Sự ra đời của buổi tối

Truyện ngắn của Nguyễn Vĩnh Tiến

Buổi tối được sinh ra từ câu căn dặn của bố tôi với cô em út :

- Con nhớ mua thêm một vỉ thuốc ngủ.

Còn trước đó, nào thì tivi với dầu gội đầu và một loạt những khẩu hiệu về sự tinh tế được nhai đi nhai lại, nào thì mẹ đau bụng, nào thì hai ông khách trẻ con đến thăm đột xuất. Cô em thứ hai kêu mệt. Còn tôi, tôi ở đâu đó quanh quẩn giữa những sự kiện nhỏ.

Bấy lâu, những buổi tối của tôi dần dần mất hết ý nghĩa. Các sự việc diễn ra : Tiếng động, âm thanh, thuốc nhỏ mũi...giống hệt nhau. Khoảng thời gian từ 17h30' đến 22h30' có một màu xanh lè và một mớ âm thanh hỗn loạn. Tivi nói gì thế nhỉ : "Hãy cố gắng sống tốt đẹp ngày hôm nay nhé !" . Bố tôi từ chiều đã vô cùng buồn bã khi đọc được mẩu tin trên một tờ báo. Ông cứ lẩm bẩm một mình : " Hỏng rồi, hỏng rồi ". Mẹ tôi đau bụng thì việc mà mẹ cần phải làm là nằm trên giường và kêu. Mẹ thậm trí còn yêu cầu tắt tivi ngay lập tức. Bãi công ở Hàn Quốc hay vụ bắt cóc con tin, rồi nổ máy bay nữa. Vô nghĩa quá, vô nghĩa quá...

Thấy nét mặt thất vọng của bố, không thể cầm lòng được, tôi mới tò mò hỏi :

- Hỏng gì thế hở bố ?

Bố bảo :

- Hỏng rồi con ạ, người giàu càng giàu và người nghèo càng nghèo, khoảng cách về thu nhập giữa 20% dân số thuộc diện giàu nhất và 20% dân số thuộc diện nghèo nhất đã tăng gấp đôi, từ 30 lần đến 60 lần.

Tôi hỏi :

- Thế thì liên quan gì đến chúng ta ?

Bố tiếp tục tường thuật lại thông tin ông vừa "nạp pin" được :

-Tài sản của 358 tỉ phú trên hành tinh cao hơn tổng thu nhập của 45% dân số thuộc diện nghèo nhất trên trái đất.

Tôi nói :

- Thế thì sao nào ?

Bố đột ngột nhìn tôi, có phần hơi ngạc nhiên, rồi ông buông giọng :

- C-Chúng mày chẳng hiểu gì . ..

Sau đó ông quay sang dặn cô em út về việc đừng quên mua thuốc ngủ.

***

Tôi chui vào một góc nhà, nơi đây có một chiếc bàn thấp, mấy chén trà uống dở, nguội tanh, bên cạnh treo một chiếc đàn ghi-ta to và cũ. Và bấy giờ đột nhiên tôi nhận ra sự hiện diện của một buổi tối. Tôi quyết định tắt tivi, nó đang lảm nhảm về những sự tinh tế đang lay động trên toàn cầu.

Bây giờ thì căn phòng im lặng. Cô em thứ hai đã ngủ trên chiếc đệm trải giữa nhà, cô 19 tuổi và chẳng nghĩ đến việc phủ lên người một tấm chăn mỏng. Cứ thế, ngồn ngộn giữa căn phòng, sự vô tư vô ý là của cô, đau bụng là việc của mẹ. Cũng phải thông cảm đôi chút vì cô đang mệt, cô kêu mệt từ chiều. Tuy nhiên cô là một trở ngại trong việc di chuyển của mỗi cá nhân trong căn phòng. Ai cũng thương cô, cũng không nỡ đá phải đôi chân dài 19 tuổi đang bò nguều ngoào ra khỏi tấm đệm. Sự hoạt động của chân cô là sản phẩm của giấc mơ cô. Có lẽ cô đang mơ đến việc trình diễn thời trang hay mơ đến việc ngày nào đó, phụ nữ sẽ đá vào đít chồng với một cách thức như thế nào ?

Nói tóm lại là căn phòng đã im ắng, mẹ không kêu nữa vì kêu nữa cũng không ai động tĩnh gì. Bố thì đang rất buồn vì tình hình thị trường hoá quốc tế. Em út đã ra ngoài đường, sau khi mua xong quyển sách luyện ôn thi đại học với giá 20.000đ, cô sẽ không quên nhiệm vụ mua cho bố một vỉ thuốc ngủ.

Tôi nghĩ đến thuốc ngủ. Tại sao người ta lại không ngủ được nhỉ, có phải là người ta có một mớ suy nghĩ rối như bòng bong trong đầu không ? Hay là người ta có một sự đau đớn, một sự bất lực mơ hồ nào đó đem lại ? Hay là người ta không thể cứ ngồi trơ trơ trước một màn đêm đen ngòm trống trải ? Hay mất ngủ chỉ đơn thuần là một thứ bệnh giống như đau bụng ?

Tôi cầm lấy cây đàn và quyết định đến an ủi mẹ. Tôi ban đầu dạo một bản nhạc soạn từ một bài dân ca quan họ : " Hoa thơm, bướm lượn ". Mẹ tôi im lặng vì chắc tiếng đàn của tôi nghe cũng xuôi tai. Tôi cố gắng bắt chuyện với cơn đau bụng của mẹ :

- Mẹ ơi, nghe một bài về mùa xuân nhé...Nhớ nhà đông khách, bóng người đông vách, và pháo reo pháo vui khói bay như lời chúc Xuân...Gió từ sông đến, cuốn làn khói bếp, làm chúng tôi đứng ngây tiếc Xuân có phần mất đi... Này bạn ơi, bếp lửa hồng, ngày Xuân cũ, rạo rực mãi với Xuân này, và bạn ơi, bếp lửa hồng ngày Xuân cũ, còn nấu trong trái tim chúng ta những nồi bánh trưng...

Mẹ nhận xét :

- Tết này phải nấu bánh trưng mới được...

Tôi cụt hứng nhưng nếu phải hy sinh cái hứng trình bày sáng tác của mình để mẹ quên đi cơn đau bụng thì tôi cũng sẵn sàng. Tôi tiếp tục gợi chuyện :

- Mẹ ơi, mẹ còn nhớ cái đợt mẹ mua cành đào chẳng có bông hoa nào không ? Thế mà con viết ...Đào thắm tươi sắc hoa sắc xuân sắc người sắc tôi...

Mẹ cười :

- Con đã uống thuốc tẩy giun chưa ?

Tôi hoàn toàn cụt hứng :

- Con chưa uống, thế khoảng 6 tháng tẩy giun có sao không mẹ.

Mẹ tôi đáp :

- Không tốt lắm, à mà đến giờ xem phim Bao Công rồi, con bật tivi lên cho mẹ xem.

Tôi buồn bã cất cây đàn vào chỗ cũ và bật tivi. Người ta trước khi chiếu phim còn khẳng định rất rõ ràng và rành mạch về một " bản lĩnh đàn ông thời nay " bằng việc mô tả một anh thanh niên giằng lấy một con cá nhỏ mà bạn anh vừa câu đượclàm mồi và sau đó câu được một con cá kiếm. Sau đó vẫn chưa đến lượt Bao Công xuất hiện, dầu gội đầu và dầu nhớt thỉnh thoảng đột ngột xuất hiện. Vụ án trước xử còn đang dở dang, hôm nay có khả năng xuất hiện nhiều tình tiết phức tạp. Việc gì khó, có Triển Chiêu ....

Mẹ tôi xúc động thực sự trước những tình tiết éo le. Có lẽ nhờ cơn xúc động ấy, mẹ quên đi cơn đau bụng đang bám theo dai dẳng từ chập tối.

Tôi quyết định phải xuống bếp đun một ấm nước để pha một ấm trà mới. Có lẽ cần phải nói chuyện riêng với bố và hy vọng ông bớt căng thẳng.

Bố, sau một hồi loanh quanh phía ngoài lan can, đã quyết định trở lại căn phòng, ông rón rén đi qua những cái cẳng chân xinh đẹp của cô con gái 19 tuổi. Chỗ duy nhất mà ông có thể ngồi, đó là góc nhà, nơi có tôi và cây đàn to, cũ. Nước sôi rất nhanh và tôi mời bố một chén trà nóng. Bố thoạt tiên từ chối uống với lý do :

- Tao đã phải mua thuốc ngủ thì mày biết rồi đấy !

Nhưng tôi lại khẩn thiết :

-Đây là chè Phú Thọ, không phải chè Thái đâu...

Thế là bố, vì cả nể mà cầm lấy chén nước trà. Hai bố con ngồi im lặng trong thứ ánh sáng vàng quạch từ phim Bao Công hắt ra. Trong lúc im lặng đó, có tiếng Bao Công :

"Không hiểu ta có ác không nhỉ ? ". Tôi suýt nữa phì cười. Một người đại diện cho cái Thiện như ông giết bao nhiêu người bằng hình thức cẩu đầu trảm sao lại phải băn khoăn như thế. Buổi chập tối, một trong hai ông khách trẻ con lên khẩn khoản nhờ tôi vẽ một bức chân dung Triển Chiêu để ép Plastic treo lên góc học tập. Tôi từ chối ngay với lí do : - Anh chỉ thích vẽ khỉ thôi. Hai cậu bé nhìn tôi đầy vẻ thất vọng, sau đó ra về.

Bố tôi hỏi :

- Thế việc xin đi làm của mày đến đâu rồi ?

Tôi trả lời :

- Con đã nộp đơn, bản sao bằng đại học, bằng ngoại ngữ tin học đầy đủ cả nhưng chưa thấy hồi âm gì cả.

Bố nói tiếp :

- Mày dốt lắm, ngồi đấy mà chờ sung rụng. Bỏ nhạc nhẽo đi.

Tôi đáp :

- Bố làm sao thế? Bố dạy con chơi đàn cơ mà?

- Mày không hiểu -Bố giảng giải - Bây giờ là kinh tế thị trường.

Tôi biết nếu tiếp tục tranh cãi, sẽ lâm vào ngõ cụt. Tôi hiểu bố đang truyền một thông tin ngắn gọn cho tôi : Phải giàu lên, thật nhanh.

Tôi định hỏi bố một câu nhưng xem ra câu đó có vẻ ngây ngô quá nên thôi ngay. Câu đó như thế này : " Ta giàu lên, có khiến cho bao người khác nghèo đi không? chính bố vừa phát biểu khoảng cách giữa người giàu và người nghèo ngày càng lớn cơ mà !"

Em út tôi đã về, cô có một điệu đẩy cửa truyền thống, 12 người trong hai căn hộ có thể nhận biết cùng một lúc khi nào nó về. Uỳnh một cái, mấy trăm triệu nơron thần kinh đột tử. Sau đó là đóng cửa, thêm một cơ số nơron thần kinh ban nãy chưa chết thì chết hẳn. Cô khoe với cả nhà rằng cô đã tiết kiệm được 16.000 đ vì thật may mắn, cô thấy ở trong hàng đồng nát có một quyển sách giống hệt quyển cô đang cần, chỉ xấu hơn một chút. Điều quan trọng là nó chỉ có giá 2000đ, cộng thêm tiền cô tự thưởng cho mình một chiếc bánh mì batê là 2000đ nữa. Mẹ nhìn cô tỏ vẻ rất hài lòng còn bố thì đang băn khoăn về việc cô có nhớ mua thuốc ngủ hay không ?

Thật là may mắn cho cả gia đình, cô đã nhớ và mua thuốc ngoại hẳn hoi, đảm bảo bố sẽ ngủ được. Thế là bố yên tâm vì đêm trước bố mất ngủ. Lý do thật đơn giản, ấy là bố trót nghĩ đến tương lai gia đình. Thế là một loạt khó khăn rồi một loạt giải pháp kéo đến nhảy nhót tứ tung trong đầu. Bố nằm đến tận 2 giờ sáng, sau khi đếm được khoảng ba nghìn con bò trên thảo nguyên Mông Cổ, vẫn không ngủ được, ông lịch kịch vào bếp sốt lại cơm để ăn. Cả nhà vì lý do bố vào bếp mà mất ngủ theo.

Tôi và bố thường là hai người ngủ sau cùng trong nhà. Đêm nay, sau khi Bao Công chém đầu một tên đại gian ác. Mẹ đã rất hài lòng và bắt đầu ngáy. Hai cô em gái tổng cộng là bốn cái cẳng chân bắt đầu tìm được vị trí thích hợp. Bố uống hai viên thuốc ngủ và trong khi chờ hai viên thuốc ngấm, bố ngồi xem chương trình bóng đá do Dunhill tài trợ. Và khi thuốc đã ngấm thực sự, bố mắc màn cho mẹ, cho hai cô em gái và quay về xó tối dặn tôi :

- Đi ngủ, sớm mai còn đi xin việc...

Vậy là chỉ còn tôi, nhân vật cuối cùng của buổi tối trong căn phòng này, tôi nghĩ lan man về sự giàu nghèo, sự dấn thân rồi những viên thuốc ngủ.

Cuộc sống quả là còn nhiều ý nghĩa. Những con đường không thể tự bay lên được. Tôi khẳng định điều đó rất nhiều lần với một anh bạn vong niên : Con đường thẳng liệu có rẽ cho ta một lối thoát ? Tôi nói với một anh bạn vong niên khác : Thoát à, anh định thoát đi đâu ?

Thời gian luôn được sinh ra, kể cả khi người ta lãng quên cuộc đời trong giấc ngủ. Mọi buổi tối đều đã và sẽ được tiếp tục sinh ra cùng với một loạt các giá trị đổi thay.

Nếu như ai đó chỉ cho tôi biết mọi giá trị đã và sẽ có của cuộc sống, liệu tôi có ngủ ngon trong đêm nay không ?

2h30' ngày 19/1/1997

phố dựng đứng

truyện ngắn : nguyễn vĩnh tiến

Tôi đứng giữa phố Sét tưởng như từ lâu lắm rồi. Con đường vắng tanh, dài hun hút như một giấc mơ không có đoạn kết. Những cây bàng và đêm, những chiếc lá xà cừ rụng. Hoa xà cừ nhỏ li ti, có nhiều bông đậu trên những xương lá bàng mục ruỗng. Gió đến, hoa xà cừ rụng đầy đường nhựa, nằm im lìm. Gió lại đến, có đám hoa tung lên, rồi tiếng những thân cây vặn mình...

Trẻ con từ phố Sét lớn lên, đi xa và mang theo những cái vặn mình đó. Tôi nói rằng đã về phố Sét như từ lâu lắm rồi, ấy là ám chỉ rằng tôi được sinh ra kiếp này tại phố Sét và nếu có kiếp sau, có lẽ cũng sẽ vẫn ở đây. Trong số những đứa trẻ con lớn lên và đi xa có tôi, thằng Huân và một vài đứa nữa ...

Mặt đường, sau những cơn mưa rào lại trơ ra, và tôi đã liếm vào nó, sau cú tát như trời giáng vào mặt của thằng Miến. Cái vị mặn mặn của máu và thứ gió mảnh mai, luồn từ ngoài cánh đồng, lan trên mặt đường và lọt qua những kẽ răng. Tôi là kẻ yếu, đừng khóc... Nhưng sẽ chẳng phải sự thật nếu tôi không khóc, tôi đâu phải là một thanh niên can trường, tôi đang là một đứa trẻ con, mới có 10 tuổi. Tôi đã khóc như mưa như gió và vùng lên, tìm mọi cách chạy về nhà. Nhưng thằng Miến đâu có tha, chừng nào tôi chưa rúc vào cái quần đùi của nó, tôi còn chưa được về. Miến tiếp tục thụi vào mỏ ác tôi và lần này, tôi không khóc được nữa. Tôi đã gieo gió và bây giờ gặt bão. Thằng Khiên 8 tuổi, em của Miến đã phải rúc đầu vào trong cái quần đùi của tôi như thế nào, thì tôi phải bị trả giá đắt gấp năm, gấp mười lần như thế.Cuối cùng tôi đã chịu khuất phục, thằng Miến hai tay ôm lấy đầu tôi và nhét vào sâu trong cái quần đùi chun rộng của nó. Tôi chỉ kịp nhìn thấy cái chim của thằng Miến, thế rồi lịm đi, và mặt đường lại áp vào má tôi, gió thổi nhè nhẹ. Đêm, lá bàng xanh có cái rụng xuống, nghe loạt xoạt, có cái thủng lỗ chỗ nằm dấp dính miệng rãnh dường như đang cố gắng bay lên. Tôi đã đỡ đau nhưng muốn nằm thêm một chút, phố Sét giờ dựng đứng trước mặt. Cái cầu Trắng như hai cánh cửa mở toang để ai đó nếu hăng lên có thể bước lên trời. Cánh đồng như một tấm áo xanh, rách, bay phất phơ còn hai cây bàng và xà cừ thì thật kỳ lạ, chúng đang ngả lưng vào những mái nhà và díu vào nhau, trò truyện những cơn dài mãi mãi không thôi.

***

Tôi lại gặp Hoạt trong một cơn mưa, đường phố tắc nghẽn. Tôi nhận ra Hoạt nhờ cái sẹo nhỏ nằm sát cánh mũi. Hoạt đã khác xưa nhiều, béo, trắng hơn. Hai đứa quay xe đi tìm một quán nước để nói chuyện.

-Tâm này, bố thằng Miến chết rồi đấy !

Lại là thằng Miến, không hiểu sao, tôi luôn nhớ đến nó mỗi khi nhớ về phố Sét, nơi tôi ra đi gần ba mươi năm. Mọi tin tức về Miến vô tình đi theo tôi ngần ấy năm, Miến trở thành một cái sẹo trong tiềm thức. Tôi không ghét Miến cũng không quý mến gì Miến nhưng cứ mỗi lần nghe thêm một tin mới liên quan đến nó là người tôi cứ run lên.

-Ung thư gan, uống rượu nhiều, chết ở ngoài đường, nằm sấp mặt xuống đường nhựa - Hoạt kể...

***

Tôi rùng mình, cũng trong đêm ấy, tôi nghe ông Vân - bố thằng Miến hát :

.. qua ( í là) qua sông

người không (í là) không thấy đò

cho( í là) ta cho

mà lo (í là) lo thế nào

cùng thì một thấp (ối ối) một cao

mượn tay cây chuối mà hứng sao trên (à) giời...

Và băn khoăn về câu hát ấy mãi. Má tôi vẫn áp xuống đường nhựa mà sao tự dưng thấy lạnh lẽo ghê người. Tôi mười tuổi, tôi nhớ đến cái phản gỗ lót giấy xi măng ở nhà, tôi nhớ mùi chăn có một ít hơi rượu của bố. Tôi phải về nhà ngay lập tức, đêm đã quá khuya đâu, mới chỉ muộn hơn cái giờ ngủ của dân phố Sét đôi chút. Không ngờ rằng tôi phải bò, phải trườn, phải lết đi trong đêm hôm đó. Lúc bàn tay tôi chạm phải cánh cửa thì bên trong, con chó Li Li đã nhận ra chủ, nó hít hít, chồm lên, cào cào phía trong cửa và rên ư ử. Bố tôi dậy và tôi nghe thấy tiếng lê dép, còn cố ngoái nhìn con đường đêm hôm ấy lần cuối.

***

Chính tay tôi đã chôn con Li Li ngoài cánh đồng. Tôi ôm xác con chó nặng gần bằng tôi đi bập bõm men bờ ruộng. Chính giữa cánh đồng là một con ngòi nhỏ uốn éo. Xác thằng Cửu " lác" chết đuối ở ngoài sông không hiểu sao lại biết đường mò về con ngòi này để nổi. Li Li chết là do ăn phải bả, tôi cũng đi đánh bả ở những xóm trên đồi cùng nhóm Miến, Huân, Hoạt... giờ nhận được kết cục này kể cũng phải cắn răng chịu vậy.

Tôi hỏi Miến :

- Mày đánh bả chết con Li Li nhà tao hả ?

Miến trả lời :

- Hỏi thằng Huân.

Tôi căm phẫn bỏ đi, tôi 12 tuổi, tôi làm gì có lòng can đảm để đánh nhau với Miến, và cũng chẳng có cách nào để thắng được nó cả. Con Li Li ngủ yên ở một góc nhỏ của cánh đồng, nơi cái cầu Trắng như hai cổng trời và nó nằm bên mép áo xanh, vá chằng chịt, bay phất phơ, quạt mát cho nỗi lòng của cậu chủ 12 tuổi.

***

Tôi hỏi Hoạt :

- Thế bây giờ làm ở đâu ?có hay gặp thằng Huân không ? mà tao nghe nói Huân lấy vợ rồi hả ? thế chuyện vợ con của mày ? nhưng mà thôi, phải lo xem tiền trong túi có bao nhiêu đã ! à, nhà tao chuyển rồi đấy, có rỗi thì đến chơi...

***

Không ai ngoài tôi biết thằng Sung là đứa bị Miến dìm chết, hồi phố Sét bị lụt. Năm đó, tôi mới 15, thằng Miến tròn 20 tuổi, nó thường dẫn gái vào trại chăn nuôi và rủ tôi đi cùng.Trại chăn nuôi nằm ngang cốt với cánh đồng nên khi nước ngập thì lợn bò đa số chết trôi, số sống sót ít ỏi được chuyển sang chỗ mới hình như cách thị xã khoảng ba cây số. Miến chặt được độ dăm cây chuối và kiếm được một ả điếm ngoài ga, thêm tôi nữa là ba cùng chèo chống chiếc bè chuối vào khu trại chăn nuôi.

Giữa trưa, trời vẫn sầm sì. Trại chăn nuôi bấy giờ nước ngập đến mái, chiếc bè chuối lách được vào trong mái, không hiểu sao về sau, tôi và thằng Miến không tài nào kéo chiếc bè ra được. Cô ấy già hơn mẹ tôi, khuôn mặt tỏ vẻ khiếp sợ trước hai đứa trẻ mới lớn. Tôi đứng nhìn thằng Miến lột quần áo cô ta và nhờ tôi cầm hộ, cả quần đùi của nó.Nó bắt tôi phải bám vào mấy thanh xà gồ leo về phía hồi nhà và quay mặt đi chỗ khác. Xong việc, nó gọi tôi lại hỏi :

- Có muốn thử không ?

Tôi đáp :

- Muốn !

Thằng Miến nói :

- Thế thì cởi quần ra, còn đứng đực mặt làm gì ?

Tôi chần chừ, tức thì cô ta vùng dậy, chiếc bè chuối chòng chành, tôi kịp ôm lấy một cái xà ngang.

Cô ta bảo Miến :

- Thôi đưa tiền chị về, thằng này bé quá

Tôi chưng hửng và đưa quần áo trả cho hai người. Cô ta mặc quần áo xong thì bỗng Miến thò tay xuống dưới bụng cô ta, túm lấy cái đũng quần :

- Ở lại chờ lần nữa, em vẫn còn tiền, thằng kia cũng còn tiền - Miến hất hàm sang phía tôi.

- Thôi, chị về, để lần khác, đang kẹt thế này.

Thằng Miến tức giận :

-Bà muốn về kiểu gì thì về, anh em tôi ở lại !

Với thái độ dứt khoát, cô ta tuồn ra phía ngoài dòng nước bơi vào bờ. Miến kinh ngạc :

- Con mụ này gớm thật !

Lúc ấy, trong bóng tối, có tiếng thằng Sung :

- A, tao thấy rồi nhá, bắt quả tang, tao về tao mách bố mẹ chúng mày.

Thằng Miến hốt hoảng, tôi cũng sợ. Chợt thấyMiến leo thoăn thoắt lên mái trại chăn nuôi, nó dỡ ngói và túm được Sung. Miến đấm đá túi bụi vào mặt, vào bụng rồi quẳng thằng Sung xuống nước. ấy thế mà vẫn chưa nguôi, Miến còn nhảy xuống nước dìm thằng Sung. Tôi chỉ nghe thấy tiếng nước ủng oảng một lúc thì thấy Miến ngoi lên, mặt xanh lét :

- Bỏ mẹ, chẳng thấy nó đâu...

Nước lên cao, chúng tôi không kéo được chiếc bè chuối ra nữa. Càng kéo càng sợ. Thằng Sung chết, bí mật này tôi tự biết không thể nói ra. Miến ngồi trên mái trại chăn nuôi, run lập cập. Tôi bảo :

-Chắc nó lặn một hơi về nhà nó rồi ?

Thằng Miến cười, mặt méo xệch :

- Thế mà tao cứ sợ mãi !

Nhưng vẫn không yên, thằng Miến lắp bắp :

- Nhưng nó có biết bơi đâu nhỉ ?

Tôi đáp bừa :

- Chả biết bơi là gì ?

Thằng Miến lẩm bẩm :

- ừ, nếu không biết bơi thì sao nó ra được đây ?

Tôi lại nói ( một câu dở hơi ) :

- Thế mày đánh nó có đau không ?

Lần này thì thằng Miến bật khóc, nó khóc to lắm.

Tôi bảo :

- Im đi, người ta đến đấy, chuồn thôi.

Thằng Miến câm bặt, nó nhìn tôi van nài :

- Mày đừng nói gì nhá !

Tôi bảo :

- Nói làm gì, về đi.

Thằng Miến cặp ngang người tôi bơi vào bờ. Lên đến cầu Trắng, chúng tôi nhìn lại phía trại chăn nuôi thấy những mái úp như những nấm mồ mà chân tay bủn rủn. Lúc ấy đã chiều muộn.

Đêm đó về tôi không tài nào ngủ được, chân tay run lẩy bẩy, người lạnh buốt . Tôi thoáng thấy bóng bố tôi chạy vào, rồi tôi khóc oà lên,ôm chặt lấy bố,sau đó lịm đi không hay biết gì nữa. Suốt hai tuần tôi sốt mê man, cứ tỉnh dậy là khóc. Cả nhà tôi đoán rằng nỗi sợ của tôi có liên quan gì đó đến cái chết của thằng Sung nên giấu kín tôi trong phòng ngủ của bố mẹ ở tầng hai. Tôi mơ thấy nước dâng lên cao ngập hết phố Sét, chúng bò ngang đầu gối, rồi tới bụng, cổ, sát tới miệng, nước ào lên và tôi cuống cuồng vùng vẫy trong dòng nước ngầu bọt. Tôi mơ thấy thằng Sung dắt con Li Li về và không thể ngờ rằng con Li Li lại chồm lên cắn tôi. Càng vùng vẫy, tôi càng bị sức nặng của con Li Li đè xuống, rồi lại nước, nước bò về như những con rắn màu trắng từ phía cầu, nước đuổi theo tôi lên tới đồi Trường Thịnh.Tôi mơ thấy một chiếc cối xay khổng lồ, bột trắng bắn tung toé...

Hôm đầu tiên hết sốt, tôi nghe thấy tiếng mẹ dưới nhà trả lời bác Hảo :

-Cháu nó bị sốt xuất huyết hơn tuần nay rồi.

***

Đám tang thằng Sung được tổ chức trong những ngày tôi mê man trong những giấc mơ khủng khiếp. Phúc ''Rồ " là người đầu tiên nhìn thấy thằng Sung bị treo ngược trên vì kèo gỗ dưới mái của trại chăn nuôi khi nước rút xuống. Phúc ''Rồ" tả lại : "Hôm ấy trông nó to như con bê ".Thằng Miến kể lại : " Trông kinh lắm ".Tôi rất ngỡ ngàng khi thấy thằng Miến có thái độ của kẻ ngoài cuộc. Tôi hỏi nó -giọng vẫn hơi run run - " Thế hôm đám ma, mày có đến không ? " Thằng Miến bỗng thất thần, nó không trả lời và tôi là đứa quay mặt đi trước, tôi sợ phải nhìn thấy những thứ tối tăm từ đôi mắt nó.

Đợi đến ba bốn ngày sau khi tôi khỏi bệnh, mẹ tôi mới gọi tôi lên nhà hỏi:

-Mẹ hỏi thật, con có biết tại sao thằng Sung chết không ?

Tôi cố gắng giữ một khuôn mặt thật bình thường, nhìn mẹ, lắc đầu.

Mẹ tôi nói tiếp :

-Đừng giấu mẹ, người ta thấy trên người thằng Sung có một vài vết tím, có phải con đánh nó không ?

Tôi đáp:

-Con đánh nó làm gì !

***

Thằng Miến đi lính, hai năm sau về phố Sét, tươi roi rói.Khi nhìn thấy tôi mặt nó tái đi. Tôi 17 tuổi. Giữa ánh mắt của tôi và thằng Miến có thằng Sung - sẽ luôn có thằng Sung -và thêm nữa, nếu Miến còn nhớ : một chiếc bè chuối chỉ chui vào mà không chui ra được. Miến về quê được hai tháng thì cưới vợ, cô bé tên là Thuận, bằng tuổi tôi.

Ông Vân bố thằng Miến lúc bấy giờ vẫn say, vẫn hát bài ca thuở nào :

...qua (í là) qua sông

người không (í là) không thấy đò

cho (í là) ta cho

mà lo (í là) lo thế nào

cùng thì một thấp (ối ối) một cao

mượn tay cây chuối mà hứng sao trên (à) giời...

Rõ là một bài hát bịa, vô duyên,vô lý, mà lâu ngày, dân phố Sét cũng thuộc. Hàng bàng xen lẫn vài cây xà cừ còn nguyên, chỉ có lá và cành là thay đổi chút ít.

***

Tôi gặp Thới - năm 17 tuổi. Năm ấy nước lên cao, không lụt, mặt đường chợt khô chợt ướt mà ướt chủ yếu do bước chân người. Trong đám cưới thằng Miến, Thới là người làm nhiệm vụ rót nước và mời thuốc, têm trầu. Tôi gọi Thới đến và bảo :

- Anh thích em lắm !

Thới đỏ mặt, lũ bạn tôi cười ầm lên, bảo rằng tôi trình diễn thành công cái màn " Bẻ gãy sừng trâu ".

Thới có một thân thể mà tôi mơ ước được chạm vào, ôm ghì lấy - ước mơ rồ dại suốt từ năm 15 tuổi, ấy là tưởng tượng vớ vẩn chứ Thới nào coi tôi ra gì. Cô ấy chắc nghĩ tôi

" Điên hết chỗ nói ". Phố Sét của tôi bấy giờ chẳng khác gì phố của những hồn ma : thằng bạn, con Li Li,cánh cổng trời và tà áo xanh vá chằng chịt gió thổi, nước và lúa...

Thằng Miến mặt tươi roi rói, giới thiệu cô Thới với tôi :

- Đây là cô Thới, em họ bà xã

và vẫn mặt tươi roi rói, giới thiệu về tôi :

- Đây là anh Tâm, chàng trai can đảm số một ở phố Sét đấy !

"Can đảm'', tôi suýt nữa phá lên cười vì lời khen ngu ngốc của thằng Miến. Nếu được gắn trên ngực hai chữ "Can đảm '' thì tôi sẽ đấm một trái giữa mặt thằng Miến ngay trong đám cưới của nó. Nhưng thôi, đây không phải là lúc để giận dữ, đây là dịp để tôi làm quen với Thới.

Thới đâu biết tôi nghĩ gì, tôi mười bảy tuổi và Thới cũng mười bảy tuổi. Gái làng gặp trai phố và Thới nói trước :

- Gái hơn hai trai hơn một đấy nhé !

Tôi cười, cúi đầu, tà áo xanh ngọc quê mùa của Thới đã lấp mắt tôi. Tôi nhớ đến cánh đồng. ý định ôm chầm Thới và xiết thật mạnh đã tiêu tan, tôi nói với Thới :

- Em có cái áo đẹp thật đấy !

Thới cười, cái khoé miệng cô thật đẹp, thật duyên. Tôi nhớ đến vị ngọt của thanh mật. Thới bảo :

- Thế Tâm định hăm mấy cưới vợ ?

Tôi đã nhập tâm với câu hỏi của Thới, hỏi lại :

-Thế Thới có muốn lấy người bằng tuổi không ?

Thới đáp :

- Dại lắm !

Tôi cười. Phố Sét của tôi ngày nào sẽ là của Thới đây. Bao giờ tôi sẽ kể về cảm giác áp má lên mặt đường và nhìn thấy tất cả dựng đứng lên như thế nào. Bao giờ Thới sẽ được nghe những lời ông Vân hát lúc say, buồn bã, bí hiểm, lê thê... đâu biết câu hát sẽ về đâu ?

***

Cả lứa đó ở phố Sét, có mỗi mình tôi thi đỗ đại học. Miến sau khi lấy vợ, bỏ đi theo bọn gấu ở ga lên Yên Bái đào vàng. Tiễn tôi đi học có thằng Huân, thằng Hoạt và cô Nhung " nhớ thương".

Nhung " nhớ thương" bằng tuổi tôi nhưng nổi tiếng yêu sớm, năm mười lăm tuổi cô đã đi theo một anh chàng ra bờ sông suốt đêm ngoài bãi bồi. Huân trắng trẻo, tính hiền như con gái, thuận tay trái,và có tài ném đá rất xa. Còn Hoạt khi đó, đen như củ súng, rất hay chêu chọc lũ con gái và có lần bị Nhung " nhớ thương" cào rách hết mặt mày vì dám cả gan lợi dụng đêm đen ngoài cầu Trắng " tì sơ " ả.

Huân nói :

- Mày đi trước, năm sau tao đi.

Trông Huân buồn bã ra mặt. Tôi hiểu rằng Huân nói là làm được.

Còn Hoạt, đứng cạnh Nhung chỉ nhe răng cười. Ngôn ngữ của tôi và Hoạt là vật nhau và kẹo bột, thứ kẹo to và giòn, nằm trong lọ bột trắng thơm luôn là phần thưởng rất hấp dẫn cho kẻ thắng cuộc.

Tôi thường xuyên thắng Hoạt vì mỗi lần vật nhau, tôi cố gắng tưởng tượng rằng đối thủ của tôi chính là thằng Miến. Đêm hôm trước khi đi, tôi nằm thao thức, cố gắng dỏng tai đợi nghe tiếng hát của ông Vân nhưng chẳng thấy. Chỉ nghe tiếng gió hun hút thổi từ phía sông qua phố Sét rồi tút lên đồi Trường Thịnh. Nhà cũ của tôi nằm ở đó. Mộ ông bà tôi nằm ở phía Tây ngọn đồi. Từ ngày ông bà mất, ngôi nhà gần như bỏ hoang, mãi về sau này, một bà già ăn xin hình như tên là Sứ đến xin ở nhờ, vừa trông nom nhà cửa vừa vun trồng ngọn rau củ sắn kiếm bữa qua ngày. Bố mẹ tôi đồng ý, còn tôi cứ thấy tiêng tiếc. Hồi ấy, tôi đã muốn được sống một mình trên ngọn đồi Trường Thịnh, mỗi buổi sáng được hít những làn khí thơm mát, được ngắm toàn cảnh khu phố Sét, dòng sông, cánh đồng. Và không thể cưỡng được, trong cái đêm vắng lặng ấy, tôi đã ra khỏi nhà và theo con đường tắt đi lên đồi.

***

Đột nhiên, bố tôi đòi về phố Sét. Bố giải thích rằng bố không còn đủ sức để chịu đựng nữa, bố nói rằng muốn được về chăm sóc mảnh vườn hoang và ngôi nhà bỏ trống trên đồi TrườngThịnh.

Ý định của bố làm vợ chồng tôi hết sức luống cuống. Kể từ ngày mẹ tôi mất, bố uống rượu nhiều và gầy rộc đi. Hình ảnh của bố khiến tôi nhớ đến ông Vân và nối với nhịp liên tưởng dằng dặc đó vẫn là thằng Miến, mụ đàn bà ngoài ga và cái chết vô nghĩa của thằng Sung.

Vợ tôi nói :

- Thôi bố đã hơn bảy mươi tuổi rồi, cố gắng chiều bố anh ạ.

Tôi giật mình nhìn vợ, đó là vợ tôi chứ không phải cô Thới ngày xưa.

***

Và đó là cái đêm cuối cùng tôi nhìn thấy Miến. Đợi khi bố ngủ ngon trong ngôi nhà trên đồi Trường Thịnh, tôi mới lần mò theo con đường tắt xuống khu phố Sét.Đi ngang qua khu trại chăn nuôi, tôi rùng mình khi nghĩ đến thằng Sung. Những chuồng trại lúp xúp bị bỏ quên mấy chục năm, giờ nằm im lìm dưới ánh trăng xanh tai tái. Tôi định quay đầu nhìn chỗ khác nhưng không kịp nữa, ánh mắt tôi đã chạm phải cái nhà to nhất nằm giữa khu trại, chính chỗ này, nỗi ám ảnh đã đằng đẵng theo tôi hơn ba mươi năm. Tôi chưa bao giờ dám bước chân trở lại phía trong ngôi nhà này, để tận mắt trông thấy cái vì kèo đã treo ngược thằng Sung như thế nào. Thì đêm nay đây, tôi có dám bước chân vào đó không ?

Không, tôi không cần phải vào đó, tôi không có lỗi trong cái chết của thằng Sung. "Sung ơi, mày công nhận cho tao đi, tao đã già rồi, mày phải công nhận để cho tao thanh thản chứ, tao ngờ rằng mày vẫn thù tao, mày đã gọi bố tao về đây để chịu tội hộ tao phải không, nhưng tao cóc sợ, tao không có lỗi gì hết, bố tao chưa bao giờ cho rằng tao vô tội trong cái chết của mày nhưng bố tao cũng không cần phải biết thằng Miến là thủ phạm. Sẽ chẳng ai biết được điều đó kể cả khi thằng Miến bị đá xô từ trên núi xuống. Tao thấy nó chết vô lý lắm, có phải là mày gây ra điều đó không ? Năm ấy, nó mới hai sáu tuổi, chưa có một đứa con nào, nếu là mày thì thật tồi tệ. Tao không sợ, không sợ mày một chút nào Sung ạ"

"Thằng Miến kia, nó đang đi vật vờ ngoài cầu Trắng, ồ lạ quá Sung ạ, nó chỉ già gấp đôi mày thôi, còn tao, tao lại già gấp đôi nó"

"Nó đi rất chậm mà tao không thể đuổi theo kịp, hay là tao nhầm, thằng Miến đã chết rồi cơ mà?"

"Nó chết vì đá trên núi xô xuống, nó đã chết thật rồi, tại sao tao vẫn nhìn thấy nó ủ rũ đi giữa cầu Trắng kia !"

Tôi đứng giữa phố Sét tưởng như từ lâu lắm rồi. Con đường vắng tanh, dài hun hút như một giấc mơ không có đoạn kết...

Hà Nội , ngày 9/9/1998.