nước đại của người phụ nữ.

Cảm động quá, mẹ tôi sa hai hàng lệ, sụt sịt:

- Hấn, con à. Nhà mình là nhà lao động. Bố con, hồi còn sống làm nghề cơ khí. Chồng con giờ cũng thế. Mẹ xưa làm thợ cầu đường. Chị Tân con làm nghề dạy học. Con mới ra đây, còn non người trẻ dạ. Vốn liếng không một chinh một chữ. Nghề nghiệp không. Cả nhà sẽ giúp con. Cần là con phải chịu khó, cơ chỉ làm ăn. Còn bây giờ có thai rồi, phải giữ gìn cẩn thận, con nhé.

Hấn gật gật đầu, ngồi xuống, xúc động tay đảo chảo đậu liên tục.

Không ngờ món đậu rán sẵn lại đắt hàng. Ngày bình thường cũng lãi được chục nghìn. Lễ hội, chủ nhật còn hơn. Mẹ tôi cho Hấn tất, bảo nó giữ làm vốn.

Cái thai là vàng bạc châu báu, phát tỏa lên mặt Hấn niềm vui sáng láng. Nó hít hà, sung sướng. Đêm nằm ngáy o o. Sớm dậy tíu tít giục mẹ ra chợ. Ra tới chợ là vội vã cọ chảo, nhóm lò, rán mỡ.

Ngày thứ năm, chảo mỡ đang phập phềnh ràn rạt khói, ngẩng lên, Hấn bỗng réo vang: “Ơ, cái Thêm”. Thêm để tóc kiểu usi, giống con trai, mắt tô tím, môi láng son tươi màu huyết, mặc váy đen dài khía bên, hở tận đùi non, nách cặp ví đầm.

- Ngồi xuống đây mày. Tao biếu mày chục đậu. Mười ngàn đấy. Tao xin lỗi mày nhé.

- Chuyện tẹp nhẹp, xưa rồi, quên đi.

- Này, Thêm ơi, tao sắp có con rồi đấy.

- Có con với ai?

- Chồng tao chứ còn ai vào đây. Lão ấy gấu lắm, mày ơi. Có hôm, lão làm tao lộn lạo cả ruột gan lên ấy, mày ạ.

Cái Thêm phẩy tay, vừa tránh khói, vừa ra ý coi thường chuyện nọ, ngồi dịch vào, ghé tai Hấn. Nó nói cái gì mà Hấn bỏ đũa, quay lại, hai mắt sáng như hai ngọn đèn.

“Kìa, cô Thêm, sao lâu mới gặp thế?”. Mẹ tôi quay lại, chen vào, dụng ý muốn gián cách hai đứa, chỉ cái ghế con bên cạnh, mời cái Thêm ngồi. Nhưng, con em dâu tôi lại ôm gối giữ rịt con này lại, và giục giã: “Mày nói nốt đi. Thế, được những từng ấy cơ à”. Rồi đứng dậy, hớt hơ hớt hải, kêu: “Mẹ ơi, mẹ trông chảo đậu hộ con, con đi đằng này với cái Thêm một tí”. Mẹ tôi can thế nào cũng không được.

Số kiếp một con người sao mà mong manh thế. Nó có thể là thế này, lại có thể là thế khác, mà có khi chỉ vì những cái ngẫu nhiên li ti rất vô nghĩa.

Thở ngắn than dài với tôi, mẹ tôi lo lắm. Con người thì non dại mà xung quanh thì đầy cạm bẫy. Thành người tốt thì khó, chứ hư hỏng chỉ một sớm một chiều thôi.

Thì đêm đó, như có linh giác mách bảo, Quỳ phóng xe từ xí nghiệp về. Nghe chuyện tôi kể, Quỳ trụt cái mũ vải, vò trong tay, sùng sục đi vào buồng, kéo vợ ra.

- Ơ kìa, bỏ ra. Tay gì như sắt nguội thế. Đau bỏ cha người ta đây này!

- Tôi hỏi cô, con Thêm nhỏ to với cô cái gì?

- Anh lấy quyền gì mà hỏi tôi?

- A, nghe lời con Thêm, hả? Nó là con ca ve, con điếm, con đượi, con bớp. Định theo nó, hả?

Nghe đến đó, Hấn lập tức chồm lên, nắm hai tay đấm túi bụi vào ngực chồng, miệng gào nức nở:

- Ai bảo ông đi biền biệt. Ông không thèm ngó ngàng gì đến tôi. Ông bỏ tôi ở nhà một mình. Ông không về, tôi nói trước, tôi sẽ đi đấy. Mà ông có biết tôi hiện giờ thế nào không?

- Thế nào?

- Tôi sắp có con rồi. Tại ông đấy. Bắt đền ông đấy! Hư hư...

Tôi và mẹ tôi cùng chạy ra.

Nhìn cảnh Quỳ to lớn, đứng ngây mặt, lúng ta lúng túng đưa tay đỡ những quả đấm của vợ tới tấp nện vào ngực vào mặt mình, mà trào nước mắt. Hấn đang ở vào thời kỳ tự ý thức được về mình, đang đòi hỏi hoàn thiện bản thân. Cái thai và đứa con tương lai đánh thức Hấn, đánh thức bản năng sinh tồn, bản năng làm mẹ của Hấn.

Làm mẹ, cả một công cuộc lớn lao. Vì chả phải là con người ta trước nay thường tốt đẹp lên bởi con cái họ đó sao. Cái thai, thêm một bài học nữa Hấn đã tự học được, bài học làm người.

Sáng hôm sau,  ghi đông ngoắc cái chảo, Quỳ đèo vợ ra chợ. Xe lăn chầm chậm. Qua mỗi cái rãnh y lại xuống xe, dắt xe, cố lò dò đi qua.

Và vợ y ngồi yên ở sau xe cho y dắt thì cố tình phưỡn cái bụng cho nó lồ lộ thêm ra, trong khi sự thật là ở tháng ấy, con so, đàn bà chửa chưa hề nổi bụng…

Lại chuyện chàng lùn

16/12/2011 8:51

(TNTS) Thực ra đây là chuyện vợ của chàng lùn, ấy là chị Lan. Mới gặp thì tưởng anh Kiện hạnh phúc lắm, người có một mẩu mà kiếm được em chân dài, “điện nước” mê ly, thật là đã đời. Ai ngờ không phải vậy, rõ là chuyện đời lắm nẻo nhiêu khê.

Khi mình sắp chuyển nhà từ Quảng Trị, thằng Đạt (Nguyễn Tiến Đạt) đến nhà mình chơi, nói anh sắp đi rồi nên tui mới cho anh biết một sự thật hào hùng. Mình nói hai con bà Lan không phải con ông Kiện chớ gì. Nó nói è he, chừng đó nhằm nhò chi. Nó rủ mình đi thị trấn Hướng Hóa, phía tây tỉnh Quảng Trị, nơi có cửa khẩu Lao Bảo, khách thương Việt - Lào vào ra tấp nập. Nó bảo phải đến đó anh mới được mục sở thị sự thật.

Đến Hướng Hóa, đi chừng một cây số thì thằng Đạt rẽ trái cho xe chạy vòng vèo đường đất chừng vài cây rồi lao thẳng vào sân một nhà sàn mái ngói vách gỗ gọn gàng xinh xắn, nằm sát rừng cà phê mít. Chưa kịp hỏi nhà ai đây thì chị Lan xuất hiện ở cửa, cười cái rất tươi rồi nói vô đây vô đây. Mình rỉ tai thằng Đạt nói chuyện gì giống chuyện tình báo vậy mày, nó khịt khịt nói è he, nhiều chuyện còn hay hung. Chị Lan tươi cười nói anh Lập không nhớ chứ hồi học ở Huế em vô nhà anh rồi đó, em đi theo con Oanh. Mình gọi Lan bằng chị là trật, cô Lan này còn nhỏ hơn mình bốn tuổi. Lan cười cười nói nói, nhắc vợ chồng thằng Thịnh (Nguyễn Thế Thịnh) hàng xóm của mình, nói anh Thịnh ngày xưa học giỏi hung, cô Trần Thùy Mai chấm luận văn cho 11 điểm. Mình trợn mắt, hóa ra quen nhau cả.

Lan học trước thằng Đạt hai năm, lứa thằng Thịnh, yêu thằng Tín con một ông to ở Huế. Thằng Tín học đến lớp 9 thì bỏ, chỉ có 3 việc rượu chè, đua xe và chim gái, không học hành gì cả. Một đêm thằng Tín ẩy Lan vào gốc cây ngay sát hàng rào sân trường, chẳng may bị ông bảo vệ chụp được. Thằng Tín chạy thoát, còn lại Lan đứng trơ, quần bò chật, lại cập rập, kéo mãi không lên, chạy cũng không được.

Bảo vệ mắt trợn tay chỉ, nói kéo quần lên, về ban giám hiệu với tui. Lan cứ đứng trương mắt nhìn, còn vén áo lên chỉ vào chỗ hiểm, nói con có cái ni, ông muốn làm chi thì làm, đừng báo với nhà trường. Bảo vệ trợn mắt quát, nói cha tổ mi có đậy lại không. Lan kéo quần lên, cô kéo mãi không được, ông nói cha tổ mi tụt ra thì mau rứa, rồi giúp cô kéo quần lên. Lập tức cô giữ chặt tay ông, vừa khóc vừa hô hoán ông bảo vệ hiếp cô.

Chuyện ầm ĩ cả trường, chi bộ họp kiểm điểm, dọa đuổi việc ông, thế cùng ông tụt quần ra. Hóa ra ông bị bom phạt mất cả hạ bộ. Lan bị đuổi học, ông bảo vệ mừng hú.

Bị đuổi học đã xấu hổ lại còn có chửa hai tháng với thằng Tín, cô Lan đành dùng mẹo đi tắm, lùa mặt anh Kiện vào háng rồi cưới, làng xóm ồn ào dị nghị cô cũng mặc kệ. Anh Kiện thì sướng như bắt được vàng, nói ai nói chi kệ cha họ, không có Lan tui biết lấy ai. Mình hỏi Lan, nói anh Kiện có biết hai thằng cu là không phải con anh không, cô nói không. Thằng Đạt nói nhưng anh Kiện biết anh không làm ăn chi được mà, răng anh tin. Lan cười, nói được chớ, như con nít lõm bõm trong ao thôi, rứa là được rồi, he he he.

Mình định hỏi đứa thứ hai là con ai thì thằng Tín phóng cái xe u-oát về, đỗ xịch trước cửa, Lan vội ra nói chồng em đây nì, chồng thiệt của em đây nì. Lan ôm lấy thằng Tín hôn chùn chụt nói đi lâu rứa, nhớ chi nhớ rứa mừ. Thằng Tín hôn Lan một cái rồi bắt tay mình nói Lập à, mới lên à, cứ làm như quen biết nhau rồi. Thằng Tín bày bia rượu, uống ba bốn ly mới biết nó làm ở đội thuế đặc nhiệm kiểm soát mấy cái cửa khẩu của tỉnh. Nó có vợ con ở Huế, làm cái nhà này để mỗi khi nó lên đây công tác lại rủ Lan lên sống chung năm bữa nửa tháng. Lan hành nghề buôn hàng lô Lao Bảo - Đông Hà, bỏ nhà đi bao lâu cũng chẳng ai nghi. Lan quỳ sau lưng thằng Tín, hót cổ nó, nói vợ chồng tụi em vất vả lắm, lâu lâu mới được chung tình, rồi hôn thằng Tín chùn chụt nói nựng tội nắm mừ, tội nắm mừ.

Thằng Tín nói chuyện tình Tín - Lan đủ cho ông Lập viết văn cả đời, không phải đi thực tế. Lan nói e cả chục cuốn tiểu thuyết còn dư. Thằng Tín nói nhiều chuyện chảy nước mắt ông ạ. Lan thở hắt ra, nói anh đừng nói nữa em khóc chừ đó. Mình hỏi thằng Tín cả hai thằng cu là con ông cả à, nó gật đầu thở dài, nói tôi phải biếu không thằng Kiện lùn cả hai đứa, đau thế. Lan hôn thằng Tín chùn chụt, nói nựng tội nắm mừ, tội nắm mừ.

Ai không biết thằng Tín một thời đầu trộm đuôi cướp, mới gặp thì nể nó lắm. Nó ăn nói lịch lãm, thái độ khoan thai, y chang ông lãnh đạo về cơ sở. Nó chạm ly, nói nhà văn nhà báo các ông là cần lắm, cần lắm, chỉ cần các ông không bẻ cong ngòi bút là xã hội được nhờ. Lan nói đúng đo đúng đo, xã hội bây giờ sa đọa lắm, tởm tởm. Thằng Tín nói các ông nhà văn nhà báo phải lên tiếng chứ, nhà trường đem thơ Hồ Xuân Hương ra dạy cho con nít là sai. Thơ Hồ Xuân Hương là thơ chim bướm. Chim bướm là gì? Nó là vấn đề nhơ nhuốc. Lan nói đúng đo đúng đo, Hồ Xuân Hương tởm tởm.

Mình rỉ tai thằng Đạt nói con Lan yêu thằng Tín thật không, thằng Đạt nói không yêu sao đưa hàng qua cửa khẩu dễ dàng được, một tháng hơn tấn hàng về chợ Đông Hà đó. Mình nói mày tăm đâu được mấy người hay thế này, thằng Đạt cười khịt khịt nói oa chà, còn nhiều chuyện hay hung.

Một năm sau mình nghe tin thằng Tín vào tù. Nó bảo kê một lô hàng 100 “con rim” qua cửa khẩu, có người tố, lập tức nó bị tóm. Lan bỏ Tín đánh đu với anh B. Anh B. hay lắm, khi nào có dịp thì kể. 4 năm sau, năm 2000, mình về thị xã Quảng Trị, đưa bạn bè đi La Vang chơi. La Vang được coi là một trong 7 nơi trên thế giới Đức Mẹ hiện hình, khách du lịch thăm rất đông, mình thì đã quá quen, không thăm nữa, chỉ ngồi ở quán chờ chúng nó.

Uống chưa hết chai bia Huđa thì thấy Lan khoác tay một ông to béo, từ gót giày lên đến đầu tóc vô cùng sang trọng, từ ô tô bước ra. Lúc đầu không nhận ra Lan, cô trẻ đẹp gấp mười, phong nhũ phì đồn hết mực. Gần  bốn mươi tuổi mà da dẻ nõn nà, ngực tròn căng, núng nính chuồi ra cổ áo. Lan tát nhẹ má mình cái nói anh Lập, ngồi chi đây, rồi quay lại vuốt vuốt cái bụng bự của người đàn ông nói chồng em đây nì. Mình quá ngạc nhiên.

Mình chạy tìm thằng Đạt, nói con Lan lấy chồng thứ tư à? Đạt cười, nói chơ răng, nó là con đa phu mà. Mình nói anh Kiện có biết chuyện này không. Thằng Đạt giả đò vuốt râu làm bộ ông Khổng Tử, nói biết mà không biết, không biết mà biết, ấy là biết vậy.

Giấc mơ bị đánh cắp

09/12/2011 22:54

1 Sáng nay trời đẹp. Không cao không thấp. Không leo lét xanh. Không lủng bủng xám. Một bầu trời trung tính

Hắn vẫn thích những gì vừa vừa phải phải. Nghĩa là đừng có quá. Hình như cái gì hơi quá cũng mất vui, mất hay. Nhất là thời nay. Ví như đẹp quá nhìn tổ mờ mắt, nhọc đầu; xấu quá thì quả đau mắt. Giỏi quá khéo thành người thừa của thiên hạ, đến chết may ra mới được hậu sinh lục lại, xới lên và thừa nhận thiên tài thì lúc ấy cùng lắm được vài ly rượu cuốc lủi pha cồn chấm thuốc sâu cùng nải chuối xanh. Mà kém quá rõ là bị quy về họ hàng nhà khỉ chưa tiến hóa đúng theo quy luật tự nhiên. Vậy nên, tốt nhất là vừa phải, miễn sao đừng lẫn quá tới mức cá mè một lứa giữa đám đông là được.

Dĩ nhiên hắn không lẫn trong mớ người chuyển động hỗn độn sáng nay. Cao một mét tám. Nặng bảy mươi bảy cân hơi (không ai xả thịt để cân móc hàm như mấy bà hàng thịt, cân lợn). Hắn có thể hình lý tưởng để phát triển thành vận động viên bóng rổ hay bóng chuyền ở đất nước mà chiều cao trung bình của đàn ông mới chỉ là một mét sáu tư. Nhưng hắn lại không khoác trên mình bộ đồ của vận động viên thể thao. Hắn là cán bộ trẻ của viện khoa học điện tử X, viện mà không nói ra thì thôi, nói ra người trẻ người già nào cũng phải nhỏ nước miếng vì thèm khát, ganh tỵ về tiền đồ, tiền lương và tiền thưởng...

Nói vậy để thấy hắn chưa phải người cực giỏi, thiên tài đến nơi nhưng cũng không phải người ngơ ngơ về cả chỉ số IQ lẫn EQ, thậm chí hắn còn có thêm tinh thần AQ khi gặp những thứ chẳng lấy làm vui. Hắn trung tính theo thang đo của chính hắn. Bởi vậy hắn luôn mở miệng hát bài hát Ôi cuộc sống mến thương mỗi sáng mai nhảy từ giường xuống trước khi đi vệ sinh cá nhân.

2 Lúc sắp tới cổng viện X. thì cuộc sống suýt nữa hết mến thương. Hắn vừa dừng xe trước đèn đỏ ở một ngã tư, loáng thấy hai thằng nhóc chạy phía sau vẫn kéo căng tay ga kiểu trên đường đua công thức một như Michael Schumacher huyền thoại của đội đua Ferrari ngày nào. Hắn liền lách xe sang bên phải, hai thằng oắt Shumacher lao vèo lên, đánh võng vượt qua kẽ hở của hai người đứng trước, sang tuốt phía bên kia đường. Hắn như vừa bị văng lại trần gian từ cửa thứ chín của địa ngục, chưa kịp hoàn hồn, trong chừng vài sát na, một chiếc xe hơi lao tới, phanh muốn cháy bánh. Anh tài có bộ mặt cá ngão thò mặt ra ném xuống lỗ tai hắn:

- Đi đứng kiểu gì vậy? Định chạy ra nghĩa địa à?

- Xin lỗi... tôi... tôi tới viện X.

Hắn giật mình trả lời anh tài cá ngão. Nhưng mỗi từ xin lỗi là rõ ràng, còn vế sau nổ lộp bộp như bị nuốt vào trong cổ họng.

- Chửi gì anh ấy. Giỏi thì chửi hai thằng chết dẫm chạy tịt mù tắp rồi kìa.

Tiếng mấy người nai nịt, khẩu trang phía sau tung lên đứng về phía hắn. Dẫu không nhìn lại phía sau mà hắn vẫn nghe, vẫn thấy.

3 Hắn vào phòng làm việc. Mở miệng cười khuyến mãi chào buổi sáng bốn người cùng nhóm. Hai anh, một chị và một em. Thêm hắn nữa là năm. Nhóm hắn được xem là một trong ba nhóm trẻ mũi nhọn của viện. Hắn đang làm việc trong một môi trường trẻ, năng động, tếu táo và lý tưởng. Nhưng hôm nay vào phòng hắn không nghĩ tới công việc đang dở dang được. Hắn đã bật máy tính lên rồi. Đáng lẽ hắn phải giải quyết xong mớ số liệu chưa kịp xử lý còn lưu lại từ hôm qua. Năm phút. Bảy phút. Bảng số liệu hiện lên. Hắn nhìn vào bảng số liệu. Sao hắn thấy cả bà chị vừa quay lại nặn mụn cho cô em út của phòng.

Rõ ràng chỗ ngồi của hắn và hai người lâu nay quay lưng lại nhau. Hắn đâu có quay đầu mà vẫn thấy rõ. Hắn lắc mạnh đầu. Vẫn hình ảnh ấy. Bà chị xuýt xoa khen cái mụn thật vĩ đại rồi nặn bụp một phát nghe sướng quá. Bà chị giơ cái mụn trên móng tay cái xuống trước mặt cho cô em gái xem. Cô em gái rên khe khẽ vì đau và giật mình trầm trồ như nhìn thấy vật thể lạ. Rất nhanh. Hắn xoay ghế quay đầu lại. Hai mắt hắn nhìn chòng chọc. Đúng cảnh ấy. Hắn chột dạ, sờ tay ra sau đầu. Cái đầu sọ dừa chẳng có gì khác thường.

Trên ghế xoay, hắn lại quay nửa vòng từ sau về trước mặt máy tính. Số liệu nhảy chập chờn. Hai đồng tử hắn chụm lại một con số còn nghi vấn. Nhưng có ánh nhìn sáng hơn ra phía sau, như tập trung sự quan tâm xử lý của nhiều nơ-ron thần kinh hơn, như chiếc camera cực nhạy. Hắn không tập trung được nữa. Cô em hôm nay mặc chiếc áo mới thì phải, cổ áo hơi trễ nải. Thêm một cú rùng mình, lắc mạnh thứ hai. Phía sau hắn vẫn chẳng có gì khác. Cứ như hắn mang giấc mơ đêm qua về những cô gái khoe ba vòng rực lửa đặt đằng sau gáy.

Đến nước này thì hắn không chịu được nữa rồi. Hai anh trai vào sau vẫn chúi mũi vào màn hình vi tính. Không biết có phải màn luyện mắt bằng game dạo đầu hay một màn luyện não cập nhật thông tin sập hầm lò than thổ phỉ ở Trung Quốc, đánh nhau ở bán đảo Triều Tiên hay bạo động Trung Đông, hay giao thông trong nước, dự tiệc của sao điện ảnh, cũng có thể là một tờ rao của mấy hãng bao cao su... Hai chị em gái có vẻ gần xong công đoạn mụn, đang chỉnh trang lại y phục ngay ngắn và khởi động máy làm việc.

4 Hắn lao ra khỏi phòng, bước nhanh vào nhà vệ sinh. Trong gương, hắn vẫn là hắn như mọi ngày. Mặt vuông thành, góc cạnh, hắn vẫn đùa là mặt như quan tài. Tóc rẽ bên ba bên bảy. Lông mày rậm, đen lợp trên cặp mắt to, cương nghị. Khẽ quay đằng sau về phía gương, hắn thấy nguyên hắn từ phía sau, dẫu phía trước mắt hắn không có gương chiếu lại. Không nhầm lẫn gì nữa. Đích thị là có con mắt thứ ba ở sau đầu. Hắn thấy rõ ràng mé phải của đầu méo, kết quả của ngày xưa nằm ngửa quá nhiều mà không được bế. Là sao? Càng tập trung thì ánh nhìn càng mạnh.

Hắn trở ra phòng làm việc nhưng đầu vẫn không thôi suy nghĩ tại sao lại như vậy? Sáng qua hắn vẫn bình thường. Ăn ngủ nghỉ và đi xem phim với nàng. Chẳng có va chạm gì. Hắn biết, thông thường, những người xuất hiện một khả năng đặc biệt có thể sau một vụ chấn động ghê gớm nào đó. Ví như sau lần sét đánh không chết, chó dại cắn, hay huyền bí tâm linh thì do nhà động mồ động mả gì đó. Thiên hạ có vô thiên lủng chuyện để nói, để thêu dệt. Cái gì cũng có thể ở thời buổi thật giả lẫn lộn này. Nhưng là một nghiên cứu viên trẻ hắn luôn nhìn nhận vấn đề phải khoa học, phải logic. Mấy tỉ nơ ron trong đầu hắn như đánh đu theo thắc mắc: ánh mắt thứ ba đến từ đâu? Và rồi hắn vỗ trán cái bốp. Chắc rồi. Chắc rồi. Vụ chấn thương hôm qua. Chiều qua. Chính xác là vụ ấy. Sao hắn không nhớ nhỉ?

5 Chiều qua, lúc hết giờ làm việc hắn có ghé nhà viện trưởng hỏi mượn ít tài liệu.

Viện trưởng thả rông hắn vào thư viện cá nhân rộng và u ám như các ngôi mộ cổ trên phim. Màng nhện giăng góc này sang góc kia. Luẩn quẩn trong mùi ẩm mốc. Hắn bật điện cái tách. Lũ gián và nhện sau vài giây ngơ ngác chạy tán loạn như những chiến binh vỡ trận. Nào sách nguyên bản tiếng Nga, sách tiếng Đức, sách tiếng Pháp... nằm chễm chệ theo lối ru mãi ngàn năm. Lúc hắn bắc ghế lên định rút cuốn sách cần tìm xuống, không may một tay níu vào chồng tài liệu kế bên. Những chồng tài liệu dày như những cục gạch rơi đôm đốp vào đầu hắn. Hắn bất tỉnh tại chỗ năm bảy phút. Tỉnh dậy, phủi bụi mới biết mấy viên gạch rơi vào đầu là các tập tiểu luận dày cả gang tay.

Chả trách mà có giai thoại viện sĩ đi thỉnh giảng ở các trường đại học. Khi làm tiểu luận sinh viên chỉ việc nhận một chủ đề, lên mạng tìm tài liệu, tải về đóng thành tập nộp. Không cần phân loại, phân tích. Nếu sinh viên nào lười, chỉ cần đưa ra một lô từ khóa rồi thuê thằng nhóc ranh nghiện game online vào mạng tra tìm cũng xong. Tập tiểu luận dày một gang trở lên cho 10 điểm, dày trên một gang, cộng xinh đẹp, cho 10 điểm cộng cho sinh viên thấy được giá của cái đẹp. Mỗi năm vài lượt viện sĩ đưa tài liệu về chất vào kho. Ai nói bóng gió gì ông mặc kệ. Thì ông từng nói ở bàn nhậu đấy thôi. Khối lượng công việc mỗi người làm trong đời là không đổi. Lồi ở thời điểm này sẽ lõm ở thời điểm kia. Giống như ổ khóa và chìa khóa ấy. Ngày xưa sinh viên ăn đói mặc rét vẫn bắt cái đầu làm việc, làm trong lặng câm thì giờ phải cho cái đầu nghỉ, bắt cái mồm làm. Cái đầu ngừng làm thì cái miệng thay. Mồm mép đỡ tay chân là thế. Ai cũng một thời trẻ trai. Ai cũng một thời phí hoài tuổi trẻ. Phải như ông mới không phí.

Hắn giờ đang thời trẻ trai. Hắn đang máu lửa sục sôi từng tế bào, hắn lao vào. Lao vào và đụng mấy tập tiểu luận. Hắn choáng váng.

Có lẽ cú đụng độ chiều qua là cú giật cuối cùng, là bước nhảy trong tiến hóa loài người. Có khi nào đây là kết quả tiến hóa của loài người không? Thế giới sống luôn luôn tiến hóa và biến đổi không ngừng. Đột biến đã phát sinh và tích lũy dần qua mấy trăm năm mấy ngàn năm, giờ biểu hiện ra ngoài để thích nghi với điều kiện sống. Môi trường sống thay đổi rồi. Kể cả cái môi trường văn hóa giao thông. Người chết giờ dễ như ngóe. Cạm bẫy người giăng mắc khắp nơi, như mạng nhện khổng lồ ở rừng rậm nhiệt đới. Hắn là sản phẩm đột biến tiên phong của tự nhiên cũng nên. Kiểu này rồi hắn sẽ lên bàn thí nghiệm cho mấy nhà khoa học kém tiến hóa hơn phân tích cho coi. Hắn là con bài được tạo hóa lựa chọn?

6Buổi chiều hắn không làm được gì. Ngơ ngơ ngác ngác cho tới khi con em út của nhóm qua vỗ vai bảo về hắn mới tỉnh. Chạy xe trên đường hắn ngúc ngoắc đầu liên tục. Những mụ phù thủy thời ô nhiễm không khí, ô nhiễm thời trang cứ nhởn nhơ đậu sau gáy hắn. Dẫu có khẩu trang, găng tay, áo khoác trong khoác ngoài hai ba lớp nhưng ánh mắt sau gáy của hắn vẫn thấu thị tất cả. Hắn lắc đầu quầy quậy. Quá bậy quá bậy. Rồi hắn lại lo sợ có lực lượng nào đó theo sát hắn để kiếm cơ hội bắt cóc về phòng thí nghiệm nghiên cứu. Mỗi lần có tiếng hụ còi của xe công an hay bệnh viện hắn đều toát mồ hôi hột. Tóc gáy hắn dựng lên, ướt rượt, đầm đìa mồ hôi.

Và rồi nỗi lo sợ biến thành thực tế. Khi chạy xe qua công viên thì hắn rẽ hẳn vào bệnh viện, sau cú tập trung toàn bộ thị lực để thả rông ánh mắt thứ ba theo cô em bên đường đến nỗi hai ánh mắt trước có cũng như mù, kết quả má xe hắn hôn vào mông xe tải.

7 Nàng hốt hoảng chạy tới.

Sau một giờ hắn tỉnh lại. Hắn mơ màng hỏi nàng: "Các bác sĩ có phát hiện ra anh có ba mắt không? Lúc khám họ có nói xuất hiện gì bất thường không?". Nàng không hiểu, há hốc miệng kinh ngạc: "Ba mắt gì? Anh bị làm sao à?". Hắn thủ thỉ kể lại chuyện cho nàng nghe. Sau khi nghe xong, nàng giật mình: "Thôi chết, để em đi báo bác sĩ xem lại kết quả chụp cắt lớp CT não của anh". Nói rồi nàng bước nhanh ra cửa, vừa đi vừa lẩm bẩm trong đầu: "Thời buổi này người ta đang muốn che bớt mắt, bịt bớt tai may ra mới sống được. Lại hoang tưởng mình có thêm mắt. Mới hai mắt mà bao nhiêu chuyện đã đập vào đầu rồi, giờ còn mọc thêm mắt sau đầu, chết thật".

Thấy người yêu kiên quyết băm bổ đi gọi bác sĩ nói chuyện, hắn hoảng sợ lo bị phát hiện và thành vật thí nghiệm nghiên cứu, hắn la toáng lên, tay chân vung loạn xạ.

- Anh, anh làm sao vậy?

Người yêu hắn chạy vào. Hắn dụi mắt. Hóa ra chỉ là mơ. Hắn đã mơ.

Nàng lôi chiếc áo hồng ướm lên người, hỏi đẹp không, em vừa đi cửa hàng về. Chủ nhật gì mà anh ngủ nướng ghê thế, hư quá. Hắn ngoác miệng cười: "Đẹp đẹp...". Nói rồi hắn khẽ vặn người. Ngoài cửa sổ trời sáng chủ nhật đẹp. Không leo lét xanh. Không lủng bủng xám. Lúc gáy hắn quay về phía nàng hắn chẳng nhìn thấy gì. Không biết bệ đỡ núi đôi của nàng có màu gì, của hãng gì. Nàng chưa bao giờ cho hắn tiến xa tới mức biết được điều đó. Hắn nuốt khan đánh ực, tiếc hùi hụi về giấc mơ có ánh mắt thứ ba bị nàng tới đánh cắp mất.

Cơn giông và cánh dù đỏ

24/09/2011 17:47

Chuyến tàu khách Cà Mau - Năm Căn cập bến. Cảnh tượng hàng trăm tàu xuồng đủ cỡ đủ loại náo nhiệt chung quanh mang lại cho Phan, gã miền Trung lần đầu đến đất mũi, cảm giác choáng ngợp thú vị đồng thời với lạc lõng đơn độc. Đặt chân lên cầu cảng thì mặt trời đã khuất sau rặng đước phía xa và chuyến đi đường thủy hơn ba tiếng đồng hồ khiến Phan thấy đói sớm hơn thường lệ.

Anh đi về hướng dãy hàng quán dọc bến tàu vừa lên đèn. Phần lớn chúng được dựng bằng thân dừa nước và có đến hai cửa chính, một hướng ra đường, một vọng ra sông. Phan bước vào quán gần nhất, cũng là nơi đông khách nhất. Chỉ còn một bàn trống trong góc.

Mọi người trong quán ngừng ăn uống, ngừng những câu chuyện đang ầm ĩ, ngước mắt nhìn anh. Họ nhận ra ngay khách lạ. Anh còn nhận ra điều ấy rõ hơn.

Ngồi vào bàn, nhìn lên bảng thực đơn treo trên vách, nó lập tức làm Phan phát ốm vì hầu hết các món đều được chế biến từ thịt thú hoang đất phương Nam. Cá sấu, trăn, rắn, rùa, dơi, và cả chuột đồng.

Chưa biết làm thế nào để có bữa cơm vừa miệng, Phan nghe ai đó thì thầm sau gáy. Ngoảnh lại, anh thấy đầu một con rắn đang nhún nhảy với cái lưỡi dài lè ra thu vào nhanh như chớp. Oái một tiếng, bật dậy như lò xo, đập đầu gối vào mép bàn, Phan làm đổ tung tóe muỗng đũa và các thứ gia vị bày trên bàn xuống sàn.

Tất tật người trong quán đều phá lên cười sung sướng, cười chảy nước mắt nước mũi. Thì ra con rắn đã bị nhốt trong lồng sắt mắt cáo chờ mổ thịt và cái lồng ở cách anh gần cả sải tay. Anh cũng bật cười theo ngượng nghịu, nói lời xin lỗi bà chủ quán. Bà xua tay tỏ ý đừng bận tâm, quay sang bảo cô gái đứng cười khúc khích sau quầy, ra thu dọn mọi thứ.

Cô gái chừng hai mươi tuổi vẫn chưa nín được cười khi ra dọn dẹp ở bàn Phan. Nhưng anh không hề thấy khó chịu với kiểu ứng xử có vẻ trẻ con ấy, nhờ cô chọn giúp món cho anh, nói rõ là anh cần một bữa cơm chắc bụng hơn là bữa nhậu. Thái độ của anh khiến cô cảm thấy thoải mái:

- Em nói chuyện với ông chút được hông?

- Được, em ngồi xuống đây.

- Hổng ngồi đâu, chỉ thích nghe giọng nước Trung của ông thôi.

- Tại sao?

- Nghe mắc cười lắm.

- Vậy sao?

- Dạ.

- Em tên gì?

- Suchia.

- Nhắc lại đi. Em tên gì?

- Su-chia. Tên Khmer mà.

- Em người Khmer?

- Dạ.

- Em là cô gái Khmer đầu tiên mà tôi nói chuyện đó.

- Thiệt hông?

- Thiệt. Em làm ở đây bao lâu rồi?

- Bộ em giống người giúp việc lắm hả?

Suchia trả lời bằng một câu hỏi ngược tinh nghịch. Phan xin lỗi cô rồi hỏi lại:

- Vậy em con gái bà chủ à?

 -Bả người Việt mà, bả là khách hàng của em. Em bán cho bả các thứ đặc sản.

Rồi chỉ vào con rắn vừa khiến Phan chết khiếp, cô khúc khích cười nói của em đó. Phan cũng không nhịn được cười.

- Ba em đi săn nó, còn em đi giao hàng. Hiểu hông?

Gật đầu với cô nhưng tâm trí Phan lại đang ở đâu đó ngoài câu chuyện. Lối vuốt đuôi cuối câu kiểu Nam bộ của Suchia khiến anh chạnh lòng nhớ đến Lai.

Anh đã từng no nê những trò chuyện ngọt ngào cung cách Nam bộ trước khi Lai bỗng biến mất khỏi đời anh.

- Ông mới vào Năm Căn lần đầu hả?

- Phải.

- Đi du lịch hay đi công tác?

- Đi việc riêng.

- Vậy hả? Em xin lỗi.

- Không có gì. Chỉ tại em quan tâm thôi mà.

Bữa cơm đã dọn lên. Suchia mỉm cười với Phan rồi quay đi.

- Ông ngon miệng nghen.

- Chờ chút. Em chỉ giùm tôi khách sạn gần nhất…

Suchia chỉ tay qua cửa sổ nhà hàng, hỏi anh có thấy cái khách sạn cách chừng vài trăm mét không, Phan gật đầu, rồi bỗng sực nhớ chuyện còn quan trọng hơn:

- Em có biết thôn An Lạc không?

- An Lạc hả?

- Phải. Mai tôi có việc phải đi An Lạc. 

- Em biết. Nhưng từ đây vào trỏng xa lắm, em cũng chưa đi lần nào.

- Vậy là tôi gặp khó rồi.

Cô gái có vẻ ái ngại khi nghe giọng nói đầy cam chịu của người đàn ông “nước Trung”. Nhưng cô vẫn chào anh để chia tay.

***

Chừng một tiếng sau, Phan đã yên ổn trong khách sạn. Cố dành sức cho chuyến đi ngày hôm sau, anh đi ngủ sớm, trước 9 giờ. Vậy mà, khoảng nửa đêm anh bị đánh thức đột ngột bởi tiếng gõ cửa nặng tay.

Thấy anh vừa dụi mắt vừa mở cửa, tay nhân viên lễ tân nhe răng cười:

- Xin lỗi, anh Hai ngủ rồi hả?

- Có gì không?

- Dạ, tưởng anh Hai cần, thì đưa em út lên…

- Cám ơn. Đêm nay thì không.

***

Điều bất ngờ dành cho Phan ở sảnh khách sạn ngay sáng hôm sau.

Từ cầu thang, anh đã trông thấy Suchia đang ngồi trên chiếc ghế nhựa đỏ đối diện quầy lễ tân, đung đưa đôi chân dài. Trông cô xinh hơn, ấn tượng hẳn ra trong áo váy truyền thống Khmer.

- Chào Suchia.

- Chào...

Suchia đáp lại, bối rối đứng lên, hai bàn tay bối rối xoắn vào nhau trước ngực, như không phải cô gái hồn nhiên tinh nghịch Phan đã gặp tối qua.

- Em đang nhập hàng cho khách sạn?

- Dạ không... Em chờ ông.

- Chờ tôi?

Phan ngạc nhiên về điều nghe được từ Suchia và càng ngạc nhiên khi bắt gặp mình đang lúng túng. Nhìn quanh, rồi anh lên tiếng:

- Em ăn sáng nhé?

- Dạ, nhưng… ăn sáng trên thuyền, với ba em.

- Sao? Ba em?

- Dạ, ba em đang chờ.

- Ủa…?

- Tại tối qua em kể chuyện của ông cho ba em nghe. Ổng nghĩ là ổng phải đưa ông đi An Lạc.

- Vậy sao…

- Dạ. Vậy mình đi ông há?

- Em và ba em tốt quá.

- Giúp đỡ nhau là chuyện thường mà ông.

Phan trả lời cô bằng nụ cười vu vơ.

Chừng mươi phút sau hai người đã ra đến bến. Cha của Suchia, một ông già Khmer gầy, đen trũi, đưa tay đỡ khách lên thuyền. Phan nói cám ơn.

- Hổng có gì. Tôi nghe nói anh đi An Lạc. Mà có tàu khách nào từ đây vào trỏng đâu.

- Thật may mắn quá mới gặp được Suchia và ông. Tôi tên Phan.

- Kêu tui là Ba Trăn. Ông muốn đi về trong ngày thì nổ máy luôn. Có bánh mì xíu mại, cả cà phê nữa. Vừa đi vừa ăn.

Bến cảng Năm Căn chẳng mấy chốc hút khỏi tầm nhìn. Chiếc thuyền máy như lọt thỏm giữa những cánh rừng đước dài vô tận, không ngừng mở ra khép lại sau mỗi khúc quanh sông.

Ông Ba Trăn cầm lái, Suchia ngồi cạnh Phan trước mũi thuyền. Nhìn thấy hai bàn tay anh bíu chặt mạn thuyền, cô gái tủm tỉm:

- Ông mới đi lần đầu, đúng hông?

Phan gật đầu. Gió sông không chỉ thổi bạt lời cô gái mà còn làm bung hết mái tóc đen dày của cô. Anh hít sâu không khí trong lành đất trời cuối Việt, lẫn cả mùi tóc cô gái Khmer, một mùi hương trinh trắng.

Từ phía đuôi thuyền ông Ba Trăn lên tiếng:

- Này, sao anh lại vào tận cái xứ An Lạc xa xôi này dậy?

- Tôi tìm người nhà.

- Lóng rày cũng nhiều người Trung vào đây sống, nhưng đâu thấy ai tuốt tới An Lạc…

- Người tôi đi tìm là dân An Lạc chính cống.

- Bạn hả?

- Không. Vợ.

- Vợ?

- Vợ!

Gió làm méo âm dạng. Họ phải nói to, rõ từng từ mới nghe được.

Sau đó là sự im lặng. Suchia và cả cha cô đều bối rối thấy rõ khi nghe Phan lặn lội đi tìm vợ nơi tận cùng đất nước, nơi có cái tên mà theo nghĩa nhà Phật, hàm ý là chốn bình yên vui vẻ, An Lạc. Bởi vì, nét mặt và nhất là giọng nói của anh chất chứa đầy nỗi đau buồn.

Tiếng nổ của chiếc thuyền máy nghe đanh hơn, xuyên vào sự tĩnh lặng của sông nước, rừng cây và cả con người.

Trong khung cảnh hoang vắng, Phan cảm thấy nhu cầu mở lòng ra với Suchia và cha cô, những con người mới quen tốt bụng đã quan tâm tới mình.

Anh kể họ nghe chuyện. Trước năm 1975, anh vẫn hay đến các vũ trường, tiếp cận các sĩ quan, mật vụ để thu thập thông tin cho tổ chức biệt động. Ở đó anh gặp và quen Lai, vũ nữ trẻ đẹp nhất vũ trường.

Năm ấy Lai mới mười bảy, phải khai thêm tuổi để đi làm. Khi nhóm của anh bị lộ, căn hộ thuê của Lai là nơi anh ẩn náu trước khi tìm được đường dây “nhảy núi”. Sau 1975, anh về lại thành phố và quyết định cưới Lai.

Tình yêu và cuộc hôn nhân lãng mạn giữa một cán bộ và một vũ nữ phải đương đầu với vô vàn những đàm tiếu và phê phán. Người ta có thể tin một “cô gái sông Hương” trong thơ Tố Hữu nhưng chẳng ai thèm tin một cô Lai sau 1975 vẫn “thơm như hương nhụy hoa lài/sạch như nước suối ban mai giữa rừng” cho dù chẳng ai nói ra lời.

Bởi vậy, chỉ mấy tháng sau lễ thành hôn, Lai lặng lẽ bỏ Phan đi biệt. Cô muốn “giải phóng” chồng khỏi quá khứ ô nhục của mình.

Sau bao nhiêu năm dày công tìm kiếm, Phan mới dò ra quê quán thật của Lai, nhen nhúm trong lòng một tia hy vọng mong manh…

***

Khi câu chuyện kết thúc, cô gái Khmer lặng lẽ lau nước mắt rồi dịu dàng cầm lấy bàn tay Phan trong đôi tay mềm mại của mình. Còn ông Ba Trăn cứ lắc đầu, nhắc đi nhắc lại hai tiếng tội nghiệp, tội nghiệp...

Có lẽ, muốn xua bớt bầu không khí nặng nề, ông đã kể Phan nghe câu chuyện khác…

Hồi đầu năm, một phụ nữ Mỹ đến Năm Căn tìm chồng, sĩ quan Mỹ được báo mất tích trong khi làm nhiệm vụ vào cuối tháng 2.1973, thời gian lính Mỹ rời Việt Nam.

Tuy nhiên, năm ngoái, bà nhận được thông tin thật khó tin. Có vài cựu chiến binh Mỹ, đồng đội cũ của chồng bà, đi thăm chiến trường xưa tại một rừng đước hoang vắng ở Năm Căn, và rồi, từ một khoảng cách chừng năm mươi mét, họ bất ngờ trông thấy một người da trắng. Mặc dù người này vội chạy vào rừng rậm khi trông thấy bóng người, họ tin đó là bạn của họ, người đã được cho là mất tích.

Đó là lý do dẫn bà đến với Năm Căn. Và ông Ba Trăn được thuê làm người dẫn đường suốt thời gian người phụ nữ Mỹ lặn lội tìm chồng trong những cánh rừng đước, rừng mắm.

Phan chỉ mong được nghe một câu chuyện có hậu. Nhưng ông Ba Trăn đã dẫn anh đến một kết cục buồn.

Cuộc tìm kiếm thất bại. Dân địa phương xác nhận trước đây thỉnh thoảng họ trông thấy một người da trắng sống lẩn lút trong rừng, nhưng chuyện đó đã không còn xảy ra nữa. Vì vậy, cho đến bây giờ, không ai có thể biết vì sao sĩ quan Mỹ kia đã quyết định ở lại chiến trường cũ. Ông đã sống như thế nào suốt thời gian đó? Và thậm chí, không ai có thể biết chắc rằng ông ta còn sống hay đã chết.

Câu chuyện sau này sẽ ám ảnh Phan mãi. Còn ngay lúc đó, anh chỉ có cảm giác nó là điềm chẳng lành cho cuộc tìm kiếm của riêng anh.

Đúng như dự cảm, cuối hành trình anh đã tìm được nhà của Lai nằm ven bờ một kênh đào hoang vắng. Nhưng là một ngôi nhà trống không.

Phan muốn thu nhặt vài thông tin về Lai qua người phụ nữ Khmer đang ngồi dưới mái hiên nhà bên cạnh. Nhưng dường như bà rất khó để hiểu được giọng nói miền Trung. Vì vậy ông Ba Trăn phải hỏi bà bằng tiếng Khmer.

Bà ta đáp lại với thái độ nhiệt tình. Suchia thông dịch cho Phan rằng, năm ngoái Lai có trở về nhà chôn cất cha cô, rồi sau đó cô lại bỏ đi biệt...

***

Từ cửa sổ quán nhậu Phan có thể nhìn thấy một phần bến tàu. Lúc này trông nó hoang lạnh trong thứ ánh sáng trắng xanh dưới bóng điện cao áp.

Tàu thuyền lớn nhỏ thả neo san sát bờ sông, dập dềnh trên mặt sóng lăn tăn. Anh có thể nghe rõ âm thanh các mạn tàu miết vào nhau, như tiếng nghiến răng của người mê ngủ. Ngoài xa, lác đác mấy cụm lục bình theo con nước thủy triều lặng lẽ ngược dòng.

Một tia chớp dài bất ngờ xuất hiện, ngoằn ngoèo rạch đôi bầu trời đen. Ngay sau đó là tiếng sấm rền chạy từ ngoài biển vào đất liền. Ông Ba Trăn giật mình tỉnh cơn gà gật, dụi mắt nhìn Phan, giọng nhừa nhựa:

- Xị nữa?

- Nữa. Phan đáp, nhìn đồng hồ rồi nhìn bà chủ ngủ khoèo trên băng ghế dài trong góc quán - Nhưng hai giờ sáng rồi, về để cho bả còn đóng cửa.

- Vậy thì về khách sạn uống tiếp.

Anh móc ví trả tiền nhưng ông Ba Trăn đã vẫy tay nói bữa rượu này là của ông và ở đây không ai lại tiền nong liền tù tì như vậy. Chừng mười lăm phút sau, hai người trở vào khách sạn. Tay nhân viên lễ tân đón nhận yêu cầu một bữa rượu của Phan với câu nói đầu môi, dạ có ngay anh hai. Rồi hắn lanh lợi dọn bàn ngay ở sảnh lễ tân.

Đột nhiên Phan thấy đau nhói ở đầu gối phải và dường như anh nghe giọng Lai văng vẳng đâu đây, anh là phong vũ biểu của em...

Đó là một “bí mật” giữa hai người. Hôm chạy trốn cảnh sát, anh nhảy qua cửa sổ tầng hai khách sạn, vỡ đầu gối phải, may sao Lai tình cờ đi Honda đến đúng lúc, rước kịp anh trước khi anh bị tóm. Từ dạo đó, hễ cái đầu gối anh lên cơn đau là y như rằng sắp trở trời.

- Đêm nay sẽ mưa.

Phan nói với ông Ba Trăn biết về “dự báo” của mình nhưng người đàn ông Khmer không còn bắt kịp ý nghĩa, đáp:

- Ừ, đêm nay không say không dề!

Chừng nửa giờ sau dự báo của Phan, một trận mưa giông ầm ĩ đổ xuống. Tay nhân viên lễ tân liếc mắt lên đồng hồ treo tường, rồi đến bên Phan, thì thầm:

- Tối nay em “thiết kế” cho anh Hai nghen. Ô kê?

Cũng như Ba Trăn, Phan không còn làm chủ được bản thân. Anh gật gù với cái đầu rỗng, nói tất nhiên rồi, tại sao không. Gã kia chuyện trò qua điện thoại với ai đó, rồi hắn đi lên tầng trên với chùm chìa khóa trong tay, biến mất ở đầu cầu thang. Lát sau hắn trở lại, nháy mắt ranh mãnh với Phan:

- Sẵn sàng rồi, anh Hai!

Phan nói OK và giúi vào tay hắn mấy tờ giấy bạc.

Cơn giông càng lúc càng mạnh. Và tiếng mưa kéo ông Ba Trăn tỉnh lại:

- Tôi phải về... Con Suchia đang chờ.

Rồi ông quay sang nhân viên lễ tân:

- Tao mượn cái dù.

Phan đứng lên:

- Để tôi tiễn anh.

- Khỏi.

Nhưng Phan vẫn theo ông Ba Trăn chệnh choạng bước ra hiên khách sạn. Người đàn ông Khmer dừng lại một lát, ngẩng mặt hít hít bụi mưa cho tỉnh táo, vỗ mấy cái thân tình lên vai Phan, rồi bung dù bước vào màn mưa.

Phan quay lại tì tì uống cạn chai rượu rồi mới lên phòng anh ở tầng hai bằng những bước đi cà nhắc. Anh muốn say tới bến. Như vậy mới giúp anh ngủ vùi khi vục đầu vào gối.

Nhưng anh gần như tỉnh hẳn khi mở cửa phòng.

Trong ánh sáng vàng dịu của đèn ngủ, một người đàn bà mặc xường xám bó sát thân đang nửa nằm nửa ngồi trên giường, ngoảnh nhìn mưa vỗ từng cơn vào kính cửa sổ. Tiếng cửa mở ra đóng lại không đủ đưa người đàn bà rời khỏi cơn trầm tưởng. Lúc ấy Phan mới nhớ ra điều tay lễ tân vừa thì thầm ban nãy…

Sau một thoáng ngập ngừng, Phan hắng giọng. Người đàn bà uể oải ngoảnh về phía có  âm thanh. Cô giật nảy mình, đưa cả hai tay bịt chặt miệng, chặn tiếng kêu lại trong người.

Phan và Lai nhận ra nhau cùng lúc.

Phan đứng sững, kinh ngạc tự hỏi làm sao anh lại có thể như thản nhiên đến vậy. Cuộc đoàn tụ bẽ bàng đến nỗi cảm xúc của cả đôi vợ chồng đều trở nên tro lạnh… 

Cuối cùng, Phan lại hắng giọng, chậm rãi đi về phía giường ngủ bằng những bước chân cà nhắc.

- Đầu gối vẫn đau, phải hông?

Câu hỏi nghe giống tiếng thở dài hơn…

- Ừ, tại trở trời...

***

Sáng hôm sau, tiếng mưa quật vào cửa kính đánh thức Phan.

Ngay tức thì anh nhận ra Lai không còn ở trong vòng tay anh, cũng không cả ở trong phòng. Dấu hình Lai nằm còn lõm trên mặt ra giường khiến anh biết chắc rằng những gì đã xảy ra đêm qua là sự thật.

Mặc vội áo quần, Phan chạy cà nhắc xuống lễ tân khách sạn.

Lai không có ở đó. Chỉ có Suchia với chiếc dù đỏ ướt sũng trên tay.

- Em tới trả dù…

Suchia bẽn lẽn lên tiếng. Nhưng Phan không còn lòng dạ nào đón nhận tâm tình cô gái Khmer.

Anh lao ra màn mưa, tập tễnh chạy về phía bến tàu với hy vọng đuổi kịp Lai. Suchia tất tả chạy theo, cố giương chiếc dù đỏ che mưa cho anh.

Chiếc váy Khmer ướt nhẹp dính bết vào đùi cô, bay phần phật về phía sau.

Tất nhiên Suchia không bao giờ được biết chuyện gì đã xảy ra với Phan tối hôm trước.

…Ngay cả sau khi cô đã trở thành vợ anh. 

Biệt thự, mèo, răng giả và những chuyện khác

Gốc cây trứng cá ngoài hè phố, tầm bốn giờ chiều.

Nắng chỉ còn vàng rực ở dãy phố bên kia. Dãy bên này đã chìm trong bóng rợp.

Đầu tiên là ả Thắm với hai tay hai chiếc ghế nhựa xách theo từ nhà. Ả ngồi xuống một chiếc, ngửa cổ xõa mái tóc ra sau lưng. Mái tóc vừa gội dày rậm, đen nhức mắt. Chiếc ghế còn lại đặt bên cạnh.

Người thứ hai là lão Bật. Lão vừa đi công chuyện về, chỉ kịp đẩy cái xe đạp vào sân nhà mình rồi lững thững bước đến chiếc ghế trống dành cho lão. Trông mặt lão hôm nay không được vui.

Tiếp đến là thằng Nhỡ. Thằng này phải đợi đến khi lão Bật đã yên vị mới xuất hiện. Nhìn lão Bật bên cạnh ả Thắm, nó hú lên một tiếng ngắn thay câu chào rồi ngồi xuống đống nắp hố ga cũ - những tấm xi măng trơ lõi sắt thải ra từ lâu mà chưa dọn đi.

Cuối cùng là con mèo.

Con mèo có bộ lông đen tuyền, nhảy vọt một phát lên bức tường phía trước khuôn viên ngôi biệt thự bên kia đường. Bức tường kiên cố với cánh cổng sắt suốt ngày khóa im ỉm. Đằng sau tường là khoảng sân rộng trồng nhiều cây. Cây cối ở đây từng có thời được chăm sóc tử tế, nhưng bây giờ để mọc tự do như cây hoang. Ngôi biệt thự nằm sâu phía trong, khuất sau cây. Từ bên này nhìn sang chỉ thấy cái mái ngói có chóp nhọn nhô lên và thấp thoáng một phần khung cửa sổ lóa nắng.

Giờ này đường phố vắng người qua lại.

Con mèo quay đầu nhìn chằm chằm sang bên này. Thấy không có gì đe dọa, nó vươn vai, bước thêm mấy bước rồi khoan khoái nằm xoài xuống khoảng tường trống.

- Dứt khoát phải có người trong ấy - Lão Bật khai mào câu chuyện - Phải có người trong ấy cho nó ăn hàng ngày, nó mới nhởn nhơ như vậy.

- Không thì thành mèo hoang từ lâu rồi, bác nhỉ? - Ả Thắm phụ họa.

- Không mèo hoang thì cũng rơi vào tay bọn trộm mèo. Mèo đen bị săn lùng dữ lắm…

- Cái giống ấy khỏe hơn mèo thường hả bác? Em còn nghe nói thịt mèo đen chữa nhiều bệnh.

- Cả thịt cả xương. Thịt làm ruốc. Xương thì rang lên cho giòn rồi giã ra thành bột. Hồi còn chiến tranh, các phi công lái máy bay chiến đấu mỗi tuần được ăn một bữa ruốc mèo đen. Để tăng cường thể lực. Nhất là để… nhanh như mèo.

- Thế à? Giờ bác nói em mới biết.

- Thế buổi tối cậu có thấy đèn sáng ở bên ấy không? - Lão Bật lái câu chuyện lại.

- Không. Không thấy bật điện. Nhưng hình như có thắp nến - Ả Thắm do dự - Chỉ chập chờn một tí rồi tắt.

- Sớm hay muộn?

- Tầm sắp lên giường ngủ.

- Không thấy người à?

- Không… Mà em cũng không biết chắc.

Một thoáng im lặng nghĩ ngợi. Bỗng nhiên lão Bật gầm lên:

- Tao sẽ kiện bố con mày ra tòa!

Thằng Nhỡ giật nảy người như bị sét đánh. Đúng lúc ấy ả Thắm ngửi thấy mùi phân lợn. Mùi phân bốc ra từ phía nhà thằng Nhỡ, theo gió chạy dọc con đường.

Lão Bật nghiến nghiến hàm răng giả. Đang chuyện nọ xọ chuyện kia. Nỗi bực bội mà lão nhịn từ chiều bây giờ mới có cớ để xả. Hồi chiều, khi thấy cái thằng cán bộ ở tòa án nhận lá đơn của lão mà mặt lạnh tanh, lão lại nhắc: Vụ này quan trọng đấy! Không dè thằng kia nhếch mép: Vụ nào của bác chả quan trọng? Lão ớ ra. Có bao giờ nó nói với mình cái giọng ấy đâu nhỉ? Nó mỉa lão? Nhưng hình như nó đúng. Lần nào nộp đơn lão cũng nhắc câu này. Quen miệng mất rồi. Lão gượng cười đứng dậy. Ra đến cổng máu mới kịp bốc lên đầu. Mẹ, lại chả quan trọng? Không quan trọng thì ông đến tòa làm đếch gì? Chúng mày cũng biết quan trọng mà chúng mày lờ tít? Ngày ông tốn ba bữa cơm, viết hết đơn này đến đơn khác để cho chúng mày quẳng vào sọt rác à? Lão tính lộn lại làm toáng lên một trận. Nhưng cái nắng buổi chiều gay gắt quá. Nắng xói vào mặt lão. Một giọt mồ hôi chầm chậm chui vào mắt. Có quan trọng thật không nhỉ? Có quan trọng đến thế không?... Mắt lão cay sè. Lão đã ở ngoài đường mất rồi. Như người trót lỡ đà, lão buồn bã nhảy lên xe rồi chầm chậm đạp về. Bây giờ, trút cái hậm hực vào mùi phân lợn, vào bố con thằng Nhỡ.

Cần phải nói thêm: lão Bật nổi tiếng là người hay kiện tụng. Nổi tiếng đến mức thoáng nhìn thấy lão ngoài đường là người ta vội tìm cách lỉnh. Thời buổi này không ai dám chắc mình không có tội. Trong cái thành phố con con lão Bật đang sống, lão phát hiện ra ti tỉ chuyện chướng tai gai mắt, đáng phải đưa ra tòa. Nhà xây lấn ra hè. Bãi rác không người dọn. Đèn đường hỏng không chịu thay. Cột điện đổ vào nhà dân. Quán karaoke mở nhạc ầm ĩ. Mại dâm, ma túy công khai. Chồng bạo hành vợ, bố bạo hành con, cháu bạo hành bà. Những khoản thu vô tội vạ bổ vào đầu dân phố. Ông A nhận hối lộ. Bà B có dấu hiệu tham nhũng… Có cả những chuyện mà chỉ lão mới nghĩ đến việc đi kiện: một gã nát rượu giữa trưa cởi hết đồ tồng ngồng chạy ra đường; một quý bà nhìn thấy ai cũng len lén nhổ nước bọt. Người ta còn kể có lần suýt nữa lão đâm đơn kiện chính lão! Lần ấy lão uống phải rượu đểu ở một cái quán bình dân, uống xong vạch quần đái ngay trước cửa quán. Tỉnh rượu nghe nói lại, lão giận lão tím mặt. Để tránh gây khó dễ cho tòa, lão hủy lá đơn tự kiện mình; nhưng để cho công bằng, lão bỏ qua luôn việc kiện thằng chủ quán bán rượu đểu.

Nói tóm lại đơn kiện của lão Bật nhiều đến mức, nếu rải ra từng tờ thì sẽ phủ kín các con đường trong thành phố. Nhưng có lẽ chính vì tràn ngập các vụ việc như thế nên tòa lúng túng chưa biết thụ lý vụ nào. Bất chấp sự bị động kéo dài hóa chai lỳ của tòa, ít thì ba ngày, nhiều thì năm ngày, lão Bật lại khởi kiện một vụ mới.

Chuyện bố con thằng Nhỡ nuôi lợn giữa phố khiến nhiều nhà phẫn nộ. Chỉ vì thương tình nên lão Bật chưa nỡ động đến. Mẹ thằng Nhỡ mất sớm. Bố nó hành đủ nghề ba vạ: khuân vác, phu hồ, xe ôm… Nhà nghèo dúi nghèo dụi. Cả hai đứa bỏ học ở nhà chăm đàn lợn. Cái chuồng lợn là cái mái nhà vẩy thêm ra mảnh sân trước. Chẳng khác gì lợn chung sống với người.

- Bố con mày làm ô nhiễm cả khu phố. Biết chưa?

Thằng Nhỡ không nói gì, hú lên một tiếng to. Trước tất cả mọi chuyện vui buồn sướng khổ kỳ lạ bất ngờ nguy hiểm hay gì gì nữa trên đời, thằng này chỉ có độc một phản ứng là hú. Bố nó cũng thế. Em gái nó cũng thế nốt. Lão Bật là hàng xóm nhà nó mà chưa khi nào nghe thấy họ nói với nhau một câu cho ra hồn. Tiếng nói là thứ xa xỉ, chẳng ai dùng. Toàn hú. Gọi nhau, hú. Bằng lòng hay không bằng lòng, hú. Xin lỗi hay cảm ơn, hú. Đến bữa, cả nhà ngồi vào mâm cơm, một người hú lên, những người khác cầm đũa. Ra khỏi nhà đi đâu xa thì hú lên một thôi dài như hồi còi tàu tạm biệt bến cảng.

Nghe tiếng hú, con mèo đen khẽ giật mình. Nó dỏng tai nhìn sang bên này. Trong đôi mắt mở to trong veo của nó vừa có một giấc mơ tan vỡ.

- Tóm lại là cậu chưa bao giờ nhìn thấy người ở bên ấy? - Lão Bật nối lại mạch chuyện với ả Thắm.

- Có chứ ạ? Em nhìn thấy bà ấy đánh xe ra khỏi nhà đúng một lần. Hì hì.

- Bà chủ biệt thự á?

- Vâng.

- Thế mà tớ không nghĩ là bà đâu nhá. Tớ vẫn tưởng là ông.

- Không. Là bà.

- Lâu chưa? Cái lần cậu nhìn thấy bà chủ ấy?

- Từ hồi em mới chuyển về đây cơ.

- Mấy năm rồi nhỉ?

- Kém một tháng đầy năm năm.

Lão Bật liếc nhìn mái tóc buông chùng của ả Thắm. Mái tóc chưa khô hẳn, còn thoang thoảng mùi dầu gội đầu. Hai má tròn. Cặp môi mòng mọng. Nhưng đôi cánh tay trần của ả mới làm cho lão hoa mắt. Mỗi lần ả vòng tay qua đầu xõa xõa tóc, lão lại thoáng thấy hai bên nách trắng ngần. Ruột gan lão nhộn nhạo lên. Cổ họng lão khô đắng. Lão nuốt vụng nước bọt cho trôi vị đắng. Năm năm. Ả Thắm có vẻ như không thay đổi. Còn đẹp ra nữa.

Nhưng lão thì già đi nhiều. Qua tuổi năm mươi tuột dốc nhanh kinh khủng. Năm năm trước hai hàm răng còn nguyên. Năm năm sau, bảy cái ở hàm trên nối đuôi nhau rụng. Lão phải làm một hàng răng giả. Những cái răng giả màu trắng ngà, sắp xếp thật tự nhiên. Sáng nào trong toilet, lão cũng soi gương, nhệch miệng ra cười để ngắm răng. Thế quái nào mà lão lại cảm thấy răng giả còn thật hơn cả răng thật! Hồi còn răng thật, cái nụ cười của lão gượng gạo lắm. Lão chưa bao giờ biết cười tươi, nhất là khi chụp ảnh. Trong những tấm ảnh còn giữ được, lúc nào mặt lão cũng nghiêm như chào cờ. Từ khi lắp răng giả lão không ngại chụp ảnh, nhưng thỉnh thoảng lại sực nhớ nghiến nghiến xem răng có còn ở đấy không. Tớ tuyệt nhiên chẳng thấy ma nào - Lão Bật nén tiếng thở dài, bảo.

- Suốt ngày bác chạy ngoài đường, làm sao mà thấy?

- Ờ… ờ…

Lão Bật gượng cười. Lão ở ngoài đường nhiều hơn ở nhà thật. Thế nên lão mới biết những chuyện bê bối xảy ra khắp nơi.

- Vụ mụ béo bác làm đến đâu rồi?

- Mụ béo nào?

- Ơ hay, cái nhà bác này. Kiện đến củ tỉ nhà người ta mà lại quên phứt đi được?

- Thành phố cả trăm nghìn đứa béo, biết béo nào?

Ả Thắm ngửa cổ cười khanh khách. Lão Bật không cười. Mặt lão dài ra, hơi thộn. Lão không nhớ thật. Chắc lại con mẹ vớ vẩn nào đó thả chó chạy rông ra đường. Những mụ đàn bà như thế nhiều lắm. Nay kiện đứa này, mai nảy nòi ra đứa khác. Lão nhớ làm sao xuể? Mà thật tình lão cũng chẳng buồn nhớ. Đã có lúc lão nghĩ: lão như bị giời hành. Tại sao lúc nào lão cũng hăng máu đâm đơn kiện? Vụ nọ chồng lên vụ kia. Kiện thế nhưng lại chẳng quan tâm đến những tờ đơn bị lãng quên, bị vùi lấp, bị mục ra trong tủ hồ sơ như đống lá mục. Lão thừa biết một mình lão với những lá đơn thảm hại ấy chẳng làm nên trò trống gì. Mọi thứ vẫn cứ loạn xà bần, dù có lão hay không có lão.

- Hồi trước em còn thấy một ông già làm thuê đến tưới cây tưới cối.

- Thế à? - Lão Bật sực tỉnh.

- Nhưng cũng chỉ được một dạo rồi thôi luôn.

- Thế mà cây không chết nhỉ?

- Vâng. Lại còn mọc như rừng…

- Nhưng tớ thấy lạ nhất vẫn là con mèo. Chẳng biết mèo hoang hay mèo nhà.

- Lại nói chuyện mèo… Mấy đêm rồi em mất ngủ vì mèo. Có con mèo lạ đến quậy trên nóc nhà. Nghe nó gào thảm thiết lắm.

- Nó gọi bạn tình đấy.

- Bố khỉ. Tình tứ mà gào rú như bị bóp cổ thế kinh nhỉ?

Lão Bật nhìn ả Thắm, thản nhiên buông một câu:

- Còn hơn cứ im lặng ngậm bồ hòn.

Lão Bật vừa dứt lời, thằng Nhỡ liền hú lên tiếng nữa.

Lần này con mèo đen bên kia đường chỉ khẽ cựa mình. Mắt lim dim, nó ổn định lại thế nằm rồi mơ tiếp giấc mơ đứt đoạn.

Ả Thắm không để tâm lắm đến tiếng hú của thằng Nhỡ. Cái thằng rách rưới hôi hám này chiều nào chả ra đây hóng chuyện. Suốt cả buổi nó không nói không rằng, chỉ thỉnh thoảng hú lên. Có giời biết trong đầu nó nghĩ gì. Nhưng lão Bật thì khó chịu ra mặt. Người lớn không ra người lớn, trẻ con không ra trẻ con. Những tiếng hú nửa khôn nửa dại của thằng Nhỡ làm cho lão chột dạ.

- Ông xã cậu sắp về chưa?

- Cũng sắp bác ạ.

- Lần này có vẻ lâu nhỉ?

- Đâu có? Cứ hết ca hết kíp là về mà.

- Mỗi ca là bao nhiêu ngày?

- Hai tuần bác ạ.

- Thế mà tớ tưởng đến cả tháng chưa nhìn thấy mặt cậu ấy.

- Ôi dào. Hai tuần cũng thế. Một tháng cũng thế. Cả năm cả đời có khác gì nhau.

Ngực lão Bật bỗng nhói lên dễ chịu. Nhưng lão lại giả vờ lơ ngơ:

- Cả năm cả đời… là thế nào?

Ả Thắm ngửa cổ cười hơ hơ. Chuyện này thì không thể kể với lão Bật được. Mà có kể thì lão cũng chả hiểu. Không ai hiểu. Chính ả cũng không hiểu được mình. Thật sự là ả chưa từng biết đến cái cảm giác thiếu vắng người đàn ông của đời mình. Ngay từ đêm đầu tiên ăn nằm với chồng, ả đã ngạc nhiên tự hỏi: chỉ có thế thôi à? Không lẽ đây là điều mà tất cả đàn bà trên thế gian này mong muốn và chờ đợi? Không thiêng liêng. Không ngỡ ngàng. Không khoái cảm. Ả chỉ thấy cái hành vi làm tình của thằng chồng ả chẳng khác gì một thứ thủ tục. Thủ tục cuối cùng, để hoàn thành nốt “công đoạn” đưa hai kẻ xa lạ về chung sống với nhau thành đôi thành cặp.

Có lẽ thằng chồng ả cũng có tâm trạng hệt như ả. Xong việc, y nhanh chóng choàng dậy bật đèn. Căn phòng sáng choang. Ả Thắm thấy mình đang nằm ngay đơ ra ở trên giường, hai mắt nheo lại vì chói. Bụng dưới vẫn còn thôn thốn đau. Chồng ả ra hiệu cho ả ngồi dậy. Ả uể oải làm theo lệnh y, chả buồn khoác thứ gì lên người, tồng ngồng, đủng đỉnh ra ngồi ở góc phòng. Còn lại một mình chỗ chiếc giường, thằng chồng ả bắt đầu xáo tung lên tất cả. Bắt đầu một cuộc lục soát, tìm kiếm lạ lùng.

Y bật chiếc đèn bàn, cầm đèn soi đi soi lại dưới gầm giường. Y vắt màn, lật nệm. Y lột tấm ga trải giường, vo tròn ném xuống đất. Lột cả áo gối, lộn trong ra ngoài. Mồ hôi chảy từng giọt trên trán y. Mồ hôi ra nhiều hơn cả lúc y nằm trên bụng vợ. Y không bỏ sót một nếp gấp trên vải. Y nhặt lên từng sợi tóc, phủi đi từng hạt bụi. Tìm bằng mắt không thấy, y áp tai xuống mặt giường. Ả Thắm vừa nhìn những hành vi kỳ quặc của chồng vừa ngáp. Ả chẳng hiểu y tìm gì. Trộm à? Tình địch à? Hay đơn giản chỉ là một con bọ? Hay không phải người, cũng chẳng phải bọ, mà là một bóng ma nào đó ám ảnh y, phá hỏng cuộc ân ái của y?

Nhiều năm trôi qua, y vẫn tiếp tục cuộc thám hiểm như mộng du quanh chiếc giường. Ả Thắm không còn cảm giác đau bụng. Không còn bất cứ cảm giác gì. Thân xác ả trơ lỳ như một con búp bê bằng cao su.

Lão Bật không biết chuyện này. Lão nhìn ả Thắm. Tóc rậm. Má bầu bầu. Cặp môi đầy đặn hé mở. Và đôi cánh tay mát rượi êm ái… Lần đầu tiên lão bắt gặp mình đang công khai ngắm nhìn ả hàng xóm. Ngắm thỏa thích. Lão không sợ ả đi guốc vào bụng mình. Phớt lờ cả thằng Nhỡ ngồi bên. Thằng này nãy giờ im lặng, bất động như khúc gỗ.

Một hôm nào đó, lão sẽ bước qua ngưỡng cửa vào nhà ả. Ả có ngạc nhiên không? Chắc là không. Bao nhiêu buổi chiều ngồi với nhau dưới gốc cây trứng cá, bao nhiêu câu chuyện tào lao trên giời dưới bể. Lão cố che đậy tình cảm thật của mình. Và lão tin ả cũng cố tình che giấu lão. Ả mơn mởn thế kia. Thằng chồng ả thì hai tuần bay ra biển, hai tuần vào bờ lại chìm đắm trong rượu bia của những cuộc nhậu kéo dài bất tận. Bằng ấy năm gần nhau mà lão chưa phạm tội mới là chuyện lạ. Chưa biết chừng ả còn trách: sao bây giờ bác mới đến, bác để em đợi mãi. Ả giang rộng hai tay. Lão cảm động vô chừng. Lão sẽ ngã vào đôi cánh tay mỡ màng ấy. Rồi rúc đầu vào ngực, vào nách ả. âu yếm đặt lên môi ả một nụ hôn. Nụ hôn kéo dài đưa lão bay bổng lên trời như đám mây. Hoặc làm cho lão tan ra thành nước.

Trong lúc hôn, có thể xảy ra sự cố với hàm răng giả. Nhưng lão chả buồn để ý. Thậm chí lão còn thú vị nếu phát hiện ra nó đang nằm gọn trong miệng ả.

Và… Lão sẽ tha tội cho cả thành phố.

Ai gặp lão cũng ân cần niềm nở.

Sẽ không còn kiện cáo.

Tòa án được nghỉ xả hơi thêm hai ngày trong tuần.

- Hú… ú… ú!

Tiếng hú chói tai khiến lão Bật thót người. Lão chưa kịp quay sang thì thằng Nhỡ đã từ trên đống nắp hố ga ngã nhào xuống đất.

- Mày làm sao thế?

Tim đập thình thịch, lão Bật quát to, cốt để tự trấn an.

Đôi mắt thằng Nhẫn vẫn mở to, đờ đẫn. Nó chưa thoát ra khỏi cơn ác mộng. Ngôi biệt thự bên kia đường bốc cháy đùng đùng. Lửa cuồn cuộn chui ra từ những ô cửa. Cái mái ngói có chóp nhọn như nóc nhà thờ từ từ sụm xuống. Đúng lúc ấy, từ trong ngôi nhà bị hủy hoại, một đàn lợn nhung nhúc chạy túa ra sân. Mỗi con lợn cõng trên lưng một đám lửa. Đàn lợn bị thiêu sống kêu ré lên…

Thằng Nhỡ định thần nhìn lại mọi thứ xung quanh. Lão Bật. Ả Thắm. Cây trứng cá. Bức tường. Vườn cây. Ngôi biệt thự. Không. Không có đám cháy nào. Cũng không có những con lợn bị thiêu sống. Chỉ có đàn lợn đói ăn nhà nó đang gào lên trong chuồng.

Nó ú ớ mấy tiếng, lồm cồm bò dậy rồi loạng quạng đi về nhà.

Con mèo đen bên kia đường đã biến mất.

Vệt nắng cuối cùng vừa tắt trên cái chóp nhọn của ngôi biệt thự.

Lão Bật còn ngồi nán lại với ả Thắm thêm lát nữa. Lão liên tục nghiến nghiến hàm răng giả.

Hai người không ai nói với ai câu nào.

Nhân Khuyển

Không thành nhân thì cũng thành… Nhưng mà ngược lại, không ai tin hắn đang là… mà ai cũng nghĩ hắn là người, đủ tứ chi và các cơ quan bộ phận cần thiết, nhưng dù có muốn tranh cãi thế nào thì hắn cũng không phải là cái giống hai chân trong lúc này.

Đầu tiên, thấy những kẻ lạ mặt lai vãng, hắn đã muốn sủa váng lên. Bản năng loài bốn chân thúc giục hắn làm việc đó, nhưng khi nghĩ mình cũng chỉ trong cái lốt loài hai chân, hắn lại kiềm chế được. Hàm răng nhe nhe, mắt gườm gườm, chân choãi làm trụ, và thế là những vị khách lạ mặt kia thấy bộ dạng hắn vô cùng đáng yêu. Họ nghĩ rằng hắn đã không giấu được cảm xúc thành thật của mình, thật hồn nhiên. Như hắn đang tiếp khách một cách nhiệt thành, miệng mở hết cỡ và chân tay luýnh quýnh như gặp được khách quý. Kỳ thực, hắn chỉ muốn xơi ngay một miếng vào bắp chân trắng nõn của quý cô xinh đẹp nhưng quý cô lại kêu lên. Ôi, em không đẹp đến cỡ mà anh cứ nhìn mãi, xúc động quá. Người khác phát ghen tị mất thôi… Và thế là hắn phải bỏ ý định chơi một miếng tương đối vào cái bắp chân mềm ngọt kia. Cô nàng đến giao dịch công việc, còn nhiều dịp đến đây. Hắn vẫn còn cơ hội và cảm giác được đớp một miếng để thị oai vẫn rộn lên, háo hức. Sinh vật cái sẽ phải khóc ré lên, vẫn là một thứ oai phong ngấm ngầm cắn rứt trong lòng hắn

Cả bầy sủa hoăng lên vì mùi lạ, chúng không chịu công nhận hắn là đồng loại vì cái thói khệch khạng, ra điều y như những ông nhân thối. Hắn cũng không muốn nhập bọn đám đồng loại bốn chân kia, nhưng từ mười hai giờ đêm trở đi, bộ dạng hắn chính là một loài bốn chân, đến sáu giờ sáng hắn mới trở về lốt hai chân. Hắn sủa được, cắn được. Y hệt cái đám đang tranh nhau khúc xương ngoài kia. Hắn không thể chịu đựng được ý nghĩ sẽ phải liếm vào khúc xương tởm lợm đó. Hắn tư duy bằng đầu óc loài hai chân cao ngạo, trong cái vỏ của loài bốn chân, cái mặt hắn hếch lên, đúng như kiểu các nhân vẫn làm. Ngạo mạn, ra lối. Lập tức một Đen to tướng trong đàn lừ lừ tiến đến, táp một miếng chí mạng vào sườn hắn để cảnh cáo. Mày nghĩ mày là cái thá gì mà không tham gia vào những trò này, tao sẽ cắn rụng xương sườn mày ra. Sủa đi, cắn đi. Ngoài kia, có một con mèo đang lảng vảng, nếu mày không chén được nó thì cứ chờ đòn hội đồng.

Và hắn buộc phải xông ra, mèo mướp rất đẹp. Suýt nữa thì hắn thốt lên vì đó là con mèo của bạn gái cũ, nhưng cổ họng hắn lục khục những âm tru tréo. Mèo kia không nhận ra hắn đã từng vuốt ve nó, hắn yêu mèo, mẹ hắn ở nhà nuôi đến cả tá, đủ các thể loại. Thấy mèo, hắn cũng muốn vuốt nhẹ cái lưng đương cong lên kia. Nhưng mèo chỉ nghĩ rằng trước mặt nó đơn giản là loài bốn chân, kẻ thù không đội trời chung. Và khi hắn còn lần chần thì mèo đã vả một cú sắc lẹm vào giữa mặt và nhanh chóng biến lên tường rào, mất hút. Bẽ bàng. Trận đòn của lũ bốn chân đang chờ hắn… Hắn điên lên mất, khi hắn bốn chân thì suy nghĩ theo kiểu hai chân và ngược lại. Hắn căm thù đồng loại kia, căm thù Đen to tướng đã chơi hắn một miếng. Đêm hôm sau, nhất định hắn không tha thứ. Hắn đồ sộ và oai phong, không nhất đàn thì cũng không kém kẻ khác là bao, hắn sẽ nhớ việc này…

3

Nàng đến, cái người mà hôm trước hắn đã định xơi một nhát, cảm giác vẫn còn thèm thuồng kiểu bốn chân. Đã định rằng, từ sáu giờ sáng trở đi, hắn nguyên bản là hình dạng hai chân nhưng không phải vì thế mà hoàn toàn chế ngự được. Tám giờ sáng, đã là nhân được hai tiếng, nhưng cảm giác hoang dã không mất đi được là bao, hắn vẫn nuôi ý định từ bữa trước, xơi một miếng vào bắp chân trái hoặc phải. Nhưng khi nàng niềm nở, tươi cười từ xa thì hắn đã cố kìm hãm được. Miệng hắn nhỏ nước dãi và tức thì nàng đưa cho hắn một tấm khăn ướt mềm mại, thơm mát. Nàng không cầm lòng được khi thấy những cử chỉ như vẻ trẻ thơ của hắn. Còn hắn, suýt ho lên vì mùi lạ, loài bốn chân thích mùi thịt hơn.

Một điều tệ hại đang đến dần dần, nàng có vẻ thích hắn, cho dù tiếp xúc với hắn chỉ mang tính xã giao, thủ tục, không phải chỗ quan trọng trong công việc của nàng. Mắt nàng dịu cảm, và mỗi khi hắn gầm gừ, nhẫn nhịn, những mảng da thịt trắng ngần lấp ló, hắn lại run lên. Hắn càng cố điều hòa lốt nhân bên ngoài thì bản năng bốn chân càng trỗi dậy mãnh liệt. Càng kìm nén, lục khục trong trạng thái ấy thì cái mặt hắn lại càng ngây ngô, nàng lại thêm thiện cảm với những chàng khờ dại, đáng yêu.

Không thể tin được, hắn lớ ngớ thì nàng càng yêu cái vẻ mộc mạc chân thành đó, có lẽ nàng đã chán ngấy những gã thông minh quá mức cần thiết, sự hồn nhiên bắt buộc của gã càng thêm hấp dẫn. Hắn vẫn biết hắn không phải nhân nhưng sự thân tình mềm mại, cảm giác như là tình thân của nhân bỗng nhiên xuất hiện. Không chịu đựng sự giày vò hơn được, hắn nhảy bổ vào nhà vệ sinh, ho khạc. Ọe ọe ọe. Thè lưỡi ra. Đỏ lòm, ngáp ngáp, như khi dính phải bả độc. Thốc tháo. Hắn phải chịu đựng hình dung này thêm bao lâu nữa? Tại sao nàng không hiểu rằng hắn đâu phải là nhân, hắn chỉ là… thôi. Làm sao nàng lại yêu quý hắn được chứ. Hắn phải toan tính một cách gì đó để thoát ra khỏi tình trạng này, giống như săn một con mèo hàng xóm, hay đánh bại những kẻ tình địch hung ác để được giao phối với Chích Bông lông vàng suộm. Hắn phải suy nghĩ, phải tìm cách, phải cân nhắc, phải…

4

Đêm. Bè lũ bốn chân tụ họp ở khu vực rộng nhất trong phố. Đen trùm sò, kẻ đã đớp hắn hôm trước vẫn ngạo nghễ. Xung quanh Đen, không kẻ nào có chút thiện cảm cả, những mũi khịt khịt đánh hơi mùi nhân của hắn phảng phất chưa rũ hết. Nhưng hắn có một cái đầu lạnh của nhân, hắn không thể để cho chúng bắt nạt dễ dàng.

- Thằng thối kia, tao vẫn nhớ cái vụ mèo mướp lần trước. Mày làm nhục đồng loại. Đen trợn mắt, hàm răng nhọn gườm gườm, đe dọa.

Hắn cúi đầu. Những lúc thế này, giả vờ là nhân chỉ tổ thêm nghi ngờ, cả bầy sẽ xông vào cắn xé kẻ lạc loài đội lốt. Phải hơn chúng một bậc, chỉ thân xác là của loài bốn chân thôi, suy nghĩ là của giống hai chân.

Hắn lấy hơi trong phổi, nín thở rồi tru một hồi khủng khiếp như loài sói hoang dã. Tiếng tru từ sâu thẳm, chứa chất cả một núi uất ức mưu mô, thật man dại. Như một mũi dao đâm thẳng vào những cái tai đang hếch hếch nghe ngóng. Cả bầy rúm chân, giật mình, vài kẻ nhát gan đã bỏ chạy, nhưng sau một khắc định hình, Đen vẫn chưa từ.

- Có uy lực. Nhưng đêm khuya thế này, mày không muốn bị người ta cắt tai chứ. Tiếng của mày hơi lạ.

Hắn hít sâu, bằng sức lực toàn thân và những mưu mô chỉ loài nhân mới có, đưa một ánh mắt ghê gớm nhìn sang Đen. Ánh mắt dữ tợn, uy hiếp giống như những nhân thối đã từng chế ngự hắn vào ban ngày. Luồng hơi lạnh, vô âm như kim khí va chạm chiếu thẳng vào mõm dài. Chính hắn cũng rùng mình vì không phải cảm giác thực của loài. Đen cố giữ đối kháng, nhưng loài bốn chân không thể mưu diễn bằng loài hai chân. Đen cụp xuống, lẳng lặng. Hắn nén hơi cho giọng thêm trầm hùng.

- Cần có một cuộc phân chia lại thứ hạng, thủ lĩnh phải dũng mãnh nhất, mưu lực nhất. Phải có một cuộc huyết chiến.

Nói xong, hắn hơi run. Hắn không chắc chắn khi xông vào một cuộc cắn xé thực sự, hắn có đủ dũng mãnh của một loài bốn chân hay không. Sức mạnh của hắn, can trường của hắn rơi vào thời điểm ban ngày, còn cuộc chiến về đêm hắn trong lốt bốn chân, nhân yếu ớt. Nhưng phải quyết giấu mình, hắn tự hào giấu được là nhân vào thời điểm quyết định. Đen lại trợn trừng mắt.

- Chấp nhận cuộc đấu. Đêm ngày mai, đúng vào chỗ này, tất cả tập họp để xem cuộc đấu phân ngôi thứ. Ta - Đen, hay gã lạc loài kia sẽ là thủ lĩnh của vùng. Giải tán.

Trống ngực hắn đập thình thịch. Huyết chiến. Huyết chiến. Mõm hắn mở ngoác cho bớt nóng. Run rẩy. Nhưng đã gần sáng, hắn phải về nhà để chuẩn bị cho lốt nhân sáng mai đĩnh đạc, đàng hoàng. Ít nhất là nàng không thể nhận biết.

5

Đã đến lúc phải tỏ thái độ dứt khoát, nàng đến và niềm hứng khởi thêm dạt dào. Đôi tay mang móng son, hắn chúa ghét những màu lòe loẹt, những phụ nữ giản dị hắn sẽ không bao giờ tỏ ra hung dữ hay tìm cách truy đuổi. Những cô váy ngắn đã khối lần bị đuổi, cắn rách váy, một thứ thiên bẩm mà loài hai chân không bao giờ giải thích được.

Nàng đưa cho hắn gói bánh nhỏ. Quà ở quê mới gửi lên, không biết anh có thích không, em tiện cứ mang đến. Hắn ngửi thấy mùi mỡ trong đó. Không cưỡng lại được. Mỡ, thịt, xương là những thứ hắn thích nhất, thịt tươi nữa. Những tảng thịt đỏ rói, ngập chân răng, thịt tươi mới ngọt làm sao.

Hắn nhận gói bánh, cử chỉ gần giống như giật một thứ gì đó, nhưng nàng lại thích điều đó. Nàng cười phá lên vì có thể một ý nghĩ cho rằng hắn ham ăn như con trẻ, không khách khí với những món ngon. Hắn ăn ngốn ngáo, gườm gừ và nàng thì thích thú quan sát. Em chưa nhìn thấy ai ăn ngon lành như anh, hơi lục lâm thảo khấu một chút nhưng bây giờ cái gì họ cũng khảnh tảng lắm, sợ béo, sợ gan, sợ thận, sợ tiểu đường, sợ mỡ máu, vân vân và vân vân, ăn thứ gì cũng nhón nhén. Anh ăn thật ấn tượng.

Và hắn chột dạ, hắn đang trong hình nhân chứ đâu phải là… nhưng  sao cưỡng lại được. Thứ kiểm soát hắn bây giờ đâu phải là nhân, bây giờ hắn thực sự là… thôi. Mà nàng lại càng tò mò, thích hắn, lần này thì rõ ràng rồi, không nghi ngờ gì nữa. Ánh mắt tình như con cái đến kỳ động dục, ướt nhoét, hắn cũng muốn yêu đương và nàng đâu biết hắn là ai. Nếu nàng biết rằng hắn chỉ là… thì nàng sẽ thế nào? Có lẽ nàng sẽ ngất lịm vĩnh viễn và khi ấy, hắn trốn vào đâu được? Vẻ ngoài hùng dũng oai phong, ngực nở, bụng thon, di chuyển nhanh nhẹn, giọng trầm, sang sảng như sói thảo nguyên Mông Cổ làm nàng mê muội. Thì chính là hắn. Đến khi nàng bắt đầu hẹn hò kịch cọt thì hắn hoa mắt, chóng mặt, những chỗ ấy hắn dễ lộ mình vì những trò lố của nhân, biết đâu

Giữa bãi đầy đủ quần hùng: Đen, Vàng, Đốm, Bọ, Tây, Tàu, Tạp lai… Hắn đã nhẩm lại những đòn thế từ trước. Hắn không sợ bầy đàn hoang dã, mà đội quân hợp chủng quốc này cũng không thật đáng sợ lắm. Nhưng đây là cuộc chiến của máu và răng nanh. Hắn sẽ đấu bằng đầu của nhân và thân của... Cuộc đấu giữa người và thú trong một lốt giống nhau. Hắn dùng mũi giầy, cái que, hòn gạch để đối phó với chúng, nhưng trong cuộc đấu này thì không. Hắn chỉ có tứ chi, hàm răng sắc nhọn và ý chí của nhân. Không run nhưng cảm giác đứng giữa bầy bốn chân nhe răng, trợn mắt thì cũng không dễ chịu chút nào.

Phập. Một cú ra đòn bất ngờ, đau nhói. Xông vào nhau, quay đầu để tránh, máu tứa ra lông, xoay nhanh để bập vào mạng sườn bụng cổ họng đối phương. Phập. Một cú vặng nữa, trúng vào bụng dưới của hắn, rách thịt đỏ au. Đau đớn. Hắn thiếu kinh nghiệm về loài, chỉ từng đánh tay vo với nhân. Đòn tới tấp của Đen. Hoa mắt mũi, máu đỏ, lông rụng. Răng nanh móc thịt. Oằn mình. Hắn muốn gục xuống. Nhưng gục xuống hay bỏ chạy thì không phải là nhân nữa, hắn sẽ thành giống bốn chân hoàn toàn. Xương bẩn, chuột chết, cá ươn, cứt tươi tráng miệng. Ọe. Tởm. Hắn gầm lên. Đen đang thắng thế, tìm đòn chí tử hạ gục. Hắn cố gương cương hết sức. Phải tìm chỗ, tìm thế phù hợp, chỉ có cách đó. Cổ họng hay hòn dái là nơi hiểm nhất. Bọn bốn chân thường không chú ý chỗ đấy, muốn tớp đúng hai hòn dái phải thấp xuống tí nữa. Đòn này thì chỉ nhân mới nghĩ ra được…

Hắn cúi thấp xuống, chịu thêm miếng rách thịt đau đớn. Thấp xuống, đúng tầm rồi. Bợp. Một cú nhe răng chính xác tợp gọn, nghiến bấu vào hai hòn dái lõng bõng, lủng lẳng. Tru, uuuuu…. Tiếng kêu xé trời của Đen. Đen quỵ xuống và lao đi như tên bắn. Hắn cũng kịp nhả ra để khỏi bức tử đồng loại. Tiếng tru xé phổi kéo xuống tận bờ sông. Tất cả lũ nhe răng, trợn mắt bỗng chết lặng. Cụp đầu xuống. Phải thêm một đòn nữa cho khuất phục, hồi tru dài đe dọa như bão rền, gườm gườm tất cả đám đứng xung quanh. Không con nào dám bỏ chạy.

- Kẻ nào còn thị phi, nhớ lấy bài học của Đen. Thủ lĩnh.

7

Nàng mời hắn xem kịch và dạo phố nữa. Hắn định từ chối vì sợ lộ cá tính của mình, cả thời điểm chuyển lốt nữa. Hắn không thích trò lố của nhân nhưng khi ở trong lốt người, hắn cũng chẳng có nhiều lựa chọn. Vả lại, đôi mắt nàng ươn ướt, hắn mơ tưởng tới giây phút dính chặt vào Chích Bông lông vàng suộm, ướt át. Hẹn hò với giống cái cơ bản là giống nhau, tuần tự cứ thế. Sau một phút chần chừ hắn quyết định nhận lời.

Nàng đón hắn bằng xe riêng tự lái. Mùi xe Tây khiến hắn muốn nôn ngay tức khắc, cổ họng nhầy nhụa rớt dãi. Sự hoang dã không cho hắn quen được mùi thị thành, hắn sặc sụa không che giấu và khăn ướt mềm lại đưa đến. Anh không quen với mùi xe à, một chốc là ổn thôi, xe êm lắm, hàng nhập ngoại mà, cứ yên tâm nhé. Nàng đưa một ngón tay vuốt vuốt vào gáy hắn, như vỗ về một cậu bé lần đầu hẹn hò với gái già. Người hắn mềm ra, lờ đờ, bò đi xem xiếc.

Hắn ngồi chính giữa, mùi nước hoa, sân khấu, người ngợm ken đặc khiến hắn thè cái lưỡi đỏ mà thở hồng hộc. Đúng lúc ấy, nàng quay sang, thơm nhẹ vào má hắn, mềm mại như cái mũi ướt của Chích Bông cọ vào hắn, nhưng cảm giác lờm lợm vì son môi, phấn sáp dính vào. Khứu giác hắn quá nhạy về mùi…

Ra ngoài, hắn bỗng lặng đi. Chích Bông đang đi dạo với chủ ngay trước mũi hắn, lòng hắn xốn xang, tim hắn rộn ràng và những cơ quan, nội tạng thầm kín lại háo hức mong chờ. Hắn quay lại, chằm chằm. Chích Bông có nhận ra hắn không? Mùi nhân cuối ngày, thêm son phấn, bụi bặm. Chích Bông đâu thấy mùi hoang dã quen thuộc, và làm sao có thể nhận ra hắn trong hình thù này.

Nàng kéo tay hắn đi, rớt dãi hắn chảy ra. Anh thấy người quen à, họ không để ý đâu, đông lắm. Bàn tay mát lạnh của nàng chạm vào, hắn lại lãng đãng không biết đi về hướng nào. Nhưng trong tình thế này hắn phải đi theo nàng, chẳng còn cách nào khác. Nàng muốn đưa hắn đến một nơi khác, lãng mạn và xảo quyệt hơn…

8

 Phân xong thứ hạng, hắn đã là thủ lĩnh và xua tan mối nghi ngờ về thân phận, nhưng hắn cũng không chắc thế. Thủ lĩnh phải can trường, làm gương cho bầy đàn. Một tiền lệ khiến hắn sởn gai ốc. Đốm bước ra trịnh trọng.

- Địa vị được xác lập, thủ lĩnh mới theo truyền thống phải làm một việc mang tính nghi lễ để tỏ tinh thần thượng đẳng hoang dã.

- Nuốt một con chuột sống.

- Tức khắc?

- Ngay bây giờ.

Lờm lợm trong cổ họng khi nghĩ đến mùi chuột, loài vật mà hắn tởm nhất. Nếu ban ngày thì chẳng ngán gì, bản năng loài sẽ giúp hắn làm việc đó dễ dàng nhưng giờ đây hắn là nhân trong lốt thú. Bầy lũ xung quanh, những đôi mắt lộn tròng đen thăm dò, vẫn còn đàn em của Đen đang đợi phục thù, đảo loạn. Nếu không hành động ắt hẳn sẽ có bất trắc xảy ra. Để công nhận thủ lĩnh chính thức, hắn không có cách trì hoãn nghi lễ ghê tởm này.

Một hang chuột gần đấy. Đốm đảo mắt, hai Bọ nhà quê, nhập khẩu từ nông thôn, chuyên nghiệp nghề săn chuột trong đàn lao ra: hít, ủi, đào bới, vỗ, sủa, cắn. Một chốc, chuột nhỏ từ dưới hang phọt ra. Hắn đã thủ thế. Bốp. Một đòn chính xác, chuột nhỏ ngã quay lơ.

Bốn phía nhìn vào hắn, miệng hắn đã chạm vào chuột, lông chuột cọ vào mũi, vào lưỡi, nhờm nhợm cổ họng. Những đôi mắt chăm chú, ngờ vực. Hắn lấy hơi, bắt đầu nghiến vào thân chuột. Mùi hôi xộc lên tận óc, con chuột mềm nhũn, lông xám, những cái chân đang đưa vào trong miệng hắn. Những thứ đó như cử động, ngoe nguẩy, trôi dần vào cuống họng, một vật ươn ướt, rậm rạp lông đang trườn vào cổ họng hắn, chưa một miếng ăn nào kinh tởm đến thế. Hắn nghiến một cú mạnh. Ngắc ặc. Con chuột tắc ứ gần cổ họng bị nuốt ực xuống. Khoang bụng hắn phập phồng chứa con vật ram ráp lông.

- Hoan hô thủ lĩnh.

Hắn gần quỵ xuống, mắt mờ đi. Thủ lĩnh nào cũng phải nuốt chuột tỏ chí khí anh hùng. Và hắn gục hẳn xuống khi bầy đàn tản dần sau cuộc thử nghiệm thủ lĩnh. Mùi chuột chạy loăng quăng khắp cơ quan nội tạng.

Trên một bãi trống vắng khác, hắn đã nôn ra tất cả những món ngon ngọt của nhân, nhưng dù cố gắng thế nào hắn cũng không hề nhìn thấy trong đám thức ăn bầy nhầy, nhão nhụa con chuột bị nuốt sống. Chuột đã vĩnh viễn nằm trong dạ dày hắn…

9

Phiền toái lớn nhất đối với hắn trong vỏ nhân chính là tình cảm của nàng. Hắn đã thầm nhủ rằng sẽ cố giấu kín cái lốt thật của hắn, nhưng từ khi có người đàn bà để ý, hắn dường như đã đánh mất sự kiểm soát.

Vài lần thất bại với những cuộc hò hẹn, nàng có vẻ hơi thất vọng nhưng không từ bỏ ý định. Mỗi lần gặp nàng, hắn vẫn muốn tợp vào cái bắp chân trắng ngần, nhưng hắn sẽ cắn nhẹ nhàng hơn, có lẽ chỉ là cắn yêu với một sinh vật cái. Âu yếm càng nhiều, hắn càng run sợ và lo rằng một lúc nào đấy hắn sẽ không kiểm soát được mình. Hắn kinh sợ nghĩ tới cái ngày nàng biết hắn thật sự là thế nào. Giày vò hằng đêm, hắn luôn phải vào phòng vệ sinh, thè cái lưỡi đỏ thở hồng hộc. Càng sợ hãi thì cảm giác yếu mềm dịu dàng lại càng vụt lên trong lòng hắn. Hay hắn đã yêu nàng, không thể có một thứ tình cảm như thế được, hắn đâu phải là nhân, chỉ là lốt bên ngoài thôi. Tính hoang dã chưa thể phai nhạt, cho dù hắn cố ý dần chối bỏ sự mờ nhạt ấy.

 Khi nàng cười cười nói nói với đàn ông khác, máu trong người hắn như tức ứ lại, hắn muốn tru tiếng của loài sói nhưng không được. Một âm thanh lục khục, đứt quãng, vô vị. Và nàng quyết một hành động mà hắn chưa bao giờ ngờ đến. Nàng đến khu tập thể hoang vắng của hắn, vào đúng thời điểm hắn sắp phải chuyển mình.

Hắn mở cửa. Run sợ và sung sướng ùa vào tâm trí. Hắn run run ở ngưỡng cửa nhìn nàng.

- Em đến thật ư, sao lại đường đột thế này?

Nàng không trả lời, nàng nhìn vào mắt hắn, trên tay nàng là một thứ bánh nhân thịt mỡ.

Hắn ngửi thấy mùi thịt ưa thích và da phấn người nàng. Mùi ngậy của thịt, mùi nồng của phấn hương, quyện vào nhau, hắn phải chọn lựa. Bánh nhân thịt hay mùi hương của nàng? Hắn đứng sững, trời trồng, nhìn vào mắt nàng. Nàng không thể hiểu được ánh mắt nửa nhân, nửa thú, man dại mê muội ấy. Hắn sẽ cắn vào bắp chân nàng như món thịt đỏ tươi hay ôm lấy nàng mà hôn hít yêu thương?

- Em có thể vào nhà được chứ?

Không cần hắn trả lời, nàng bước vào trong, đặt vào tay hắn gói bánh nhân thịt. Mắt hắn tràn những hình đỏ xanh, bay lượn. Bóng của nàng chập chờn, bồng bềnh như Chích Bông, lại giống như con chuột hắn từng nuốt gọn. Nàng là Chích Bông, hay con chuột hôi hám kia, hay không thể nào là hai thứ ấy, nàng là nhân, nhân kiêu kỳ.

- Em muốn ở đây đêm nay…

Hắn rùng mình hơn cả khi phải nuốt chuột hôm trước, chỉ vài phút nữa hắn sẽ thay hình đổi dạng. Hắn vừa muốn ôm hôn nàng, vừa muốn xua đuổi nàng đi xa, cắn rách tướp cái váy yêu kiều. Chân tay hắn co quắp rúm ró, miệng hắn lắp bắp định nói câu gì đó…

10

Đêm đầu tiên làm thủ lĩnh chính thức. Cả bầy quần đông đủ. Đen có mặt nhưng đứng ở góc khuất. Chỉ bằng một thoáng cảm nhận của nhân, hắn có thể đọc ra suy nghĩ của Đen. Một gã lạc loài bỗng nhiên xuất hiện, tự sao gã lại có những đòn thâm thù như vậy. Loài bốn chân không bao giờ tấn công hiểm ác như thế, gã không phải là đồng loại bình thường, gã là ma quái khác thường. Không ai biết gã từ đâu đến, xuất hiện khi nào, mùi của gã khác xa mùi đồng loại…

 Hắn nhìn một lượt bằng con mắt của nhân. Cai quản đám bầy không quá khó, bầy không thể thông minh, tinh quái bằng nhân được, cho dù so với các loài khác, bầy luôn vượt trội. Nhưng bất kỳ khi nào, từ khi hắn xuất hiện, đến khi đánh bại Đen và ngay lúc này, hắn vẫn đọc đâu đây một thứ ám ảnh thầm kín đe dọa. Đó là sự nghi ngờ của đồng loại, đủ ở đây từ Đen, Vàng, Đốm, Bọ, Tây, Tàu, Tạp lai… Bầy đang giấu một mối ngờ ngấm ngầm, một nét thoáng qua nhưng đủ cho hắn thấy được.

- Dâng quà cho thủ lĩnh!

Bầy giãn ra và Chích Bông vàng suộm từ từ xuất hiện. Sự xuất hiện của Chích Bông làm hắn giật mình. Hắn đã thấy Chích Bông ở rạp hát hôm nào, muốn chạy đến nhưng không thể. Hắn đã đau khổ giữa nàng và Chích Bông, hắn phải chọn lựa: hai chân hay bốn chân, sủa hay không sủa, cơm hay cứt. Hắn cũng không nhớ nổi đã thích Chích Bông khi nào, hay từ khi rơi vào cái vòng tuần hoàn ma quỷ này. Chích Bông tiến lại gần hắn, ngửi ngửi mùi lông của hắn, có lẽ vẫn là một thứ mùi lạ không nằm trong bản năng di truyền của loài.

- Giao phối với Chích Bông!

Cảm giác lạnh xương sống. Không thể. Chích Bông chỉ là một sinh vật cái, không phải là nhân yêu thương trong giờ phút này. Hắn yêu Chích Bông là vào ban ngày, trong hình nhân đội lốt. Bây giờ thì ngược lại, hắn mềm nhũn, run sợ. Hắn không thể làm thế với trí não của nhân. Chân hắn dạng thủ thế nhưng không còn oai phong nữa. Hắn đâu là thủ lĩnh bầy đàn khi tâm thế không phải là loài bốn chân, chỉ là cái lốt thôi. Hắn từ từ khuỵu xuống...

00

Cảm giác choáng váng, mê muội, mờ mờ. Xung quanh hắn là những đồng loại hai chân, bốn chân, nàng, Chích Bông, hương hoa thơm ngát và thịt đỏ hôi hổi... Hắn không thể dứt ra khỏi cảm giác ấy, hắn không thể chịu đựng được thêm nữa. Nàng đang ở trong phòng hắn, Chích Bông nằm dưới chân hắn, đồng loại hai chân đang mải uống bia, đồng loại bốn chân sủa ầm ĩ.

- Hãy nói đi, hắn là ai. Nhân hay khuyển/cẩu?

Kền kền chờ đợi

Truyện ngắn của Nguyễn Trí

07:25 | 17/11/2011

Bộ tứ kéo ghế ngồi. Một trong bốn gọi:

- Bà chủ, cho một đĩa luộc, một lít.

- Thêm hai cái bánh đa với một ca trà đá chữa lửa.

Rượu đựng trong ấm nhôm để rót khỏi bị đổ, cắt cổ hơn đổ rượu. Ly đầu tiên một trăm phần trăm cho ngọt, ly kế năm mươi. Bên ngoài trời lất phất mưa, giá lạnh, có tí men vào người, mồi ngon. Đời đẹp làm sao.

Rượu vào lời ra:

- Nghe gì chưa?

- Nói.

- Sáng nay lên mạng đọc mẩu tin tác giả của bức Kền kền chờ đợi tự tử chết rồi.

- Lý do tự tử?

- Mẩu tin cho rằng vì chịu không nổi sự nguyền rủa chửi bới của cộng đồng mạng nên hắn tự tử.

- Cộng đồng mạng bảo sao?

- Họ bảo hắn phi nhân.

- Nói bậy bức Kền kền chờ đợi đã thức tỉnh lương tri loài người hơn cả Phan Thị Kim Phúc của Nick Út, nhân tính quá đi chứ, sao lại gọi là phi nhân?

- Ừ xem xong bức ảnh, chính tao còn muốn bay qua Phi châu đi cứu trợ nhân đạo.

- Thôi, tao lạy mày, uống đi, cầm lâu khó coi quá.

“Ực” , rồi hát, giọng nhừa nhựa “Ai uống rượu ngồi lâu khó coi...”

 Trở lại vấn đề:

- Vậy mà tự tử, chỉ vì chửi, vì phê bình. Tay ký giả này tính hay thật, nhạy cảm ghê gớm, như diễn viên điện ảnh KimSunEi của Hàn Quốc cũng ngoẻo vì bị chửi.

- Tao không tin mấy cái mẩu mày đọc trên mạng, những tay săn ảnh hay làm thời sự cho những vùng nóng trên thế giới, như Cam Ly của Tuổi Trẻ với loạt bài về Afghanistan, loạt bài biểu tình vừa rồi ở Thái Lan, hoặc Nick Út, hoặc tác giả của Kền kền chờ đợi ngoại trừ tài năng, can đảm, họ phải xem câu “nay ở trong thơ nên có thép” là kim chỉ nam, thì mới có thể nhìn đạn bay, lựu đạn nổ mà bình tĩnh giương máy ảnh lên. Họ phải có trái tim bằng thép. Tao nói phải không? Suy ra, hắn ta không chết vì chửi, thực tế chưa có ai chết vì bị chửi. Chỉ có Tào Tử Đan trong Tam Quốc của La Quán Trung, nhưng đó là tiểu thuyết... Tới phiên tao hả, ư, thì uống.

Cất tiếng hát “Em ơi lửa tắt bình khô rượu. Đời vắng em…”

- Mày ngâm hay đọc vậy, ông Vũ Hoàng Chương mà tỉnh dậy chắc đập mày chết quá. Nhưng mà tao nói, nó chết thật rồi.

- Thì tao có cãi đâu. Nhưng chắc chắn không chết vì chửi, vì cái khác, vì gái chẳng hạn.

- Sao lại có gái gú ở đây?

- Tại sao không, thằng phóng viên đi đây, đi đó, Âu, Á, Phi, Mỹ. Ở đâu không có kẻ bán người mua, nhu cầu sống của con người đâu có thiếu được. Mà mấy tay có tiền thường chết vì gái. Không tiền như bọn mình thì chết vì rượu.

- Thôi, dẹp cái chuyện của hai thằng mầy lại đi, nhường chỗ cho diễn đàn mới nè, nghe vụ Tư Thanh chưa?

- Thằng cờ bạc đó có gì mà nói?

- Vấn đề là nó thua sạch rồi.

- Tiền nó nó thua mắc mớ gì đến hòa bình thế giới?

- Bọn mày mới về không biết cái khỉ mẹ gì hết, tiền phúng điếu hai đứa con trai của nó.

- Hả? - Cả bọn nhao lên.

- Sao chết? Con nó sao chết?

- Hai đứa con nó với hai đứa con Minh Tàn đi tập bơi. Bến sông mình tụi mày biết rồi đó, con nít cứ ôm theo cái phao. Phà ra cuốn cả bốn đứa, hai đứa con Minh Tàn cứu được, còn thằng Hùng với thằng Hiếu con Tư Thanh đến tối mới tìm thấy xác.

- Rồi sao nữa, nói nhanh đi. Mày rề rà quá.

- Từ từ tao vô cái đã. Cho nửa lít nữa chị hai. Bà mẹ nó, không hiểu sao cái dân mình bảo chết trôi không cho đem về nhà. Hai đứa nhỏ để lót chiếu nằm trên bến với mấy cây đèn cầy thảm không kể xiết. Kẻ qua người lại. Thằng Trung Con đặt cái thùng trên bến, tiền chui kẽ lọt vô thùng được cũng khơ khớ. Hội Bảo Thọ cho hai cổ áo. Xe cải tiến của Dũng Phân đưa đi. Đù má bọn tao lục đục xách cuốc xẻng xuống đào huyệt. Vợ Tư Thanh đang cúng xin thổ địa thì thằng Lộc xoăn ra la lối um sùm không cho đào.

- Sao vậy? Sao không cho, vô lý à, gặp tao tao đập chết mẹ.

- Mày hở cái là đòi đập. Đụng Lộc xoăn đâu dễ mày, nó có cái mác bộ đội phục viên, với lại nó đang coi nghĩa địa, lý ra muốn đào phải nói nó một tiếng.

- Nói cái con tườu, trông coi nghĩa địa mà cũng bày đặt cửa quyền. Rồi sao?

- Thằng Trung Con xách can rượu vuốt ve nó. Bọn mày không thấy cái cảnh ruồi bu trên đĩa Tam Sên như đậu đen, thằng Lộc lấy rượu rửa sơ qua rồi nhai ngồm ngoàm. Nhìn nó tự nhiên tao nhớ tới bức Kền kền chờ đợi.

- Sao lại ví von kền kền vào đây? Lãng xẹt.

- Không kền kền mà nó điềm nhiên uống rượu trước cái chết của con cháu nó à?

- Khỏi hỏi. Tiếp đi.

- Đám ma xong, vợ Tư Thanh nằm như người chết, hai đứa con gái thay phiên nhau vừa khóc vừa quạt, Tư Thanh uống rượu giải sầu. Xã cho được hai bao gạo với ít tiền. Con ma bài lôi Tư Thanh xuống đò qua sông thua sạch nhách. Nửa đêm về vác thêm bao gạo cũng thua luôn. Sáng, vợ Tư Thanh thức dậy tưởng ăn trộm vô vác gạo đang ngồi than nghèo còn gặp mạt. Lúc vợ chồng Minh Đen về mới hay Tư Thanh thua bạc.

- Thua sạch à?

- Sạch, đã vậy còn mượn thêm tiền của vợ chồng Minh Đen.

- Nó mượn được của Minh Đen cũng hay.

- Là Minh Đen tưởng Tư Thanh còn tiền phúng điếu ở nhà, muốn lột cho sạch. Đù má một lũ kền kền.

- Thôi chửi cái gì, kể tiếp đi.

- Thiên hạ bến phà chửi tụi nó gấp một triệu lần tao. Tư Thanh trốn biệt. Tới ngày mở cửa mả, Minh Tàn với Trung Con lại ra tay.

- Trung Con thì giàu có rồi, còn Minh Tàn có cái củ gì mà nhúng tay vô sâu vậy?

- Thì lý ra là phải bốn mạng ra đi. Minh Tàn không trách nhiệm thì nó là kền kền à? Bà mẹ nó bọn tao đứa vác cây mía, đứa xách con gà, đứa xách xôi chè, vòng, bạc đi theo thằng thầy tụng.

- Thầy mà kêu bằng thằng mậy?

- Mày mà chứng kiến thì cũng lộn ruột giống tao. Để tao kể cho mà nghe. Thầy mặc áo nâu tay gõ mõ, vừa tụng vừa lịnh cho tụi tao xách cây mía kéo con gà đi quanh mả ba vòng. Lý ra là mua con gà giò nhưng chợ không có gà giò nên Minh Tàn mua con gà công nghiệp hai ký lô. Thầy vừa tụng vừa biểu “lấy cho cái bịch”, tao chạy đi kiếm cái bịch nilon, thầy phán “đục cái lỗ”. Tao tưởng thầy làm gì, ai ngờ thầy bắt con gà bỏ vô bịch, cái lỗ là để con gà không bị ngộp. Xong lễ thầy đòi tiền tụng một triệu ba rồi xách luôn con gà mang về. Bà mẹ nó, thằng chớ thầy cái gì. Mà thôi, uống đi. Ủa sao kêu thêm nửa lít mà lâu quá bà chủ?

- Có ngay có ngay... chờ chút.

- Lẹ lẹ đi. Chờ riết bọn tui hóa thành kền kền bây giờ.

Bà chủ quán nhướng mắt:

- Cái gì kền kền? Làm gì có mồi nhậu kền kền mà kêu?

Bộ tứ cười ha ha ha.

Biệt thự xưa

Ai thì cũng đang làm việc. Nhưng nghề luật lại càng làm việc. Thời gian với họ là vàng. Lời nói của họ là ngọc. Chẳng ai nhả ngọc phun châu cho không bao giờ. Có người đến gặp một luật sư và hỏi, có phải ông là luật sư hạng nhất, có thể cãi cho kẻ giết người thành ra không giết? Đúng. Có phải ông thường đòi một nghìn đô la thù lao tư vấn cho ba câu hỏi? Đúng, ông nói nhanh lên, câu hỏi thứ ba là gì?

Tiền. Đúng rồi. Ai cũng cần tiền. Người làm luật lại càng cần tiền. Cái máy hái tiền trong ông vẫn luôn vận hành. Thường xuyên. Miệt mài. Văn ôn võ luyện, luật thì phải xào nấu hàng ngày. Luật Sư đang tiếp một kẻ đến trả ơn. Một đại gia mới từ miền Trung ra làm công dân thủ đô. Gã trèo lên một cái xe hơi, nghe nói ở xứ này cái xe xa xỉ của gã mới là cái thứ ba. Xe ta băng qua muôn núi ngàn sông. Gã mới băng qua một đường phố ở trung tâm. Dạo mới biết lái, từ miền Trung ra, gã chỉ dám lái đến cách trung tâm Bờ Hồ mười cây số, gửi xe ở đấy rồi đi tắc xi vào. Khi nào xong việc thì quay ra, lấy xe, bon bon theo đường trở về quê mẹ. Nghe nói rất nhiều lái xe Việt Nam được bầu là điển hình tiên tiến và nêu gương học tập trên toàn thế giới. Ở Âu Mỹ, nếu có tay lái xe chuyên nghiệp nào huênh hoang khoác lác, chủ hãng lập tức gửi gã sang Việt Nam kiểm tra lại tay nghề. Khóc. Bó tay. Xin chừa, từ nay khiêm tốn dịu dàng. Gã thì không dám khoác lác. Nhưng tay nghề thử thách tuyến đường miền Trung nhiều lần. Bây giờ thành công dân thủ đô, gã cũng quen dần với cảnh người nhung nhúc trên đường như ruồi. Mật ít ruồi nhiều. Nhung nhúc như chuột. Mèo ít chuột nhiều. Chen lấn như ngợm. Người ít ngợm nhiều. Nhiều lúc đường mình mình đi, đúng luật, nhưng cả chùm xe máy xích lô đằng trước cứ dềnh dàng không nhường đường. Gã chỉ muốn xúc một cái dăm bảy cái xe máy. Dấn ga một cái là xong. Sẵn sàng đền. Một mạng người thời nay đền đúng giá chỉ có một nghìn đô, nhiều thì nghìn rưởi. Đấy là phải biết làm luật, không để gia quyến khổ nạn hét giá. Buổi sáng ấy, gã đã ngồi vào ghế sau bên phải, đúng chỗ của ông chủ, thì chợt nứng. Nứng cái cảm khoái tốc độ, lại là tốc độ ở nơi nhung nhúc người xe. Thích nhìn ruồi bọ đậu chi chít xung quanh xe hơi. Thích chơi trò mèo vờn chuột với những chùm xe máy xe lam trước mặt. Thích cái ý nghĩ mình muốn xúc chúng nó lúc nào cũng được. Như lấy xẻng xúc một cái hất sang bên cho quang đãng. Thế là gã đổi chỗ cho lái xe. Gã cầm lái. Lái xe ngồi ghế phụ bên phải. Lúc ấy trước mặt không có một chùm xe máy. Chỉ có một cái. Một thằng sinh viên nhà quê. Vắng người thì hơi đãng trí. Lái xe thường chết chỗ đường vắng. Vận động viên bơi lội thường chết vì nước. Gã thấy vắng thì chủ quan. Gã tăng tốc và tính sai một li. Thằng sinh viên bị quệt nhẹ, văng lên nóc capô, cả thân hình nó đập vào tấm kính trước mặt, rồi nó bật ngược trở lại, văng xuống đường, nằm ngay trước mũi xe. Như trong phim Mỹ.

Thực ra lúc ấy thằng sinh viên mới chỉ bị gẫy chân. Nó rơi xuống đúng vào vị trí thân người nó lọt dưới gầm xe, cái đầu nằm ngay trước bánh xe bên phải. Chỉ cách mấy li. Người hai bên đường gào lên lùi lại lùi lại. Gã nghe loáng thoáng tiếng người nhắc, đầu nó trước bánh xe đấy, lùi lại. Gã nghĩ rất nhanh. Tình trạng thằng này tệ lắm rồi. Nó mà sống thì phải nuôi nó cả đời. Ai lái xe cũng biết nạn nhân cụt què thì không chỉ đền một lần. Một thằng bé tám tuổi chạy cắt ngang đường cái. Đâm phải nó thì cả làng đổ ra. Đây là lao động chính của gia đình. Lao động chính giá đền bù phải khác trẻ đang tuổi ăn tuổi chơi. Thuốc thang chạy chữa. Sau này thỉnh thoảng gia đình nó lại lên, em gái nó cần tiền đi học, em trai nó bệnh hiểm nghèo mà nó không thể lao động kiếm tiền để giúp. Mỗi lần xin dăm bảy trăm, đôi ba triệu. Thà rằng ngày ấy đâm nó chết luôn, đền một cục, không đến nỗi chung thân phiền phức như thế này.

Ai lái xe mà chẳng biết điều ấy. Như một tia chớp lóe sáng trong đầu. Lùi lùi lùi. Nhiều người hét. Đứng yên đứng yên đứng yên. Nhốn nháo. Không đứng yên cũng không lùi. Thà rằng đền một cục. Gã làm như không hiểu ý. Gã nhấn ga lên một tí. Rốp một cái. Bánh phải hơi nảy lên. Lùi lùi lùi. Lùi à, thì lùi. Gã lùi xe lại, một lần nữa nghiến qua cái vật rắn kia, giờ đã bẹp. Một tiến một lùi, đảm bảo chết hẳn.

Gã và tay lái xe mở cửa bỏ chạy. Trước hết phải thoát khỏi cơn thịnh nộ của dân chúng bên đường. Có nhiều lái xe đã bị đòn hội chợ chết ngay tại chỗ. Trốn khỏi hiện trường cái đã, tính sau.

Thoát đến một hiệu cà phê. Gã gọi cốc rượu mạnh. Bấy giờ cả hai thầy trò mới run. Nhưng gã tĩnh trí nhanh hơn. Vợ con mày thế nào? Gã hất hàm hỏi. Dạ em một vợ hai con. Thế này, tao sẽ nhờ luật sư, vợ mày tao chăm, con mày tao nuôi, cho đến tuổi vào đại học. Hôm nay mày lái chứ không phải tao. Mày ở ngoài lương tháng chỉ đủ nuôi bản thân và một đứa con. Tao ở ngoài thu nhập đủ nuôi cả nhà mày mười lăm năm nữa. Tao nhờ luật sư, nhờ quản giáo, mày đi tù chỉ như nghỉ mát.

Kể ra tính toán sơ sơ thì vụ này gã lõm nặng. Đền cho gia đình nạn nhân hai nghìn đô. Nuôi cả nhà lái xe mười lăm năm. Tiền luật sư và quà cáp cho quản giáo trại giam. Quản giáo giơ cao đánh sẽ, phân công cho lái xe đi làm việc nhẹ, thậm chí giúp việc văn phòng. Nhưng nghĩ cho cùng, gã thấy thế dễ chịu hơn để cho nạn nhân lê lết sống, gia đình nạn nhân thường xuyên quấy nhiễu.

Nhưng gã không tốn tiền cho thầy cãi. Gã gặp được Luật Sư. Ông thấy cái vụ này li kỳ. Hấp dẫn. Ông cố vấn cho gã hợp lý hóa chuyện đánh tráo người. Luật pháp làm ra để cho người ta tận dụng kẽ hở. Luật sư là người giúp cho người ta tìm ra kẽ hở. Ông Luật Sư giúp gã mà không nhận thù lao. Tôi thương anh trong cảnh éo le. Người như anh mỗi năm đóng thuế hàng trăm triệu cho dân. Người như thằng bé nạn nhân kia thì hàng năm không đóng thuế được đồng nào. Ai có ích cho xã hội hơn ai? Tôi giúp anh thôi.

Thực sự thì ông ngửi ra ở đại gia này mùi giàu. Tiền vàng chảy vào nhà như suối. Giữ quan hệ lâu dài với gã không đi đâu mà thiệt. Nghề của ông, ai cũng biết câu chuyện như một tiếu lâm nghề nghiệp. Một người bệnh cần thay tim. Bác sĩ cho ông ta ba khả năng lựa chọn. Có ba quả tim. Thứ nhất là tim của một lực sĩ cử tạ bị tai nạn trong lúc tập luyện. Thứ hai là tim của một chàng thủy thủ tuổi hai mươi. Thứ ba là tim của một luật sư đã hành nghề ba chục năm. Ngay lập tức bệnh nhân nói luôn, tôi chọn quả tim của luật sư. Vì sao? Vì chắc chắn đó là quả tim không hề sử dụng, còn nguyên như mới.

 2

Luật Sư còn đồng cảm với gã nhà giàu miền Trung ở chỗ thích tốc độ. Thích phương tiện giao thông. Cứ nhảy lên một cái xe là Luật Sư thấy đời vi vi vu vu. Thêm bao nhiêu là hứng khởi. Nhiều lúc tự lấy làm lạ, sao mình vẫn ngồi yên mà mọi thứ xung quanh cứ trôi ngược lại. Sao mình chỉ cần ngồi yên mà khoảng cách giữa điểm đi và đến cứ rút ngắn lại. Vút một cái là đến. Vèo một cái là đi. Con người có nhiều phát minh. Nhưng phát minh ra phương tiện giao thông là điều kỳ diệu nhất. Chắc là thế.

Mới niên thiếu đã thích xe. Thời bao cấp khó khăn chú đã được bố mẹ mua cho chiếc xe đạp Favôrit. Đám bạn cùng lớp lúc ấy phần lớn đến trường còn phải đi bộ. Ba mươi tám đứa đi bộ. Đứa nào gia đình cán bộ trung cấp khá khẩm lắm mới có xe đạp Thống Nhất, hơn tí nữa thì xe Phượng Hoàng của Trung Quốc. Mười đứa có xe Thống Nhất, Phượng Hoàng. Chỉ hai đứa có xe Favôrit Tiệp Khắc tức là nước Séc bây giờ. Đứa Favôrit kia là con một nhà phe phẩy buôn bán bị cả xã hội kỳ thị. Buôn bán là con đường gần nhất đến với chủ nghĩa tư bản thối nát trong khi cả đất nước đồng lòng xây dựng chủ nghĩa xã hội. Riêng chú có xe vì đơn giản gia đình chú là víp. Mọi người tem phiếu xếp hàng thì bố chú có chế độ mua hàng ở Vân Hồ, về sau tiến lên Tôn Đản. Tôn Đản là chợ vua quan/ Vân Hồ là chợ trung gian nịnh thần/ Đồng Xuân là chợ thương nhân/ Vỉa hè là chợ nhân dân anh hùng. Có khi ngay chính những người chắp vần mấy câu ấy, một khi được ông cốp ông víp đến thăm nhà đầu xuân hoặc được các ông vời lên gặp trực tiếp thì đều run rẩy cảm động quên hết cả những điều cần nói. Từ bé chú đã cảm nhận những ánh mắt thèm thuồng khi thấy một chú nhóc phóng xe Favôrit xe Mifa lướt qua. Người mê cái gì thường có thú lên đời cái ấy. Kể cả mê chức mê tiền mê gái gú. Mê xe lên đời xe. Chỉ ít năm sau chú đã đổi sang xe Pơgiô tư bản, màu côban xanh biếc, màu đỏ hoặc lơ. Đẹp giai đi bộ không bằng mặt rỗ đi lơ. Đằng này đẹp giai con nhà giàu hẳn hoi, mặt hoa da phấn hẳn hoi. Nhưng cuộc chạy đua xe đạp chỉ dừng lại ở chiếc Pơgiô đỏ. Ngay sau đấy chú chuyển sang Pơgiô cá vàng. Không còn là xe đạp nữa. Lần này là xe có động cơ. Một yêu anh có Senkô/ Hai yêu anh có Pơgiô cá vàng. Hai tiêu chuẩn để chọn người yêu lý tưởng thời ấy, cái đồng hồ Senko và cái xe máy màu cá vàng. Không phải cô gái nào cũng may mắn được gửi thân vào cái nhà hiếm hoi như vậy.

Rồi chú tiếp tục tiến lên với những cuộc đổi sang xe máy tay ga Pơgiô 102, 103, những cái bình bịch máy cụp máy xòe. Từ bình bịch tiến lên xe máy Honda 50. Rồi chú sắm cái Vespa cũ. Cả Hà Nội chỉ có dăm bảy cái Vespa. Hiệu sửa xe đạp còn loay hoay chưa biết cách mó tay vào. Người nào đi thì tự xoay trần ra mà sửa. Cái khu vườn trong biệt thự của chú trở thành xưởng sửa chữa. Bóc vỏ ra, lột yếm ra, đè dí nó xuống. Dầu mỡ lem nhem. Phụ tùng vứt tung tóe. Cứ thế mày mò mà sửa được. Hội xe Vespa tìm đến nhau trao đổi kinh nghiệm, tán tụng cho thỏa thích. Rủ nhau đi dã ngoại bằng Vespa. Tập hợp được năm chú. Năm con xe. Đều là xe cũ, lúc ấy bói đâu ra xe mới. Vi vu một vòng quanh Bờ Hồ. Khực một cái chết máy. Trước bách hóa tổng hợp Tràng Tiền, chỗ Tràng Tiền plaza bây giờ. Quý cô ngồi sau xuống xe, hợp sức đẩy cái xe với chú chạy đến vườn hoa Indira Gandhi. Máy nổ phành phành. Quý cô trèo lên ngồi sau chú. Xe chạy được đến kem Bốn Mùa lại khực một cái. Quý cô lại xuống cong đít đẩy. Cứ thế.

Thế mà năm chú Vespa dung dăng dung dẻ rủ nhau xuống tận Hải Phòng tìm hàng tàu biển mới đánh về. Mỗi cậu một cô ngồi sau. Thỉnh thoảng có cậu máy ngon, vọt lên trước, quay lại cười đắc thắng. Đi được hơn chục cây số thì khực. Cậu xuống vật con xe ra giở phụ tùng ra. Mấy cậu kia lướt qua cười, cứ chữa đi nhé. Hẹn gặp lại ở Hải Phòng. Cậu nọ chữa xong lên xe phóng tiếp, đi được một đoạn, lại thấy một con xe dựng bên đường, đến lượt chú đang nằm bò ra mà chữa. Đi trước đi, chú hét theo. Cứ thế. Nhìn thấy nhau và chào nhau từ dưới gầm xe. Cứ thế. Rồi cũng đến được Hải Phòng. Mua được một số phụ tùng hiếm. Đảm bảo từ nay ít phải nằm trên mặt đường mà chào nhau.

Nhưng rồi chú đã có lần phải quăng mình xuống mặt đường. Dân xe máy ai mà không từng quăng mình xuống mặt đường. Sướt mày sướt mặt. Ê ẩm xương cốt. Sẹo đầu sẹo cổ. Nhưng không phải ai cũng làm một cú hạ độ cao kết thúc bằng di chứng suốt đời. Cái xe của chú lúc này đã là loại phân khối lớn, giá tiền bằng nửa cái nhà. Đúng là ngồi trên một cái nhà di động. Người nghèo có cái lối so sánh của riêng họ: anh ta cưỡi trên mười cái nhà tình nghĩa mà đi. Học bổng toàn phần năm năm cho một sinh viên. Thì chú cũng đang là sinh viên đây. Lao vun vút vun vút. Laaaaaaaao. Một bà nhà quê chạy qua đường. Nhắm tịt mắt. Đúng theo kiểu đà điểu bị sư tử đuổi, chạy mãi không nổi, bèn rúc đầu vào cát. Không nhìn nữa. Tao không nhìn thấy mày tức là mày không tồn tại. Chìa cái phao câu ra ngoài cho sư tử xông đến cắn xé. Bà nhà quê nhắm mắt chạy. Sợ lắm. Mở mắt thì không dám chạy qua đường đâu. Bà nhắm mắt, còn chú trợn tròn mắt. Tránh sang trái sẽ đâm đầu chiếc xe tải đang sầm sầm lao đến. Giữ đúng hướng thì sẽ đâm bà già. Chú chọn cách đâm bà già. Đââââââââm. Bà già bay vút lên. Rơi xuống lăn tròn như cuốn chiếu trên mặt đường. Gã xe tải thấy tai nạn hoảng quá chạy mất hút. Đường vắng. Chú lồm cồm bò dậy nhặt cái xe. Giờ mới thấy là chân trái không nhấc lên nổi. Nó thõng thượt trong ống quần. Thôi rồi. Gẫy xương. Hình như xương lục cục đâm xuyên ra ngoài da. Bà già nhà quê lăn mấy vòng thành thạo, định đứng dậy tru tréo bắt đền. Nhưng bà kịp ngậm mồm. Thằng xe máy ngồi bệt bên đường, không đứng dậy nổi, trông mặt như tử thi. Nó chết bây giờ thì mình đi tù. Bà nghĩ. Chạy. Bà nghĩ. Thế là chạy. Tăng tốc chạy nhanh hơn cả cú lao qua đường lúc nãy. Bà kia. Thằng xe máy gọi ở đằng sau. Nghe như tiếng oan hồn. Càng chạy.

Thực ra chú chỉ gọi bà già nhờ kêu cứu, gọi người ra giúp đưa đi bệnh viện. Đường vắng. Ngồi đến hơn mười phút không một người một xe chạy qua. Sức trai. Tự lực tự cường. Chú lê lết một chân nhảy lò cò đến dựng cái xe máy dậy. Nghiến răng chịu đau. Lục cục một lúc khởi động lại được xe. Phóng đi bằng một chân lành. May mà xe máy tay ga, không cần đến cái chân gẫy để đạp phanh. Phóng được đến một cái bệnh viện huyện cách đấy gần hai chục cây số. Đến nơi mới xỉu xuống vì chịu đau quá lâu.

Trong những ngày đau đớn, chú nhớ chuyện người ta kể về nghề luật sư. Chú đang học luật thời ta. Bố chú là luật sư thời Tây. Ông được Tây nuôi nấng đào tạo, nhưng ông theo ta đánh Tây. Nghề nào có chuyện nghề ấy. Kể rằng một bác sĩ và một luật sư cùng lái xe hơi, quệt phải nhau trên một con đường quê vắng vẻ. Cả hai cùng ra khỏi xe, xem xét xe rồi xem xét người. Thở phào. Không có gì trầm trọng. Bèn cùng ngồi xuống bên một gốc cây nghỉ ngơi trấn tĩnh. Luật sư rút ra một chai rượu nhỏ mời bác sĩ. Bác sĩ uống nửa chai rồi chuyển cho luật sư. Nhưng luật sư không uống. Kìa, sao ông không uống? Bác sĩ hỏi. Luật sư điềm nhiên trả lời, có chứ, nhưng tôi sẽ uống sau khi cảnh sát đến kiểm tra hiện trường.

Xem ra thế gian này, ai cũng thua mấy ông luật sư. Chú sinh viên luật sau khi được chữa trị khỏi cái chân, di chứng là chú bị thọt. Nối gân và dây chằng bị hụt mất thế nào đó. May mà chưa phải cưa chân. Chú đi tập tễnh. Chân tươi chân héo. Chân chấm chân phẩy. Nếu chấp nhận vết chân tròn trên cát thì dáng đi đỡ xô lệch một bên hơn. Nhưng tuổi trẻ ai chịu chống can chống gậy, cũng như tuổi trẻ cận thị vài điôp mấy ai chịu đeo kính. Chú chấp nhận chấm phẩy. Đẹp giai đi bộ không bằng mặt rỗ đi lơ/ không bằng đù đờ đi cúp/ không bằng anh cụt ngồi xe hơi. Thọt chân thì hình như chú tinh ranh hơn sâu cay hơn. Quả ổi sâu ngọt hơn quả ổi thường. Hình như con người chú sau hai chục năm ở đời lúc này mới huy động được toàn bộ trí tuệ, mài sắc bản lĩnh, hứa hẹn vươn tới đỉnh cao. Chú trở nên nói năng lưu loát, một kỹ năng thiết yếu của nghề. Tác phong đĩnh đạc tự tin, một kỹ năng khác. Ngay cả khi chưa chắc chắn về một điều gì thì vẫn phải nói năng trôi chảy và tự tin. Thái độ ấy tác phong ấy sẽ làm cho người nghe bị khống chế về thần kinh. Bị bóp nghẹt về tâm lý. Bị thao túng về cảm xúc. Có thể mãi sau khi về đến nhà họ mới nhận ra rằng mình đã bị thuyết phục bằng một điều ngụy biện.

Ngay giữa đồng nghiệp với nhau, anh cũng nổi danh là người hoạt khẩu lợi khẩu ác khẩu. Một bà luật sư mon men lại gần anh: Chính này. Chính là tên anh, nhưng gọi tên bằng một chữ như thế phải là suồng sã thân mật lắm. Này, chị nghe người ta bảo rằng trong vụ ấy em ra giá năm mươi phần trăm. Anh trợn mắt lên: Nếu chị là bạn tôi, chị phải nhét cứt vào mồm nó chứ. Sao chị lại để cho nó nói như vậy. Chị lại a dua vào hùa với chúng nó à. Bà kia hoảng lên: Không không, đây là chúng nó nói, chị chỉ nhắc lại. Anh khô khốc: Chị nhắc lại chứng tỏ chị thích. Rồi anh nguẩy phao câu bỏ đi.

Chị nhắc lại chứng tỏ chị thích. Đúng rồi. Nghe nói rằng. Người ta nói rằng. Về mặt cấu trúc câu thì đây là loại câu ẩn nghĩa: ai nói đâu không biết, chính là tôi nói. Về mặt tâm lý thì cũng hàm nghĩa là tôi nói, tôi ngại thú thật, tôi đổ cho người khác nói. It is said. People said. Thực ra là tôi nói.

Từ đấy trong môi trường của anh, người ta có khái niệm chân chính. Ai đó thề thốt tôi là người chân chính thì bị mọi người giễu. Chân chính à. Nhưng mà Chính thọt chân. Chân chính đấy.

Xu hướng tất yếu của những người mê phương tiện giao thông là sở hữu xe hơi. Xe đạp rồi, xe máy rồi, bây giờ phải lên xe hơi. Tương lai gần có thể du thuyền và máy bay riêng. Hoàn toàn trong tầm tay. Thế gian này còn nhiều tranh tụng, kiện cáo, tước đoạt và giết chóc. Đủ để nuôi cả một lực lượng hàng trăm triệu luật sư. Sống khỏe, sống tốt, sống giàu sang. Anh tâm đắc với câu vị luật sư trong phim Chỉ có sự thật mà thôi (Nothing but the Truth) của đạo diễn Rod Lurie. Cô nhà báo bị tù nói với luật sư của mình, ông phải bảo vệ nguyên tắc. Luật sư điềm nhiên, tôi không bảo vệ nguyên tắc, tôi chỉ bảo vệ thân chủ. Chí lý. Nguyên tắc thì vứt ngay vào sọt rác, luật sư chỉ bảo vệ thân chủ mà thôi, bất kể thân chủ đúng sai thế nào.

3

Bố anh là ông luật sư theo ta đánh Tây. Hòa bình lập lại năm 1954, gia đình ông theo đoàn quân chiến thắng về tiếp quản thủ đô. Gia đình được phân tòa biệt thự kiến trúc kiểu Pháp, vốn là của một ông bác sĩ nay đã di tản cả gia đình sang Pháp. Biệt thự có một khu vườn bao quanh. Mấy cây xà cừ mấy cây sấu. Cổ thụ làm cho khu vườn rợp mát quanh năm.

Tuổi thơ của anh, rất nhiều khi không cần ra ngoài đường, chỉ tha thẩn trong khu vườn đã lấy làm đủ. Chỉ khu vườn đã đủ một cõi. Những hốc cây rêu phủ âm u. Những tầng lá làm cho mặt đất phập phồng dưới chân như cất giữ những bí ẩn bên dưới. Chú bé ít nói. Cứ im thin thít vào ra khu vườn. Lạ, chẳng bù cho sau này sinh viên liến thoắng. Chẳng bù cho sau này hành nghề cao đàm khoát luận hùng biện. Hùng biện và ngụy biện, giữa chúng là một ranh giới mong manh. Chú bé khi ấy chỉ thích những đám ma. Ban đầu nó bắt được một con dế. Cho vào hộp diêm. Để trên bệ cái lò sưởi kiểu Tây trong phòng khách. Thỉnh thoảng bỏ vào mấy ngọn cỏ non cho con dế nhấm. Được mấy ngày thì con dế chết. Con dế chết là sự giải thoát cho cả bố mẹ chú. Đêm nào họ cũng phải giật mình tỉnh dậy lục đục vào ra. Từ trong phòng ngủ họ vẫn nghe tiếng dế gáy rất rõ. Bỏ cái bao diêm ra ngoài hiên vẫn nghe thấy tiếng gáy. Cuối cùng nó chết. Nhẹ người. Đến tận bây giờ Luật Sư vẫn nghi ngờ bố mẹ mình đã giết con dế. Thủ phạm thật tinh vi. Có thể vì thủ phạm cũng là người hành nghề luật. Sự ngờ vực càng làm cho luật sư thán phục bố mình. Đấy là một tấm gương. Gây ra chuyện nhưng vấn đề là không để lại bằng chứng và nhân chứng. Nghi ngờ thì cứ việc. Pháp luật không sờ đến sự nghi ngờ.

Con dế chết. Tiếc thì có tiếc. Nhưng thực sự là thằng bé cũng vui. Nó sẽ được làm đám ma cho con dế. Nó cho con dế nằm trong hộp diêm. Quan tài của dế. Bỏ thêm vào đấy mấy ngọn cỏ để làm thức ăn đi đường xuống với diêm vương. Dùng bút màu vẽ lên quan tài một bộ quần áo, một cái mũ, một đôi giày. Nó đào một cái hố, bỏ quan tài dế xuống đấy, rồi lấp đất, đắp thành mộ. Cắm một que hương lên mộ. Miệng nó bắt chước tiếng kèn đám ma có lần nghe được. Ò e í e òòòòòò. Nó thích cái nỉ non thống thiết của kèn đám ma. Cũng như sau này sang thời đổi mới, chú mê tiếng nhạc chầu văn lên đồng, một thứ nhạc rốc kích động lôi kéo người ta lung lay lúc lắc co giật theo. Và thích vì sự ma mị. Thằng bé không vấn vương gì với con dế đã nằm dưới đất. Nó mê đám ma.

Sau con dế, đến một con chó bằng thủy tinh. Con chó vẫn đặt trên mặt bàn của bố. Vướng víu thế nào đấy, nó đổ vật sang bên, gẫy cổ. Ông bố bảo để lúc nào đó tìm keo dính, gắn lại. Nó xin con chó và cái đầu, lẳng lặng mang đi. Ra vườn. Đào hố. Chôn cả đầu cả chó. Cắm một que hương. Ò e í e òòòòòò.

Một buổi nó đang ò e í e òòòòòò thì có một chú bộ đội bước vào vườn. Cháu làm gì đấy? Chú hỏi. Cháu làm đám ma cho con cá. Làm đám ma cho con cá à? Chú bộ đội hỏi lại. Chú tiến lại gần nhìn xuống hố. Đúng là một con cá vàng mới chết. Chú bộ đội cầm lấy nén hương, đánh diêm châm lửa, rồi cắm lên mộ. Thằng bé vẫn ò e í e ò. Chú bộ đội bế nó lên, thơm vào má nó, rồi quay người đi ra cổng.

Thằng bé càng ngày càng nghiện đám ma. Nó có thể nhặt mấy con tép trong mớ tép mẹ mua về để trong bếp, mang ra vườn làm đám ma. Có khi là con cá lành canh mài mại bằng ngón tay. Có khi là đống ruột cá không ăn được, mẹ định bỏ vào sọt rác. Tất cả đều được tổ chức thành một lễ tang. Chú bộ đội lại đến. Cháu làm đám ma à. Vâng cháu làm đám ma. Ừ thì cháu cứ làm đám ma đi. Lần nào chú ấy cũng giúp nó. Lần thì đào mộ. Lần thì hạ huyệt. Lần thì đắp mộ. Lần thì cắm hương. Lần thì chỉ đứng nhìn nó làm toàn bộ quy trình.

Có lần nó vui miệng kể chuyện có chú bộ đội đến chơi. Chú ra vườn với nó. Đang bữa cơm, bố mẹ nó ngẩn người. Tra vấn. Nó miêu tả tỉ mỉ. Quân phục màu xanh. Mũ bộ đội bọc xung quanh bằng một tấm lưới. Nó cũng chẳng hỏi chú tên gì. Bố nó ra cổng hỏi cậu cảnh vệ đứng gác. Sao lại để cho người lạ ra vào tùy tiện như thế. Báo cáo đồng chí, tôi đứng gác thường xuyên ở đây, không một phút lơ là. Không có ai ra vào đâu ạ.

Ông víp không tin, định báo cho chỉ huy đội cảnh vệ. Rồi kìm lại. Báo về thì cậu này bị kỷ luật. Mà ông không muốn gây ra chuyện hồ đồ. Ông chỉ nhắc cậu cảnh vệ từ nay phải cẩn thận hơn.

Thằng bé hiểu rằng nếu nó vẫn muốn chú bộ đội đến chơi thì từ nay không được hé một lời với bố mẹ. Nó không bao giờ bép xép kiểu ấy nữa. Hôm nào muốn làm đám ma mà không lấy được thứ gì tươi sống trong bếp, nó có cách. Nó chặt đầu một con búp bê. Cái dây lò xo trong cổ dính lằng nhằng, nó chặt nốt. Mang cái đầu đi chôn. Ò e í e ò. Chú bộ đội đến. Chú cháu chào nhau mấy câu nhạt toẹt. Cháu làm đám ma à. Vâng cháu làm đám ma. Ừ thì cháu cứ làm đám ma đi. 

Bắt đầu thời kỳ xử trảm đám đồ chơi trong nhà. Nó là đao phủ. Bọn đồ chơi là tội phạm. Chém. Chém. Chém. Thiên nga nhựa. Những con giống bằng đất nung. Búp bê vải. Con sóc có cái đuôi dài bằng bông. Chém hết. Chỉ mang cái đầu đi chôn. Cả một bãi tha ma trong vườn. Trên mỗi ngôi mộ, nó đặt một hòn sỏi làm bia. Đặt cho đầy đủ lệ bộ vậy thôi. Không cần bia, không cần ghi chữ, nó vẫn biết mộ nào là của vật gì. Chú bộ đội vẫn đến vẫn giúp. Vẫn trao đổi mấy câu thường lệ. Cháu làm đám ma à. Vâng cháu làm đám ma. Ừ thì cháu cứ làm đám ma đi. 

Bố mẹ không nhìn đến đám đồ chơi của nó. Nếu nhìn đến, chắc họ sẽ thấy tất cả lũ búp bê đồ chơi đều cụt đầu. Cụt hết. Không sót một con.

4

Suốt thời thanh niên, anh đặc biệt có ấn tượng với những đám tang. Ngay cả bây giờ, nghe nói đi đám tang của ai là trong lòng bỗng rạo rực. Thời trẻ thì hào hứng. Ai rủ đi sinh nhật bạn bè, ai rủ đi đám cưới, cũng không hào hứng thế. Nhưng nghe nói có người chết là linh hoạt hẳn, năng động hẳn, tâm lý phấn chấn hẳn. Đầu óc tâm trí suốt ngày hôm ấy và những ngày trước đám ma lúc nào cũng chỉ hướng vào một việc. Người chết sẽ mặc gì. Sẽ tô son màu gì. Son đỏ hay son tím. Tím tươi hay tím trầm. Phấn trắng đánh nhạt hay đánh dày, đánh dày thì mặt trắng lốp như tráng nước gạo. Quan tài đỏ hay quan tài trắng. Hay quan tài đánh véc ni đen hoa văn mạ vàng. Cấp cao thì có phủ quốc kỳ hay quân kỳ, dân sự hay quân sự tùy theo. Trên quan tài có để quả trứng bát cơm kiểu truyền thống hay quan tài trơn theo kiểu Tây. Gia quyến áo xô khăn xô con trai trưởng chống gậy hay tang phục đen kiểu Tây. Người viếng được đưa băng đen tưởng niệm bằng vải đính kim băng hay miếng đề can đen dán bẹt lên ngực áo.

Muôn vàn hình thức. Anh chàng thích đám ma ở sự phong phú đa dạng ấy. Mỗi đám một khác. Anh sưu tầm ảnh đám ma. Nhà ai có đám ma, anh xin một cái ảnh. Ảnh đen trắng thời xưa cho đến ảnh màu thời nay. Sưu tầm như sưu tầm tem. Như sưu tầm đồ cổ. Nhìn từng ảnh mà tưởng tượng thêm. Đám này điếu văn đọc ở nhà tang lễ. Đám này điếu văn đọc tại nhà riêng. Đám này điếu văn đọc bên huyệt mộ. Em ơi nghe chăng nhạc réo rắt/ Trong muôn xe tang/ Trong muôn cánh hoa/ Trong muôn điếu văn ngọt ngào lời yêu thương/ Nghe xong điếu văn/ Nhìn người thân nát xương! Xong điếu văn là hạ huyệt. Hạ huyệt kiểu thủ công hay ròng rọc máy móc cơ khí. Đám nào không mai táng thì hỏa táng. Phút tiễn biệt ở nhà hóa thân hoàn vũ. Quan tài được đẩy vào một cái ngăn kéo. Đường hầm hun hút đi về nơi nồng ấm đời đời.

Không chỉ sưu tầm ảnh, anh chàng hễ nghe nói nhà ai có đám ma là hăng hái đi viếng. Thậm chí ông bác họ của bà chị dâu của một người cùng cơ quan. Chỉ cần nghe nói loáng thoáng đến tai, biết địa điểm tang lễ là anh tìm đến, lúc này anh thọt đã tự tay lái xe hơi. Vào viếng một cái. Lúc về thấy nhẹ người. Thấy đầu óc phấn chấn vui tươi, làm việc có hiệu quả hơn nhiều. Thậm chí tình cờ đi qua nhà tang lễ, thấy đang lễ viếng ai đó không quen cũng dừng xe tập tễnh đi vào, gia nhập một đoàn bất kỳ. Nhìn mặt người chết một cái. Thậm chí tình cờ gặp một đám ma đi trên đường, Luật Sư cũng dừng xe. Không phải là kính cẩn. Dừng lại để nhấm nháp cảm giác được chứng kiến, được bổ sung, được sưu tập vào ký ức. Con người khi sống phấn đấu đến cấp cao thế nào thì khi chết vẫn trở về cán sự sáu. Sáu tấm. Thay đổi bao nhiêu mốt thời trang thì khi chết vẫn trở về comlê đỏ comlê đen. Quan tài đỏ hoặc đen. Thích ăn nhậu bao nhiêu của ngon vật lạ thì cuối cùng cũng chán cơm thèm đất. Giờ thì thêm món bún chả trong lò hóa thân hoàn vũ. Thích âm nhạc gì nhạc cụ gì thì cuối cùng cũng thích nghe thổi kèn. Trải qua bao nhiêu nghề hèn kém hay cao sang thì cuối cùng cũng kết thúc bằng nghề buôn hoa quả trên bàn thờ. Mỗi mùa ma, một mùa đau thương/ Ngắm nhìn hoa mà lòng tang thương/ Gợi nhớ về/ bao nhiêu mồ mả.

Cái bãi tha ma thời tuổi thơ của anh, giờ đã thành bằng địa. San bằng. Không còn nhấp nhô những nấm mồ con con. Di dời mồ mả. Đấy là nói chuyện những nghĩa trang thật. Loại nghĩa trang búp bê này thì mưa gió biến thành bằng địa lúc nào anh chàng cũng chẳng nhớ. Một buổi chiều, chàng sinh viên ngồi một mình trên chiếc ghế đá dưới gốc sấu. Lấy làm lạ. Lá cây nào cũng úa vàng và rụng vào mùa thu. Lá sấu thì ngả vàng vào mùa hè. Rơi vào mùa hè. Cả một thảm lá vàng trong vườn nhà. Thời tem phiếu, đó là nguồn chất đốt cho mấy anh chị cần vụ giúp việc trong nhà. Họ quét lá, vun lại thành đống, nhồi vào những cái bao tải, buộc sau xe đạp, chở về nhà. Đun trong bếp củi, cũng đỡ được phần nào. Họ phân nhau, cứ mỗi tuần một người quét lá. Đấy là thời cái gì cũng phân. Bốn đồng chí nữ được phân mười mét vải xô. Vải xô là thứ vải màn, làm cái việc của băng vệ sinh Softina Whisper bây giờ. Cứ thế mà cắt ra chia nhau. Ba đồng chí nam được phân một quần đùi. Không cắt ra chia nhau. Ba đồng chí họp lại, bình bầu cho một đồng chí lấy trước. Ba tháng sau có đợt cung cấp mới, quần đùi sẽ phân cho đồng chí thứ hai. Ba tháng sau nữa thì đến lượt đồng chí thứ ba. Đợt sau nữa thì quay lại đồng chí thứ nhất, cái quần cũ sờn rách lúc ấy có thể cắt lại, may thành quần đùi cho thằng con. Anh nằm đó hai tay áp trên bụng/ Chiếc quần kaki bạc màu sờn đũng. Đấy là hai câu thơ trong điếu văn dành cho một công chức giản dị. Chàng trai vẫn còn nhớ câu cú trong những điếu văn. Thời mọi nhu yếu phẩm đều khan hiếm là thời cái gì cũng phân. Một ông nhà thơ còn ra vế đối: cái cứt gì cũng phân, phân như cứt. Chẳng biết có ai đối được không. Chịu. Họa có ông Bành Tổ sống lại, may ra.

Nói như vậy để biết là thảm lá vàng trong vườn nhà anh chàng không còn nữa. Rơi lá nào đã bị quét sạch lá ấy. Đi trong vườn nhà không còn cảm giác đàn hồi loạt soạt dưới chân. Anh đang ngồi chơi thì chú bộ đội bước vào vườn. Chú đến ngồi xuống bên cạnh anh. Cháu ngồi chơi đấy à? Vâng cháu ngồi chơi. Ừ thì cháu cứ ngồi chơi đi.

Ít ra cũng mười lăm năm rồi. Anh từ một đứa bé năm tuổi thành một thanh niên hai mươi. Nhưng chú bộ đội thì vẫn thế, chẳng đổi khác gì, vẫn là chú ấy, chỉ khoảng hai mươi tuổi, tức là chỉ bằng tuổi anh lúc này. Thế mà vẫn tự xưng là chú, gọi bằng cháu. Chú bảo, tuần này có đám tang nào cho chú dự với nhé. Nói xong vỗ vai anh rồi đi ra cổng. Vỗ vai, chứ không hôn lên má như thời trẻ con. Từ khi anh không còn là trẻ con, không chặt đầu búp bê làm đám ma nữa thì chú cũng không đến. Cũng lâu lắm rồi, đám búp bê cụt đầu đã bị cho vào bao tải, chị bếp chở đi bán đồng nát hoặc mang về cho con chơi.

Hai ngày sau, bố anh đột quỵ. Mắc võng nằm trong vườn đọc sách rồi cứ thế mà đi. Chết tiên. Người đời bảo. Chết kiểu ấy nhẹ nhõm cho cả người chết lẫn người sống. Nói cho công bằng, người sống hơi bị sốc vì cái chết đột ngột. Chết từ từ mấy ngày trên giường đỡ gây bất ngờ về tâm lý. Nhưng chết tiên vẫn là ao ước của rất nhiều người. Như vậy là khỏe mạnh cho đến phút cuối cùng của cuộc đời.

Lúc hạ huyệt, anh nhìn thấy chú bộ đội cũng đến. Mũ bộ đội có chăng lưới. Áo trấn thủ chần những đường chỉ hình quả trám. Một anh bộ đội chống Pháp. Vậy mà không một ai trong đám tang lấy làm lạ.

Bẵng đi rất lâu, phải hơn mười năm sau, chú bộ đội mới lại đến. Cháu ơi, chú đến triệu tập mọi người đi họp kỷ niệm ngày truyền thống trung đoàn. Cháu bây giờ đã xấp xỉ ba mươi lăm tuổi, một vợ một con gái. Chú thì vẫn măng tơ ở tuổi hai mươi. Khu vườn bây giờ cũng không còn là bãi tha ma búp bê. Vườn đã cho thuê làm quán giải khát được ưa chuộng. Anh đang ngồi một mình bên cốc cà phê thì chú đến. Anh gọi cho chú một cốc cà phê. Địa điểm họp ở đâu hả chú? Phố bên cạnh, hội trường ở đầu chợ ấy. A, chợ âm dương. Nơi ấy ngày chống Pháp có trận cảm tử của bộ đội ta. Đơn vị cuối cùng được lệnh rút khỏi thủ đô, nhưng bị quân Pháp chặn lại, cuối cùng toàn bộ mấy tiểu đội đều hy sinh. Anh đã nghe kể loáng thoáng về ngôi biệt thự nhà mình. Một tiểu đội cảm tử bị bao vây trong chính biệt thự này. Sau ba ngày bắn nhau ác liệt, họ phải mở đường máu chạy sang phố âm dương và bị bắn chết đến người cuối cùng ở bên ấy.

Chú bộ đội uống xong cốc cà phê thì đi. Cháu vẫn ngồi lại à? Vâng cháu vẫn ngồi lại. Ừ thì cháu cứ ngồi đi.

Rồi chú bộ đội sẽ còn quay trở lại. Nhưng là trong một hoàn cảnh khác.

5

Ông bố chết đi rồi, tòa biệt thự trở thành nơi tranh chấp của hai mẹ con. Khi ông còn sống, bà già đã hậm hực lắm. Thằng con ngang nhiên cho người đến thuê khu vườn làm quán cà phê. Hai ông bà già không thể đi dạo trong khu vườn được nữa. Bàn ghế bày đầy ra. Người ngợm kéo đến chuyện trò tào lao. Hai cái loa thùng mở oang oang từ sáng đến đêm. Đèn màu lập lòe chói mắt. Tức nhất là không còn chỗ để tản bộ. Xương cốt người già, sáng chiều không vận động là đau nhức, ngồi một chỗ là chỉ nghĩ đến bệnh tật cái chết. Có vườn mà không được sử dụng. Phải kéo nhau ra đường. Vỉa hè đâu còn là cái vỉa hè. Vỉa hè đã thành sở hữu của từng nhà, làm chỗ dựng xe máy, chỗ đun nấu buôn bán, không thì cũng bán khoán cho người thầu trông xe. Vỉa hè cũng không được giữ nguyên trạng. Mỗi nhà cải tạo nó theo một cách, làm sao cho nó không bằng phẳng trên cả một đường phố. Nó phải được bồi cao lên trước nhà này, lõm xuống thành rãnh thông nước trước nhà kia. Người đi bộ trên vỉa hè mấp mô kiểu ấy sao cũng có lúc hụt chân hoặc vấp ngã. Đường phố thì bẩn, không khí thì đặc quánh bụi. Đi dạo kiểu ấy không ngã thì mỗi chuyến ra đường trở về là một lần ngạt thở. Không đấu tranh được với xã hội, ta đấu tranh trong nhà. Bà già đòi ông con đuổi cái quán cà phê đi. Ông con không nghe. Bà ra trực tiếp đuổi. Đuổi một lần, đuổi hai lần, ba lần. Chủ quán cà phê mách lại với Luật Sư. Anh bảo các cậu cứ đi báo công an, phạt vi cảnh cho một lần, bà ấy chừa ngay. Đuổi năm sáu lần, làm mất trật tự quán, bà già bị công an đến lập biên bản thật. Bà già tức điên, a lô cho mấy ông cốp ông víp bạn của chồng. Các bậc cây đa cây đề a lô cho Luật Sư. Mẹ cháu ngang ngược thế, nhưng mẹ vẫn là mẹ, mày phải dàn xếp cho ổn thỏa trong nhà. Vâng ạ, cháu xin nghe lời các bác các chú, nhưng cứ đà ấy mà vi phạm pháp luật thì cháu không cứu được đâu. Bây giờ cái gì Luật Sư cũng giở lý giở luật ra, nhất là với bà già. Cái gì cũng giở nguyên tắc ra. Mà người già lại hay vi phạm nguyên tắc, có khi chính là những nguyên tắc mà họ suốt đời giơ ra nhắc nhở người khác. Ngày trước nhắc con ra khỏi phòng phải tắt điện thì bây giờ ra khỏi phòng bà không tắt điện. Tao trở vào ngay đấy mà. Có khi đi dạo mãi ngoài đường chưa về, nhưng trong phòng cái quạt trần vẫn quay. Ngày trước bắt con rửa tay trước khi ăn, bây giờ bà chẳng rửa. Ôi dào, ăn xong quẹt môi qua loa vào cái khăn, cũng chẳng buồn giặt lại. Ngày trước với con thì nó nhỡ trèo lên giường rồi bà cũng bắt phải vào phòng tắm giặt lại cái khăn. Đứng rán cho cháu nội mấy quả trứng gà cũng bỏ mồm nếm thử một miếng. Bị Luật Sư bắt gặp. Bà lạ nhỉ, người già ăn cả đời rồi, đây là khẩu phần dành riêng cho cháu. Cô con dâu đứng bên cạnh bảo: Bà ăn thử một tí thì đã sao. Không được, đây là vấn đề nguyên tắc. Thứ nhất, khẩu phần ba quả trứng của cháu là đã được tính đủ lượng calo cho một bữa, hụt một tí không đảm bảo tiêu chuẩn dinh dưỡng theo tính toán của các chuyên gia y tế. Thứ hai, nếu cháu nó nhìn thấy bà vừa nấu vừa ăn, hình ảnh tôn nghiêm của bà bị giảm sút.

Bà già điên lên, bỏ ra đường tản bộ cho đỡ sôi máu, bị ngay một cái xe đạp phóng lên vỉa hè đâm gẫy chân, bó bột mất mấy tháng. Thôi thì người ùn ùn kéo đến thăm. Phong bì không phải là một vài trăm thông thường. Toàn phong bì dăm bảy trăm, một triệu. Nhiều phong bì vài ba trăm đô. Bà già què ngồi trên giường xé phong bì ra đếm. Tám nghìn bốn trăm đô. Chín mươi sáu triệu bảy trăm nghìn đồng, tương đương sáu nghìn đô. Tiền đô một tập kẹp ghim. Tiền đồng một cục buộc chun. Đang hân hoan thì ông con bước vào phòng. Bà nộp tiền đây cho con. Tiền nào nộp cho mày? Tiền phong bì ấy. Người ta đưa phong bì thuốc thang cho tao chứ cho mày à? Tiền ấy cho bà nhưng thực ra là cho con. Họ toàn là người nhờ vả chúng con, chứ không quen biết gì bà. Luật Sư ngừng lại rồi thêm. Thuốc thang cho bà thì chúng con đã lo.

Có lý. Chịu cứng. Thua. Bà già điên người, ném luôn tập tiền đồng xuống đất. Nghĩ thêm một tí, ném nốt tập tiền đô. Xong. Của thiên trả địa.

Cũng là do bà. Ngày trước bà vẫn dạy con phải sòng phẳng. Có lần thằng bé đi tìm mua một quả bóng da không được. Toàn bóng cao su, mà bóng cao su cũng hiếm, cũng phân phối. Lại phân. Bóng da thì quá xa xỉ. Nó kể lại là không mua được bóng. Bà thương con, nhờ người quen bên tổng cục thể dục thể thao mua giúp. Bà đi gặp người ta nhận bóng, trả tiền. Về đưa cho con. Nó nhận bóng, định quay đi. Bà mẹ gọi lại. Đi đâu? Bao giờ cũng phải xong việc này rồi mới được sang việc khác. Thằng con hiểu ý ngay. Tiền bạc phải phân minh. Nó tưởng được mẹ tặng. Nhưng đừng có tưởng. Đời không ai cho không ai cái gì bao giờ. Ông mất của kia thì bà chìa của nọ. Tưởng xơi được cứ vội vàng xơi thì có ngày chết, ăn trước trả sau đau hơn hoạn. Thằng bé phải lấy tiền từ quỹ tiền mừng tuổi trả cho mẹ. Thanh toán đàng hoàng.

Ông con có mấy cái thú. Một là mê xe. Hai là đi đám ma. Ba là đếm tiền. Cái thú thứ ba là gien của mẹ. Bà cũng hay đóng cửa đếm tiền. Đến lượt ông con cũng thích đếm tiền. Từ bé. Đếm tiền mừng tuổi đầu năm. Gom góp cất giấu, thỉnh thoảng đóng cửa ngồi đếm lại. Thích tiền mới. Loạt soạt vui tai. Gương mặt lãnh tụ trên nền hoa văn đẹp như tiên. Không mê học thức công danh, trên đời em chỉ mê tranh Bác Hồ. Bây giờ Luật Sư hơn năm mươi rồi, em vẫn mê tranh. Vẫn đóng cửa đếm tiền. Mê thêm tranh danh nhân nước Mỹ trên tờ xanh. Benjamin Franklin. Đang đếm thì bà già đẩy cửa vào. Bà ra vào phải gõ cửa nhé, ngày trước bà vẫn bảo đấy là nguyên tắc mà. Tao tưởng không có ai ở nhà, tao mới vào xem cửa rả có đóng chưa, chứ tao thèm vào. Bà già đối đáp rồi dằn dỗi bỏ đi. Bà dỗi cho một tuần không thèm nói chuyện.

Thực ra hôm ấy bà vẫn còn đang tức chuyện vừa bị ông con đánh một đòn danh dự. Ngày mùng mười tháng giêng nào, ông con cũng quyết toán chuyện mừng tuổi đầu năm. Với bà mẹ hơn bảy mươi và với thằng con hơn mười tuổi. Với mẹ thì, người ta mừng tuổi bà nhưng là trả ơn con, nộp ra đây. Với thằng con thì, người ta mừng tuổi con nhưng là trả ơn bố, nộp ra đây. Cả bà cả cháu ngoan ngoãn vét hết ra, nộp. Nộp không còn đồng nào. Thành một tập quán gia đình. Cứ sau tết mười ngày là đem tiền ra nộp. Cục này bà nộp. Cục này cháu nộp. Luật Sư thản nhiên ngồi đếm tiền trước mặt hai bà cháu. Đếm chậm rãi. Đếm nhẩn nha. Đếm nhấm nháp khoái cảm những đồng tiền chạy soàn soạt qua những ngón tay. Tập tiền thằng cu thì ổn. Đếm hết tập tiền bà già thì Luật Sư phán gọn một tiếng. Thiếu. Mày đừng có vu oan giá họa nhé. Thiếu, bà nộp nốt ra đây. Con nào mẹ ấy. Bà già đã hiểu ông con này quá đi rồi. Đừng có vải thưa che mắt thánh. Nó là thánh. Chắc là nó đã ghi lại hết tên những người mừng tuổi bà. Nó đã phân tích kỹ người nào không thể mừng dưới hai triệu, người nào không thể dưới năm triệu. Bà già phải vào lục nốt số tiền định bớt xén đem ra trả. Bẽ bàng. Uất hận.

6

Đỉnh điểm của mâu thuẫn mẹ con là chuyện cái biệt thự. Bà già kiên quyết đòi đuổi bọn thuê vườn làm quán cà phê. Cứ như chúng đến cướp vườn cướp đất nhà bà. Hôm nay sói gửi một chân, ngày mai sói gửi nốt ba chân còn lại, chiếm đoạt hẳn căn nhà. Bà ra gây rối ở quán cà phê. Bà bị phạt vi cảnh hai lần, bị bắt thanh toán hóa đơn một lần. Hai lần phạt vi cảnh là công an đến, tất nhiên. Một lần phải thanh toán hóa đơn là do ông con, tất nhiên. Chẳng là hôm ấy có mấy ông bà bạn cùng đi tập dưỡng sinh về, ghé vào chơi. Bà rủ họ vào. Vào đến phòng khách mới thấy cà phê với nước mơ đều đã hết. Đang vui chuyện, mấy ông bà kéo nhau ra cái quán cà phê vườn mà bà vẫn thường ra gây rối. Chuyện trò rôm rả, nước non ừng ực. Cà phê với nước mơ với nước sấu với bột sắn mà cũng chạm cốc canh cách.

Hai ngày sau, quán cà phê đưa cái hóa đơn cho Luật Sư. Quán không dám đòi tiền của bà, sợ bà lại ra gây rối, bà chửi cho. Luật Sư nhận được hóa đơn. Cà phê nào đây, nước mơ nào đây, nước sấu nào đây, bột sắn nào đây? Về già, người ta dần dần dịu bớt tính nguyên tắc, bà già bảo, à, các cụ bạn tao uống đấy mà, mày trả đi. Thế thì bà bảo các cụ trả đi. Mày nghĩ tao điên à? Con không nói vậy, bà không đòi được tiền các cụ thì bà trả đi, con biết bà không thiếu tiền.

Tất nhiên, bà không thiếu tiền. Bà trả. Rất tự ái vì bị ông con dạy lại tính nguyên tắc, điều mà khi xưa bà vẫn thường dạy con. Rất cáu cái quán cà phê, cáu hơn nhiều. Bà quyết đuổi chúng đi. Trả lại sự bình yên đời đời cho khu vườn, ít nhất là cho đến khi bà chết.

Sự tính toán tỏ ra là quá sớm. Và chủ quan. Bà không hề biết là lúc ấy ông con đang muốn bán ngôi nhà. Ông cho thuê khu vườn một phần vì không muốn bỏ phí cái địa điểm hái ra tiền. Một phần vì ông cũng muốn làm cho bà già khó chịu đến mức bà phải gợi ý chuyển nhà. Khó chịu thì rất khó chịu. Tức giận nữa. Nhưng gợi ý thì không. Không một mảy may. Bà mẹ không gợi ý thì Luật Sư gợi ý. Mẹ ạ, con biết mẹ ở trong cái biệt thự này tiện nghi và môi trường không còn phù hợp với người cao tuổi nữa. Ông gọi mẹ con đằm thắm, khác với mọi lần gọi bà xưng con. Bà già nhận ra cái chuyển giọng của ông con đầy mưu mô, bà đáp giọng khô khốc. Tao thấy rất phù hợp. Thế thì có thể phù hợp với mẹ nhưng không hợp với chúng con và cháu. Không phù hợp thì đi đi. Vâng, đấy đúng là ý con, gia đình ta sẽ chuyển đến một biệt thự mới xây, tiện nghi hơn, môi trường tốt hơn. Gia đình mày đi thì cứ đi, không phải gia đình tao.

Chia rẽ chiến tuyến. Rõ ràng. Phân minh. Gia đình mày chứ không phải gia đình tao. Bà già thành lực cản. Quyền thừa kế của bà một nửa biệt thự. Ông con được một nửa. Ai mua một nửa biệt thự bao giờ. Ai chịu đến chia đôi biệt thự, sống chung với bà, bà thường xuyên quấy rối, ai chịu được. Nhưng người ta mua không phải để đến ở. Biệt thự Tây đẹp thì đẹp thật, quý thì quý thật, nhưng người ta sẽ đập đi. Đập tan ra. San thành bình địa. Trên khu đất ấy, người ta sẽ xây chung cư mười một tầng. Đại Gia sẽ mua biệt thự, sẽ đập, sẽ xây, đúng theo phương án ấy. Luật Sư sẽ bán nhà cho Đại Gia.

Nhưng bà già không một chút nhượng bộ. Các cuộc thương thuyết triền miên không lay chuyển được bà. Ngày này tháng khác dỗ dành ngon ngọt không mềm lòng được bà. Bà càng đanh thép. Tao không có đi đâu hết, đứa nào vào được nhà này phải bước qua xác tao. Câu nói nghe như một sự gợi ý phương hướng giải quyết. Xác tao. Nghe mà rợn gáy. Bà không chết nhưng đúng lúc ấy bà bị đột quỵ. Nhẹ. Chỉ hơi méo mồm. Phương pháp thử đột quỵ gồm ba bước. Bà cười xem nào. Cười như mếu. Bà nói tôi không bán nhà đi. Nói, ôi ông án à. Bà giơ tay lên xem nào. Không giơ được. Xong ba bước, vạch mồm bà ra, lưỡi dính vào má phải. Đúng là đột quỵ. Nằm viện mất nửa tháng. Lại phong bì tiền đến thăm một tập dày. Bà giấu xuống dưới tấm đệm. Ông con vào, bà lôi lên tự nguyện nộp. Ông con lắc đầu, xua tay, mẹ giữ mà tẩm bổ thêm. Bà già ứa nước mắt. Người tai biến hay khóc. Hay mủi lòng. Hôm sau ông con đưa vào một tập giấy. Đây là mẫu tờ khai của chi bộ phường cho các đảng viên lão thành đăng ký tham dự đợt học tập tấm gương. Đây là tờ khai nhận huy hiệu năm mươi năm tuổi đảng. Mẹ ký vào. Nghe nói vậy là bà hết chủ quan. Bà lại đang xúc động vì ông con. Bà lại đang ở trên giường bệnh, không tiện lấy kính để đọc. Ông con chỉ xuống dưới tờ khai, bên phải, cái chỗ bà chỉ việc ký. Ký. Ký. Ký.

Ra viện. Xe không đưa bà về nhà mà đưa đến một khu dưỡng lão. Ông con nói dối đây là nơi tập trung của đợt học tập kéo dài một tuần. Các cụ hàng ngày sẽ được đọc báo, xem ti vi, thảo luận tình hình trong nước và quốc tế, rồi thảo luận về tấm gương. Ông đã dặn ban quản lý nhà dưỡng lão từ trước. Từ giám đốc cho đến nhân viên đồng lõa với ông. Hết một tuần, cụ sẽ được trao bằng chứng nhận, cụ muốn về thì về, nếu cụ muốn thì ở lại tham gia học tập đợt hai đợt ba. Ban quản lý đã đầy kinh nghiệm đối đáp với các cụ, phải nói như vậy mới gây hưng phấn và tin tưởng.

Trong lúc ấy thì Luật Sư đã ký giấy bán tòa biệt thự. Đại Gia cho đập nhà ngay. Chính là cái vụ sáng ra cả một tòa báo bên cạnh nhìn sang thấy tòa biệt thự sau một đêm đã tan hoang, sự đã rồi. Bán biệt thự cổ đấy, làm gì được nhau. Đập biệt thự đấy, làm gì được nhau. Ông Luật Sư đã lừa được bà mẹ ký vào hợp đồng bán nhà. Ban đầu ông định đưa cho bà ký vào bản di chúc trao quyền thừa kế toàn bộ căn nhà cho con trai duy nhất. Nghĩ đi nghĩ lại thì thấy không cần. Không nên. Bà chỉ cần ký đồng ý bán nhà là đủ. Bảy triệu đô la. Đủ mua được mười cái biệt thự loại mới. Tiền còn lại để ông mua mười lô đất dọc theo con đường sẽ mở ở vùng biên. Đường chưa mở, nhưng người ta đã đăng ký hết sạch lô đất hai bên con đường hơn bốn mươi cây số. Đây là thời cơ. Không chộp nhanh thì nó tuột mất.

Bà già ở trong trại dưỡng lão luôn mấy đợt học tập. Có đọc báo. Có xem truyền hình. Có thảo luận, cả trên ghế đá gốc cây trong sân, cả trong hội trường. Giám đốc nhà dưỡng lão điều hành hội thảo. Kính thưa các bác, kính thưa các đồng chí, học tập những tấm gương sáng, những điển hình tiên tiến là một truyền thống của chúng ta. Vân vân và vân vân. Giám đốc mời từng cụ phát biểu. Phấn khởi quá. Ở nhà các cụ như lạc điệu. Muốn nói chuyện với con, con bận việc, không nghe. Muốn nói với cháu thì cháu đi học, đi nhà trẻ, buổi tối cháu về thì cháu mải xem ti vi, mải trò chơi điện tử. Tóm lại là cụ nói cụ nghe. Vào đây cũng cụ nói cụ nghe, nhưng các cụ xung quanh ngồi yên như là rất chăm chú. Rồi đến lượt từng cụ xung quanh nói. Lại có cảm giác những người kia đang ngồi đấy là ngồi nghe mình. Thực sự thì chỉ có một mình giám đốc nghe từng cụ. Giám đốc ở độ xấp xỉ ngũ tuần, mới đi làm ăn ở Hàn Quốc về. Có vẻ học được chút tác phong của một nền công nghiệp mới phát triển đồng thời vẫn giữ nền nếp phương Đông. Giám đốc hí hoáy ghi biên bản vào một cái máy tính xách tay, cuối ngày thảo luận thường đọc lại cho các cụ nghe. Biên bản đã được thông qua sau đó được nhất trí gửi lên trung ương. Cảm ơn các bác các đồng chí, ý kiến đóng góp của các đồng chí là vô cùng quý báu, nó sẽ góp phần quan trọng trong việc làm cho dân giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh. Vài ba ngày lại có một cuộc hội thảo như vậy. Lại trao đổi những vấn đề nóng hổi nhất của đất nước. Lại thông qua biên bản. Lại nhất trí gửi đi.

Bà già mải vui. Bà tham gia được bảy cuộc hội thảo thì tết đến. Nếu không có cái tết nhắc nhở, khéo bà còn kéo dài thời gian đợt học tập. Tết đến rồi, bà nhớ ngày tết đi đâu làm gì cũng phải về nhà đoàn tụ. Tạm chia tay các cụ. Có một số cụ neo đơn, con cái đi công tác đi lao động nước ngoài hết, gửi cả cha mẹ vào đây, mỗi tháng trả cho nhà dưỡng lão ba bốn trăm đô một cụ. Tết con cái cũng không về, các cụ xin ở lại trại. Những cụ đi và những cụ ở đều hẹn nhau sau tết sẽ gặp lại, giữ cho truyền thống hội thảo tiếp nối không ngừng.

Xe đến đón bà già về thẳng căn biệt thự mới. Mới nhưng không phải nhà bà. Kinh hoàng. Suýt đứt mạch máu não lần nữa. Người già không chỉ nhìn cái nhà cũ như một cái nhà. Nó có hồn. Cái hồn ấy đã nhập vào người suốt mấy chục năm người ở trong nhà. Hồn người cũng đã nhập vào cái nhà. Bây giờ bị dứt ra khỏi nhà cũ, nhà mất hồn, người cũng mất hồn.

Bà làm đơn kiện, gửi đi khắp nơi, gửi lên trung ương. Gửi cho báo chí. Những cuộc đôi co giữa mẹ và con kéo dài vài năm cho đến khi bà chết. Báo chí phỏng vấn bà. Nó lừa tôi ký bán nhà. Nội dung chủ yếu của bài phỏng vấn là như thế. Báo chí phỏng vấn ông con. Mẹ tôi vốn trước đây là trợ lý văn phòng luật sư cho bố tôi, bà rất thạo luật, lừa làm sao được bà, bà tự gợi ý ra chuyện bán nhà, bây giờ bà vừa mới bị tai biến mạch máu não, bà lẫn đấy.

Vụ kiện mẹ con kết thúc khi bà mẹ chết. Hầu như mọi kiện tụng kiểu ấy đều kết thúc khi một bên chết. Tiểu thuyết này sẽ cao tay hơn nếu để cho Luật Sư chết, còn bà mẹ thì sống thêm hai chục năm nữa, bà sẽ đòi lại mảnh đất cũ, đập cái chung cư mười một tầng đi, cho xây lại ngôi biệt thự kiểu Tây đúng y như cũ. Nhưng viết như vậy là đùa dai. Mà tác giả thấy cần tôn trọng sự thật. Sự thật là bà già sáng nào cũng ra ban công tầng hai tập thể dục. Bà không biết ở tầng hai mà sáng sớm ra ban công là trái khoa học. Trên cao áp suất thấp. Khí loãng. Mọi lần không sao. Lần này thì bà xây xẩm mặt mày. Cái lan can chỉ cao quá đầu gối bà một tí. Bà ngã nhào qua lan can, đâm đầu xuống đất. Nằm cứng đờ trên bãi cỏ trước nhà.

Hàng xóm nói giờ ấy có thấy bà đang tập trên ban công. Mãi sau này hàng xóm mới nói. Nói cũng chẳng để làm gì. Người chết đã mồ yên mả đẹp. Đấy là cách nói dân gian. Không mồ cũng chẳng mả. Ông Luật Sư cho hỏa táng mẹ. Tro cốt thì lên đỉnh núi mà rải xuống rừng núi Tam Đảo là vùng ông bà hoạt động thời kháng chiến chống Pháp. Hết tro là hết dấu tích. Chỉ có hàng xóm sau này đôi lúc xì xào rằng sáng hôm ấy họ thấy ông Luật Sư cũng ra ban công với mẹ. Có lúc hai người cãi nhau rất to. Nghe đâu bà mẹ ngã không phải vì bị chóng mặt.

Đồn đại gì thì chuyện cũng đã xong. Đám ma to thật là to. Ò e í e ò. Cán sự sáu bằng gỗ loại tốt. Comlê đỏ phủ vải điều thêu chim công. Nhà bà đây giống phượng giống công. Đội kèn đồng thuê hẳn từ Sài Gòn ra. Mẹ già như chuối chín cây/ Gió lay mẹ rụng con phải mồ côi/ Mồ côi tội lắm ai ơi. Bọn hàng xóm đưa chuyện thì xuyên tạc bài hát. Mẹ già như chuối chín cây/ Gió lay mẹ rụng lăn quay ra vườn. Chúng ám chỉ cái chuyện bà già đâm đầu xuống bãi cỏ dưới ban công. Trở lại chuyện đám ma to hiếm thấy. Gần ba trăm vòng hoa. Hoa chất thành cái núi Nùng trên nấm mộ. Nửa tháng sau hoa lụn vẫn còn thối inh một góc nghĩa trang. Rất nhiều cốp nhiều víp đến viếng. Họ là đàn em của chồng bà, ngày trước vẫn được ông ưu ái dìu dắt. Bây giờ đến lượt ông Cốp dìu dắt con trai bà.

Một năm sau cái chết của bà già, Luật Sư ngồi vẽ được hơn ba chục bức sơn dầu. Toàn là chân dung mẹ. Mẹ ngồi trong nhà, tất nhiên là nhà xưa. Mẹ ngồi ngoài vườn, tất nhiên là vườn xưa. Mẹ bên gốc cây, tất nhiên là cây xà cừ xưa. Xưa là mốt cảm hứng, mặc dù xưa đã bị san bằng địa đổi lấy tòa chung cư. Hơn ba mươi bức tranh thành một triển lãm ồn ào ở Bờ Hồ. Triển lãm thơ họa. Thơ nữa. Dưới mỗi bức tranh là một khung kính nhỏ, những bài thơ nhớ mẹ thể hiện bằng thư pháp Việt loằng ngoằng. Đọc không rõ thì nâng cao tính bí hiểm và tôn sùng, giống như nét chữ bác sĩ, giống như những câu kinh kệ trong băng ghi âm. Thơ thì râu ông nọ một tí cằm bà kia một tẹo. Từ ca dao cho đến thơ quốc nội cho đến thơ quốc ngoại. Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa. Con đi trọn kiếp con người/ Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru. Con vẫn thế như xưa mềm yếu lắm/ Chỉ có một niềm ao ước khôn nguôi. Thơ có tác dụng phóng to tính mềm yếu nội tâm, một phẩm chất mà người viết ra nó vốn không có. Thơ còn khuếch trương tính cao cả và cô đơn, phẩm chất mà người viết vốn cũng không có. Mấy ông phê bình mỹ thuật bạn bè thì gật gù viết lời bình in thành áp phích ngay cửa vào triển lãm: Sâu sắc và thâm thúy lắm. Sau lưng thì mấy ông bảo nhau: Luật sư vẽ cũng giống như nhà văn nhà thơ bác sĩ vẽ. Hình họa kém, nhìn đã biết trình độ lớp ba, màu kém, nhìn đã biết nhà quê, ý tưởng kém, nhìn là thấy chỉ ú ớ không biết diễn đạt hoặc chỉ biết kể chuyện bằng tranh mà thôi.

Sau triển lãm, vào dịp cuối năm, buổi sáng ấy Luật Sư đang ở nhà một mình trước cái máy tính thì chú bộ đội đến. Trời ơi sao chú lại đến đây? Trời ơi sao cháu lại ở đây? Cả hai cùng sửng sốt. Cùng không hiểu sao họ lại ở một cái nơi không liên quan gì đến tòa biệt thự ngày trước. Cháu bây giờ đã năm mươi hai. Chú thì vẫn hai mươi cường tráng. Vẫn xưng chú với cháu. Như thể có họ có hàng, người ít tuổi vai trên, người nhiều tuổi vai dưới. Bé con ông bác, lớn xác con ông chú. Chú đến triệu tập mọi người đi họp kỷ niệm ngày truyền thống trung đoàn. Chú uống cốc nước cháu đưa mời, dừng lại đăm chiêu một lát. Nhưng chú không ngờ lại gặp cháu trong khung cảnh thay đổi như thế này. Luật Sư bây giờ mới nhớ là chú đã không đến báo trước về đám tang bà mẹ, cũng không có mặt trong đám tang. Lúc này chú cũng không hỏi gì. Trước khi đi mới lại trao đổi mấy câu. Cháu đang làm việc à? Vâng cháu đang làm việc. Ừ thế thì cháu cứ làm việc đi 

Sau đó là cả một thời gian tòa chung cư mới xây trên nền biệt thự xưa nhốn nháo cả lên. Có một anh bộ đội đến tất cả các công ty, các văn phòng đại diện, thậm chí vào cả căn hộ của các gia đình. Triệu tập đi họp. Phòng làm việc đang vắng vẻ, bỗng nhiên một anh bộ đội bước vào mời đi họp. Chẳng hiểu mô tê gì. Chạy ra nhắc người bảo vệ rằng không nên cho người lạ vào văn phòng, bảo vệ trình bày từ sáng đến giờ không có ai ra vào. Quay vào kiểm lại giấy tờ tài liệu tài sản trong văn phòng. Không mất gì.

Thỉnh thoảng nhà nào vắng người thì chú ấy lại đến triệu tập đi họp. Một cậu nhóc mười lăm tuổi đủ can đảm lần tay bấm nút chụp ảnh từ cái điện thoại di động đang cầm trong tay. Sau khi chú đã đi, cậu nhóc mới kể lại cho mọi người nghe và chìa cái điện thoại ra. Màn hình trắng xóa.

Các công ty lục tục chuyển ra khỏi tòa nhà. Một số gia đình bán nhà chuyển đi nơi khác. Ban đầu là mấy cô gái bao của Đại Gia. Em ứ vào, em sợ lắm, em mà ở lại đây thì em chết. Tiếp theo là cô điêu khắc gia lấy chồng kỹ sư nhiệt hạch Thụy Điển luôn kể với báo chí rằng tác phẩm của cô được người nước ngoài đánh giá cao, sự thực là chỉ có đồng nghiệp Thụy Điển của chồng cô đánh giá cao. Sau đó đến lượt các đại gia miền núi về nhập tịch thủ đô cũng chuyển đi, hầm hố thế nhưng mà cũng ngại cái người đến mời đi họp.

Giấc mơ về con chuột mang khuôn mặt người

Truyện ngắn của Hồ Huy Sơn

07:29 | 04/10/2011

1. Sáng nay, Thành trông thấy đầu ngón tay trỏ của mình xù xì, giống như vừa bị con gì cắn. Thành dụi dụi mắt, vết thương vẫn nằm đó, đám da sần sùi, có thêm chấm đỏ của máu.

Rõ ràng Thành đã bị con gì cắn. Nhưng con gì là con gì? Không lẽ là chuột. Vết cắn này nhất định chỉ có chuột thôi. Nghĩ vậy, Thành hốt hoảng gọi Liên:

- Em ơi! Anh bị chuột cắn…

Liên giọng ngái ngủ:

- Anh nói gì cơ? Con gì cắn?

Giọng Thành vẫn đầy hốt hoảng:

- Chuột! Chuột cắn tay anh…

Lúc này Liên đã tỉnh táo hơn một chút:

- Anh nói thế nào ấy chứ, nhà mình làm gì có chuột!

- Thật mà! Không tin em xuống đây mà xem. Anh bị chuột cắn ở đầu ngón tay trỏ đây này. 

Liên cột mớ tóc ra sau rồi vội vã chạy xuống nhà. Cầm bàn tay của chồng săm soi một lúc, giọng Liên như chùng xuống:

- Lạ thật! Nhà mình trước giờ đâu có con chuột nào...

Thấy khuôn mặt của chồng đầy vẻ lo lắng, Liên liền chuyển giọng:

- Mà không sao đâu anh! Hồi thi đại học, do thức khuya học bài nên em ngủ say quá, đến mức bị chuột cắn mà không hay biết. Sáng ra thấy hai đầu ngón chân cái xù xì mới biết mình bị chuột cắn. Thế mà từ đó tới giờ, em đâu có bị làm sao!

Thành nhìn đồng hồ, phát hiện mình bị chậm mười lăm phút so với thường ngày. Con chuột quái quỷ! Thành tính chửi thề con chuột thêm một vài câu nhưng sực nhớ tới câu nói của Liên, cảm thấy như được an ủi phần nào.

Hôm sau nữa, thêm một ngón tay của Thành bị chuột cắn. Lần này, Thành lo thực sự. Liên vẫn chỉ biết chép miệng:

- Lạ thật! Làm gì có con chuột nào đâu.

Cũng như lần trước, Liên lại cầm bàn tay Thành lên săm soi, sau đó rửa qua nước sạch rồi dùng oxy già sát trùng vết thương.

Thành cũng thấy lạ. Rõ ràng, cả Thành và Liên đều chưa từng thấy con chuột nào chạy trong nhà, đến tiếng kêu của nó cũng không hề nghe thấy. Nhà của Thành và Liên thực chất chỉ là một căn phòng nằm trong dãy trọ cùng rất nhiều gia đình khác. Khu trọ này khá thoáng và sạch sẽ, từ lâu không thấy con chuột nào lảng vảng. Riêng căn phòng của Thành và Liên được lát gạch, hầu hết được khóa cửa cẩn thận mỗi lúc cả hai vắng nhà. Đồ đạc trong nhà cũng gọn gàng, ngăn nắp, không có biểu hiện nào cho thấy có sự tồn tại của chuột.

Nhưng còn vết cắn trên hai đầu ngón tay của Thành? Đó chắc chắn là vết cắn của chuột. Nếu vậy, con chuột đó đang ẩn náu ở đâu? Trong nhà, còn có chỗ nào kín đến mức con chuột nép mình trong đó mà cả Thành và Liên đều không phát hiện ra. Thành đã bị nó cắn hai đầu ngón tay, ngộ nhỡ hôm sau nữa, nó lại tiếp tục cắn vào ngón tay thứ ba. Thành không dám chắc khả năng này không thể xảy ra. Mọi sự chỉ chắc chắn khi Thành phát hiện và tiêu diệt được con chuột đó.

Buổi tối, Thành và Liên cùng xúm vào lùng sục khắp nhà. Đồ đạc cũng được sắp ra, nằm ngổn ngang giữa nhà nhưng tuyệt nhiên không hề phát hiện thấy chuột. Đến phân chuột cũng không có.

Khi Thành đem chuyện mình bị chuột cắn kể lại với đồng nghiệp trong cơ quan, ai cũng xúm vào tỏ vẻ thương cảm. Người bảo không sao, giống như Liên từng nói với Thành. Có người lại bảo nguy hiểm, có thể bị dịch hạch như chơi. 

Mỗi người thêm vào một ý, Thành nghe xong chẳng biết nên mừng hay lo. Đến khi cô đồng nghiệp gõ vào google cụm từ “bị chuột cắn” liền cho ra một loạt kết quả. Thành ghé vào màn hình máy tính, lẩm nhẩm đọc: “Nếu bị chuột cắn, không biết, không điều trị sẽ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm khác cho sức khỏe như viêm nội tâm mạc, viêm cơ tim, tràn dịch màng phổi, viêm gan, lách to, viêm màng não, viêm tinh hoàn, viêm kết mạc và thiếu máu”.

Vậy là chuyện không đơn giản nữa rồi. Thành đọc xong, cảm thấy rụng rời chân tay khi cảm giác hiểm họa đang rình rập ngay cạnh cuộc sống của vợ chồng mình. Con chuột đâu có trừ ai, mai mốt, lỡ Liên cũng bị chuột cắn thì sao? Chưa giết được con chuột “ma” kia thì hiểm họa vẫn còn. Nhưng làm cách nào để giết nó, trong khi cả Liên và Thành đã lục tung khắp nhà mà vẫn không thấy…

3. Thành bảo với Liên:

- Có lẽ mình phải mua thuốc diệt chuột em ạ.

Liên vội vàng xua tay:

- Trời ơi! Nghĩ cách khác đi anh. Dùng thuốc diệt chuột, nhỡ đâu nó vương vào đồ ăn, đồ uống rồi mình ăn phải.

Thành thấy Liên nói cũng phải nhưng lúc đó, Thành không nghĩ thêm được cách nào hơn. Liên bảo:

- Thôi chiều mai anh đi làm về, ghé vào một tiệm hàng nào đó, mua lấy vỉ keo dính chuột. Dùng keo dính chuột có lẽ hiệu quả mà an toàn hơn đó anh.

Buổi chiều hôm sau, nghe lời Liên, lúc đi làm về, Thành ghé vào một cửa hàng mua hai vỉ keo dính chuột. Quyết tâm phải bắt bằng được con chuột, Thành mua thêm một chiếc bẫy sắt khi trông thấy trong tiệm hàng.

Đêm đó, Thành và Liên cùng đặt keo và bẫy. Cả hai thậm thụt, thì thào trao đổi với nhau như thể nếu lỡ nói to, con chuột ma kia sẽ nghe thấy và âm mưu diệt chuột bị bại lộ. Thành và Liên hồi hộp chờ ngày con chuột lâm nạn. Nhưng một ngày, hai ngày, ba ngày rồi năm ngày, hai vỉ keo và chiếc bẫy sắt vẫn trống không. Không lẽ con chuột đánh hơi được âm mưu của vợ chồng Thành. Sư bố khỉ! Thành bực bội chửi thề.

Bẵng đi mấy đêm, lúc hai vợ chồng đang nằm ngủ, đột nhiên Thành trông thấy một con chuột to bằng nắm tay, từ góc nhà đang lừ lừ tiến lại. Cuối cùng con chuột ma cũng xuất hiện. Thành bất giác vòng hai tay trước ngực, cố giấu mười ngón tay vào nhau cốt không để bị chuột cắn. Con chuột trông thấy phản ứng của Thành bèn dừng lại, mắt giương giương nhìn.

Suýt nữa thì Thành hét toáng lên, con chuột có khuôn mặt của người. Một khuôn mặt rất điển trai, chỉ có điều khuôn mặt đó chỉ nhỏ đúng với kích cỡ mặt của chuột. 

Toàn thân Thành nóng giẫy, mồ hôi rịn ra thấm ướt cả chiếc áo ba lỗ. Thành sợ hãi ngồi bật dậy, líu ríu gọi vợ:

- Dậy đi em! Con chuột… con chuột…

Thành ú ớ không nên câu. Liên vội vàng bật đèn nhưng tuyệt nhiên không hề thấy một con chuột nào. Bên cạnh, chỉ Thành đang ngồi thẫn thờ, mồ hôi chảy ròng ròng.

Liên bảo:

- Làm gì có con chuột nào đâu!

Thành vẫn chưa hết bàng hoàng:

- Có chuột! Một con chuột mang khuôn mặt người…

Kể từ lúc đó, Thành không tài nào chợp mắt được. Hễ nhắm mắt thì ngay đó, con chuột mang khuôn mặt người lại hiện ra, mắt giương giương nhìn Thành.

Lúc đầu, Liên đinh ninh là Thành nằm mê rồi gặp ác mộng. Nhưng Thành hoàn toàn không có biểu hiện gì của người mê sảng. Chỉ có điều, con chuột thì không thấy đâu. Liên cảm thấy lo lắng cho Thành nên cũng thức theo chồng cho đến sáng.

Sáng mai, Thành bảo với Liên:

- Anh nhớ rồi! Con chuột mang khuôn mặt của Tuấn. Em còn nhớ Tuấn không? Tuấn học đại học với anh hồi trước, vợ chồng mình đã gặp cậu ấy hơn hai tháng trước đó.

Ngừng một lát, Thành nói tiếp:

- Không hiểu sao anh lại thấy con chuột mang khuôn mặt của Tuấn. Con chuột nghênh nghênh nhìn anh thách thức…

Liên nhìn Thành đầy thương cảm nhưng lúc đó, Liên không biết phải an ủi chồng như thế nào. Bởi Liên cũng chưa bao giờ trông thấy một con chuột như vậy cả.

4. Nỗi lo về mấy căn bệnh do chuột mang lại không trầm trọng bằng hình ảnh con chuột mang khuôn mặt người. Trong khi Thành ú ớ, giãy giụa một cách khổ sở thì con chuột mang khuôn mặt người vẫn nghênh nghênh nhìn Thành.

Ở đâu ra một con vật như thế? Kể từ khi trông thấy nó, trong đầu Thành lúc nào cũng hiện lên hình ảnh con chuột mang khuôn mặt người nhưng không làm sao giải thích được. Tất nhiên Thành không dám nói với ai. Biết nói cái gì bây giờ. Không lẽ bảo với người ta, tôi đã trông thấy một con chuột mang khuôn mặt người. Khi đó, chắc chắn có người sẽ cho Thành không được bình thường. Hoặc cũng có thể người ta sẽ cho rằng Thành bị mê sảng, hậu quả từ một căn bệnh mới mà chuột mang lại.

Bởi vậy Thành đành im lặng với chuyện con chuột mang khuôn mặt người. Nhưng ý nghĩ lại không cho Thành yên. Ý nghĩ cứ chạy quanh quẩn trong đầu Thành, về một con chuột mang khuôn mặt người, với hàng chục câu hỏi: vì sao lại thế, con chuột từ đâu tới, vì sao chỉ có Thành nhìn thấy nó?...

Sau hai đầu ngón tay bị cắn nham nhở, Thành không bị chuột cắn thêm lần nào nữa. Hoặc cũng có thể là chưa. Nhưng hình ảnh con chuột mang khuôn mặt người lại hiện về thường xuyên trong giấc ngủ hàng đêm. Thành không rõ mình đang mơ hay thực nhưng con chuột vẫn cứ giương mắt nghênh nghênh nhìn anh.

5. Vì sao con chuột lại mang khuôn mặt của Tuấn?

Câu hỏi này không chỉ mình Thành thắc mắc. Liên cũng đang hoang mang. Phấp phỏng. Lo lắng. Tuyệt nhiên không thể nào lý giải.

Thành và Liên cưới nhau thiếu hai tháng thì tròn bốn năm. Trong khoảng thời gian đó, cả hai chưa bao giờ to tiếng với nhau. Từ lúc cưới đến bây giờ, Thành vẫn luôn chăm sóc Liên ân cần và chu đáo. Liên đón nhận điều đó một cách vui vẻ và hãnh diện. Nhưng tự trong thâm tâm, Liên cảm thấy cuộc sống hiện tại vẫn có cái gì đó chật vật và mơ hồ quá. Điều này Liên giữ lại cho mình, không thổ lộ với ai, kể cả Thành.

Không ít lần Liên ngồi một mình và tự hỏi, cuộc sống của vợ chồng mình rồi sẽ như thế nào. Lấy nhau gần bốn năm, đó cũng là khoảng thời gian hai vợ chồng Liên sống trong các khu nhà trọ. Đến bao giờ mình mới có một căn nhà, nhỏ cũng được, nhưng là nhà của mình, để hàng tháng lại không phải nghe chủ nhà dọa tăng giá. Cả Liên và Thành đều chưa dám nghĩ đến chuyện có con.

Liên thấy mệt mỏi khi phải sống một cuộc sống như vậy. Cho đến một buổi chiều cách đây hơn hai tháng, hai vợ chồng Liên cùng đi gặp Tuấn. Tuấn học đại học với Thành, bây giờ đã trở thành một doanh nhân thành đạt với một gia đình đầy đủ. Nhìn Tuấn, tự nhiên Liên lại cảm thấy chạnh lòng khi nghĩ về chồng mình. Mấy năm rồi, Thành vẫn chỉ là nhân viên của một công ty truyền thông, lúc nào cũng tất ta tất tưởi, chạy đua từng phút một. Ở công ty Thành có quy định ai đi chậm một phút bị trừ một ngàn. Cuối tháng, sẽ tổng hợp lại rồi trừ vào lương. Quy định của công ty Thành nhưng nhiều lúc cũng khiến Liên muốn thót tim vì một lý do nào đó mà Thành phải đi muộn.

Cuộc gặp gỡ diễn ra trong một buổi tối ấm cúng. Tuấn và Thành trò chuyện say sưa theo đúng kiểu những người bạn lâu ngày mới gặp. Còn Liên lặng lẽ quan sát hai người, thỉnh thoảng mỉm cười trước những câu bông đùa của Tuấn và Thành.

Sau buổi gặp ngày hôm đó, thỉnh thoảng Tuấn lại nhắn tin cho Liên. Lúc đầu, Liên đều vui vẻ trả lời, theo phép xã giao dành cho một người bạn của chồng. Nhưng dần dần, cách nói chuyện của Tuấn, thêm sự thành đạt của anh đã làm Liên xao lòng. Liên đến với Tuấn và nhận về cảm giác bình yên, thoải mái. Điều này khi ở bên Thành hình như Liên đã không cảm nhận được.

Như lúc ăn trưa tại nhà hàng ven sông, khi Tuấn đề nghị hai người cùng đi Thượng Hải, Liên đã cảm thấy hồi hộp xen lẫn sung sướng. Trong đầu Liên lúc đó liền hiện lên hình ảnh những thị trấn cổ ven sông thanh bình hay những phố đi bộ mua sắm lộng lẫy…

Liên khấp khởi chờ đợi. Chuyến đi Thượng Hải cùng Tuấn chỉ còn ba ngày nữa sẽ khởi hành thì bất thình lình con chuột mặt người xuất hiện. Con chuột đó, theo như lời Thành, mang khuôn mặt của Tuấn.

Liên bất giác giật mình. Có hay không một con chuột như vậy? Có lúc nào Thành đã biết chuyện giữa Liên và Tuấn nên bịa ra một con chuột như vậy, để Liên dừng lại?

Đột nhiên Liên cảm thấy sợ hãi và lo lắng mỗi khi nghĩ tới con chuột mang khuôn mặt người mà Liên cũng chưa bao giờ trông thấy.

6. Nhìn Thành càng ngày càng vật vã, khổ sở vì một con chuột chưa từng rõ mặt, Liên lo lắng nhưng cũng đồng thời nhận ra mình vẫn còn yêu Thành. Liên xót xa khi nhìn Thành bơ phờ, mồ hôi chảy ròng ròng giữa đêm. Liên ngồi phân vân, mình còn yêu chồng như vậy, sao lại thay lòng? Thực sự Liên cũng cảm thấy mỏi mệt khi cùng lúc phải hóa thân vào nhiều vai diễn.

Buổi chiều, Liên xin phép công ty về sớm. Liên không về nhà ngay mà ghé vào một quán cà phê, ở đó Tuấn đang phấp phỏng ngồi đợi.

Liên ngồi xuống chiếc ghế đối diện Tuấn, giọng dứt khoát:

- Em nghĩ là cả em và anh đều đang đi sai đường…

Ngừng một lát rồi Liên tiếp tục:

- Bởi vậy, em nghĩ là chúng ta nên dừng lại đây thôi. Thật sự em cảm thấy mệt mỏi khi phải duy trì tình trạng này. Anh hãy hiểu cho em.

Liên nói xong rồi bước vội ra ngoài, để lại Tuấn ngỡ ngàng vì vẫn chưa hiểu chuyện gì.

7. Giữa đêm, Liên lay Thành khi Thành vừa chợp mắt:

- Anh! Dậy em bảo cái này.

Thành hé mắt, nói bằng giọng ngái ngủ:

- Có chuyện gì để mai nói đi!

Liên bảo:

- Lúc chiều em được về sớm. Em trông thấy chuột và đã đập chết nó rồi.