Câu 1. Vấn đề cơ bản của triết học. Triết học duy tâm, triết học duy vật. Triết học nhất, nhị nguyên. Các hình thức cơ bản của triết học duy tâm và triết học duy vật.

1. Vấn đề cơ bản của triết học

Trong tác phẩm "L.Phoi-ơ-bắc và sự cáo chung của Triết học cổ điển Đức"Ph.Ăngghenđã chỉ rõ: "Vấn đề cơ bản lớn nhất của mọi triết học, đặc biệt là triết học hiện đại, là vấn đề quan hệ giữa tư duy với tồn tại".

Trong thế giới có vô vàn hiện tượng nhưng chung quy lại chúng ta chỉ phân làm hai loại, một là, những hiện tượng vật chất (tồn tại, tự nhiên), hai là, những hiện tượng tinh thần (tư duy, ý thức). Do vậy, vấn đề về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức được goi là "vấn đề cơ bản lớn nhất" hay "vấn đề tối cao" của triết học. Việc giải quyết vấn đề này là cơ sở, là điểm xuất phát để giải quyết mọi vấn đề khác của triết học.

 Nội dung của vấn đề cơ bản của triết học gồm hai mặt (hai phương diện):

Theo Mác - Ăngghen:"Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện đại, là vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại"

Vấn đề này gồm hai mặt:

   - Mặt thứ nhất (bản thể luận) trả lời câu hỏi: giữa ý thức và vật chất ( tư duy và tồn tại) thì cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào sinh ra cái nào, cái nào quyết định cái nào?

            - Mặt thứ hai (nhận thức luận) trả lời câu hỏi: con người có khả năng nhận thức thế giới chung quanh hay không?

Thực chất vấn đề cơ bản của triết học đó là vấn đề về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Bởi vì:

- Vật chất và ý thức là hai hiện tượng rộng lớn nhất của đời sống con người

- Đây là vấn đề xuyên suốt trong mọi hệ thống triết học.

- Giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức nó là cơ sơ để phân định lập trường triết học của các trường phái, các khuynh hướng, các hình thức của triết học.

2. Triết học duy tâm, triết học duy vật

-Triết học duy vật: Khi 1 triết giacho rằng bản chất của thế giới là vật chất; vật chất (tồn tại, tự nhiên) có trước , ý thức (tư duy, tinh thần) có sau; vật chất quyết định ý thứcthì triết gia đó được xem là 1 nhà duy vật. Học thuyết của họ hợp thành các môn phái khác nhau của chủ nghĩa duy vật.

- Triết học duy tâm: Khi 1 triết gia cho rằng bản chất của thế giới là ý thức; ý thức (tư duy, tinh thần) có trước, vật chất có sau; ý thức quyết định vật chấtthì triết gia đó được xem là 1 nhà duy tâm. Học thuyết của họ hợp thành các môn phái khác nhau của chủ nghĩa duy tâm.

3. Triết học nhất, nhị nguyên

         - Triết học nhất nguyên: Khi giải quyết mặt thứ nhất trong vấn đề cơ bản của triết học, thừa nhận 1 nguyên thể (hoặc là vật chất hoặc là ý thức) là nguồn gốc của thế giới. Khi giải quyết mặt thứ 2 trong vấn đề cơ bản của triết học thừa nhận con người có khả năng nhận thức thế giới.

         - Triết học nhị nguyên: Khi giải quyết mặt thứ nhất trong vấn đề cơ bản của triết học, thừa nhận vật chất và ý thức tồn tại hoàn toàn độc lập với nhau và thừa nhận cả 2 nguyên thể đều là nguồn gốc của thế giới. Khi giải quyết mặt thứ 2 trong vấn đề cơ bản của triết học do không khẳng định được vật chất và ý thức cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào nên họ phủ nhận khả năng nhận thức thế giới của con người. Quan điểm của họ đa phần là hoài nghi.

4. Các hình thức cơ bản của triết học duy tâm và triết học duy vật

        * Có 3 hình thức tồn tại và phát triển của CNDV là:

        - Chủ nghĩa duy vật chất phác

        - Chủ nghĩa duy vật siêu hình

        - Chủ nghĩa duy vật biện chứng

        * Có 2 hình thức tồn tại và phát triển  của CNDT là:

        - Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

        - Chủ nghĩa duy tâm khách quan