Câu 16. Quan điểm của triết học Mac - Lênin về giai cấp, về đặc trưng, nguồn gốc giai cấp. Vai trò của đấu tranh giai cấp với sự phát triển xã hội có đối kháng giai cấp.

* Định nghĩa, đặc trưng, nguồn gốc của giai cấp theo quan điểm của triết học Mác - Lênin

       - Định  nghĩa: " Người ta gọi là giai cấp, những tập đoàn to lớn gồm những người khác nhau về địa vị của họ trong 1 hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của họ (thông thường thì những quan hệ này được pháp luật quy định và thừa nhận), đối với những tư liệu sản xuất, về vai trò của họ trong tổ chức lao động xã hội, và như vậy là khác nhau về cách thức hưởng thụ và về phần của cải xã hội ít hoặc nhiều mà họ được hưởng. Giai cấp là những tập đoàn người, mà tập đoàn này có thể chiếm đoạt lao động của tập đoàn khác, do chỗ các tập đoàn đó có địa vị khác nhau trong 1 chế độ kinh tế xã hội nhất định".

         - Đặc trưng: nói đến giai cấp là nói đến sự khác nhau giữa các tập đoàn người về địa vị trong 1 hệ thống kinh tế - xã hội nhất định. Địa vị khác nhau này được thể hiện ở 3 quan hệ xét từ 3 mặt trong quá trình sản xuất như sau:

            + Thứ nhất, khác nhau về quan hệ của họ đối với tư liệu sản xuất (sự khác nhau đó được pháp luật quy định và thừa nhận).

            + Thứ 2, khác nhau về vai trò của họ trong tổ chức lao động, trong tổ chức quản lý sản xuất.

            + Thứ 3, khác nhau về phương thức và quy mô thu nhận của cải xã hội.

         - Nguồn gốc:

             +Nguồn gốc sâu xa của sự ra đời các giai cấp là do sự phát triển của lực lượng sản xuất, còn nguồn gốc trực tiếpcủa nó là chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất.

             + Sự xuất hiện giai cấp diễn ra theo 2 con đường:

              Thứ nhất, sự phân hóa trong nội bộ xã hội thành kẻ giàu - người nghèo; kẻ bóc lột - người bị bóc lột. Đó là do lực lượng sản xuất phát triển, phân công lao động phát triển. Sự phát triển kinh tế dẫn đến sự xuất hiện của cải dư thừa trong xã hội. Khi ấy những người có chức quyền trong bộ lạc, bộ lạc có cơ hội lấy 1 phần dư thừa làm của riêng. Chế đọ tư hữu ra đời. Xuất hiện giai cấp có của và giai cấp không có của, kẻ boc slột và người bị bóc lột.

              Thứ 2, những tù binh của các cuộc chiến tranh không bị giết như trước kia nữa mà được giữ lại làm nô lệ để phục vụ những người giàu có. Những người đứng đầu công xã do có địa vị xã hội thâu tóm sức mạnh kinh tế, ngày càng giàu lên. Tuy nhiên, con đường thứ 2 hình thành giai cấp này không phải là phổ biến với tất cả các dân tộc.

* Vai trò của đấu tranh giai cấp đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp.

         - Theo triết học Mác - Lênin, trong xã hội có giai cấp đối kháng nhau tất yếu có đấu tranh giai cấp, Lênin định nghĩa đấu tranh giai cấp dùng để chỉ " cuộc đấu tranh của quần chúng bị tước hết quyền, bị áp bức và lao động, chống bọn có đặc quyền, đặc lợi, bọn áp bức và bọn ăn bám, cuộc đấu tranh cảu những người công nhân làm thuê hay những người vô sản chống những người hữu sản hay giai cấp tư sản".

         - Các cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh lịch sử, vào các giai cấp tham gia đấu tranh và giai đoạn phát triển của cuộc đấu tranh.

         - Đấu tranh giai cấp là 1 trong những động lực phát triển quan trọng của xã hội có giai cấp. Trong các xã hội có đối kháng giai cấp, những quan hệ sản xuất lỗi thời không tự động nhường chỗ cho quan hệ sản xuất mới. Chúng được giai cấp thống trị bảo vệ bằng tất cả sức mạnh chính trị, kinh tế và tư tưởng, đặc biệt là bạo lực có tổ chức. Muốn thay đổi quan hệ sản xuất để giải phóng sức sản xuất phải gạt bỏ lực cản lớn lao ấy. Điều đó chỉ có thể thực hiện được qua đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội. Xuất phát từ quan điểm  xem sự vận động nội tại của phương thức sản xuất quyết định sự phát triển của toàn bộ lịch sử xã hội, Mác và Ăngghen đã xem đấu tranh giai cấp mà đỉnh cao của thời kỳ cách mạng, như đòn bẩy thay đổi hình thái kinh tế - xã hội, do đó "đấu tranh giai cấp" là động lực trực tiếp của lịch sử các xã hội có giai cấp.

         - Trong xã hội có áp bức giai cấp, đấu tranh giai cấp chẳng những cải tại xã hội mà còn có tác dụng cải tạo bản thân các giai cấp cách mạng và quần chúng lao động.

         - Đấu tranh giai cấp không chỉ là đòn bẩy của lịch sử trong thời kỳ cách mạng mà còn là động lực phát triển các mặt của đời sống xã hội trong thời kỳ phát triển bình thường trong xã hội có giai cấp. Ngay khi quan hệ sản xuất vẫn còn phù hơp với lực lượng sản xuất, đấu tranh giai cấp vẫn có tác dụng thúc đẩy  xã hội phát triển mọi mặt.

         - Vai trò của đấu tranh giai cấp trong lịch sử được phát huy như thế nào tùy thuộc vào tính chất, trình độ phát triển của các cuộc đấu tranh.

         - Lịch sử nhân loại đã chứng minh vai trò to lớn của đấu tranh giai cấp chống áp bức bóc lột.