Câu 9 Mối quan hệ biện chứng giữa giữa nguyên nhân và kết quả. Ý nghĩa phương pháp luận

* Nội dung

- Nguyên nhân là phạm trù dùng để  sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong 1 sự vật hiện tượng hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau gây ra những biến đổi nhất định

- Kết quả là phạm trù dùng để chỉ  những biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau của các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau.

- Các tính chất  của mối liên hệ nhân quả

+ Tính khách quan

+ Tính tất yếu

+ Tính phổ biến

* Mối quan hệ biện chứng

        - Nguyên nhân sản sinh ra kết quả

              + Nguyên nhân là cái sinh ra kết quả, nên nguyên nhân luôn luôn có trước kết quả, được sản sinh ra kết quả. Còn kết quả chỉ xuất hiện sau khi nguyên nhân xuất hiện và bắt đầu tác động. Tuy nhiên, không phải mọi sự tiếp nối nhau về thời gian đều là quan hệ nhân quả. Cái phân biệt liên hệ nhân - quả với liên hệ nối tiếp nhau về mặt thời gian chính là ở chỗ: giữa nguyên nhân và kết quả còn có mối quan hệ sản sinh, quan hệ trong đó nguyên nhân sinh ra kết quả.

              + Thực tiễn cho thấy cùng 1 nguyên nhân có thể gây nên nhiều kết quả khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể. Ngược lại, 1 kết quả có thể gây nên bởi những nguyên nhân khác nhau tác động riêng lẻ hay tác động cùng 1 lúc.

              +'Khi các nguyên nhân tác động lên cùng 1 lúc sự vật thì hiệu quả tác động của từng nguyên nhân tới kết quả sẽ khác nhau tùy thuộc vào hướng tác động của nó. Nếu các nguyên nhân tác động lên sự vật theo cùng 1 hướng thì chúng sẽ gây nên ảnh hưởng cùng chiều với sự hình thành kết quả. Ngược lại, nếu các nguyên nhân khác nhau tác động lên sự vật theo các hướng khác nhau thì chúng sẽ làm suy yếu, thậm chí hoàn thành triệt tiêu các tác dụng của nhau.

        - Sự tác động trở lại của kết quả đối với nguyên nhân: Sau khi xuất hiện, kết quả không giữ vai trò thụ động đối với nguyên nhân, trái lại nó ảnh hưởng tích cực trở lại đối với nguyên nhân

        - Một hiện tượng nào đó trong mối quan hệ này là nguyên nhân thì trong mối quan hệ khác lại là kết quả; và ngược lại.

* Ý nghĩa phương pháp luận

- Muốn cho hiện tượng đó xuất hiện cần tạo nguyên nhân cùng những điều kiện cho nguyên nhân đó phát huy tác dụng. Ngược lại, muốn cho hiện tượng nào đó mất đi thì phải làm mất nguyên nhân tồn tại của nó.

- Phải biết xác định đúng nguyên nhân để giải quyết vấn đề nảy sinh vì các nguyên nhân có vai trò không như nhau.

- Nguyên nhân có thể tác động trở lại kết quả do đó, trong hoạt động thực tiễn cần khai thác, tận dụng những kết quả đã đạt được để thúc đẩy nguyên nhân tác động theo hướng tích cực.