Sáng hôm sau lúc Nhân dậy, thấy bà Tơ Nguyệt giẫm trên đôn gốm cây mai, leo lên lưng voi mà cưỡi đi, theo sau có vài con trĩ trắng. Nhật Bình của bà Tơ Nguyệt có hai mươi tư bộ lễ phục phỏng theo hai mươi tư tiết khí. Tuy còn Đại Hàn nhưng nay bà đã mặc bộ Lập Xuân.

Nhân loanh quanh đi một vòng chào hỏi. Tuy lớn lên ở đây, nhưng thời gian Nhân ở lại nơi này, nói nhiều cũng không nhiều, có những chỗ còn chưa từng đến qua.

Nhân ở trong bếp làm món cá bống thệ kho khô với tiêu, rau răm, đường, nước mắm, nước thắng đường.

Tầm trưa, Nhân tới bên ngoài nhà rường tìm mời bà Tơ Nguyệt. Nhân ở cổng chờ được báo gọi. Ở đó có một thác khói mềm mại chảy xuống như giọt, loại khí ấy tựa như nước cũng tựa như lụa, tràn sánh màu sữa. Mùi the mát rõ hơn trong mũi Nhân, rẽ luồng suy nghĩ về lối sống gần đây ở Hà Nội. Trầm Hương khói trắng, kết xoáy và chóng tan. Vậy nên nếu đốt Trầm Hương xông phòng, Nhân quen lệ dùng thác khói. Kỳ Nam thì tùy hứng, vì khói xanh bay lên thẳng cao, không ngắt quãng đứt đoạn, lại lơ lửng lâu trong không khí.

Sau khi được gọi gặp, Nhân lờ mờ từ xa trông thấy cái áo bà mặc, thứ vải theo nắng sáng chiếu vô, có khi lại ánh lên màu ngọc bích thẫm. Gia nhân đứng cạnh, hai tay cầm quạt lông công đẩy gió cho bà. Nhân tiến chậm, lan man nghĩ một số thứ.

Nhân nhìn gần và rõ hơn. Bà Tơ Nguyệt mặc áo nhật bình màu xanh cổ vịt, ngồi ở gian nhà giữa, bên cạnh là một cái cơi đựng pháp lam, bày trầu têm cánh phượng. Họa pháp lam ở Huế có cốt làm bằng đồng và được lót một lớp men tráng, trên nền ấy vẽ các họa tiết trang trí rồi được nung thành sản phẩm.

“Bẩm bà, tôi kho cá thệ. Mời bà vào mâm ạ.”

Lư hương của bà Tơ Nguyệt treo trên giá đồng là một cái cây tùng. Mai, trúc, cúc, tùng tượng cho bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Chuyện bài trí này đã thành nếp từ lâu. Nhưng còn bộ đồ Lập Xuân ban sáng, rồi cái đôn hoa mai với voi. Hẳn rồi, Nhân chắc mẩm đấy là đồ đạc mà bà Tơ Nguyệt chuẩn bị trước cho lễ nghênh xuân. Cái cốt cách ở bà hiện rõ ở nền nếp chúng gia nhân. Nhân tự cảm thấy mình quán xuyến được chỗ của Thìn cũng là do một tay chốn này rèn giũa.

Bà thôi giã trầu, giơ tay, gia nhân ngừng lại rồi thu dọn một số đồ, khom lưng rời đi.

“Mi về sớm thế à?”

Nhân đứng ở bậc thềm, khoanh tay.

“Bẩm bà Tơ Nguyệt, tôi mang thư của cô Thìn đến cho bà ạ.”

“Vậy hử? Mi thế nào?”

“Bẩm bà, nhờ ơn phước cô Thìn và bà, tôi tốt lắm ạ.”

Bà Tơ Nguyệt thấy được hình ảnh trong mắt Nhân lúc này. Nhân đang nhớ đến những lần mà Thìn không ngại ngần đặt một đứa trẻ mồ côi ngang hàng với mình. Tuy chưa bao giờ dám bằng vai phải lứa với Thìn, nhưng nhận được sự tôn trọng như vậy, Nhân nhớ mãi không thôi những khoảnh khắc cảm kích đó.

Ký ức của Nhân soi trong mắt bà Tơ Nguyệt, bà buột miệng.

“Khen cho nam tả, nữ hữu.”

Nghe được bốn chữ nam tả nữ hữu, Nhân giật mình quay lại thực tại, không còn dám lơ là lâng lâng. Quy tắc này sử dụng khi vai vế sánh đôi. Nhân không dám bất kính, chẳng ngẩng lên mà chú tâm nhìn vào một điểm trên đất.

“Bà minh xét ạ. Tôi không dám quá phận.”

Bà Tơ Nguyệt chưng hửng, dừng hẳn việc giã trầu cau, nhìn Nhân một giây. Rồi bà bỏ cối giã vàng đồng xuống cơi đựng.

“Mi cảm thấy, dóng từ trên cao xuống thủy hoa viên nọ, có chăng một bát quái?”

Khi Nhân được Thìn cho phép tiến vào phía sau, Nhân đã nhìn ra ngay thiết kế của nơi đó, một hình học đối xứng sáu cánh, tương ứng có bảy khu tất thảy tính cả trung tâm. Nhân tự nhẩm để đánh số các khu xuôi theo chiều kim đồng hồ.

Bao quanh kiến trúc một vòng là dãy vườn dây tơ. Lối vào từ cổng ngoài dẫn đến vườn dây tơ, rồi đi thẳng tới gian nhà lớn cái mà chiếm toàn bộ khu số 1. Dựng lên bao quanh thủy hoa viên là một bức tường dày và cao, ngăn cách thủy viên với vườn dây tơ rìa ngoài. Trong thủy viên chỉ có hồ sen. Ở chính giữa thủy viên là vọng lâu.

Khu số 1 là nơi kinh doanh tiệm, tiếp khách khứa đến từ bên ngoài. Đi qua gian lớn khu 1 là con đường duy nhất tiến vào thủy viên bên trong. Các khu nối thông nhau bằng cầu. Số 2 là nơi ở của Nhân, trước kia khu này bỏ trống, một số đồ đạc không dùng đến cũng được để ở đây, như đống đèn lồng chẳng hạn. Nhân chọn dọn dẹp khu số 2 để ở, mang đồ đạc chuyển hết về khu số 6. Khu 2 gần với khu ở của Thìn, cũng tiện cho việc qua lại gian chính ở khu số 1. Thìn ở khu riêng số 3. Khu số 4 là giếng nước, chỗ tắm giặt và sân phơi. Khu số 5 là bếp, kho lương thực, kho củi, cũng có một khoảng sân trống để phơi thực phẩm khô. Khu số 6 là kho chứa đồ kinh doanh của tiệm, các mẫu lễ phục, tráp, lọng, kiệu, vân vân... đồ rước cho khách đều ở cả đây.

Ba khu đằng trước gồm 1, 2, 6 là những gian nhà rộng (2 và 6 có vách chia ngăn phòng), không có sân. Chỉ ba khu còn lại gồm 3, 4, 5 là có sân (rộng hoặc nhỏ) khác nhau.

Nhân chưa ngẩng lên, nghe câu hỏi liền hiểu ngay ý của bà Tơ Nguyệt, cúi đầu thấp hơn tay.

“Một bông tuyết thưa bà.”

“Chà, là vậy à?”

“Vâng, hoa tuyết chỉ có sáu cánh đối xứng mà thôi.”

“Khá, khá lắm, ngẩng lên. Mi có thấy ống vôi ta đặt ở đâu?”

Lúc này Nhân mới đứng thẳng lưng, nhìn sang chiếc bàn gần đó, có một ống đựng vôi màu vàng. Nhân đặt phong thư trắng của Thìn xuống, mang ống vôi chạm trổ lân ngậm ngọc và khúc cây chay đưa tới bà Tơ Nguyệt. Bà Tơ Nguyệt nhìn phong thư trắng ở đó, phất tay.

“Nhị thập tam kỳ chiêu hội, nhị thập bát túc bội duyên.”

Nhân đã quen với cách dùng Hán Việt xen trong đời thường nên cũng không mất thời gian để bắt kịp. Tuy thế, Nhân không hiểu dụng tâm, chỉ biết nghĩa trên mặt chữ: hai mươi tám ngôi triệu gặp, hai mươi ba lần bất thành. Nhân lòng mang thắc mắc nhìn về phong thư nhưng cũng không dám thưa. Chỉ theo lệ hỏi tiếp.

“Bà có định cho vời cô không ạ? Tôi báo điện tín ngay.”

“Khỏi, về cả đi.”

Ý bà Tơ Nguyệt đã định. Nhân cúi người theo lễ điệu, bước lùi rời đi. Tiếng giã trầu cau của bà Tơ Nguyệt lại vang lên. Lúc đi ra, khi bước qua cổng vòm, sự chú ý của Nhân dừng lại ở bụi tre, bụi trúc hai bên. Thế mà trúc lại nở hoa, Nhân tiện tay ngắt một ít đem theo, vừa đi vừa nghĩ tới câu: trúc nở hoa rồi sẽ chết.