Điều trị tiền phục hình

1. Tạo đk tốt sẵn sàng cho phục hình toàn hàm

• Chuẩn bị về tâm lý:

- Trao đổi với BN tất cả các vấn đề lquan đến phục hình để bn có sự phối hợp tốt với BS trong quá trình làm phục hình: Các g/đ làm phục hình,các khó chịu sẽ gặp phải trong quá trình làm phục hinh và khi mang hàm, một số thất bại(nếu có)

- Trong q/trình trao đổi BS hiểu được mối quan tâm cuả BN, ~ thắc mắc hay sự lo âu về hàm giả hay có sự so sánh giữa hàm cũ và hàm mới nên cần có sự thống nhất trước khi làm hàm.

- Một số TH có thể phải có các biện pháp tâm lý để thư giãn làm các phục hình tạm...

• Về niêm mạc:

- Những b/hiện của BN:

• Khi mất R lâu ngày ko làm hàm giả BN thường có lưỡi to,niêm mạc sống hàm phập phều và di động, sống hàm tiêu nhiều,khoảng ko gian phục hình thu hẹp BN có b/hiện cắn niêm mạc má ở vùng R sau

• Ở ~ BN đeo hàm giả nhưng lâu ngày ko được sửa chữa thường có vùng niêm mạc bị biến đổi: loét,sang chấn hoặc tăng sản. Vùng sống hàm biến dạng,phập phều, mỏng, mất tính đàn hồi.Ở ~ BN có kích thước dọc thấp các R được sắp xếp đổ về phía lưỡi thì có sự thâm nhập các TB cơ mút vào trong xoang miệng

• Xử trí:

- Bắt buộc BN ko được mang phục hình cũ, bằng cách thu giữ hàm và dặn dò BN

- Nếu vì lý do nghề nghiệp hay do yêu cầu thẩm mỹ, BN phải mang hàm, cần:

• Sửa chữa sự sai khớp cắn

• Mài những điểm đau( có thể dùng những chất phát hiện: PIP (pressure indicator paste), cao su nhẹ, disclosing wax...)

• Đệm nền hàm bằng nhựa mềm.

• Sửa chữa sai kích thước dọc

• Khuyên bệnh nhân:

Nên tháo hàm càng nhiều càng tốt. Chải rửa phục hình 3 lần/ngày và ngâm hàm suốt đêm trong dung dịch nước muối loãng.

Súc miệng thường xuyên với nước muối ấm và xoa nắn niêm mạc bằng bàn chải mềm hoặc bông gòn tẩm nước ấm 4 lần/ngày để kích thích tuần hoàn máu.

Lưu ý cải thiện chế độ ăn của BN,cần nhiều Vit đặc biệt B2 để đề phòng rạn mép.

Phải tháo hàm giả ra hoàn toàn ít nhất 2 ngày liên tục trước khi lấy dấu

• Về cơ - TK

- Cơ có vai trò quan trọng.

• X/đ vị trí của hàm dưới.

• Xác định tương quan hàm dưới dối với hàm trên.

• Ảnh hưởng tầng dưới mặt và kích thước dọc

• Ảnh hưởng sự lưu của phục hình

- ~ thay đổi cơ nhai ở BN mất R toàn bộ

• Mất răng dần dần, mất răng từng phần 1 bên hay 2 bên, mất răng toàn bộ kéo dài làm cho BN có thói quen nhai sai chỉ nhai phía còn R hoặc nhai bằng sống hàm

• Thói quen nhai sai này sẽ dẫn đến sự giãn dài mất đx của các sợi cơ, hình thành phản xạ có đk cho tư thế sai dẫn đến động tác nhai và tư thế lưỡi ko bt

Thực hiện phục hình trong trạng thái này sẽ dẫn đến tình trạng co thắt cơ và tình trạng mất thăng = hàm giả vì vậy phục hình sẽ thất bại

- Hướng dẫn bệnh nhân luyện tập cơ.

Mục đích của việc lập luyện: tìm lại phản xạ có đk về tư thế đúng của lưỡi và HD

Cách tập luyện cho bệnh nhân đã mang hàm phục hình:

• Điều chỉnh KC phục hình đang dùng

• Nếu hàm đang dùng quá sai, ko thể sửa thì bỏ phục hình cũ, làm phục hình chuyển tiếp.

• Tập luyện: 3 lần/ ngày, mỗi lần kéo dài 2 phút đối với mỗi động tác

Há lớn miệng tối đa cho đến khi mỏi rồi trở về vị trí cắn khít ( để phục hồi lại sự dãn dài cơ bất đối xứng và phục hồi tư thế nghỉ cân =)

Đưa HD qua trái tối đa,giữ yên vài giây rồi trở về vị trí cắn khít (để tìm lại vị trí HD gần với tương quan trung tâm nhất)

Làm tương tự như trên đối với các động tác đưa HD qua phải tối đa và ra trước tối đa

- Cách tập luyện cho BN chưa mang hàm phục hình thì làm mô hình cho BN luyện tập bằng nhựa tự cứng màu trắng giống như cung R thật:

• Đưa ra trước tối đa

• Về tư thế nghỉ

• Lùi ra sau tối đa vài giây (đầu lưỡi đặt sâu nhất ở phần khẩu cái )

• Về tư thế nghỉ.

- ~ thay đổi của cơ lưỡi

• Lưỡi có vai trò q/trọng trong tư thế HD và sự vững ổn của phục hình.

• Đưa ra trước và co lại lưỡi tối đa.

- Các cơ diễn tả nét mặt.

Nguyên nhân :

• Lên răng cửa ko thẩm mỹ, BN mím môi, cố che R

• Kích thước dọc thấp, BN quen đưa HD ra trước

• Hàm giả ko vững ổn, BN mím môi để giữ hàm.

• Tương quan 2 hàm sai làm hàm trượt sang bên

- Tập luyện:

• Loại bỏ nguyên nhân

• BN tập luyện các động tác mím môi, cười... trước gương và kết hợp xoa nắn mặt

• Về khớp - thần kinh:

- Phức hợp khớp - TK rất phức tạp và chủ yếu lquan đến việc x/đ kích thước dọc của tầng mặt dưới

- Phát hiện các b/hiện bất thường về khớp ở trên LS = tiếng kêu hay đường há ngậm miệng biến đổi, ở trên giá khớp bằng ghi trục đồ x/đ góc Bennet, độ dốc LC có thay đổi ko

- Xử trí:

• Đối với hàm phục hình cũ thì hạ kích thước dọc bằng mài chỉnh điểm chạm sớm hoặc đệm hàm

• Tập luyện cơ,ghi tương quan tâm lại

• Dùng phục hình chuyển tiếp