Có rất nhiều hoạ sĩ sống trong làng Greenwich của thành phố New York , trong đó có hai cô họa sĩ trẻ là Sue và Johnsy cùng ở chung trong một căn phòng nhỏ trên tầng thượng của căn chung cư ba tầng.,tên thật của hai cô là Johnsy là Joanna
. Tháng mười một, một vị khách lạ mặt viếng thăm thành phố, đó là căn bệnh quái ác viêm phổi tràn lan . Căn bệnh này đã giết chết nhiều người. Chảng may Johnsy lại mắc phải căn bệnh đó, cô nằm liệt giường không dậy nổi. Qua ô cửa sổ nhỏ,cô chỉ có thể thấy bức tường gạch của chung cư kế bên.
Vào buổi sáng, bác sĩ được mời đến khám bệnh ,đo nhiệt độ cho Johnsy.,Sau đó ông gọi Sue sang phòng khác. nói nhỏ :
: -Cô ấy chỉ có một phần mười cơ hội để sống.Cơ hội ấy tuỳ vào ý chí sinh tồn của cô ấy ,Cô có thể tin rắng cô ấy sẽ không thể nào khoẻ lại được nữa. Hình như cô ấy đang lo lắng điều gì phải không?
-Cô ấy ,cô ấy muốn ngày nào đó sẽ ngồi vẽ cảnh vịnh Naples ở Ý. Sue trả lời.
-Vẽ à ? nhảm nhí quá ,chẳng lẽ cô ấy không có điều gì bận tâm khác hơn sao ? nghĩ về một người đàn ông chẳng hạn?"
-Một người đàn ông à? .Sue nói.:
-Liệu một người đàn ông có đáng không, nhưng,không, bác sĩ a, không có chuyện đó đâu.
Bác sĩ nói
: -Tôi sẽ làm hết sức mình,.Nhưng khi nào cô ấy bắt đầu đếm những chiếc xe ngựa đi dự đám tang của mình, tôi sẽ trừ đi 50% khả năng chửa lành bệnh bằng thuốc men., lúc đó chắc tôi bó tay .
Bác sĩ ra về, Sue đi vào phòng ,cô oà khóc.vì thương bạn . Khi vơi cảm xúc, cô đi đến phòng của Johnsy mang theo bảng vẽ,. miệng huýt sáo một khúc nhạc jazz.
Johnsy nằm quay mặt ra cửa sổ. Sue ngưng huýt sáo,vì nghĩ Johnsy đang ngủ. Cô bắt đầu vẽ hình minh hoạ cho một câu chuyện trên tờ báo .Những hoạ sĩ trẻ , nghèo phải vất vả để đến với "nghệ thuật" bằng cách vẽ tranh minh hoạ cho những câu truyện trên tạp chí.để kiếm cơm .
Sue bỗng nghe thấy một âm thanh nho nhỏ, lặp lại lặp lại vài lần. Cô liền nhè nhẹ bước đến cạnh giường Johnsy đang nằm .
Mắt Johnsy vẫn mở ,cô nhìn ra cửa sổ và đếm lùi:
-Mười hai, , rồi ít lâu sau , cô đếm tiếp :
-Mười một";, "mười," ,"chín"; "tám", "bảy", một cách liên tục.
Sue nhìn ra cửa sổ theo hướng nhìn của Johnsy ,Bên ngoài chỉ có một khoảng sân trống , một bức tường của căn nhà cao bảy mét. Một cây thường xuân già cỗi leo bám lưng chừng bức tường.Từng cơn gió thu lạnh lẽo thổi bay gần trơ trụi hết những chiếc lá tàn úa cho đến khi cành của nó còn chơ vơ ,cheo leo trên những viên gạch.xanh rêu . Có gì mà đếm nhỉ ? Sue tự hỏi như thế .Sau cùng Sue cũng đặt câu hỏi nầy với bạn :
-Bạn thân yêu ơi, bạn đếm gì vậy ? Johnsy không trả lời bạn, cô đếm tiếp :.
-Sáu,.
Johnsy nói thì thầm với mình :
. -Mỗi lúc chúng càng rơi nhanh hơn. cách đây ba ngày còn cả trăm chiếc. Mình đếm chúng tới mức nhức cả đầu.,nhưng bây giờ thì dễ rồi. Trông kìa lại thêm một chiếc nữa rơi., chỉ còn lại năm chiếc nữa thôi.
-Năm gì vậy bạn yêu dấu? Sue hỏi bạn ..
-Năm chiếc lá. Trên cái cây kia ,,khi chiếc lá cuối cùng rơi xuống thì mình cũng sẽ vĩnh biệt trần gian. Mình đã biết điều đó ba ngày nay rồi. Bác sĩ không nói cho bạn biết à ?
"Ồ,mình chưa nghe ai nói như thế bao giờ cả,,những chiếc lá thường xuân già úa kia có liên quan gì đến căn bệnh của bạn cơ chứ? Bạn vẫn yêu thích cái cây trường xuân đó mà , đừng có ngốc như thế. Sáng nay, bác sĩ bảo mình là cậu sẽ mau chóng bình phục,chính xác là như vậy . Mình cam đoan mười trên một là bạn sẽ sớm hêt bệnh ngay thôi, Cố gắng ăn một ít súp nha Bây giờ thì mình tiếp tục vẽ đây,,để mình bán tranh cho toà soạn báo và mua thức ăn rượu cho chúng mình nửa chứ .
Johnsy nói mà mắt vẫn nhìn ra cửa sổ :
-Bạn không cần mua thêm rượu nữa đâu, mình sắp chết rồi .Lại thêm một chiếc lá rơi kìa. Không,mình không muốn ăn súp gì hết. Còn bốn chiếc lá nữa thôi mình muốn nhìn chiếc cuối cùng rơi trước khi trời tối., lúc đó , mình sẽ vĩnh biệt bạn, vĩnh biệt trần gian nầy .
-Johnsy ơi,bạn hãy hứa với mình là nhắm mắt lại thôi không nhìn ra cửa sổ cho đến khi mình vẽ xong được không? Mai mình phải giao những bức tranh này rồi.
- Khi nào bạn vẻ xong hãy gọi mình đậy nhé .
Johnsy nói xong, nhắm mắt lại ,cô nằm bất động, trắng toát như một bức tượng bị sụp đổ xuống.. Cô suy nghĩ , "mình muốn nhìn chiếc lá cuối cùng rụng xuống., mình chán phải chờ đợi lắm rồi., mình cũng rất chán phải suy nghĩ. Mình muốn buông xuôi hết mọi thứ , thả mình rơi xuống, giống như một trong những chiếc lá héo úa cằn cỗi đáng thương kia. "
-Hãy cố ngủ đi nha bạn .Mình phải đi mời bác Behrman lên để ngồi làm mẫu cho mình vẽ một ông thợ mỏ già nua. Hãy nằm yên đó cho đến khi mình quay lại. nha .
Ông già Behrman là một hoạ sĩ già sống ở tầng trệt của căn hộ chung cư. Behrman là một người thất bại trong nghệ thuật vẻ tranh.Nhiều năm , ông luôn mong muốn vẽ một tác phẩm kiệt tác nghệ thuật, nhưng chưa bao giờ bắt đầu vẽ nó cả. Ông kiếm tiền bằng cách làm người mẫu cho những hoạ sĩ không có đủ tiền thuê người mẫu chuyên nghiệp. Behrman là một ông lão vóc người nhỏ ,khó tính,nhưng luôn quan tâm đến hai cô gái trẻ dồng nghiệp nghèo sống ở tầng trên căn hộ phía trên ông..

Sue bước vào căn phòng ở của ông già Behrman , Trong góc phòng một khung vải bạt còn trắng tinh, suốt hai mươi lăm năm chờ một nét vẽ đầu tiên nhưng không bao giờ có .
Sue kể cho ông nghe về ý tưỡng của Johnsy,nỗi lo sợ của bạn cô là sẽ lìa xa cõi đời như chiếc lá cuối cùng rời cành trên cây thường xuân ngoài cửa sổ.
Ông lão Behrman vô cùng tức giận về cái ý tưởng bi quan quái dị của Johnsy, ông lớn tiếng :
- Ở đời này làm gì có người nào ngu ngốc muốn tìm lấy cái chết chỉ vì những chiếc lá rơi rụng từ một cây trường xuân già cỗi như thế ? Tại sao cô lại để cho cái ý tưởng ngu ngốc kỳ hoặc kia đến thế lọt vào tâm trí cô ta?"
-Cô ấy bệnh rất nặng,,chứng bệnh đã khiến cô ấy có những suy nghĩ lạ lùng.
-Đây không phải là nơi để cho một người tốt bụng như cô Johnsy nằm chờ chết,, cô phải sống .
Ông gìà Behrman thét lên.
-Một ngày nào đó tôi sẽ vẽ nên một kiệt tác nghệt thuật,,và ba chúng ta sẽ rời khỏi cái ổ dịch nầy .

Khi cả hai lên phòng thì Johnsy còn đang ngủ , Sue kéo tấm rèm xuống để che cửa sổ lại. Cô và ông gìa Behrman đi vào căn phòng bên kia. Họ nhìn ra cây trường xuân ngoài cửa sổ với vẻ lo âu. Sau đó họ nhìn nhau ,chẳng nói với nhau lời nào.
Tuyết lại rơi và một cơn mưa lạnh kéo đến, Ông già Behrman ngồi xuống làm mẩu trong dáng một người thợ mỏ.già nua thất nghệp

Sáng hôm sau, Sue thức dậy ,cô thấy Johnsy với đôi mắt lờ đờ thất thần ,cố mở to nhìn chằm chập vào ô cửa sổ buông kín rèm
Johnsy.thều thào :
-Kéo rèm lên bạn ơi;, mình muốn nhìn ra ngoài.
Sue làm theo.lời bạn yêu cầu
Sau một đêm mưa to gió lớn Trên bức tường có cây thường xuân gìà cỗi đeo bám chỉ còn lại trơ trụi trên cành cây một chiếc là cuối cùng Chiếc lá vẫn còn màu xanh thẫm ở chính giữa.,nhưng ngoài thì phủ một màu vàng úa. Nó vẫn bám trụ kiên cường trên nhánh cây cao bảy mét mà không rơi.
Johnsy noí
: -Đó là chiếc lá cuối cùng .Mình cứ nghĩ tối qua nó sẽ rơi vì nghe đêm qua tiếng gió gào thét dữ dội, Nó sẽ rơi và mình cũng sẽ chết. nhưng tại sao nó không rơi nhỉ ?.
Sue nói :
-Bạn thân yêu ơi! ,Hãy nghĩ đến mình, nếu như bạn không nghĩ đến bản thân bạn nữa., Mình sẽ phải làm gì đây cho bạn ?
Nhưng Johnsy nhìn Sue, cô không nói, mắt như hàm xúc một sự biết ơn
Hôm sau, khi trời sáng, Johnsy đòi bạn vén màn cửa sổ lên cho mình.ngắm bên ngoài Chiếc lá trường xuân cuối cùng vẫn còn ở đó. Johnsy nằm ngắm nhìn nó thật lâu. Cô gọi Sue khi bạn đang nấu món súp gà.
- Sue ơi ,mình thật là tệ ,một cái gì đó đã khiến chiếc lá cuối cùng kia không rơi rụng đủ để nói lên là mình thật tệ hại còn thua chiếc lá.Bạn mang cho mình một bát súp gà nhé. Một ngày nào mình hy vọng sẽ khoẻ để ngồi vẽ một bức tranh vịnh Naples như ý muốn..
Chiều hôm đó, bác sĩ đến khám bệnh ,Sue đã kéo ông ra hành lang kể cho ông về hiện tượng đêm qua và sáng nay. Bác sĩ vui mừng nói :
-Cô ấy đã san bằng cơ hội sống rồi ,với sự chăm sóc tốt của cô ,Johnsy sẽ thắng thần chết .Bây giờ tôi phải khám một bệnh nhân khác cũng ở trong chung cư này,. tên ông là Behrman,, tôi nghĩ ông ấy cũng là một hoạ sĩ như hai cô đó. Ông ta bị bệnh viêm phổi cấp tình .Vì quá già yếu nên bệnh tình rất trầm trọng. không còn hi vọng qua khỏi đâu Hôm nay tôi sẽ mang ông ta đến bệnh viện để làm giảm những cơn đau cho ông ấy.

Hôm sau, bác sĩ lại tái khám cho Johnsy, ông vui mừng nói với Sue: :
-Cô ấy thoát nạn rồi cô đã thắng.,chỉ còn chăm sóc và dinh dưỡng thúc ăn bổ dưỡng là cô ấy sẽ khỏi .
Sue đến bên giường nơi Johnsy đang nằm, một cánh tay cô vòng qua ôm lấy bạn, cô nói trong ngậm ngùi :.
-Mình có một câu chuyện kể bạn nghe đây con chuột bạch bé nhỏ ạ .Hôm nay ông Behrman đã chết vì bệnh viêm phổi trong bệnh viện.rồi. Ông chỉ nhiễm bệnh trong hai ngày. Buổi sáng ngày đầu tiên, người ta tìm thấy ông nằm vật vã vì đau sốt trong căn phòng lầu dưới của ông ấy. Giày và quần áo của ông ướt sũng ,lạnh như băng. Người ta không thể tưởng tượng ông ấy đã đi đâu trong một đêm giông bão khủng khiếp đến như vậy.
Sau đó,,họ tìm thấy chiếc đèn lồng của ông vẫn còn cháy sáng. Một cái thang bị dời đi chỗ khác Những dụng cụ cọ, sơn, một giá vẽ lấm lem hai màu xanh lá cây và màu vàng của những chiếc lá uá ..
Hãy nhìn chiếc lá thường xuân cuối cùng trên tường ngoài cửa sổ đi bạn yêu dấu. Bạn có tự hỏi rằng tại sao nó không lay động mỗi khi có cơn gió thổi qua hay không? Đó là chiếc lá được vẽ bằng giấy tô mầu, một, kiệt tác nghệ thuật của ông Behrman . Vào đêm mưa gíó khi chiếc là cuối cùng thât sự đã rơi rụng ông đã dầm mưa leo lên gắn chiếc lá giả vào cho bạn nghĩ rằng chiếc là vẫn còn nguyên ở đó., và bạn sẽ không bao giờ chết . Một kiệt tác của ông Behrman trong cái đêm mưa gió khi chiếc lá cuối cùng thực sự vừa rơi rụng .