KINH BÁT NHÃ HÀNH

Những vị Bồ Tát nào vì đời

Diệt trừ chướng ngại và phiền não

Phát tâm tịnh tín nơi Niết Bàn

Đều nên noi theo Bát Nhã độ.

Các sông lưu nhuận Châu Diêm Phù

Làm tươi dược thảo và hoa quả

Đều do uy lực của Long Vương

Cư trú nơi hồ Vô Nhiệt Trì.

Các giới thanh văn đệ tử Phật

Phương tiện thuyết pháp độ được người

Vui hưởng phước báo hạnh tối thắng

Đều do uy lực Tối Thắng Tôn.

Phật truyền con mắt của chánh pháp

Đệ tử theo đó mà hành trì

Thực hiện tự chứng và dạy người

Tất cả đều do uy lực Phật.

Đối tượng tuyệt vời không nắm bắt

Không có sở chứng, không bồ đề

Nghe vậy mà không thấy khiếp sợ

Là Bồ Tát kia hiểu được Phật.

Sắc, thọ, tưởng, hành, thức là không

Không dính mảy may, không xứ sở

Bồ Tát không trú nơi pháp nào

Là chứng bồ đề không nắm bắt.

Bồ Tát khi cầu trí xuất gia

Soi thấy năm uẩn không thật tướng

Biết vậy không tìm cầu tịch tĩnh

Mới thật là hạnh trí Bồ Tát.

Sở đắc của trí này là gì?

Là soi thấy tất cả đều không

Một soi thấy rồi không hoảng sợ

Bồ Tát tự giác và giác tha.

Các uẩn sắc, thọ, tưởng, hành, thức

Khi hành phải hiểu được tự tánh

Bồ Tát soi thấy uẩn đều không

Hành theo vô tướng, không danh tự.

Sắc, thọ, tưởng, hành, thức là không

Không hành nên gọi vô tướng hành

Có hành nên không trí tối thắng

Không định, vô tướng và tịch tĩnh.

Nếu hành tịch tĩnh được như thế

Chư Phật quá khứ đều thọ ký

Bản tính nhân duyên đã biết rồi

Khổ vui không còn chạm tới được.

Hành mà không thấy pháp sở hành

Là hành theo trí bực Thiện Thệ

Hành theo được pháp vô sở hành

Mới là Bát Nhã Hành tối thượng.

Vô sở hành ấy không thể nắm

Kẻ ngu chấp tướng nói có không

Có Không cả hai đều chẳng thật

Bồ Tát liễu tri nên thoát khỏi.

Bồ Tát biết được là huyễn hóa

Năm uẩn sắc, thọ, tưởng, hành, thức

Thoát ly các tướng tịch tĩnh hành

Đó là Bát Nhã Hành tối thượng.

Thầy hiền bạn tốt mách bảo cho

Nghe Kinh Phật Mẫu không hoảng sợ

Thầy hư bạn xấu đưa lầm đường

Là vò chứa nước nung chưa chín.

Thế nào được gọi là Bồ Tát ?

Là kẻ đạt tới đệ nhất nghĩa

Chặt hết tà kiến trong quần sanh

Vì vậy nên gọi Ma Ha Tát.

Đại thí, đại huệ, đại uy đức

Ngồi xe tối thượng của Phật thừa

Phát tâm bồ đề độ chúng sanh

Cho nên gọi là Ma Ha Tát.

Như nhà ảo thuật giữa ngã tư

Hóa hiện đám đông chặt đầu người

Mọi cõi thế giới đều huyễn hóa

Biết thế Bồ Tát không sợ hãi.

Sắc, thọ, tưởng, hành, thức buộc ràng

Biết chúng không thật không cần cõi

Hành tâm Bồ Tát không vướng mắc

Đó gọi là Bồ Tát tối thượng.

Thế nào mệnh danh là Bồ Tát ?

Cỡi xe Đại Thừa độ chúng sanh

Thể tướng Đại Thừa như hư không

Bồ Tát được niềm vui an ổn.

Cỗ xe Đại Thừa không nắm được

Tới cõi Niết Bàn, đi mọi nơi

Nơi về không thấy, như lửa tắt

Vì thế nên gọi là Niết Bàn.

Sở hành Bồ Tát không nắm được

Tất cả ba thời đều thanh tịnh

Thanh tịnh, vô úy, không hý luận

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Khi Bồ Tát hành hạnh đại trí

Phát đại từ bi độ chúng sanh

Không hề phát khởi niệm chúng sanh

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Bồ Tát khởi niệm vì chúng sanh

Tu các khổ hạnh, có khổ tướng

Là còn tướng ngã, tướng chúng sanh

Không phải Bát Nhã Hành tối thượng.

Biết rõ tự thân và chúng sanh

Biết rõ các pháp cũng như thế

Sinh diệt không hai, không phân biệt

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Bỏ hết danh từ và tên gọi

Ác pháp sinh diệt thế gian này

Đạt trí cam lộ vô tỷ ấy

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Bồ Tát hành sở hành như thế

Biết rõ phương tiện, không mong gì

Bản tính pháp này biết không thật

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Nếu không trú sắc không trú thọ

Cũng không trú tưởng, hành và thức

Mà chỉ an trú nơi chánh pháp

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Thường và vô thường, khổ và lạc

Ngã và vô ngã đều là không

Không trú hữu vi, không vô vi

Trú vô tướng hành như Phật vậy.

Thanh văn, duyên giác quả muốn cầu

Hay cầu quả Phật cũng như thế:

Không trú nhẫn này không đạt được

Như sang sông lớn chẳng thấy bờ.

Nếu nghe pháp này nhất định đắc

Thành chánh đẳng giác, chứng bồ đề

Thấy nơi tất cả như tự thân

Đó là đại trí Như Lai nói.

Đại trí Bồ Tát hành như thế

Không học duyên giác và thanh văn

Chỉ học nhất thiết trí Như Lai

Học cái phi học mới là học.

Học không thọ sắc, không tăng giảm

Lại cũng không học những pháp khác

Chỉ vui học theo nhất thiết trí

Thọ, tưởng, hành, thức cũng như thế.

Sắc không hữu trí, không vô trí

Thọ, tưởng, hành, thức cũng như thế

Tự tính của sắc như hư không

Bình đẳng, vô nhị, không phân biệt.

Bản tính vọng tưởng không biên giới

Bản tính chúng sanh cũng thế kia

Tự tính hư không không ngằn mé

Trí Thế Gian Giải cũng như vậy.

Trí tuệ không sắc, Phật đã nói

Lìa tất cả tưởng, đến Niết Bàn

Nếu ai lìa được các tưởng rồi

Ngữ ý người ấy trú chân như.

Người ấy ở đời hằng sa kiếp

Không nghe Phật nói tiếng "chúng sanh"

Chúng sanh bất sanh, vốn thanh tịnh

Là hành Bát Nhã Hành tối thượng.

Tất cả ngôn từ ta nói ra

Đều mang nghĩa tối thượng Bát Nhã

Phật quá khứ vì ta thọ ký

Sẽ chứng Bồ Đề đời vị lai.

Nếu ai thường thọ trì Bát Nhã

Hành tung chẳng khác Phật sở hành

Đao kiếm, thuốc độc, lửa và nước

Cho đến loài ma không chạm được. (CCC)

(Đại Tạng Đại Chánh, kinh thứ 229)

Kinh Bát Nhã Hành: Kinh này được dịch từ phần trùng tụng của kinh Phật Mẫu Bảo Ðức Tạng Bát Nhã Ba La Mật trong tạng Hán do thầy Pháp Hiền dịch vào đầu thế kỷ thứ 11 (229, tạng kinh Ðại Chính). Ðây là kinh Bát Nhã xuất hiện sớm nhất trong nền văn học Bát Nhã. Những tư tưởng căn bản của Bát Nhã đều đã được hàm chứa trong kinh này.