Khái niệm bộ máy nhà nước: Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương, được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc chung, thống nhất nhằm thực hiện nhiệm vụ và chức năng của nhà nước

Bộ máy NN CHXHCNVN là hệ thống các cơ quan nhà nước từ trung ương xuống địa phương, được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc chung, thống nhất nhằm thực hiện những nhiệm vụ chiến lược và các chức năng của nhà nước vì mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh

Phân loại các cơ quan nhà nước và vị trí, vai trò, chức năng cơ bản của các cơ quan nhà nước

+ Phân hệ các cơ quan quyền lực nhà nước gồm Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, do nhân dân trực tiếp bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân.

+ QH là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước CHXHCNVN. QH là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp; có quyền quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân; thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của nhà nước.

            + HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. HĐND quyết định chủ trương, biện pháp nhằm phát huy tiềm năng của địa phương; phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương; củng cố an ninh, quốc phòng; không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân địa phương; làm tròn nghĩa vụ của địa phương đối với cả nước; giám sát hoạt động của Thường trực HĐND, UBND, TAND, VKSND cùng cấp; giám sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế - xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và của công dân ở địa phương

+ Phân hệ các cơ quan hành chính nhà nước: đứng đầu là Chính phủ, các cơ quan hành chính nhà nước khác ở trung ương; các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương: UBND các cấp, các cơ quan quản lý các ngành, các lĩnh vực hoạt động hành chính nhà nước ở địa phương như các Sở, Phòng, Ban.

            + CP là cơ quan chấp hành của QH, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước CHXHCNVN, chịu trách nhiệm trước QH và báo cáo công tác trước QH, UBTVQH, Chủ tịch nước. CP có vai trò, chức năng sau đây: thống nhất quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của nhà nước; đảm bảo hiệu lực của bộ máy nhà nước từ trung ương đến cơ sở; bảo đảm việc tôn trọng và chấp hành hiến pháp và pháp luật; phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, bảo đảm ổn định và nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân

            + UBND do HĐND bầu là cơ quan chấp hành của HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước HĐND cùng cấp và cơ quan nhà nước cấp trên. UBND có vai trò, chức năng như sau: chấp hành hiến pháp, luật, các văn bản QPPL khác của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của HĐND cùng cấp nhằm bảo đảm thực hiện chủ trương, biện pháp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh và thực hiện các chính sách khác trên địa bàn; thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương, góp phần bảo đảm sự chỉ đạo, quản lý thống nhất trong bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương tới cơ sở

+ Phân hệ các cơ quan xét xử gồm TAND, TAQS và các TA khác được thành lập theo luật định, là những cơ quan xét xử của nước CHXHCNVN. Vai trò, chức năng của tòa án là: bảo vệ pháp chế XHCN; bảo vệ chế độ XHCN và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của nhà nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, tài sản, tự do, danh dự, nhân phẩm của công dân; góp phần giáo dục công dân trung thành với Tổ quốc, chấp hành nghiêm chỉnh PL, tôn trọng những quy tắc của cuộc sống xh, ý thức đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, các vi phạm PL khác

+ Phân hệ các cơ quan kiểm sát việc tuân theo PL bao gồm VKSND và các VKS quân sự. Vai trò, chức năng của VKS là bảo vệ pháp chế XHCN; bảo vệ chế độ XHCN và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của nhà nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, tài sản, tự do, danh dự, nhân phẩm của công dân; ngoài chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong các hoạt động tư pháp, các VKS còn thực hành quyền công tố trước tòa án

+ Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, thay mặt nước CHXHCNVN về đối nội và đối ngoại, chịu trách nhiệm trước QH và báo cáo công tác trước QH; Chủ tịch nước có quyền lực trong cả ba lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp theo hiến định.