Câu 1: Khái niệm và đặc trưng cơ bản của văn bản. Đặc trưng cơ bản của văn bản khoa học, nghị luận, hành chính.

- Khái niệm và đặc trưng cơ bản của văn bản

* Khái Niệm : Văn bản là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Nó có thể tồn tại ở 2 dạng : nói và viết. Ở dạng nói, thường gọi là ngôn bản. Ở dạng viết thường gọi là văn bản.

Khi giao tiếp, người ta sản sinh ra văn bản. Và chính các văn bản ấy lại trở thành công cụ truyền tải các ý tưởng cũng như các cảm xúc của họ, làm cho hoạt động giao tiếp được thực hiện. Do đó, có thể nói, văn bản vừa là sản phẩm, vừa là phương tiện cảu hoạt động giao tiếp.

* Đặc trưng cơ bản của văn bản

1. Tính chỉnh thể.

Dù dung lượng của văn bản thế nào thì nó cũng cần phải là một sản phẩm ngôn ngữ mang tính chỉnh thể. Văn bản là một tập hợp của nhiều câu nhiều đoạn,nhiều chương, nhiều thành phần... nhưng các bộ phận này phải được tạo thành một thể thống nhất hoàn chỉnh.

Tính chỉnh thể của vb được bộc lộ cả ở hình thức lẫn nội dung

a) Về nội dung : Văn bản phải đáp ứng được hai yêu cầu:

- Tính chọn vẹn : VB dù ngắn hay dài cũng phải được trình bày một cách trọn vẹn, khiến cho người khác hiểu đc 1 sự việc, 1 tư tưởng hay cảm xúc nào đó. Tính tron vẹn này có tính chất tương đối và ở nhiều mức độ khác nhau, phụ thuộc vào các nhân tố của hoạt động giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp.

- Tính nhất quán về chủ đề : Mỗi văn bản thể hiện một chủ đề nhất định. Chủ đề này có thể phát triển qua các chủ đề bộ phận, nhưng toàn văn bản vẫn đảm bảo tính nhất quán về chủ đề chung

b) về hình thức : Bộc lộ ở kết cấu: tiêu đề, phần mở, phần thân,phần kết (ở các VB đủ lớn); ở các thể thức (trong VB hành chính), ở dấu hiệu chữ viết.

2. Tính liên kết

Là mqh qua lại chặt chẽ giữa các câu, các đoạn, các phần, các bộ phận của VB. Tính liên kết này tạo nên tính chỉnh thể của VB. Tính Lk thể hiện ở cả 2 phương diện của VB: LK nội dung và các phương tiện hình thức của sự Lk.

3. Tính mục đích

Mỗi VB hướng tới một mục tiêu nhất định. Đó là mục tiêu giao tiếp của VB và trả lời cho câu hỏi: VB viết ra nhằm mục đích gì? Viết ra để làm gì?

Mục đích của VB có thế được bộc lộ trực tiếp (hiển ngôn) hoặc gián tiếp (hàm ngôn)

Như vậy: VB là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ở dạng víết, thường là tập hợp các câu, có tính trọn vẹn về nội dung,tính hoàn chỉnh về hình thức,có tính liên kết chặt chẽ và hướng tới một mục đích giao tiếp nhất định.

Đặc trưng của văn bản khoa học.

1. Khái niệm : VBKH là VB được dung trong lĩnh vực hoạt động khoa học,với chức năng chủ yếu là thông tin - nhận thức bao gồm: VBKH chuyên sâu, Các VBKH giáo khoa, Các VB phổ cập KH hoặc có thể chia thành dạng nói và dạng viết.

2. Đặc trưng của văn bản khoa học.

* Tính chính xác, khách quan: bởi vì KH yêu cầu phản ánh chính xác, chân thực, khách quan các quy luật của tự nhiên và xã hội.

* Tính logic nghiêm ngặt: bởi vì để gợi mở trí tuệ và thuyết phục bằng lí tính lời trình bày,cách trình suy luận phải biểu hiện năng lực tổng hợp của trí tuệ, phải tuân theo quy luật chặt chẽ từ tư duy logic hình thức đến tư duy logic biện chứng.

Tư duy KH không chấp nhận một sự mâu thuẩn hay phi logic nào.

* Tính trừu tượng,khái quát cao: bởi vì KH phải thông qua khái quát hóa, trừu tượng hóa để phản ánh hiện thực khách quan. Mục đích của VBKH là phát hiện ra các quy luật tồn tại trong các sự vật, hiện tượng nên càng không thể dừng lại ở những cái gì riêng lẻ, bộ phận, cá biệt.

Đặc trưng của văn bản chính luận,nghị luận.

1.Khái niệm: là loại VB trình bày nhữngý kiến có tính chất bình luận,đánh giá về các vấn đề,sự kiện thời sự nóng hổi trong đời sống chính trị,kinh tế, văn hóa, xã hội... Chức năng cơ bản của nó là tuyên truyền, thuyết phục,lôi cuốn,động viên.

2.Đặc trưng của văn bản chính luận,nghị luận

* Tính lập luận chặt chẽ:vì phong cách nghị luận muốn thuyết phục người đọc thì cần phải giải thích, thuyết minh một cách có lí lẽ, có căn cứ vững chắc, nghĩa là phải dựa trên cơ sở những luận cứ,luận điểm khoa học.

*Tính bình giá công khai: tức là biểu thì một cách rõ ràng, trực tiếp thái độ của tác giả đối với sự kiện.

*tính truyền cảm: phải đạt tính truyền càm mạnh mẽ tức là sự diễn đạt hùng hồn, sinh động, có sức hấp dẫn và đạt hiệu quả cao, thuyết phục bằng cả lí trí, bằng tình cảm, đạo đức

VB chính luận luôn thể hiện một cách rõ ràng và trực tiếp thái độ của tác giả đối với vấn đề hay sự kiện. Chúng thuyết phục người đọc,người nghe bằng các lí lẽ sắc bén,dẫn chứng xác thực được sắp xếp trong một trình tự có tính logic cao,vừa bằng cảm xúc chân thành của người viết thông qua cách diễn đạt sinh động,giàu hình ảnh.

Đặc trưng của văn bản hành chính.

1. Khái niệm: là VB dung trong lĩnh vực pháp luật và hoạt động quản lí nhà nước; nhằm ghi nhận và truyền đạt các thông tin pháp lí, thông tin quản lí từ nhà nước đến nhân dân, từ nhân dân đến nhà nước; từ cơ quan này đến cơ quan khác; từ nước này đến nước khác.

2. Đặc trưng của văn bản hành chính

* Tính chính xác, mạch lạc: là VB chứa đựng những thông tin hết sức quan trọng,liên quan tới sự tồn,vong,thành,bại của Nhà nước,của một cơ quan,tổ chức... Do đó,việc diễn đạt thông tin phải chuẩn xác,mạch lạc là yêu cầu số 1

Ngôn ngữ trong VBHC phải phản ánh đúng nội dung cần truyền đạt,tường tận, sáng tỏ các vấn đề,không để người đọc,người nghe không hiểu hoặc hiểu nhầm,hiểu sai ý. Các phần,các ý trong VB phải có sự gắn kết nối tiếp theo một trật tự hợp lí,hợp logic.

* Tính khuôn mẫu: là đặc trưng của VBHC được thể hiện ở thể thức và ngôn ngữ của VB.

- Về thể thức: VB được soạn thảo theo thể thức quy định của nhà nước. So với phong cách ngôn ngữ khác VBHC có tính quy ước rất cao.

- Về ngôn ngữ: tính khuôn mẫu của VBHC thể hiện ở việc thường dung lặp đi lặp lại những câu, những từ,những cấu trúc có sẵn mà không bị coi là lỗi lặp từ,lặp câu.

* Tính nghiêm túc,trang trọng,lịch sự: VB là phương tiện giao tiếp,là phát ngôn chính thức của các cơ quan nhằm ban hành mệnh lệnh hoặc giải quyết công việc. Vì vậy ngôn ngữ trong VBHC phải hết sức nghiêm túc,đó là ngôn ngữ của lí trí và tính nghiêm túc được coi như một dấu hiệu đặc biệt của văn bản HC.

*Tính khách quan: VBHC phải trình bày thông tin một cách khách quan, không thiên vị vì nó là tiếng nói của quyền lực nhà nước chứ không phải tiếng nói của cá nhân, dù rằng văn bản có thể được giao cho một cá nhân hay một nhóm cá nhân soạn thảo.

*Tính phổ thông,đại chúng: Đối tượng tiếp nhận VBQLNN phần nhiều là nhân dân trong cả nước vì vậy,ngôn ngữ biểu đạt phải mang tính phổ thông. Tất nhiên tính phổ thông, đại chúng không hề mâu thuẫn với tính khuôn mẫu,chuẩn mực.