Chuyên đề: Xuân Quỳnh
Xuân Quỳnh 
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em 
Là máu thịt đời thường ai chẳng có 
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
 Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi” (Tự hát)
Bố cục
- Khổ 1- 4 : trạng thái tâm lí đặc biệt của người phụ nữ đang yêu. 
- Khổ 5 : nỗi nhớ trong tình yêu. 
- Khổ 6,7 : sự thuỷ chung. 
- Khổ 8,9 : khát vọng tình yêu vĩnh hằng. 
1. Nhan đề “Sóng”
 các nhà thơ thường mượn sóng để giãi bày tâm trạng của mình.*à- “Sóng” là hình tượng đẹp của tự nhiên, gợi nhiều cảm xúc
 sóng vừa là sự hoà nhập vừa là sự phân thân của nhân vật trữ tình “em”.*à- Sóng trong tác phẩm là hình ảnh ẩn dụ cho tâm trạng người phụ nữ đang yêu  
như nhịp vỗ của sóng.à- Thể thơ 5 chữ, âm hưởng đều đặn, luân phiên  
“Anh xin làm sóng biếc 
Hôn mãi cát vàng em…”
(Biển – Xuân Diệu)
“Ôi con sóng ngày xưa Và ngày sau vẫn thế Nỗi khát vọng tình yêu Bồi hồi trong ngực trẻ ... Ôi con sóng nhớ bờ Ngày đêm không ngủ được Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức…”
Bốn khổ thơ đầu - Trạng thái tâm lí đặc biệt khi yêu
Khổ thơ 1 & 2
Trạng thái :
“Dữ dội >< dịu êm”*
“Ồn ào >< lặng lẽ”*
 Hai trạng thái ngược trái nhau của sóng.à
- Tâm hồn, tính khí của người con gái đang yêu.
- “Sông không hiểu… ra tận bể” : hành trình của sóng tìm ra bể.*
- Khát vọng trong tình yêu muốn vượt không gian chật hẹp, vươn tới cái cao cả.
- “Ôi con sóng… ngực trẻ”: (đối lặp ngày xưa >
<ngày sau)="" :="" sóng="" muôn="" đời="" vẫn="" vỗ.="">- Khát vọng tình yêu muôn đời của tuổi trẻ.
Đọc hai khổ thơ đầu 
và tìm những nét tương đồng giữa sóng và em.
Dữ dội 
Dịu êm
Ồn ào
Lặng lẽ
(Chú ý sự tương đồng giữa tâm trạng muốn tìm hiểu về sóng
và tâm trạng muốn tìm hiểu về tình yêu.)
Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ
Nỗi khát vọng những phương trời chưa đến.
(Xuân Quỳnh)
2. Các khổ thơ - nhận thức về bản thân qua sự khám phá về sóng
a). Bốn khổ thơ đầu - Trạng thái tâm lí đặc biệt khi yêu…
Khổ thơ 3 & 4

 Và thơ Xuân Quỳnh cũng rất sâu sắc, ý vị và nữ tính.à Tình yêu là điều bí ẩn và cũng rất tự nhiên è 
- Đứng trước muôn trùng sóng bể, NVTT muốn cắt nghĩa nguồn gốc của sóng.
- Tìm hiểu sự khởi nguồn của tình yêu.
 nhạc điệu của sóng miên man.à- Nghệ thuật điệp (từ, cú pháp)
- Nhạc điệu nhiều cung bậc của tâm hồn.
- Không cắt nghĩa được nguồn góc của sóng
 nữ sĩ thú nhận sự bất lực một cách dễ thương: “Em cũngà- Không cắt nghĩa được tình yêu  không biết nữa…” *

Đọc hai khổ 3 & 4. Phân tích tâm trạng của 
nhân vật trữ tình “em” khi đứng “trước muôn trùng sóng bể” 
(Chú ý sự tương đồng giữa tâm trạng muốn tìm hiểu về sóng
và tâm trạng muốn tìm hiểu về tình yêu.)
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu.
(Xuân Diệu)
Tôi gửi lại đây cái buồn vô cớ
Và mang về cái nhớ bâng quơ
Xin chớ hỏi làm sao như thế
Tôi vốn không rành mạch bao giờ.
(Nguyễn Duy)
2. Các khổ thơ - nhận thức về bản thân qua sự khám phá về sóng…
b). Khổ thơ 5 - Nỗi nhớ trong tình yêu
- Con sóng dưới lòng sâu, trên mặt nước…con sóng nhớ bờ.
- Người con gái hoá thân vào sóng để diễn tả nỗi nhớ : “Lòng em nhớ đến anh”.
Nghệ thuật đối : 
 Nỗi nhớ choáng cả không gian và thời gian.à
 nhớ da diết, mạnh mẽ và thành thật.*à- Cả trong tiềm thức “trong mơ còn thức”
Sóng 
dưới lòng sâu
Sóng 
trên mặt nước
Sóng 
nhớ bờ
Ngày
Đêm
?Đọc khổ thơ 5. 
Phân tích sự đồng điệu giữa “sóng” và “em” trong nỗi nhớ.
Ngày…/ Đêm…*
Dưới…/ Trên…*
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
(Ca dao)
“… Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên…” 
(Ca dao)
Đêm nằm lưng chẳng bén giường
Chỉ mong đến sáng ra đường gặp ai.
(Ca dao)
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ
(Thuyền và biển – Xuân Quỳnh)
2. Các khổ thơ - nhận thức về bản thân qua sự khám phá về sóng…
c). Khổ thơ 6 và 7 - Sự thuỷ chung trong tình yêu
- Sóng vỗ kiên trì vào bờ.
- Niềm tin vào tình yêu son sắt thuỷ chung. 
- Nghệ thuật đối :
Dẫu xuôi…/ Dẫu ngược…
Phương bắc…/ Phương Nam…
Nơi nào…/Ngoài đại dương/ Tới bờ.
- Dù xa xôi, dẫu cách trở nhưng “em” chỉ nghĩ “Hướng về anh - một phương”.*
 Vẻ đẹp tâm hồn của nữ sĩ, cũng là của phụ nữ Việt Nam.è
Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo
Ngũ lục sông cũng lội, thất bát thập đèo cũng qua
(Ca dao)
Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa
(Ca dao)
d). Hai khổ thơ cuối – Khát vọng tình yêu vĩnh hằng
- Khổ 8 : nhận thức về sự đối lập giữa : 
cái hữu hạn của đời người >< vô hạn của không gian, thời gian : 
 mây vẫn bay - xa …*à biển kia dẫu rộng àNăm tháng vẫn qua àCuộc đời tuy dài
 ngàn năm còn vỗ…”à giữa biển lớn tình yêu à trăm con sóng nhỏ àKhát khao : “được tan ra
 khát vọng sự vĩnh hằng hoá, bất tử hoá.àKhát khao tình yêu của mình hoà vào tình yêu của mọi người
 đáng trân trọng.*à Đó là tình yêu cao thượng, giàu đức hi sinh è
 những dự cảm lo lắng trăn trở và khát vọng thiết tha mãnh liệt trong tình yêu.à Nhịp thơ trùng lắng è

Đề 1 : Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
Dàn bài :
Mở Bài: Xuân Quỳnh được xem là nhà thơ nữ lớn nhất của VH Vn cuối TK XX. Thơ XQ là tiếng lòng của người phụ nữ đầy chắc ẩn , vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa trân thành đằm thắm và luôn ra diết khát vọng về hp bình dị đời thường. Sóng là thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ XQ, bài thơ có h/c sáng tác đặc biệt

Thân Bài:
- XQ viết sóng cuối 1967 khi nữ sĩ đi thực tế ở vùng biển Diêm ĐIền ( TB)
- Thời điểm XQ viết bài thơ 1967 đất nc ta bước vào cuộc k/c chống đế quốc Mĩ ở gđ ác liệt , tuổi tre mang cho mình khát vọng lên đường giải phóng quê hương ở những sân ga bến nước đang diễn ra những cuộc chia li màu đỏ
sẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai
-XQ viết sóng khi nữ sĩ 25 tuổi, khi đó cs riêng tư của XQ có nhiều chuyện buồn, đổ vỡ. XQ từng kể về sự ra đời của bài SÓng : Lần ấy Quỳnh về Diêm ĐIền TB đạp xe nhìn biển mãi dùi tứ thơ hình thành . Quỳnh đạp xe ngay về trong cơn mưa 20km đường đất , xe đạp lúc dắt , lúc đi xiêu vẹo . Cả người mê man đi nhưng ko phải mê man vì mưa gió mà là vì bài thơ đang làm dở . Sóng đã ra đời như thế.
- Sóng được in trong tập Hoa dọc chiến hòa 1968 , phải thấy Sóng ra đời ở thời ctr c' Mĩ ác liệt. Tình yêu lứa đôi thuần túy chưa phải là đề tài phổ biến của thơ ca. Nhất là tiếng nói của cái tôi cá nhân đích thực, khao khát khẳng định giới tính. Vì thế sóng giống như 1 bông hoa lạ và trở thành bài thơ tình đặc sắc đi cùng năm tháng.

Đề 2: Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh. Anh (chị) cảm nhận gì về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua hình tượng này?
............

Nếu người yêu thơ Việt Nam mãi đắm say một Xuân Diệu - ông hoàng của thơ tình thì cũng không bao giờ quên được một Xuân Quỳnh - nữ hoàng của tình yêu. Chị viết nhiều, hay và đầy quyến rũ về tình yêu, trong đó “Sóng” là một bài thơ đặc sắc. Xuân Quỳnh đã tạo ra hình tượng sóng giàu giá trị cảm xúc, tinh tế và phong phú mọi cung bậc của trái tim người phụ nữ khát khao yêu đương. Khát khao ấy mạnh mẽ đến mức ào ạt chảy vào ngôn ngữ, tràn sang phía người đọc làm cho câu chữ cũng rung lên bần bật, người đọc đắm chìm trong cảm giác khát khao yêu đương

Tình yêu là đề tài muôn thửa của thơ ca nhân loại, có bao nhiêu trái tim thì có bấy nhiêu cách bày tỏ tình yêu. Với Xuân Quỳnh thì “Sóng” là một bản nhạc để hát lên đầy rung động mãnh liệt và thấm thía của tâm hồn người con gái trong tình yêu. Vì thế sóng trở thành hình tượng trung tâm bao trùm toàn bộ bài thơ. Sóng bộc lộ bản thể ngay từ đầu “Dữ dội và dịu êm”. Sóng còn vỗ dọc bài thơ và cuối cùng bài thơ khép lại trong cái âm vang sóng vỗ...“Giữa biển lớn tình yêu/ Để ngàn năm còn vỗ”.

Sóng là hình tượng trung tâm, là linh hồn của bài thơ. Xuân Quỳnh dựa vào sóng để tạo tứ cho các lớp cảm xúc gối đầu lên nhau như con sóng. Sóng còn gắn liền với em, tạo ra một hình tượng kép song hành quấn quýt làm cơ sở cho chị diễn đạt tình yêu của mình trong trạng thái bí ẩn mà mãnh liệt. Thứ tình cảm muôn thửa không bao giờ xưa cũ của nhân loại. “Sóng” là ẩn dụ người con gái đang yêu, là sự phân thân, sự hoá thân của cái tôi trữ tình “Sóng” và “Em” vừa đối xứng vừa hoà nhập khiến bài thơ vừa lạ vừa quen tạo bao đam mê, lôi cuốn.

Sóng được vẽ nên bằng âm nhạc của ngôn từ thơ ca. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn, những câu thơ năm chữ đều đặn nhịp nhàng, những âm điệu vô hạn vô hồi triền miên không dứt. Sóng còn ùa vào cấu trúc ngôn từ tạo nên âm điệu dập dìu mơn man chảy suốt bài thơ. Những cụm từ ngược nghĩa được viết theo chiều ngang “Dữ dội - dịu êm”, “Ồn ào - lặng lẽ”. Cấu trúc ngang khiến các cặp từ nối đuôi nhau như những con sóng kéo dài tới tận chân trời. Hệ thống tương phản này giống như chiều sâu tầng tầng lớp lớp của con sóng. “Con sóng đưới lòng sâu/ Con sóng trên mặt nước”.

Tương phản dọc “Dưới - trên” khiến con sóng vừa cồn lên, vừa xoáy sâu như lòng đại dương thăm thẳm không cùng. Sóng là âm nhạc của bài thơ, là âm nhạc của hồn yêu đang xao động, đang rung lên rạo rực xốn xang để hoà nhịp cùng sóng biển. Sóng là lựa chọn đắc địa của Xuân Quỳnh để thể hiện tâm hồn đang bừng cháy ngọn lửa mảnh liệt của tình yêu không yên tĩnh mà đầy biến động khát khao.

Sóng còn vỗ thành lớp lớp trạng thái cảm xúc của người con gái đang yêu. Tình yêu luôn khát khao chia sẻ, giải bày, sóng là hình ảnh ẩn dụ tương xứng cho Xuân Quỳnh giải bày chân thực và phong phú. Một giải bày phức tạp nhưng đầy nữ tính. Khổ thơ đầu là một phát hiện tính cách của sóng. “Dữ dội và dịu êm/ Ồn ào và lặng lẽ”.

Con sóng muôn thửơ bỗng thắt lại những đối cực đam mê mãnh liệt đến mức vừa “dữ dội - ồn ào” vừa dịu dàng sâu lắng trong cái dịu êm lặng lẽ. Bản tính sóng thất thường như người con gái đang yêu. Đây là những câu thơ tự thú, tự bạch đầy táo bạo nhưng êm đềm. Táo bạo vì nó quá mãnh liệt và ồn ào nhưng tình yêu vẫn sâu lắng và dịu dàng. Đó là sự dịu dàng rất con gái làm mát cả bài thơ. Sóng là phương tiện giải bày trăn trở trước nhận thức về cái đối cực đầy phức tạp của mình. Sóng tự vượt qua bao cuộc hành trình nhận thức đầy trăn trở.

Hành trình một là hành trình nhận thức không gian: “Sông không hiểu nổi mình/ Sóng tìm ra tận bể”. “Sông” là biểu tượng của giới hạn chật hẹp. “Bể” là biểu tượng của sự mênh mông vô hạn. Từ “sông” đến với “bể” là hành trình đến với sự mênh mông vô hạn, vô tận vô cùng và tình yêu vốn là cái ấm áp, khát vọng lớn lao và chỉ biển với tương xứng với tình yêu.

Hành trình hai: “Ôi con sóng ngày xưa/ Và ngày sau vẫn thế”. Nối ngày xưa với ngày sau, con sóng muốn vượt tới cái muôn thửơ, cái vĩnh hằng của tình yêu. Trong tâm hồn nhân loại tình yêu là mái nhà chung cho mọi thế hệ về trú ngụ. Nhưng sâu sắc nhất là hành trình ba.

Hành trình ba là hành trình về với bản chất, với cội nguồn của tình yêu. Tình yêu vốn là cái lớn lao nên Xuân Quỳnh mở ra một độc thoại về tình yêu trước đại dương kỳ vĩ bao la. “Trước muôn trùng sóng bể/ Em nghĩ về anh, em/ Em nghĩ về biển lớn/ Từ nơi nào sóng lên”?

Từ “em nghĩ” được láy lại nhiều lần thể hiện sự thao thức không yên của lời yêu sâu sắc. Không phải yêu si mê mà vời vợi dễ mến. Trước những câu hỏi băn khoăn, Xuân Quỳnh muốn truy tìm nguyên nhân, truy tìm cội nguồn bản chất của tình yêu. Song cái hay của nó lại là ở chỗ càng cố truy tìm lại càng tìm không được. Thiên nhiên còn cắt nghĩa được nhưng “làm sao cắt nghĩa được tình yêu”?

Tư tưởng phương Đông cho rằng nhận thức bản nhã (cái tôi) là khó nhất. Tình yêu lại là cái tôi sâu kín của bản ngã nên càng không dễ khám phá. Không thể dùng lý trí tỉnh táo mà xác định chính xác thời điểm bắt đầu và kết thúc của tình yêu nên ta đành lắng nghe sự bất lực của những câu trả lời. “Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau”.

Chính những câu trả lời bất lực và dễ thương ấy đã góp phần kỳ ảo hoá tình yêu. Các câu thơ mang một giọng điệu rất thích khi đọc ngược lại nó mang tính giải đáp tức là thơ chỉ lăn về phía lý trí tỉnh táo. Viết như Xuân Quỳnh hiệu quả khác hẳn, câu thơ “Em cũng không biết nữa” trở thành nỗi choáng váng pha chút ngọt ngào thú vị vì cái lắc đầu đầy đáng yêu của cô gái khi được thưởng cái nồng nàn, ngây ngất của tình yêu. Cũng chính vì thế mà cô gái trong ca dao từng thổn thức. “Thấy anh như thấy mặt trời/ Ngó sao khó ngó trao lời khó trao”.

Phải giải bày nỗi khắc khoải sâu kín trong lòng là nỗi nhớ tha thiết nhất của tình yêu. Ca dao cổ cũng từng khắc khoải. “Nhớ ai bổi hổi bồi hồi/ Như đứng đống lửa như ngồi đống than”.

Xuân Quỳnh cũng bắt cả vũ trụ tham gia vào hành trình mãnh liệt của mình. Trước hết Xuân Quỳnh mượn sóng để phủ nhớ lên em: “Ôi con sóng nhớ bờ/ Ngày đêm không ngủ được/ Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức”. Hình ảnh so sánh thật đắt, tương quan “sóng” và “em”, “bờ” và “anh” song hành qua nỗi nhớ cháy bỏng. Tình yêu có xu hướng xô đẩy cái bình thường để tạo ra cái phi thường. Xuân Quỳnh đã tạo ra một ý thơ bất bình thường như thế “Cả trong mơ còn thức”. Ngẫm cho kỹ thì tình yêu là thế. Thời gian sinh hoạt có giới hạn giữa thức và ngủ nhưng tình yêu thống trị cả ý thức và tiềm thức, cả giấc mơ, cõi mộng... Câu thơ Xuân Quỳnh là sự phát hiện nội tâm tinh tế. Trong bài “Thuyền và biển” chị đã diễn tả nỗi nhớ thiết tha, nỗi nhớ được dựng lên bởi một thời gian bất thường. “Những ngày không gặp nhau/ Biển bạc đầu thương nhớ/ Nếu từ giã thuyền rồi/ Biển chỉ còn sóng gió/ Nếu phải cách xa anh/ Em chỉ còn bão tố”.

Xuân Quỳnh đã làm một cuộc đảo lộn lịch sử. Ca dao thường mượn bến và thuyền để biểu hiệ tình yêu. “Thuyền về có nhớ bến chăng/ Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền”.“Bến” là biểu tượng tĩnh chỉ người con gái, “thuyền” là biểu tượng động chỉ người con trai. Xuân Quỳnh làm ngược lại “bờ” tĩnh là anh, “sóng” động là em. Người con gái trong thơ Xuân Quỳnh đã đạp vỡ ngục tù của tình yêu, giành quyền chủ động. Đó là một đảo lộn lịch sử mang bản chất mới cho “Sóng” của Xuân Quỳnh. “Sóng” đảo lộn chứ không phá phách, đảo lộn để vươn đến tình yêu thuỷ chung và vĩnh cửu hơn. “Dẫu xuôi về phương Nắc/ Dẫu ngược về phương Nam/ Nơi nào em cũng nghĩ/ Hướng về anh một phương”.

Cặp từ “Xuôi - Ngược” tạo ra một không gian biến động đầy bất chắc, thấp thỏm linh cảm táo bạo. Khi viết bài thơ này Xuân Quỳnh đang ở tuổi 25, lứa tuổi của người con gái đã đi vào chiều sâu. Bản thân chị đã từng trải qua nhiều mất mát trong tình yêu. Sự trải nghiệm này khiến thơ chị trở nên linh cảm, tiên nghiệm. Nhưng cái đáng chú ý là giữa chiều ngang của tương quan đầy biến động, chị vẫn dựng được một chiều dọc đầy thuỷ chung “Hướng về anh một phương”. Câu thơ mộc mạc và chắc, thách thức bão tố. Thuỷ chung là đạo lý tình yêu của dân tộc. Tình yêu của Xuân Quỳnh mới mẻ, hiện đại nhưng không xa rời cái gốc rể của truyền thống dân tộc. “Làm sao được tan ra/ Thành trăm con sóng nhỏ/ Giữa biển lớn tình yêu/ Để ngàn năm còn vỗ”.

Cụm từ “tan ra” không phải mất đi mà trường tồn đến ngàn năm vì Xuân Quỳnh biết chọn biển lớn tình yêu mà vỗ sóng. Biển lớn là hình ảnh cường tráng của điểm tựa tình yêu, tình người khiến bài thơ ấm và chắc. Sức hút của bài thơ là sức hút của người con gái biết yêu chủ động, mãnh liệt, biết dành hết mình cho tình yêu. Đã lâu lắm rồi, từ thửa Xuân Hương thơ ca Việt Nam với lại có một tiếng nói táo bạo, trân thành bộc lộ khát vọng yêu mãnh liệt như thế của người phụ nữ. Cho nên chỉ có “Sóng” mới giúp Xuân Quỳnh phô diễn được tình yêu dào dạt, mênh mông, trường cữu của mình. Con sóng của Xuân Quỳnh vừa dịu dàng neo đậu vào bờ bến thuỷ chung vừa mới mẻ, hiện đại và táo bạo vô cùng. Đó là cái gốc của truyền thống dân tộc bền chắc khiến con sóng của Xuân Quỳnh gần gũi với sóng của ca dao. “Chừng nào con sóng bỏ ghềnh/ Cù lao bỏ biển anh mới đành bỏ em”.

Tình yêu là những điều rất trần thế khiến con người phải là con người. Đồng thời tình yêu cũng là những gì rất cao khiết khiến cho con người trở nên thanh khiết, thánh thiện và cao thượng như một vị thánh. Người con gái trong bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh vừa rất con người, rất đời thường lại vừa rất phi thường như một vị thánh trong tình yêu.

Đề ra: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật trong đoạn thơ sau:"Dữ dội và dịu êm.....Khi nào ta yêu nhau (Sóng – Xuân Quỳnh)"

Đề ra: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật trong đoạn thơ sau:

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

- Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

(Sóng – Xuân Quỳnh)

Bài viết của Giáo viên Phan Danh Hiếu. Biên Hòa. Đồng Nai (Ghi rõ nguồn)

HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH

I. MỞ BÀI    

Trong các nhà thơ Việt Nam hiện đại, Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ của tình yêu. Chị viết nhiều, viết hay về tình yêu với những tác phẩm tiêu biểu như: “Sóng”, “Thuyền và Biển”, “Hoa dọc chiến hào”… trong đó “Sóng” là một bài thơ đặc sắc rất tiêu biểu cho phong cách thơ tình yêu của Xuân Quỳnh. Bài thơ Sóng để lại giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc mà tiêu biểu là bốn khổ thơ  sau đây:

Dữ dội và dịu êm

…

Khi nào ta yêu nhau

II. THÂN BÀI

1. Khái quát trước khi phân tích: Bài thơ Sóng được Xuân Quỳnh sáng tác tại biển Diêm Điền năm 1967, sau được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”. Bài thơ mang âm hưởng của những con sóng biển và những con sóng lòng đang khao khát tình yêu. Bài thơ có hai hình tượng cùng song hành và hòa điệu, đó là “Sóng” và “Em”. Hai hình tượng này đã tạo nên nét đáng yêu cho bài thơ.

2. Bốn câu đầu là những cung bậc của sóng và cũng là những cung bậc trong tình yêu của người phụ nữ:

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

- Hai câu thơ đầu với nghệ thuật đối: “Dữ dội - dịu êm”; “Ồn ào - lặng lẽ” đã làm hiện lên vẻ đẹp của những con sóng biển ngàn đời đối cực. Những lúc biển động, bão tố phong ba thì biển “dữ dội - ồn ào” còn những giây phút sóng gió đi qua biển lại hiền hòa trở về “dịu êm - lặng lẽ”.

- Nghệ thuật ẩn dụ ở hai câu đầu là ẩn dụ cho tâm trạng người con gái khi yêu. Xuân Quỳnh đã mượn nhịp sóng để thể hiện nhịp lòng của chính mình . Tình yêu của người phụ nữ cũng không chịu yên định mà đầy biến động, khao khát. Đúng như vậy, tình yêu của người con gái nào bao giờ yên định bởi có lúc họ yêu rất dữ dội, yêu mãnh liệt hết mình với những nhớ nhung, đôi khi ghen tuông giận hờn vô cớ. Nhưng cũng có lúc họ lại thu mình trở về với chất nữ tính đáng yêu, họ “lặng lẽ”, “dịu êm” ngắm soi mình và lặng im chiêm nghiệm.

- Hai câu tiếp theo tác giả sử dụng nghệ thuật nhân hóa để nói đến hành trình đi tìm tình yêu của sóng:

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

- Ba hình ảnh “sông”, “sóng”, “bể” như là những chi tiết bổ sung cho nhau : sông và bể làm nên đời sóng, sóng chỉ thực sự có đời sống riêng khi ra với biển khơi mênh mông vô tận. Sóng không  cam chịu một cuộc sống đời sông chật hẹp, tù túng nên nó làm cuộc hành trình ra biển khơi bao la để thỏa sức vẫy vùng. Mạch sóng mạnh mẽ như bứt phá không gian chật hẹp để khát khao một không gian lớn lao. Hành trình tìm ra tận bể chất chứa sức sống tiềm tàng, bền bỉ để vươn tới giá trị tuyệt đích của chính mình. Tình yêu của Xuân Quỳnh cũng vậy, tình yêu của người phụ nữ cũng không thể đứng yên trong một tình yêu nhỏ hẹp mà phải vươn lên trên tất cả mọi sự nhỏ hẹp tầm thường để được sống với những tình yêu cao cả, rộng lớn, bao dung. Đây là một quan niệm tình yêu tiến bộ và mạnh mẽ của người phụ nữ thời đại. Có thấy ngày xưa quan niệm tình yêu cổ hủ “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó” thì mới thấy hết  được cái mới mẻ trong quan niệm tình yêu của Xuân Quỳnh: Người phụ nữ chủ động tìm đến với tình yêu để được sống với chính mình.

3. Khổ thơ thứ hai, nhà thơ khẳng định: Tình yêu mãi mãi là khát vọng của tuổi trẻ, nó làm bồi hồi, xao xuyến rung động trái tim của lứa đôi, của con trai con gái, của em và anh.

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

- Hai câu thơ đầu, từ “Ôi!” cảm thán là  nỗi thổn thức của trái tim yêu. Nghệ thuật đối lập “ngày xưa” – “ngày sau” càng làm tôn thêm nét đáng yêu của sóng. Sóng là thế muôn đời vẫn thế vẫn “dữ dội ồn ào” vẫn “dịu êm lặng lẽ” như tình yêu tuổi trẻ có bao giờ đứng yên:

Có những khi vô cớ

Sóng ào ạt xô thuyền

Bởi tình yêu muôn thuở

Có bao giờ đứng yên

(Xuân Quỳnh)

- Hai câu thơ sau, nhà thơ khẳng định tình yêu luôn song hành với tuổi trẻ. Bởi tuổi trẻ sinh ra là để yêu : “Làm sao sống được mà không yêu/ Không nhớ không thương một kẻ nào” (Xuân Diệu). Tình yêu là khát vọng là ước mơ của bao người. Sẽ như thế nào nếu thế giới này không có tình yêu lứa đôi ? Tôi tin cuộc sống chẳng còn gì ý nghĩa. Tình yêu luôn làm cho tuổi trẻ phải bồi hồi, điên đảo . Xuân Quỳnh đã từng viết “Những ngày không gặp nhau/Lòng thuyền đau rạn vỡ”. Có yêu nhau mới thấy được cồn cào của vị nhớ, mới thấy được thế nào là bồi hồi trong ngực trẻ.

4. Khổ thơ thứ ba, Xuân Quỳnh băn khoăn nghĩ suy về anh và em, về nơi tình yêu bắt đầu :

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên? 

- Câu thơ đầu, Xuân Quỳnh nhìn về biển khơi “Trước muôn trùng sóng bể”. Nhìn những con sóng vô hồi vô hạn đang hướng vào bờ chị chợt bâng khuâng nghĩ suy về anh và em “Em nghĩ về anh, em” rồi lại hướng nghĩ suy về biển lớn “Em nghĩ về biển lớn” . Những nghĩ suy ấy tất cả là để đặt một câu hỏi lớn: Từ nơi nào sóng lên ?

5. Khổ thơ thứ tư, nhà thơ lý giải về nguồn gốc của sóng của gió, và qua đó tự bâng khuâng về khởi đầu của tình yêu:

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

- Câu thơ đầu nhà thơ tự lý giải nguồn gốc của sóng là từ gió “Sóng bắt đầu từ gió” nghĩa là sóng biển là khởi đầu từ gió, nhờ gió mà có sóng lên. Nhưng ở câu thơ thứ hai nhà thơ lại không  lý giải được nguồn gốc của gió “Gió bắt đầu từ đâu”. Đến lúc này thì đúng là nhà thơ phân vân thật sự và đành lắc đầu bất lực “Em cũng không biết nữa”.

- Lí giải được ngọn nguồn của sóng thì dễ bởi “Sóng bắt đầu từ gió” nhưng để hiểu “Gió bắt đầu từ đâu” thì thi nhân lại ấp úng “Em cũng không biết nữa”. Cũng như tình yêu của anh và em nó đến rất bất ngờ và tự nhiên bởi “tình yêu đến trong đời không báo động”.  Câu thơ  “Khi nào ta yêu nhau” như một cái lắc đầu nhè nhẹ, rất ư là nữ tính. Kì lạ quá, diệu kì quá, em và anh yêu nhau bao giờ nhỉ ? Câu hỏi này muôn đời không ai lí giải nổi nhất là những bạn trẻ đang yêu và đắm say trong men tình ái. Tình yêu là vậy, khó lí giải, khó định nghĩa. Xuân Diệu – ông hoàng của thi ca tình yêu cũng đã từng băn khoăn  khi định nghĩa về tình yêu “Đố ai định nghĩa được tình yêu/ Có khó gì đâu một buổi chiều/Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt/Bằng mây nhè nhẹ gió hiu hiu”. Chính vì không thể lí giải rõ ngọn ngành nên tình yêu vì thế mà trở nên đẹp và là cái đích để cho muôn người đi tìm và khám phá. Càng khám phá càng thú vị, càng khám phá càng đẹp.

6. Nghệ thuật: Thành công của đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung đó là nhờ vào một số thủ pháp nghệ thuật: Thể thơ năm chữ tạo âm điệu của những con sóng biển. Nghệ thuật đối lập, nhân hóa, ẩn dụ… Tất cả đã tạo nên những vần thơ tình yêu hay nhất mọi thời đại.

III. KẾT BÀI

Tóm lại, bốn khổ thơ mở đầu bài thơ Sóng là ba khổ thơ hay nhất của bài thơ. Qua đó người đọc cảm nhận được trái tim yêu của Sóng và người phụ nữ rất nồng nàn say đắm, mãnh liệt cuộn trào nhưng cũng rất nữ tính đáng yêu. Đoạn thơ giúp ta hiểu được tình cảm và hồn thơ Xuân Quỳnh, dù trong mọi hoàn cảnh như thế nào thì tiếng thơ của chị vẫn là tiếng thơ hồn hậu với những khát vọng hạnh phúc đời thường đúng như lời chị viết:
Đề 3 Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh  Xuân Quỳnh là nhà thơ của hạnh phúc đời thường . Thơ bà là tiếng lòng của một tâm hồn luôn luôn khao khát tình yêu, gắn bó hết mình với cuộc sống hàng ngày, trân trọng, nâng niu và chăm chút cho hạnh phúc đời thường . Trong các nhà thơ nữ Việt Nạm, Xuân Quỳnh xứng đáng được gọi là nhà thơ của tình yêu . Bà viết nhiều , viết hay về tình yêu nhưng có lẽ Sóng là bài thơ đặc sắc hơn cả. Bởi nó nói lên được một tâm hồn khao khát yêu đương, một tình yêu vừa hồn nhiên chân thật, vừa mãnh liệt, sôi nổi của một trái tim phụ nữ .

Tình yêu là đề tài muôn thuở của thi ca . Nhiều nhà thơ nổi tiếng đã viết về tình yêu với tất cả sự nồng nhiệt của một trái tim tuổi trẻ . Ta bắt gặp một Xuân Diệu nồng nàn, đắm say và khát khao dâng hiến cho tình yêu, một Nguyễn Bính mơ màng tìm về tình yêu đồng nội, một Anh Thơ tha thiết nhưng thẹn thùng cái duyên con gái… nhưng chỉ đến Xuân Quỳnh, cái khát vọng rất đỗi đời thường của con người đó mới được bộc bạch , mà bộc bạch một cách chân thành như chính cuộc đời nhà thơ vậy : một thứ tình yêu vừa phong phú, phức tạp, vừa thiết tha sôi nổi của một trái tim phụ nữ đang rạo rực, đang khao khát yêu đương .

Sóng trong tác phẩm cùng tên của nhà thơ mang hình ảnh ẩn dụ . Nó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình đầy mơ mộng của thi nhân . Sóng và em tuy hai mà một, có lúc phân đôi để soi chiếu vào nhau làm nổi bật sự tương đồng, có lúc lại hòa nhập để tạo nên âm vang cộng hưởng . Và có thể nói qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã bày tỏ một tình yêu dạt dào, mênh mông và một khát vọng vĩnh hằng về tình yêu đôi lứa .

Mở đầu bài thơ là trạng thái tâm lý đặc biệt của một tâm hồn đang khao khát yêu đương, đang tìm đến một tình yêu rộng lớn hơn. Xuân Quỳnh diễn tả thật cụ thể cái trạng thái khác thường, vừa phong phú vừa phức tạp trong một trái tim cồn cào khao khát tình yêu. Tính khí của người con gái đang yêu, cũng như sóng vậy thôi, vốn mang trong nó nhiều trạng thái đối cực: “Dữ dội và dịu êm, Ồn ào và lặng lẽ” … Và cũng như sóng, trái tim người con gái đang yêu không chấp nhận sự tầm thường, nhỏ hẹp, luôn vươn tới cái lớn lao để có thể đồng cảm, đồng điệu với mình “Sông không hiểu nổi mình, Sóng tìm ra tận bể” . Có thể thấy, ngay trong khổ thơ đầu tiên này một nét mới mẻ trong quan niệm về tình yêu. Người con gái khao khát yêu đương nhưng không còn nhẫn nhục, cam chịu nữa . Nếu “Sông không hiểu nổi mình” thì sóng sóng dứt khoát từ bỏ nơi chật hẹp đó “Tìm ra tận bể”, đến với cái cao rộng, bao dung. Thật là minh bạch và cũng thật là quyết liệt !

Nỗi khát vọng tình yêu xôn xao, rạo rực trong trái tim con người, trong quan niệm của Xuân Quỳnh, là khát vọng muôn đời của nhân loại mà mãnh liệt nhất là của tuổi trẻ . Nó cũng như sóng, mãi mãi trường tồn , vĩnh hằng với thời gian. Từ ngàn xưa, con người đã đến với tình yêu và mãi mãi cứ đến với tình yêu . Với con người, tình yêu bao giờ cũng là một khát vọng bồi hồi:

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày nay vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Khi tình yêu đến, như một tâm lý tự nhiên và thường tình, người ta luôn có nhu cầu tự tìm hiểu và phân tích . Nhưng tình yêu là một hiện tượng tâm lý khác thường, đầy bí ẩn, không thể giải quyết được bằng lý lẽ thông thường, làm sao có thể giải đáp được câu hỏi về khởi nguồn của tình yêu, về thời điểm bắt đầu của một tình yêu. Cái điều mà trước đó đã từng là Xuân Diêu băn khoăn “Làm sao cặt được nghĩa tình yêu? ” thì nay một lần nữa Xuân Quỳnh bộc bạch một cách hồn nhiên, thật dễ thương . Tình yêu cũng như sóng biển, như gió trời vậy thôi, làm sao có thể hiểu hết được. Nó cũng tự nhiên, hồn nhiên như thiên nhiên , và cũng khó hiểu, nhiều bất ngờ như tự nhiên vậy :

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đàu từ đâu
Em cũng không biết nưa
Khi nào ta yêu nhau

Tình yêu thường cũng gắn liền với nỗi nhớ khi xa cách. Nỗi nhớ của một trái tim đang yêu được Xuân Quỳnh diễn tả thật mãnh liệt . Một nỗi nhớ thường trực cả khi thức, cả khi ngủ, bao trùm lên cả không gian . Một nỗi nhớ còn cào, da diết, không thể nào yên, không thể nào nguôi . Nó cuồn cuộn, dào dạt như những đợt sóng biển triền miên, vô hồi, vô hạn . Nhịp thơ trong suốt bài thơ này là nhịp sóng, nhưng rõ nhất, dào dạt, hăm hở, náo nức nhất , mãnh liệt nhất là ở đoan thơ này :

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được

Và, như trên đã nói, vẫn là hình tượng song hành của sóng và em bổ sung đắp đổi cho nhau nhằm diễn tả sâu sắc hơn, ám ảnh hơn tình yêu và nỗi nhớ cùng với lòng thủy chung vô hạn của một trái tim đang rạo rực yêu thương . Nỗi nhớ được diễn tả qua hình tượng con sóng nhớ bờ “ Ngày đêm không ngủ được” vẫn chưa đủ, chưa thỏa, lại được thể hiện một lần nữa qua nỗi nhớ của nhà thơ : “ Lòng em nhớ đến anh, Cả trong mơ còn thức”. Nỗi nhớ tràn đầy lòng yêu của thi sĩ. Nỗi nhớ thường trực trong mọi không gian và thời gian, không chỉ tồn tại trong ý thức mà còn len lỏi trong ý thức, xâm nhập vào cả trong giấc mơ. Những đòi hỏi, khao khát yêu đương của người con gái được bộc lộ thật mãnh liệt nhưng cũng thật giản dị : sóng chỉ khao khát tới bờ cũng như em khao khát có anh ! Tình yêu của người con gái ở đây vừa thiết tha, mãnh liệt, vừa trong sáng, giản dị, vừa thủy chung duy nhất. Qua hình tượng sóng và em . Xuân Quỳnh đã nói lên thật chân thành, táo bạo , không hề giấu giếm cái khát vọng tình yêu sôi nổi, mãnh liệt của mình, một phụ nữ, một điều hiếm thấy trong văn học Việt Nam .

Xuân Quỳnh viết bài thơ Sóng năm 1967, khi mà nhà thơ đã từng nếm trải sự đổ vỡ trong tình yêu. Song, người phụ nữ hồn hiên tha thiết yêu đời này vẫn còn ấp ủ biết bao hi vọng, vẫn phơi phới một niềm tin vào hạnh phúc trong trương lai. Vừa tự động viên, an ủi mình, tác giả vừa tin vào cái đích cuối cùng của một tình yêu lớn như con sóng nhất định sẽ “tới bờ”, “dù muôn vời cách trở”. Tương lai hạnh phúc như đang còn ở phía trước . Và vì thế, ý thức về thời gian chưa làm nhà thơ lo âu mà chỉ làm tăng thêm niềm tin tưởng:

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Xuân Quỳnh vừa thổ lộ trực tiếp, vừa mượn hình tượng sóng để nói và suy nghĩ về tình yêu. Những ý nghĩ này có vẻ tự do, tản mạn, nhưng từ trong chiều sâu của thi tứ vẫn còn sự vận động nhất quán . Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la, rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thủa:

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ .

Người con gái mong muốn hòa mình vào bể đời rộng lớn , bứt mình ra khỏi những lo toan tính toán , để ngập chìm trong bể lớn tình yêu . Phải có mọt tình yêu như thế nào thì mới có được một mong muốn cao cả đến chừng ấy . Khát vọng tình yêu cũng là khát vọng sống mãnh liệt đủ đầy . Cuộc đời còn tình yêu thì cuộc đời còn tươi đẹp và đáng sống và sống trong tình yêu là một điều hạnh phúc . Xuân Quỳnh mong ước được sống mãi trong tình yêu, bất tử với tình yêu .

Sóng là một bài thơ tình yêu rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách thơ Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu. Một bài thơ vừa xinh xắn, duyên dáng, vừa mãnh liệt, sôi nổi, vừa hồn nhiên, trong sáng, vừa ý nhị sâu xa. Sau này khi đã nếm trải nhiều cay đắng trong tình yêu, giọng thơ Xuân Quỳnh không còn phơi phới bốc men say nữa, nhưng cái khát vọng tình yêu vẫn tồn tại mãi mãi trong trái tim tràn ngập yêu thương của nhà thơ .

Chỉ riêng điều được sống cùng nhau

Niềm vui  sướng với em là lớn nhất

Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực

Giây phút nào tim chẳng đập vì anh!

Câu 2 (5đ): Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh. Anh (chị) cảm nhận gì về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua hình tượng này?

“Sóng” được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”, xuất bản năm 1968 của nữ nhà thơ tình nổi tiếng Xuân Quỳnh. Bài thơ nói về tâm trạng, tình yêu mãnh liệt của người con gái khi yêu. Hãy đến với bài thơ bằng nhạc điệu, bài thơ là âm điệu của một cõi lòng bị sóng khuấy động, đang rung lên đồng điệu đồng nhịp với sóng biển. Rạo rực đến xôn xao, khát khao đến khắc khoải, có một hình tượng sóng được vẽ lên bằng âm điệu, một âm điệu dập dồn, chìm nổi, miên man như hơi thở chạy suốt cả bài.

Sắc điệu trữ tình của bài thơ được gợi lên từ hình tượng sóng. Cả bài thơ là những con sóng tâm tình xôn xao trong lòng người con gái đang yêu khi đứng trước biển ngắm nhìn những con sóng vô hồi, bất tận. Sóng là một hình tượng ẩn dụ, đó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của nữ sĩ, lúc thì hòa nhập, lúc sự phân thân của “em” - người con gái đang yêu một cách say đắm. Sóng đã khơi gợi một hồn thơ phong phú, hồn nhiên, sôi nổi. Thông qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã có một cách nói rất hay để diễn tả tâm trạng của người con gái.

Thật tự nhiên và thơ mộng, con sóng nhớ bờ nên ngày đêm sóng vỗ, sóng thao thức với thời gian và đại dương. Cũng giống như bên đợi thuyền, thuyền nhớ bến, lúc nào lòng người con gái cũng bồi hồi nhớ thương:

“Lòng em nhớ đến anh 
Cả trong mơ còn thức”

“Còn thức” tức là lúc nào em cũng nhìn thấy rõ hình bóng anh, ánh mắt anh ... Một tình yêu cuồng nhiệt, say mê. Con sóng khao khát được đến bờ để được vỗ về, ve vuốt:

“Hôn thật khẽ thật êm 
Hôn êm đềm mãi mãi”

  (Xuân Diệu)

Cũng như “em” muốn được gần bên anh, được hòa nhịp vào trong tình yêu với anh. Tình yêu của người con gái thật mãnh liệt, nồng nàn. Sóng xa vời cách trở vẫn tìm được tới bờ, cũng như anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc trọn vẹn của lứa đôi.

“Ở ngoài kia đại dương
  Trăm ngàn con sóng nhỏ
Con nào cũng tới bờ 
  Dù muôn vời cách trở”

Người con gái đã bày tỏ lòng mình một cách chân thành, say đắm, thắm thiết. Chân thật và thủy chung là đặc tính của tình yêu:

“Dẫu xuôi về phương Bắc... 
Hướng về anh một phương”.

Sóng đã bày tỏ nỗi lòng của người con gái, khát vọng được sống hết mình trong một tình yêu đẹp, sắt son thủy chung. Người ta thường nói xuôi vào Nam, ngược ra Bắc; nhưng ở đây, trong nỗi nhớ chất đầy nhà thơ lại dùng ngược lại. Từ đó nhà thơ đã nói đến nỗi nhớ bất chấp vạn vật, khoảng cách, tình yêu là sự gặp gỡ giữa hai tâm hồn không có giới hạn.

Cuối cùng sóng đã nói hộ nhà thơ nỗi khát vọng được sống trọn vẹn trong tình yêu. Tình yêu lứa đôi đẹp đẽ, nồng nàn như trăm ngàn con sóng nhỏ giữa đại dương mênh mông, muốn được hoà nhịp vào biển lớn của tình yêu cộng đồng:

“Làm sao được tan ra 
  Thành trăm con sóng nhỏ 
Giữa biển lớn tình yêu 
Để ngàn năm còn vỗ”

Cả bài thơ, nếu kể đến nhan đề, thì tác giả đã mười một lần nhắc đến từ “sóng”. Sóng vỗ như tâm tình xôn xao. Sóng cho ta nhiều ấn tượng về âm điệu của sóng, cũng như giọng điệu tâm tình, nhịp điệu của bài thơ. Thơ hồn nhiên, liền mạch về cảm xúc, trong sáng trong cách diễn đạt của tác giả. Sóng vỗ trên đại dương mênh mông cũng chính là sóng vỗ trong lòng người con gái.

Từ hình tượng “sóng” Xuân Quỳnh cho ta thấy rõ vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu. Với tình yêu chân thành, thắm thiết, người phụ nữ muốn sống hết mình, sống trọn vẹn trong tình yêu đẹp. Yêu là nhớ ngày mong đêm, người phụ nữ khát khao được hòa nhập gần gũi trong tình yêu ấy. Họ yêu thật nồng nàn, say đắm, thủy chung.

Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến của nhân dân miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào ra trận “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân trường diễn ra những cuộc chia ly màu đỏ. Cho nên có đặt bài thơ vào trong hoàn cảnh ấy ta mới càng thấy rõ nỗi khát khao của người con gái trong tình yêu.

“Ôi con sóng nhớ bờ
  Ngày đêm không ngủ được”

Đọc xong bài thơ Sóng ta càng ngưỡng mộ hơn những con người phụ nữ Việt Nam, những con người luôn thủy chung, luôn sống hết mình vì một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một nhà thơ nữ của tình yêu lứa đôi, bà đã làm phong phú hơn cho nền thơ nước nhà.