Khái niệm thương mại điện tử

"Thương mại điện tử là việc tiến hành các giao dịch thương mại thông qua mạng Internet, các mạng truyền thông và các phương tiện điện tử khác"

Đặc điểm thương mại điện tử

- TMĐT là một phương thức thương mại sử dụng các phương tiện điện tử để làm thương mại. Nói chính xác hơn, TMĐT là việc trao đổi thông tin thương mại thong t qua các phương tiện công nghệ điện tử, mà nói chung la không cần phải in ra giấy trong bất kỳ công đoạn nào của toàn bộ quá trình giao dịch.

-Hoạt động TMĐT được thực hiện trên cơ sở các nguồn thông tin dưới dạng số hoá của các mạng điện tử. Nó cho phép hình thành những dạng thức kinh doanh mới và những cách thức mới để tiến hành hoạt động kinh doanh.

Các bên tiến hành giao dịch trong TMĐT không nhất thiết phải gặp gỡ nhau trực tiếp và không phải biết nhau trước. Việc sử dụng các PTĐT, các thông tin thương mại được số hóa cho phép giao dịch Người - Máy - Máy - Người giữa các bên được tiến hành

-TMĐT là một hệ thống bao gồm nhiều giao dịch thương mại. Các giao dịch này không chỉ tập trung vào việc mua - bán hàng hoá và dịch vụ để trực tiếp tạo ra thu nhập cho doanh nghiệp, mà bao gồm nhiều giao dịch hỗ trợ tạo ra lợi nhuận (ví dụ: hệ thống hỗ trợ việc chào bán, cung cấp các dịch vụ khách hàng hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thông tin, liên lạc giữa

Lợi ích của TMĐT

LỢI ÍCH ĐỐI VỚI CÁC TỔ CHỨC

Mở rộng thị trường

-Mở rộng thị trường với chi phi thấp,

Dễ dàng tìm kiếm, tiếp cận người cung cấp, khách hàng và đối tác trên khắp thế giới

- Mở rộng mạng lưới nhà cung cấp, khách hàng cũng cho phép các tổ chức có thể mua với giá thấp hơn và bán được nhiều sản phẩm hơn.

- Giảm chi phí sản xuất

Giảm chi phí giấy tờ

Giảm chi phí chia xẻ thông tin,

Chi phí in ấn, gửi văn bản truyền thống

- Cải thiện hệ thống phân phối

Giảm lượng hàng lưu kho và độ trễ trong phân phối hàng

Hệ thống cửa hàng giới thiệu sản phẩm được thay thế hoặc hỗ trợ bởi các showroom trên mạng, ví dụ ngành sản xuất ô tô (Ví dụ như Ford Motor) tiết kiệm được chi phí hàng tỷ USD từ giảm chi phí lưu kho

- Vượt giới hạn về thời gian

Việc tự động hóa các giao dịch thông qua Web vàInternet giúp hoạt động kinh doanh được thực hiện

24/7/365 mà không mất thêm nhiều chi phí biến đổi.

- Sản xuất hàng theo yêu cầu

Còn được biết đến dưới tên gọi Chiến lược "kéo", lôi kéo khách hàng đến với doanh nghiệp bằng khả năng đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng.

Ví dụ: Dell Computer Corp, Trần Anh

- Mô hình kinh doanh mới

Các mô hình kinh doanh mới với những lợi thế và giá trị mới cho khách hàng

Mô hình của Amazon.com, mua hàng theo nhóm hay đấu giá nông sản qua mạng đến các sàn giao dịch B2B là điển hình của những thành công này.

- T ăng tốc độ tung ra s ản ph ẩm

-c ủng cố quan h ệ kh ách h àng

- Thông tin cập nhật

Mọi thông tin trên web như sản phẩm, dịch vụ, giá cả... đều có thể được cập nhật nhanh chóng và kịp thời

-Chi phí đăng ký kinh doanh

Một số nước và khu vực khuyến khích bằng cách giảm hoặc không thu phí đăng ký kinh doanh qua mạng. Thực tế, việc thu nếu triển khai cũng gặp rất nhiều khó khăn do đặc thù của Internet

o Các lợi ích khác

Nâng cao uy tín, hình ảnh doanh nghiệp

Cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng

Đối tác kinh doanh mới

Đơn giản hóa và chuẩn hóa các quy trình giao dịch

Tăng năng suất, giảm chi phí giấy tờ

Tăng khả năng tiếp cận thông tin và giảm chi phí vận chuyển

Tăng sự linh hoạt trong giao dịch và hoạt động kinh doanh.

Lợi ích của đối với người tiêu dùng

Vượt giới hạn về không gian và thời gian: Thương mại điện tử cho phép khách hàng mua sắm mọi nơi, mọi lúc đối với các cửa hàng trên khắp thế giới

Nhiều lựa chọn về sản phẩm và dịch vụ: Thương mại điện tử cho phép người mua có nhiều lựa chọn hơn vì tiếp cận được nhiều nhà cung cấp hơn

Giá thấp: Do thông tin thuận tiện, dễ dàng và phong phú hơn nên khách hàng có thể so sánh giá cả giữa các nhà cung cấp thuận tiện hơn và từ đó tìm được mức giá phù hợp nhất

Giao hàng nhanh hơn với các hàng hóa số hóa được: Đối với các sản phẩm số hóa được như phim, nhạc, sách, phần mềm.... việc giao hàng được thực hiện dễ dàng thông qua Internet

Cộng đồng thương mại điện tử

Môi trường kinh doanh TMĐT cho phép mọi người tham gia có thể phối hợp, chia xẻ thông tin và kinh nghiệm hiệu quả và nhanh chóng.

"Đáp ứng mọi nhu cầu"

Khả năng tự động hóa cho phép chấp nhận các đơn hàng khác nhau từ mọi khách hàng

Thuế

Trong giai đoạn đầu của TMĐT, nhiều nước khuyến khích bằng cách miến thuế đối với các giao dịch trên mạng

Lợi ích của đối với xã hội

Hoạt động trực tuyến

Thương mại điện tử tạo ra môi trường để làm việc, mua sắm, giao dịch... từ xa → giảm việc đi lại, ô nhiễm, tai nạn

Nâng cao mức sống

Nhiều hàng hóa, nhiều nhà cung cấp → áp lực giảm giá → khả năng mua sắm của khách hàng cao hơn → nâng cao mức sống

Lợi ích cho các nước nghèo

Những nước nghèo có thể tiếp cận với các sản phẩm, dịch vụ từ các nước phát triển hơn thông qua Internet và TMĐT. Đồng thời cũng có thể học tập được kinh nghiệm, kỹ năng... được đào tạo qua mạng.

Dịch vụ công được cung cấp thuận tiện hơn

Các dịch vụ công cộng như y tế, giáo dục, các dịch vụ công của chính phủ... được thực hiện qua mạng với chi phí thấp hơn, thuận tiện hơn. Cấp các loại giấy phép qua mạng, tư vấn y tế.... là các ví dụ thành công điển hình

Các lĩnh vực ứng dụng TMĐT

- Thương mại hàng hoá dịch vụ

- Ngân hàng, tài chính

- Đào tạo trực tuyến

- Xuất bản

- Giải trí trực tuyến

- Dịch vụ việc làm

- Chính phủ điện tử

Thương mại hàng hoá, dịch vụ

TMĐT trong lĩnh vực sản xuất và thương mại giữa các doanh nghiệp (B2B)

- Các giao dịch cung ứng, mua bán nguyên, nhiên vật liệu chính cho sản xuất, cung ứng sản phẩm từ người sản xuất tới các đại lý tiêu thụ và người bán buôn thuộc lĩnh vực hoạt động của mạng EDI.

- Các hàng hoá phục vụ bảo trì, sửa chữa và vận hành

(MRO - Maintenance, Repaire and Operation) bao gồm

- Các sản phẩm như văn phòng phẩm,

- Phụ tùng thay thế phục vụ sửa chữa,

-Các vật dụng rẻ tiền mau hỏng như vật liệu, phương tiện tẩy rửa v.v.

- Các chi tiết sản phẩm, được đặc trưng bởi các giao dịch mua bán với dung lượng lớn, giá trị nhỏ, lắp đi lắp lại với cùng một khách hàng, chi phí đặt hàng lớn đối với cả người mua và người bán, được

thực hiện qua các website B2B

- Thương mại bán lẻ (B2C)

Lĩnh vực áp dụng rộng rãi TMĐT với nhiều mô hình kinh doanh đa dạng.

Các hàng hoá được bán chủ yếu là những hàng hoá mà độ tin cậy về chất lượng gắn liền với thương hiệu được tín nhiệm và hàng hoá có chủng loại phong phú, các sản phẩm số hoá các sản phẩm nghệ thuật...

- Máy tính và các thiết bị điện tử; dụng cụ thể thao; văn phòng phẩm; sách và băng đĩa nhạc, phim ảnh, đồ chơi trẻ em, các sản phẩm nghệ thuật

+ Dịch vụ du lịch:

- Dịch vụ du lịch, bán vé máy bay, vé xem phim, biểu diễn nghệ thuật, dịch vụ nghỉ cuối tuần trọn gói cho gia đình...

- Giúp tìm kiếm đầy đủ bản đồ, thông tin về nơi du lịch.

- Tiết kiệm chi phí của người cung ứng dịch vụ và thời gian của người

tiêu dùng dịch vụ.

Vận tải:

Thông qua các website để cung cấp dịch vụ vận tải hàng hoá

Các website vận tải cho phép

- Cho phép khách hàng theo dõi hàng hoá trên đường vận chuyển.

- Thực hiện quá trình thanh toán trực tuyến

- VD: www.ups.com, www.dhl.com, www.fedex.com

- Thị trường bất động sản

- Thông qua Internet, người môi giới có thể giới thiệu và khách hàng có thể tiếp cận với thông tin rất phong phú về nhà cửa cần mua bán (danh sách, vị trí, trạng thái mới cũ, mô tả bằng hình ảnh, viếng thăm ảo trong không gian ba chiều...), và tiếp cận với nhau để thảo thuận các điều kiện mua bán.

- Tuy nhiên, các giao dịch qua mạng nhìn chung chưa thay thế được các hoạt động thực (đặc biệt là các khâu liên quan đến giấy tờ chuyển giao sở hữu).

- Các dịch vụ đi liền với kinh doanh bất động sản: như giúp các chủ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm, mở rộng văn phòng, trang bị Internet, điện thoại, cấp điện, sưởi nóng... vỗn dĩ tốn nhiều thời gian và sức lực.

- Các dịch vụ y tế:

- Internet giúp các bác sỹ, dược sỹ trao đổi ý tưởng, phát minh, kinh

nghiệm...

- Các website tạo cơ hội tư vấn nhanh, chi phí thấp giữa bác sỹ và bệnh nhân...

- Tồn tại nhiều website về tư vấn dinh dưỡng.

- Các dịch vụ tư vấn pháp luật:

- Nhờ ứng dụng TMĐT, các chuyên gia pháp luật có thể nhanh chóng tìm kiếm, thu thập, xử lý thông tin về các vụ án, giúp khách hàng nhanh chóng tìm được người cung ứng dịch vụ tư vấn phù hợp.

- Các dịch vụ này đang phát triển nhanh chóng trên mạng.

- Các dịch vụ khác:

- Dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ tìm kiếm trực tuyến tổ tiên và thân nhân ...

đang có thêm cơ hội phát triển

Các dịch vụ ngân hàng trực tuyến

Các ngân hàng hỗn hợp:

o Các ngân hàng truyền thống có bổ sung các dịch vụ trực tuyến, gọi

là ngân hàng hỗn hợp.

o Lợi thế về danh tiếng, truyền thống đã được tạo lập từ trước, sự

tin cậy lớn hơn của khách hàng do có trụ sở vật lý, có nơi giao tiếp cụ thể, có mạng lưới rộng rãi các máy rút tiền tự động.

Các ngân hàng loại này chiếm vị trí chủ đạo hiện nay.

Các ngân hàng Internet thuần tuý (ngân hàng ảo):

Có lợi thế về tốc độ và chi phí dịch vụ, đem lại cho khách hàng lợi ích kinh tế lớn hơn, nhưng bất lợi thế về độ tin cậy.

Một số ngân hàng Internet thuần tuý cố gắng tạo lập sự hiện diện vật lý với mức độ cần thiết, hoặc hợp tác với các ngân hàng truyền thống.

- Vay vốn trực tuyến

- Việc hoàn thành các thủ tục vay vốn, so sánh, lựa chọn các phương án vay trong thương mại truyền thống thường tốn nhiều thời gian.

- Qua mạng, quá trình này thực hiện nhanh hơn với chi phí thấp hơn.

- Hiện nay vay vốn trực tuyến chủ yếu được tiến hành đối với các khoản vay nhỏ.

- Đầu tư trực tuyến - mua bán chứng khoán

Là lĩnh vực ứng dụng rộng rãi TMĐT;

- Cho phép nhà đầu tư tiếp cận, tìm hiểu kích cỡ lệnh mua, bán các

chứng khoán, giá chào bán, cho phép người mua và người bán trực

tiếp liên hệ, tiến hành giao dịch mua bán nhanh chóng, hiệu quả, bỏ

qua trung gian.

- Quá trình định giá trên mạng cũng minh bạch hơn.

Dịch vụ tài chính hỗn hợp

- Là xu hướng kết hợp đồng thời nhiều loại hình dịch vụ tài chính (thanh toán, cho vay vốn, đầu tư, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, dịch vụ lập kế hoạch tài chính...) tác động đến cả các ngân hàng truyền thống và các ngân hàng trực tuyến.

- Nhiều website cung ứng dịch vụ tài chính tích hợp, cho phép người sử dụng biết được thông tin về tình hình tài chính của mình mà chỉ cần truy cập 1 website duy nhất

Đào tạo trên mạng

- Là việc sử dụng Internet và các công nghệ phù hợp để phát triển, phân phối và mở rộng các nguồn lực đào tạo.

- Đào tạo trên mạng - như một môi trường đào tạo mới, có tiềm

năng rất lớn, tăng cơ hội tiếp cận đối với đông đảo người học,

giảm chi phí đào tạo, hình thành nên các mô hình đào tạo mềm dẻo, linh hoạt theo không gian và thời gian.

- Cung cấp những công cụ hữu hiệu cho các sinh viên, học viên sau đại học và trên đại học, sinh viên nước ngoài, các nhà

chuyên môn có thể đạt được các học vị và các bằng cấp khác

nhau

- Các công ty xây dựng hệ thống đào tạo dựa trên công nghệ Web để giúp các nhân viên của mình cập nhật kiến thức về sản phẩm mới, dịch vụ và các quy trình mới.

Xuất bản trên mạng

- Xuất bản điện tử là quá trình tạo lập và phân phối số hoá nội dung thông tin bao gồm cả chế phẩm in ấn, âm nhạc, video và các phần mềm.

- Internet đang làm thay đổi cách thức mà nội dung thông tin được tạo lập, biên tập, phân phối, mua và bán.

- Các tác giả xuất bản trực tiếp tác phẩm

- Các nhà xuất bản có thể trực tiếp bán sách của mình cho người tiêu dùng.

=> Xu hướng cơ cấu lại quá trình chuyên môn hoá và hợp tác hoá trong

ngành xuất bản.

Internet cũng giúp các nhà nghiên cứu thu thập tư liệu và làm tổng qua

các tài liệu một cách rất nhanh chóng nhờ thư tín điện tử và các trang Web.

- Tham gia vào xuất bản điện tử có các nhà xuất bản ngoại tuyến truyền

thống (tạo lập thêm kênh xuất bản mới trên mạng như một kênh bổ

sung); và nhiều website xuất bản thuần tuý trên mạng.

Giải trí trực tuyến

- Giải trí là lĩnh vực kinh doanh phát triển mạnh trên

Internet.

- Các hình thức giải trí trực tuyến: ca nhạc, phim ảnh, phát thanh, truyền hình, trò chơi, tổ chức câu lạc bộ các nghệ sỹ hoặc khán giả yêu thích nghệ thuật...

- Web tác động mạnh tới các kênh giải trí truyền thống.

Diễn ra sự xâm nhập đan xen giữa các loại hình giải trí (Internet, phim, ca nhạc, vô tuyến truyền hình...), chúng càng trở nên gắn kết, gần gũi..

Dịch vụ việc làm trực tuyến

- Nhiều website dịch vụ việc làm trên mạng, bao gồm từ những

website cung cấp danh mục rất lớn các vị trí làm việc thuộc nhiều

ngành nghề khác nhau

- Lợi ích cho các DN và người lao động

- Dịch vụ việc làm trên mạng góp phần đáng kể cải thiện hoạt động của thị trường lao động

Chính phủ điện tử

- Chính phủ điện phủ điện tử là việc sử dụng công nghệ Internet nói chung và đặc biệt là thương mại điện tử để đưa thông tin và các dịch vụ công cộng đến cho người dân, các đối tác kinh doanh và các nhà cung cấp, và những người làm việc trong ngành công cộng.

- Chính tử cung cấp nhiều lợi ích tiềm năng:

- Nâng cao hiệu quả và tính hữu hiệu các chức năng của chính phủ

- Chính quyền trở nên minh bạch hơn

- Tạo nhiều cơ hội hơn để các công dân phản hồi đến các cơ quan của chính phủ và tham gia vào các tổ chức và quá trình dân chủ.

- Chính phủ điện tử có thể tạo điều kiện cho những thay đổi cơ bản trong mối quan hệ giữa các công dân và các cấp chính quyền.

Các giao dịch trong chính phủ điện tử có thể chia thành ba loại chính:

o Chính phủ với công dân (G2C),

o Chính phủ với các doanh nghiệp (G2B)

o Giữa nội bộ các cơ quan chính phủ (G2G).

- Việc ứng dụng TMĐT của Chính phủ là một động lực và đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy phát triển TMĐT và CPĐT nói riêng, CNTT nói chung.