HỌC ĐỨC KHIÊM TỐN
Ở chương ba đã bàn đến phương pháp tích thiện, chương này sẽ nói đến cách làm người. Sống trong xã hội, ta không thể không qua lại tiếp xúc với người khác. Cho nên cách làm người cũng phải hết sức chú ý. Trong cách làm người, điều quan trọng là khiêm tốn. Người khiêm tốn nhất định sẽ được nhiều người ủng hộ và tín nhiệm. Lại nữa, người biết khiêm tốn có thể học hỏi để đổi mới mỗi ngày, không những tiến bộ về mặt học vấn, kiến thức mà phương diện đạo đức, ứng xử…cũng không ngừng tiến bộ. Cho nên tất cả lợi ích, đều nhờ đức khiêm tốn mà có.

    Chương này bàn về những lợi ích của đức khiêm tốn cũng như những ứng nghiệm mà đức tính này đem lại. Kính mong mọi người suy xét cẩn thận, đừng xem qua loa, nhất đinh sẽ được ích lợi lớn.

     “ Kinh Thư ” nói: “ Tự mãn sẽ tổn hại, khiêm tốn được lợi ích”. Lời xưa thật đúng thay.

     Quẻ Khiêm trong “ Kinh Dịch ” nói: “ Trong đạo lý của trời, không luận việc gì, nếu tràn đầy sẽ tổn giảm, còn khiêm tốn sẽ được lợi ích. Trong đạo lý của đất, không luận việc gì, nếu sung mãn sẽ tổn hại, không thể tốt đẹp mãi; còn nếu khiêm hạ1 sẽ được thấm nhuần không khô kiệt, giống như chỗ đất thấp sẽ có nước chảy đến,  làm đầy nơi khiếm khuyết. Trong đạo lý của quỷ thần, phàm kiêu ngạo tự mãn sẽ khiến bị hại, khiêm tốn sẽ khiến được phúc. Còn trong đạo lý của người, ai cũng chán ghét kẻ kiêu ngạo tự mãn, yêu quý người khiêm tốn hạ mình,,.

     Như vậy, trời đất quỷ thần và con người đều coi trọng khiêm hạ. Sáu mươi bốn quẻ trong “ Kinh Dịch,, nói đến đạo lý biến hóa trong trời đất âm dương dạy cho ta phương pháp làm người. Trong mỗi quẻ đều có kiết, có hung. Quẻ hung cảnh giác răn người bỏ ác làm lành. Quẻ kiết khích lệ người mỗi ngày một tiến bộ. Chỉ có quẻ khiêm hoàn toàn là việc kiết tường.

     Tôi nhiều lần đi thi cùng với các bạn học, mỗi lần đều nhận thấy những thư sinh nghèo khi sắp thành đạt, trên nét mặt của họ điều hiện ra vẻ khiêm cung, an ổn rõ ràng.

     Năm Tân Hợi, tôi đến kinh thành đi thi hội. Quê Gia Hội của tôi số người cùng đi thì có khoảng mười người, trong đó Đinh Kính Vũ là người trẻ tuổi nhất, lại vô cùng khiêm cung. Tôi bảo với Phí Cẩm Pha cũng là người cùng đi thi: “ Đinh Kính Vũ năm nay nhất định thi đậu ”. Phí Cẩm Pha hỏi: “ Làm sao mà biết?,,. Tôi bảo: “ Chỉ có người khiêm tốn mới được hưởng phúc báo. Ông nhìn xem trong số mười người chúng ta có ai thành thật, trung hậu, khiêm nhường như Kính Vũ không? Có ai bị nhục mạ, hủy báng mà vẫn im lặng như Kính Vũ không? Một người làm được như vậy thì trời đất quỷ thần sẽ bảo hộ cho họ, sao lại không thành đạt?” . Sau đó, quả nhiên Kính Vũ thi đỗ.

     Năm Đinh Sửu, tôi ở chung phòng với Phùng Khai Chi tại kinh thành, trông thấy ông ta rất khiêm tốn, nét mặt luôn tỏ ra hòa nhã, không có chút kiêu ngạo, hoàn toàn thay đổi so với tính khí ông ta lúc nhỏ. Ông ta có một người bạn tính tình chính trực tên là Lý Tề Nghiêm thường phê bình ông ngay trước mặt. Mỗi khi như vậy, Phùng Khai Chi đều hòa nhã tiếp thu lời phê bình của bạn, không hề phản đối một câu. Tôi bảo với Phùng Khai Chi:” Một người được hưởng phúc, phúc đức đó nhất định có nguyên nhân của nó; một người gặp họa, tai họa đó nhất định có nguyên nhân của nó. Chỉ cần tâm của ta khiêm tốn, trời sẽ gia hộ. Ông năm nay nhất định sẽ thi đỗ”. Sau đó, quả nhiên Phùng Khai Chi có tên trên bảng vàng.

1Khiêm hạ: Khiêm tốn, hạ mình     

     Năm Nhâm Thìn, tôi vào kinh ra mắt vua, trông thất một thư sinh tên Hạ Kiến khiêm tốn nhún nhường, không có một chút kiêu ngạo. Khi trở về tôi bảo với bạn bè: “ Phàm trời muốn cho người nào được thành đạt thì trước hết khiến người đó phát trí tuệ. Trí tuệ này khiến họ tự nhiên từ giảo hoạt trở nên thành thật, từ phóng túng tự biết giữ mình. Hạ Kiến ôn hòa đôn hậu đến mức như vậy chứng tỏ đã phát trí tuệ, trời nhất định sẽ ban phúc cho ông ta”.

     Sau đó, quả nhiên Hạ Kiến thi đậu.

     Giang Âm có một thư sinh, tên là Trương Úy Nghiêm, học vấn uyên thâm, văn chương xuất sắc, rất nổi tiếng trong giới thư sinh. Trong kỹ thu Hương năm Giáp Ngọ, ông ta ở nhờ trong chùa đợi kết quả thi. Đến khi công bố kết quả, không ngờ lại không có tên ông. Ông không phục, mắng quan giám khảo là không có mắt, không thấy được chỗ hay trong văn của mình. Lúc đó, có một vị đạo sĩ đứng bên cạnh mỉm cười. Trương Úy Nghiêm bèn đem cơn giận của mình trút sang đạo sĩ. Đạo sĩ lại nói: “ Văn của ông nhất định không hay!,,.

     Trương Úy Nghiêm lại càng nóng giận bảo: “ Ông không có xem văn của tôi, tại sao lại biết nó không hay?”. Đạo sĩ trả lời: “ Tôi thường nghe người ta bảo: Làm văn quan trọng nhất là ở chỗ tâm bình, khí hòa. Nay thấy ông nóng giận mắng quan giám khảo, chứng tỏ trong tâm vô cùng bất bình, tính khí nóng nảy, thử hỏi như vậy văn làm sao mà hay được?”.

     Trương Úy Nghiêm nghe xong không thể không phục, trở lại thỉnh giáo vị đạo sĩ. Đạo sĩ nói: “ Muốn thi đậu công danh, bản thân ông nhất định phải cải đổi”.Trương Úy Nghiêm hỏi: “ Số mệnh đã như vậy, làm sao mà thay đổi?”.

     Đạo sĩ bảo: “ Tạo ra số mệnh tuy rằng ở nơi trời song quyền thay đổi lại ở nơi ta. Chỉ cần ông chịu khó làm việc thiện, tích âm đức thì có việc phúc gì mà không cầu được?”. Trương Úy Nghiêm bảo: “ Tôi là một thư sinh nghèo, biết có thể làm được việc thiện gì đây?”. Đạo sĩ nói: “ Làm việc thiện, tích âm đức đều xuất phát từ tâm. Chỉ cần tâm ta chí thành làm việc thiện là công đức vô lượng vô biên. Như khiêm tốn cũng là một việc thiện mà không phải bỏ tiền ra làm. Ông sao không biết tự xét lại để thấy khả năng của mình còn kém, trở lại mắng giám khảo bất công?”.

    Trương Úy Nghiêm nghe lời đạo sĩ, từ đó về sau dẹp bỏ tâm kiêu mạn, chú ý tu tâm đổi tính, mỗi ngày đều gắng công làm lành, tích âm đức. Đến năm Đinh Dậu, một hôm ông nằm mơ trông thấy đến một nơi nhà cửa to lớn, nhìn thấy một danh sách thi đậu, trong đó còn nhiều chỗ để khuyết. Ông không hiểu mới hỏi người bên cạnh: “ Đây là cái gì?”. Người đó trả lời: “ Đây là danh sách thi đậu năm nay”.

     Trương Úy Nghiêm lại hỏi: “ Sao trong danh sách lại có nhiều chỗ để khuyết?”. Đáp: “ Cõi âm đối với những người đi thi ba năm xét duyệt một lần, phải là người không có lỗi lầm, tích chứa âm đức mới có tên trong sổ này. Như phần trong danh sách để trống, đó là tên của những người lẽ ra thi đậu, song do vì phạm phải tội lỗi nên bị xóa tên”. Kế đó lại chỉ một hàng trong danh sách nói : “ Ông ba năm nay rất chú ý việc tu tâm, không có phạm lỗi, có lẽ sẽ bổ khuyết vào chỗ này. Hy vọng ông tự biết trân trọng, đừng phạm sai lầm”.

     Sau đó, trong kỳ thi Hội, quả nhiên họ Trương được trúng tuyển hạng thứ một trăm lẻ năm.

     Qua những chuyện đã xảy ra ở trên, chúng ta biết rằng, xung quanh đều có quỷ thần giám xét hành vi của mình. Do đó, việc lành lợi ích cho người phải nỗ lực làm; việc ác tổn hại đến người phải cố gắng tránh. Cho nên tất cả thiện ác, lành dữ đều do ta quyết định. Lòng mình giữ lương thiện , kiềm chế mọi hành vi bất thiện, không đắc tội với quỷ thần trời đất và khiêm tốn không kiêu ngạo tự mãn chính là căn bản của phúc đức. Còn những người kiêu ngạo nhất định không phải là bậc đại trượng phu, cho dù họ có thành đạt cũng chỉ một thời, không cách gì hưởng phúc lâu dài. Người không khiêm tốn không chịu học hỏi và cũng không ai thích dạy bảo cho họ.

     Khiêm tốn vô cùng quan trọng, có thể giúp ta học hỏi được bao điều hay lẽ phải, nhất là trong việc tu dưỡng đạo đức, khiêm tốn đóng một vai trò quan trọng hàng đầu.

     Cổ nhân có câu: “ Cầu công danh được công danh, cầu giàu sang được giàu sang”. Người có chí lớn như cây có rễ sẽ sinh ra cành lá, hoa trái.

     Muốn thành tựu được chí lớn, người ta phải tâm tâm niệm niệm khiêm tốn, có việc gì lợi ích cho người, dù nhỏ mảy may, cũng ra sức làm. Như vậy sẽ tự nhiên cảm động đến trời đất.

     Tích phúc cải mệnh hoàn toàn ở nơi ta. Chỉ cần ta quyết tâm làm là được. Những người mưu cầu công danh hiện nay, thật ra không có quyết tâm, hằng tâm, chân tâm mà chỉ tùy hứng, tùy tiện nhất thời. Mạnh Tử nói về Tề Tuyên Vương:

     - Đại vương yêu thích âm nhạc, nếu yêu thích đến đúng mức thì có thể khiến vận mệnh nước Tề hưng thịnh. Nhưng Đại vương yêu thích âm nhạc chỉ vì tìm cầu niềm vui cho cá nhân mà thôi. Nếu Đại vương biết đem tâm tìm cầu niềm vui cho riêng mình, mở rộng ra, khiến có thể cùng nhân dân chia sẻ niềm vui, khiến mọi người được vui, thì lo gì vận mệnh nước Tề không hưng hưng thịnh.

     Tôi nghĩ việc cầu công danh đạo lý cũng như vậy. Phải thực hiện việc cầu công danh này dựa trên tâm tích đức hành thiện, đồng thời phải gắng hết sức mình làm thì vận mệnh và phúc báo đều do ta quyết định.

     Thưa các bạn, xem hoặc nghe xong sách Tích phúc cải mệnh này trong tâm bạn chắc có nhiều xúc cảm, được lợi ích không nhỏ. Đây là một quyển sách cảm động và thanh tịnh hóa lòng người. Về mặt văn chương, quyển sách này tuy bề ngoài dễ hiểu, song thực ra trong đó chứa đựng biết bao triết lý nhân sinh sâu xa, cần phải dụng tâm thể nhận mới thấy được giá trị của nó.

     Cho nên, kính mong các vị nghe xong hãy nghe đi nghe lại nhiều lần, đọc xong hãy đọc đi đọc lại nhiều lần để củng cố, tăng trưởng tín tâm, học theo gương của Liễu Phàm tiên sinh, bỏ ác làm lành, tu nhân tích đức để cải đổi mệnh vận xấu ác, khổ đau thành mệnh vận tốt đẹp, hạnh phúc cho mình. Tương lai thật ra ỏ trong tay chúng ta, không chỉ về mặt tiền tài, công danh, sự nghiệp, gia đình …cho đến trở thành thánh hiền đều dựa trên căn bản này mà thành tựu mỹ mãn.(HẾT)