Mô tả các tổn thương cơ bản của viêm não do virus

·   Định nghĩa

-  Là các tổn thương có thể xảy ra ở hầu hết mọi loại viêm não nhưng với mức độ và vị trí khác nhau

-  Phân bố lan tỏa hoặc nhiều ổ, gồm các hiện tượng đặc trưng như:

+  Vỏ ngoại quản

+  Vệ tinh

+  Hoa hồng TB đệm

+  Tổn thương, thoái hóa, hoại tử các nơron

+  Thực thần kinh

-  Viêm não gồm 3 giai đoạn: rối loạn huyết quản- huyết, phản ứng mô, sửa chữa hoặc hủy hoại

·   Giai đoạn rối loạn huyết quản- huyết

-  Sưng phồng TB nội mô, vách mao mạch bị thoái hóa trong, sung huyết thường nặng.

-  Khoảng Wirchow- Robin ứ nhiều dịch phù, sáng và rộng ra, có thể thấy hồng cầu thoát quản

-  {}Các BCĐNTT nhanh chóng được thay thế bằng lympho bào, tương bào

-  Hiện tượng huyết quản- huyết có thể rất trầm trọng, gây phù nặng, chèn ép, có thể dẫn đến tử vong

·   Giai đoạn phản ứng mô

-  Phản ứng thần kinh đệm- trung mô:

+  Vỏ ngoại quản: TB viêm (chủ yếu loại 1 nhân) tập trung quanh áo ngoài của các TM{}.

+  Thâm nhập, tăng sinh TB viêm trong mô kẽ{}

üTB thần kinh đệm nhỏ tăng sinh, mất đuôi gai, trở thành hình tròn/ bầu dục, bào tương sáng, chứa nhiều chất thực bào (sắc tố melamin, myelin), nhân lệch về 1 bên

üTăng sinh TB sao{}

o  TB sao ít tham gia vào phản ứng viêm nói chung

o  Trong viêm mạn tính, khi có mất chất nhiều, TB sao tăng sinh, tạo nên những mô sẹo rất cứng.

-  Phản ứng của nơron

+  Nhẹ: vằn Nissl biến mất (tiêu màu trung tâm, ngoại vi hoặc toàn bộ)

+  Nặng: TB sưng đục, hốc hóa, tích tụ lipid, sắc tố và nhiễm calci; nhân di chuyển ra ngoại vi, đông lại, tan rã và tiêu đi. TB co rúm lại, teo đét hoặc thoái hóa hạt, thoái hóa lỏng rồi bị hoại tử hoàn toàn

+  Hiện tượng vệ tinh: nơron chết giải phóng ra các chất kích thích các TB đệm tăng sinh

+  Hiện tượng thực thần kinh: các TB đệm tăng sinh, trở thành đại thực bào, thực bào nơron chết

+  Hoa hồng TB đệm: hiện tượng thực thần kinh có sự tham gia của các TB viêm của máu

-  Hậu quả của phản ứng viêm

+  Rối loạn tuần hoàn, tổn thương thành mạch→ huyết khối→ thiếu oxy→ các kiểu hoại tử nhu mô não khác nhau:

üHoại tử xốp: xảy ra quanh các huyết quản. Nhu mô não bị lỗ rỗ, hoại tử không đều, ổ hoại tử có nhiều loại TB viêm khác nhau{}

üHoại tử thưa: gặp ở chất xám, thành ổ, quanh các ĐM tiền mao mạch. Mô não lỏng, tiêu đi, tạo các hốc sáng, ít TB viêm, {}không có hình ảnh vệ tinh và thực thần kinh

üNhũn não: gặp trong viêm não kéo dài, mô não bị hoại tử lỏng, nhiều đại thực bào rất sáng, bào tương nhiều hemosiderin, lipid;