Khái niệm:

.Cấu trúc tập thể rất phức tạp, bao gồm nhiều yếu tố như số lượng, đặc điểm các thành viên về trình độ, đạo đức, tâm lý, giới tính, địa phương, phong tục tập quán...

.Trong bất kì tập thể nào cũng tồn tại hai loại cấu trúc: cấu trúc chính thức và cấu trúc không chính thức.

- Cấu trúc không chính thức: là các nhóm hình thành trong lòng tập thể trên cơ sở quan hệ tình cảm giữa con người với con người: gần gũi nhau về quan niệm sống, tuổi tác, sở thích,...Sự hình thành chúng dựa trên cơ sở quy định của cấp trên.

- Cấu trúc chính thức: là cơ cấu xuất hiện trong quy chế tổ chức của tập thể được xã hội, tập thể thừa nhận và tuân theo.

Vận dụng cấu trúc trong hoạt động quản lý:

.Cơ cấu chính thức quyết định sức mạnh, sự tồn tại của tập thể và là biểu hiện hiệu lực quyền hạn của nhà quản lý. Làm tốt công tác quản lý, trước hết người lãnh đạo cần xây dựng và củng cố cơ chế chính thức, vững mạnh, chặt chẽ; xây dựng bộ máy quản lý có hiệu lực, quy định, quy chế rõ ràng, xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể và khoa học.

.Trong quá trình hoạt động của tổ chức, bên cạnh cơ cấu chính thức, các nhà lãnh đạo quản lý cần dành sự quan tâm tới cơ cấu không chính thức. Có 3 loại nhóm không chính thức:

- Nhóm không chính thức mở: nhóm hoạt động mang mục đích tích cực, phục vụ hoạt động chung của tập thể và mang tính xã hội.

- Nhóm không chính thức trung gian: chủ yếu được hình thành trên cơ sở sự gần gũi về sở thích, tình cảm giữa những người trong tập thể với nhau.

- Nhóm không chính thức đóng: mục đích hoạt động mang ý nghĩa tiêu cực, mờ ám đi ngược với mục đích của tập thể. Các nhóm không chính thức có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành và diễn biến tâm lý cũng như sự phát triển và sức mạnh trong tập thể. Mỗi nhóm đều có ảnh hưởng, vai trò nhất định đối với tập thể và cũng có ảnh hưởng xấu hoặc tốt đến sự phát triển và hiệu quả hoạt động của tập thể, kể cả nhóm trung gian.

.Trong mỗi tập thể luôn tồn tại song song hai cơ cấu: chính thức và không chính thức. Trong đó cơ cấu chính thức tạo nên tổng hợp các mối quan hệ đặc thù. Các mối quan hệ không chính thức có ảnh hưởng lớn đến quan hệ chính thức và hoạt động tập thể, nó tác động đến đời sống tâm lý của cá nhân, hình thành động cơ và cung cách ứng xử của các thành viên trong tập thể. Người lãnh đạo cần biết sử dụng các nhóm không chính thức để phục vụ cho các mục đích của tập thể.