Chương 2. Cô Trần thị Lệ

Vốn, cậu cả Hoà là cậu cả của chi thứ họ Trần. Tổ nhà cậu có hai cụ ông. Hai cụ ông sinh ra bốn người con. Cậu là chi của cụ ông thứ, đáng ra cũng chẳng rảnh tay rỗi hơi vươn dài đến mức thó sang phần của cải nhà trên.

Vả lại thầy, mẹ cậu cũng không có dã tâm lớn đến vậy mà ôm ấp hết sản nghiệp của chi trên. Một là vì chi trên còn rẽ nhánh, có đến tận năm sáu bậc trưởng bối. Hai là vì nhà cậu cũng chẳng thiếu của nả mà phải thòm thèm, dòm ngó phần bạc vàng mà người ta tích cóp. Nhưng sự đời âu cũng là cái liễn, cậu nào có quyền quyết định đâu. Và vì cậu không quyết định được, nên cơ sự ra như thế này, cậu cũng vô cùng bối rối.

Chuyện là không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời. Trong cái ba họ của họ Trần kia, sót ra một gia đình chẳng giàu có gì. Mà cái thói trọng giàu khinh nghèo thì nào ai lạ lẫm, nên cái nhà đó bị hắt hủi ra mặt. Cụ nhà lại đã lớn tuổi, nên không thể bao bọc con cháu nhà đấy nữa rồi. Hàng năm lễ hiếu hỉ gì, nhà đó cùng độc đứa con gái đến cũng chỉ ngồi chiếu dưới mà thôi.

Tưởng như họa còn sống đã đành, nào ngờ đâu... Chẳng hiểu đầu đuôi làm sao, nhà đó lại lâm vào cảnh đường cùng. Bởi đùng một cái, cả cha cả mẹ của đứa con gái kia đi buôn mà gặp tai nạn rồi qua đời. Cốt nhục còn lại cũng chỉ còn một đứa con gái.

Thuở thầy mẹ còn sống, đứa con gái đã chẳng được coi trọng, huống chia bây giờ nó đã hóa kẻ mồ côi. Vậy nên cả dòng chi trên đùn đẩy việc nhận nuôi đứa cháu kể cả khi là ruột già cùng dòng máu. Rồi cuối cùng gia sản là mảnh đất con con của nhà đó cũng bị cường hào lột sạch.

Cậu ấm Hòa và gia đình cậu, dẫu chi chỉ là dòng chi thứ, nhưng lại ngẫm dù sao cũng còn tình máu mủ, đem đứa con gái đó về nuôi gọi là tích góp công đức.

Đúng vậy, sau mấy ngày họp mặt gia sản với chi trên, hai vị nhà bá hộ liền lập tức dắt đứa con côi cút kia về ở. Nửa là phước, nửa để cầu công đức. Người sống khôn chết thiêng, biết đâu lại có thể phù hộ cho cậu cả Hòa bớt đi cái thói bạc nhược ngu xuẩn.

Đứa con gái mang về có tên Lệ. Trần thị Lệ.

Thị Lệ kém cậu ba tuổi. Cái ngày mà cả nhà thị vùi xác trong nước siết, mình thị Lệ do lê la ở quán hàng nơi khác, mua mấy miếng trâm gỗ cài đầu khoe với lứa bạn mà đâm ra thoát nạn. Cả huyết mạch ấy giờ chỉ còn tụ lại trên mình thị. Mười bốn tuổi, dẫu chẳng phải ăn sung mặc sướng nhưng đã sống quen trong sự bao đọc êm ấm của mẹ cha, trong nháy mắt chẳng còn thứ gì cả.

Ấy vậy mà, lúc đưa thị về nhà, cậu ấm Hòa liền thấy lạ. Lạ bởi vì trong mắt thị, hình như không có sự xót xa hay đau đớn tột cùng nào. Thị câm như hến, im im, lầm lũi. Người ta tưởng rằng thị vì mất mát quá to ấy mà trở nên câm bặt, còn nhà cậu Hòa thì chỉ lắc đầu, vừa như bao che, lại vừa như phủ nhận.

Cái đám của một gia đình thấp cổ bé họng trong tộc diễn ra vào một chiều mưa nặng nề. Người đã khuất không tìm thấy thây, cuối cùng chỉ đành dùng linh cữu mà giả làm chỗ thờ cúng. Đưa về một nhà thờ tổ mà khóc mà thương.

Thị Lệ ở trong đám ma ấy cứ như người đã chết, dẫu cho thị chẳng khóc lóc, đôi mắt vẫn còn có hồn và đôi môi bặm lại run rẩy, nhưng cậu cứ ngỡ như thị hẳn đã chết.

.

Tuần đầu tiên thị Lệ về, cậu ấm không thoải mái lắm. Nhà tuy rộng, gia nhân lắm khi còn ba người một phòng chứ chẳng cần ru rú gian bếp như nhà người, nhưng tự nhiên thừa thãi thêm miệng ăn lạ hoắc, bảo cậu dễ chịu mới là lạ đấy. Cơ mà ai lại so đo với một kẻ trắng tay. Mà cậu lại còn rất giỏi cái trò lừa người, lừa cả mình, nên trong suốt cái tuần đầu ấy, cậu đon đả săn sóc, ngỡ như là thương cho người chị họ xa của mình lắm. Nói là họ xa cũng chẳng sai, tính đi tính lại đã cách nhau hẳn ba, bốn đời rồi cơ mà.

Nhưng mà hình như thị Lệ không bận tâm, cũng không biết ơn cái sự chở che này của nhà cậu Hòa cho lắm. Đến mức, có một hôm, khi đang đưa thị lên huyện nghe chèo, thị sau khi nghe phường xướng chán chê xong, lúc được cậu dắt đi ra, còn nói một câu khiến cậu thẫn thờ.

"Cậu không cần giả vờ tốt với chị đâu!"

Thị nói rất chân thành. Như thể thị đang cho cậu cái ân, cái phước không cần làm thị khuây khỏa vậy.

Mà còn xưng chị rất ngọt nữa. Dù vai vế quả là chẳng sai tí nào.

Thế mà cậu ghét thẳng ra mặt luôn. Cậu đã phải hạ mình bỏ qua phường bạc của cậu, rồi đã phải rông thị đi khắp nơi theo lệnh thầy mẹ, sao cho thị bớt đi cái bản mặt non choẹt u ám. Thị chẳng đa tạ tiếng nào thì thôi, còn làm mình làm mẩy.

"Chị không thích đến chốn này, cũng không thích nhìn cậu phải giả vờ vật lộn như vậy." Thị thở dài "Về thôi, mai cậu cứ để chị ở nhà, không cần đưa chị đi đâu nữa."

Ơ, đứa bé này nẫu thế nhỉ. Nhưng đã muốn vậy thì cậu cũng chiều, ai hơi đâu đi theo dỗ mãi.

Thế là chấm dứt một tuần sáng đưa, chiều đón chị họ đi thăm thú. Cũng phải, đến lúc rồi. Cậu vốn cũng chỉ tính hầu hạ thị khoảng một tuần hơn thôi, sau đó thả cho thị chơi đâu thì chơi. Bậc thầy mẹ còn đang lo đám xá và những chuyện liên quan. Nào có ngờ thị lại thẳng thừng rũ bỏ ý tốt của cậu.

...

Tiếng đàn bầu nỉ non như khóc.

Cậu nghe thấy thị đàn vào một buổi chiều muộn sau bữa cơm. Trăng vẫn còn treo lưng lửng chân trời. Sắc trời nhập nhoạng, cái lúc gà lên chuồng vào tầm này nhìn đâu cũng thấy quáng quáng. Thị Lệ dừng ngón đàn, nhìn cậu một cái rồi chau hàng mi dài. Vải xô trắng vẫn ướm lên người, chẳng buông chẳng bỏ. Nhìn thị như thế, cậu cả cứ chạnh lòng.

"Tôi biết chị buồn." cậu nói "Nhưng cái Thì nó bảo chị bỏ bữa. Các cụ sống linh thiêng, không muốn chị bỏ bữa đâu."

Thị nhìn cậu. Sau đó lắc đầu.

"Cậu thì hiểu gì." thị cười cười "Sống cứ phải dối gian mình có tình, cậu không thấy mình quá đáng lắm sao?"

Cậu háy mắt nhìn thị. Chuyện cậu phóng túng thành quen khắp làng trên xã dưới, cả trên huyện cũng rộ lên cái tiếng ăn chơi của cậu rồi. Thầy, mẹ cũng lắc đầu qua quýt, coi trọng đứa thứ hơn. Nào có ai biết cậu vốn hay vờ vịt rong chơi chỉ vì chán nản đâu. Cớ sao thị lại làm như thể hiểu rõ cậu lắm mà bóc mẽ vậy?

Nhưng cậu lại ngả ngớn cười.

"Ô, chị nói cái gì thế? Các bác dù sao cũng cùng họ. Tôi cũng có tim, cũng biết xót chứ sao."

Nhưng thị chỉ cúi gằm mặt xuống. Ngón tay lại nhấn trên dây đàn. Tay còn lại gạt cần đàn.

Đàn kêu tích tịch tình tang

Ai đem tơ đến hoang mang lòng người

Đàn kêu xao động tiếng cười

Tơ giăng tơ cuốn tơ vờn cùng ai...

Cậu thấy thị không nói, liền chỉ khoát tay mà lùi đi.

...

Thấm thoát cũng nửa năm kể từ ngày thị Lệ về. Cậu vốn chỉ định dành ra có nửa tháng, đôi con trăng chiếu cố thị vì cái nghĩa của kẻ bề dưới. Nhưng mà cái vốn đó lại lỡ kéo dài hơi nhiều. Cũng kéo dài hơi lâu.

Thị lầm lũi.

Cậu phát hiện ra sự lầm lũi này dường như không phải bởi vì mất mát người thân mà ra. Nó là cái gì đấy sâu xa hơn mà cậu không tài nào hiểu nổi.

Một thiếu nữ đáng ra ở tuổi con trăng này phải xinh đẹp như đóa hoa thì thị lại khoác trên mình vẻ mặt của bà cô già khó tính. Luôn luôn đăm đăm. Giấu mình sau vẻ ương ngạnh quật cường cùng cái dáng bộ nghiêm túc, cậu biết mà, bởi vì đã từng nhìn thị ngồi khóc một mình ở sau vườn.

Vườn nhà cậu rộng như thế, chọn bừa một gốc cây ngồi cũng chẳng làm sao. Có điều, hôm đó cậu mới nhậu về, người nao nao, liền đi thẳng ra vườn mà tống hết rượu thịt trong bụng ra. Gió đêm hây hẩy, cậu vẫn còn đủ tỉnh để lo nếu đang say mà trúng gió thì lăn ra chết mất. Nào có ngờ vừa dợm bước quay đi lại nghe tiếng nấc nghèn nghẹn.

Chắc do say mà lá gan cậu cũng nở to, phải ngày thường khéo cậu lo gặp ma gặp quỷ mà trốn biệt đi rồi. Nhưng khi ấy không hiểu nghĩ gì, liền liều đưa chân, thì thấy thị ngồi gục mặt xuống trước cây nhãn nhà cậu, bàn tay bé nhỏ siết chặt lại, thị đặt nắm đấm lên cây, bấu víu, níu kéo. Tiếng nấc như thể nghẹn rất lâu, cuối cùng cũng òa ra, vỡ nát.

Cái cảnh đó cổ nhân có từ gì để miêu tả không nhỉ.

Cậu không rõ, nhưng chợt thấy thứ gì rưng rưng trong lòng cũng đột ngột ào ra nhanh chóng.

Là do ma men thôi. Cậu nhủ thế. Mà nếu đã là do ma men, vậy thì đành theo ý nó mà làm liều. Cậu tiến gần thị, chầm chậm đặt tay lên vai thị rồi kéo vào lòng. Tiếng nức nở ướt áo cậu. Mà hình như nước mắt thị cũng làm ướt cả tim cậu.

"Chưa từng thấy chị khóc." cậu thở dài "Cả ngày đưa tang cũng không thấy khóc, ra là đã giấu rất lâu."

Cậu định hỏi thị giấu làm gì. Nỗi buồn to như vậy, lớn đến thế, sao mà phải giấu. Cứ khóc cho thỏa đi, cớ gì phải dằn lòng cậy mạnh? Nhưng thấy người trong lòng run rẩy từng hồi và tiếng nấc cụt nghẹn ngào, cậu đành thôi. Vỗ về một lúc, tiếng nấc cũng tản đi, người trong lòng thiếp ngủ từ lúc nào.

Bây giờ cậu mới thở dài, lật đật nâng thị lên.

Nhưng cậu mới uống rượu xong, một bãi trớ còn ngổn ngang bên kia, nào còn sức mà nâng người đẹp nữa. Cuối cùng chật vật mãi, cậu cũng dìu được thị vào nhà. Vốn ghét có kẻ hầu bưng tráp đi theo, sau cái lần vật lộn ra sức bế bồng thị Lệ, cậu liền nghĩ có lẽ nên nạp một đứa hầu. Để sau này có chuyện gì xảy ra mà cần dùng sức, đứa hầu sẽ làm thay cậu.

Chuyện đêm hôm đó dường như cũng chỉ mình cậu và thị Lệ biết. Nhưng cả hai đều lặng thinh. Gặp nhau vẫn một tiếng xưng chị, một tiếng gọi cậu, chẳng có mảy may xê dịch.

Nếu như có thứ gì thay đổi, thì đó là buổi tối cậu không lên xới bạc nữa, mà ở nhà nằm chõng, nghe tiếng đàn bầu nỉ non. Cách những hai lần vách nhà, vẫn có thể nghe tiếng đàn, rồi lại cảm thấy sự ướt át trong tim hôm nào cứ vậy mà trỗi dậy. Rồi ủ kén mà lớn dần.

Cái kén đó, lại như mọi lần, cậu giấu kín. Lại lừa mình dối người.

Cái cúi đầu khách sáo, cái bước chân và tiếng cười khi nghe tiếng tiền rủng rẻng rơi xuống. Hình ảnh cậu ấm Trần Thái Hòa phong lưu vẫn hoàn toàn trọn vẹn, tuyệt nhiên không hề sứt mẻ. Phải cho đến cái ngày cậu phong thanh nghe trên huyện vài chuyện lớn, lòng bắt đầu tơi bời như tơ rối.

Để cái sự tơi bời ngày đó hòa thành một dạng nháo nhào của cả họ Trần. Khi mà một ngày nọ, cậu buột miệng hỏi thầy mẹ.

"Cháu bá, cháu dì hình như được lấy nhau phải không?"

Suýt nữa tách trà sứ Tô bị thầy cậu làm vỡ. Suýt nữ thì mẹ cậu đánh rơi chiếc vòng niệm phật bà vẫn luôn mang.

"Mày nói thế chừng ý gì hả Hòa?" mẹ cậu hỏi.

"À không, con hỏi thôi, thầy mẹ đừng để tâm." cậu cười cười, má lúm yêu nghiệt trên nét mặt lả lơi khiến cho đấng sinh thành cứ vậy mà nghẹn uất.

Cái gì cậu dối cậu lừa được, chứ đã hỏi như vậy ắt là vì... Hai bậc thân già liền lắc đầu... E là vì cái Lệ.

Đúng là Lệ và cậu Hòa tính ra cũng đã là họ hàng xa. Tổ của hai người là anh em ruột, cụ của hai người là anh em họ, còn đến ông bà, phụ mẫu hai bên cũng chỉ còn gọi nhau là chi trên chi dưới, bác cả nhánh trên với cậu út nhánh dưới này nọ, tính ra cũng đã ba đời xa cách. Nhưng mà... vẫn cứ không nên.

---

Vào cái lúc mà nút thắt vòng quanh rối banh trong lòng ấy, ông bà nhà cậu Hòa chợt nhận một cái tin chẳng mấy lành lặn: Chi trên đột nhiên đánh nhau to.

Vì cái gì à?

Vì cái di chúc bất chợt của cụ ông bên đó trước lúc lâm chung khiến cho bao kẻ ngỡ ngàng, tự nhiên trước khi cụ qua đời mới đột ngột công bố.

Di chúc còn được chính quan huyện bên trên xem xét cất giữ, không cách nào làm trái được: Tài sản khổng lồ của cụ giao hết vào tay một người mà chẳng ai ngờ đến.

Trần Lệ. Đúng, là cô Trần thị Lệ đang ăn trên ngồi trốc trong nhà bá hộ Trần. Là cô Trần thị Lệ ngày ngày gảy những khúc não nuột sầu đau bằng cây đàn bầu.

Cậu cười khổ.

Lần này thì họa thật rồi. Họa đến tận nơi rồi.

Xưa nay có ai không vì danh lợi mà mờ mắt. Nay người ôm danh lợi còn là đứa con gái có sắc có hương, còn ở nhờ nhà bá hộ Trần nữa. Ôi chao ôi, đến đây thì không nhanh giải quyết, cả họ lại chém nhau chứ không đùa.

Vừa lúc chuyện này sẽ kéo theo cả chuyện kia. Bởi phần tình trong tim vừa mới chớm nở của cậu Hòa dường như chỉ chực đổ vỡ, lại thêm một chuyện vừa tréo ngoe vừa mệt mỏi đổ đến.

Nhà họ Trần lại hay tin cái nhà thông gia sắp đặt từ thuở cậu Hòa còn trong nôi đột ngột xuất hiện.

Mang theo cái tờ ước hẹn dấu đỏ son chói mắt làm tin đến để bắt lại cái hẹn ước ban đầu.

Đàn kêu tích tịch tình tang

Người thường vẫn nói tình ai chẳng màng

Đàn kêu tích tịch tính tàng

Người thương người lại bỏ nàng mà đi 

---

Updated: 23/02/2023