Đứng bên giậu cúc tần, bà cất tiếng gọi với ra xa: 'Vũ ơi, về ăn cơm thôi con'. Nghe tiếng bà nhưng anh vẫn còn nấn ná: 'Vâng, bà nội đợi con tí ạ!'. Đã lâu lắm rồi Vũ mới được khỏa đôi bàn chân dưới làn nước trong trẻo. Ôi chao, nước ao quê mát quá! Ngồi bên cầu ao, bao kỷ niệm xưa cũ cứ ùa về neo lại trong tâm trí anh.

Nhà Vũ cách ao làng có mỗi bờ giậu cúc tần xanh ngăn ngắt. Bà trồng cúc tần vừa làm ranh giới ngăn con gà, con chó khỏi sa xuống ao, vừa để làm rau gia vị kho cá, nấu canh. Bên hàng rào cúc tần, bố anh cẩn thận đóng cọc bắc sào làm chiếc cầu nho nhỏ. Nơi cầu ao, mẹ giặt giũ quần áo, múc nước tưới cây. Bà thì vớt bèo, rửa rau lợn. Có lẽ chiếc cầu ao nhỏ bé đó chỉ hợp với bà và mẹ. Còn Vũ và chúng bạn thì phải ra tận cầu ao lớn ở bờ bên kia mới có chỗ chơi. Bên gốc bàng già, làng xây nghiêng hàng gạch làm ba bậc cầu chắc chắn. Khỏi phải nói đám trẻ nhà quê thích lắm. Chúng hò hét nhau ra nơi bờ ao, khi thì lấy đất sét nặn pháo, nặn gạch, khi thì đắp cát xây "lâu đài".

Vũ khó có thể quên những chiều ngụp lặn dưới làn nước ao trong mát. Ngày ấy, cứ mỗi khi đun bếp rác nấu cơm xong, chỉ đợi ráo mồ hôi là anh chạy ngay ra bờ ao để giải tỏa cơn nóng nực. Từ trên cành cây bàng già, anh lao thẳng xuống mặt ao. Mặt nước "ùm" lên một tiếng rồi sủi bọt. Anh lặn sâu một đoạn dài mới nhô lên thở phì phò. Đám trẻ con trong xóm chợ khi ấy thi nhau cưỡi thân cây chuối phi ra giữa ao. Rồi chúng ngụp lặn, vùng vẫy, bơi sấp, bơi ngửa. Mặt ao bì bõm tiếng đập nước, đục ngầu và nồng mùi bùn non...

Vào mùa sen nở, ao làng như được ướp hương sen ngan ngát. Những bông hoa vươn lên từ bùn đất được tắm gội dòng nước mát trong lại càng thơm hương tinh khiết. Vũ hì hục chèo thuyền vào giữa ao sen chọn hái những bông hoa mới đang chúm chím nở. Hoa được mang vào đình dâng lên lễ Thánh. Hoa ướp hương ban thờ Phật, gia tiên. Anh lại nhớ những trưa Hè, luồn mình dưới những khóm sen bắt ốc, hái đài dẫu có bị xước da thịt mà vẫn thấy vui.

Rồi những ngày làng tát ao, đám trẻ con trong làng thích lắm. Chúng chỉ chờ chực để được "hôi" cá, tôm. Dưới lớp bùn sền sệt, Vũ cùng chúng bạn hò hét bắt từng con trê, con chuối, nhặt từng con ốc, con trai. Bùn đất lấm lem vương đầy cả mặt, lấm đầu bết tóc. Thú vị biết bao khi đã mệt nhoài, đám trẻ ngồi thưởng thức "chiến lợi phẩm" ngay bờ ao làng. Dưới lửa rơm vàng, con tôm nướng cong mình đỏ au, con cua chín vàng ruộm, mùi cá nướng thơm bùi. Những hương vị đồng quê đã vương vấn cả tuổi thơ anh.

Chiếc ao quê đã trở thành một phần trong đời sống sinh hoạt của làng. Người trong xóm ra ao giặt quần áo, chăn màn, cọ rửa xoong nồi xoàn xoạt. Vui nhất phải kể đến ngày giáp Tết. Tất cả mọi thứ người làng mang ra ao để cọ rửa, vệ sinh. Người vo gạo, đãi đỗ, rửa lá dong tấp nập. Rồi đến những ngày Hè nóng nực suốt cả con đường chạy quanh bờ ao, bà con đổ dồn ra đây hóng mát. Gió từ mặt ao thổi vào lồng lộng. Đám trẻ lại có dịp nô đùa hò hét vang dội cả một khoảng ao quê.

Đã mấy mươi năm rồi mà ao làng vẫn vậy. Vũ cũng đã đi khắp mọi nơi suốt ngày giày đinh với cao cổ nay lại được khỏa chân dưới nước ao quê. Cảm giác ấy thật thư thái, nhẹ nhõm vô cùng. Ao làng thân thương đã tắm mát cả tuổi thơ, trở thành một phần ký ức anh không thể nào quên. Nghĩ vậy, anh thấy lòng mình khoan khoái, mở căng lồng ngực hít làn gió mới thổi từ mặt ao gợn sóng lăn tăn.

ST.