XXIII

Madam Rouget

Max'ın ölümünün onu içine düşürdüğü o çok şiddetli bunalım olmasa da, Flore Brazier'nin durumu çok güçleşecekti, bu üç günün beklenmedik olaylarının yol açtığı tehlikeli bir âdetten kesilme ile birlikte sayıklama şeklinde zihinsel bir bozuklukla sarsıldı; sağlığı yerinde olsaydı, belki üstünde, Max'ın dairesinde ve Max'ın çarşafları içinde yatan Max'ın katilinin oturduğu evden kaçmış olacaktı. Üç ay boyunca, aynı zamanda Philippe'i de tedavi eden Mösyö Goddet tarafında tedavi edilerek yaşamla ölüm arasında gidip geldi.

Philippe eline kalem alacak duruma geldiğinde, şu mektupları yazdı:

"Dava vekili Mösyö Desroches'a,

Daha önce iki hayvandan en zehirli olanını öldürdüm, ama bir kılıç darbesiyle kafamın yaralanmasını engelleyemedim, bereket versin herifin vuruşu sert değildi. Geriye başka bir engerek kaldı, onunla da anlaşmaya çalışacağım, çünkü dayım midesine olduğu kadar ona da düşkün. Çok güzel olan bu Suyu Bulandıran Kız'ın kaçmasından korkuyordum, çünkü dayım onun ardından gidecekti, ne var ki ciddi bir zamanda yakalandığı dert onu yatağına çiviledi. Tanrı beni korumak istiyorsa, bu ruhu yaptığı yanlışlardan ötürü pişmanlık duyarken yanına çağırırdı. Bu arada Mösyö Hochon (bu yaşlı adamın sağlığı iyi!) sayesinde, dayıların miraslarının yeğenlerin elinde bu tür utanmaz kadınların elinde olduğundan daha iyi yerini bulduğunu düşünerek doğruluk taslayan Goddet adında bir doktorum oldu. Goddet'nin oğluna almak istediği zengin bir kızı olan Fichet baba adında biri üzerinde Mösyö Hochon'un etkisi var, öyle ki kafamdaki yaranın tedavisi için bu doktora ucu gösterilen bin frank onun bağlılığı karşısında pek önemsiz kalır. 3. alayın eski baş cerrahı olan bu Goddet, dostlarım, o iki yiğit subay, Mignonnet ile Carpentier tarafından kıskaca alındı, böylece kadın hastasına sözde bir bağlılık göstermiş oluyor.

‘Yavrum, ne de olsa bir Tanrı var; anlıyor musunuz?' dedi ona nabzına bakarken. ‘Büyük bir felakete neden oldunuz, bunu telafi etmek gerek. Tanrı'nın parmağı bu işe karışmıştır. (Tanrı'nın parmağına yaptırılan her şey de anlaşılır gibi değil!) Din dindir; yazgıya boyun eğin, kendinizi olacağa bırakın; bu önce sizi rahatlatacak, ilaçlarım kadar tedavi edecektir. Özellikle de burada kalın, efendinize özen gösterin. Kısacası, unutun, bağışlayın, Hıristiyanlık yasasıdır bu.'

Goddet bana Suyu Bulandıran Kız'ı üç ay yatakta tutacağına söz verdi. Yavaş yavaş, kızcağız belki aynı çatı altında yaşamamıza alışacaktır. Aşçı kadının benden yana olmasını sağladım. Bu korkunç yaşlı kadın, hanımına Max'ın hayatta olsaydı ona çok çektireceğini söyledi. Rouget baba öldüğünde Flore'la evlenmek zorunda kalırsa, bir kadın yüzünden tutkusunu engellemeyi düşünmediğini anlatırken duyduğunu da ekledi. Ve bu aşçı kadın gelip hanımın kafasına Max'ın ondan kurtulmak istediğini soktu. İşte böyle, her şey yolunda. Dayım, Hochon babanın sözünü dinleyerek vasiyetnamesini iptal etti."

"Mösyö Giroudeau'ya (Matmazel Florentine eliyle), Vendôme Sokağı, Le Marais.

Eski Arkadaşım,

O cici Césarine'in meşgul olup olmadığını öğren ve istediğim anda Issoudun'e gelmeye hazır olmasına çalış. Bu şen şakrak kız o zaman posta arabasıyla gelir. Ama namusluca bir kıyafet giymek, tiyatro kokan her şeyi yok etmek gerekecek, çünkü burada savaş alanında ölmüş yiğit bir subayın kızı olarak ortaya çıkmalı. Yani çok iyi ahlak, yatılı öğrenci giysileri ve birinci sınıf erdem gerekiyor: Sıralama böyle olacak. Césarine'e gereksinimim olur, o da başarı gösterirse, dayım öldüğünde ona elli bin frank ayrılacak; eğer meşgulse, bu işi Florentine'e anlat. Ve ikiniz, bana bu rolü oynayacak bir kadın figüran bulun. Öbür dünyaya gitmiş olan, benim o miras avcısı hasmım ile yaptığım düello sırasında kafam yarıldı. Bu olayı sana anlatırım. Ah arkadaşım! Yeniden güzel günler göreceğiz, yine eğleneceğiz, Napoléon olmasa da. Bana beş yüz frank gönderebilirsen, bir güzel yerim. Hoşça kal, eski arkadaşım. Mektubumu alınca onunla sigaranı yak. Subayın kızı elbette Châteauroux'dan gelecek ve yardım ister gibi bir tavır takınacak. Ama bu tehlikeli çareye başvurmayacağımı umarım. Mariette'e ve bütün dostlarımıza benden selam."

Madam Hochon'dan aldığı bir mektup üzerine Issoudun'e koşup gelen Agathe, kardeşi tarafından karşılandı, kardeşi ona Philippe'in eski odasını verdi. O lanetli oğluna beslediği bütün analık duygusuna yeniden kavuşan zavallı anne, kentin burjuva tabakasının kendisine albayı övdüklerini duyarak birkaç mutlu gün geçirdi.

— Yavrum, ne de olsa, dedi ona Madam Hochon geldiği gün, gençliğin gelip geçici olması gerekir. İmparator dönemindeki askerlerin hafiflikleri babaları tarafından gözetilen aile çocuklarının hafifliklerine benzemez. Ah, o sefil Max'ın burada geceleri rahatça yaptığı şeyleri bir bilseydiniz! Issoudun oğlunuz sayesinde huzur içinde soluk alıp uyuyor. Philippe'in aklı başına biraz geç geldi, ama geldi; bize anlattığı gibi, Luxembourg hapishanesinde üç ay yatmak aklını başına getirdi, şimdi buradaki tutumuna Mösyö Hochon hayran, hem burada herkesin saygısını kazandı. Oğlunuz Paris'in kışkırtmalarından bir süre uzak kalırsa, sizi çok hoşnut kılacaktır.

Vaftiz annesi, bu avutucu sözleri duyan Agathe'ın gözlerinin mutluluk gözyaşları ile dolduğunu gördü.

Philippe annesinin karşısında kuzu postuna büründü, çünkü ona gereksinimi vardı. Bu kurnaz politikacı, ancak Matmazel Brazier kendisinden tiksindiği takdirde Césarine'e başvurmak istiyordu. Flore'u Maxence tarafından biçim verilmiş hayran olunacak bir alet, dayısının alıştığı bir nesne olarak görerek, onu o yaşlı adamın kendisiyle evlenmesini sağlayabilecek bir Parisli kadına tercihen kullanmak niyetindeydi. Fouché, XVIII. Louis'ye, anayasa yapacak yerde Napoléon'un yatağında yatın demişti ya, Philippe de böyle Gilet'nin yatağında yatmak istiyor, ama Le Berry'de kazandığı üne zarar getirmeyi de düşünmüyordu. Oysa Suyu Bulandıran Kız'ın yanında Max gibi yaşamını sürdürmek hem kendisi hem de Flore için aynı derecede iğrenç bir şey olurdu. Şerefine gölge düşürmeden, dayısının yanında, akraba kayırma yasalarına göre onun sırtından yaşayabilirdi, ama Flore'a o ancak eski saygınlığına kavuştuğunda sahip olabilirdi. Bunca güçlüğün ortasında, mirası elde etmek umuduna kapılarak, Suyu Bulandıran Kız'ı yengesi durumuna getirmek gibi hayran olunacak bir plan yaptı. Bu yüzden, bu gizli amaçla annesine gidip bu kızı görmesini ve ona bir yenge gibi davranarak sevgi göstermesini söyledi.

"İtiraf edeyim ki sevgili anneciğim," dedi ona, sözde bağlılığını belirten bir tavır takınıp sevgili Agathe'a eşlik etmek üzere gelmiş bulunan Mösyö ve Madam Hochon'a da bakarak. "Dayımın yaşam biçimi pek uygun değil, Matmazel Brazier'nin kentin saygısını kazanması için bu yaşam biçimini düzeltmesi yeterli olacaktır. Matmazel için de yaşlı bir bekârın hizmetçi-kâhyası olmaktansa Madam Rouget olmak daha iyi değil mi? Bir aileyi mirastan yoksun bırakmakla tehdit edecek yerde, bir evlenme sözleşmesiyle kesin haklar elde etmek daha kolay değil mi? Eğer siz, Mösyö Hochon ya da iyi bir rahip bu işten söz etmek isteseydi, namuslu insanları üzen bir skandala son verilmiş olurdu. Hem Matmazel Brazier de sizin tarafınızdan bir kız kardeş, benim tarafımdan da bir yenge gibi karşılandığını görmekten mutluluk duyardı."

Ertesi gün Agathe ile Madam Hochon Matmazel Flore'un yatağının çevresindeydiler; hasta ile Rouget'ye Philippe'in hayran olunacak duygularını ilettiler. Bütün Issoudun'de albaydan özellikle Flore'a karşı tutumu nedeniyle mükemmel bir insan, iyi karakterli biri olarak söz edildi. Bir ay boyunca Suyu Bulandıran Kız, kendisine Rouget ile evlenmesinin avantajlarını anlatan doktoru Goddet babayı, bir hastanın düşüncesi üzerinde çok etkili olan bu adamı, dinsel anlayışıyla davranan saygıdeğer Madam Hochon'u, son derece tatlı, son derece sofu olan Agathe'ı dinledi. Madam Rouget olmak, saygın ve namuslu bir burjuva olmak düşüncesinin çekiciliğine kapılan Flore bu evliliği gerçekleştirmek için iyileşmeyi çok istedi, Rouget'lerin eski ailesi içine Philippe'i kapı dışarı ederek giremeyeceğini kendisine anlatmak güç olmadı.

— Zaten, dedi Flore'a bir gün Goddet baba, bu büyük talihi ona borçlu değil misiniz? Max sizin Rouget ile evlenmenize hiçbir zaman izin vermezdi. Hem, dedi onun kulağına, çocuklarınız olursa, Max'ın öcünü almış olmayacak mısınız? Çünkü Bridau'lar mirastan yoksun bırakılmış olacaklar.

O uğursuz olaydan iki ay sonra, 1823 Şubat'ında hasta kadın çevresindeki insanlardan aldığı öğütle, Rouget'nin de ricasıyla Philippe'i kabul etti; albayın yara izini görmek onu üzdü, ama kendisine karşı yumuşamış ve neredeyse sevgi dolu tavırları önünde yatıştı. Philippe'in isteği üzerine, Philippe ile gelecekteki yengesi yalnız bırakıldılar.

— Sevgili yavrum, dedi Flore'a Philippe, baştan beri dayımla evlenmenizi ben salık verdim. Buna razı olursanız, siz iyileşir iyileşmez bu evlilik gerçekleşecektir.

— Bundan haberim var, dedi Flore.

— Koşullar beni size kötülük yapmaya zorlamış olsa da, şimdi olası en büyük iyiliği yapmak istemem doğaldır. Servet, saygınlık ve bir aile, kaybettiğiniz şeyden daha değerli. Dayım ölünce, uzun süre o adamın karısı olarak kalmayacaktınız, çünkü dostlarından, sizin için iyi bir gelecek düşünmediğini öğrendim. Bakın yavrucuğum, anlaşalım, olmaz mı? Hepimiz mutlu yaşayacağız. Siz benim yengem olacaksınız, yalnızca yengem. Dayımın vasiyetnamesinde beni unutmamasına özen göstereceksiniz, benim de evlenme sözleşmenize sizin için nasıl lehte koşullar koyduracağımı göreceksiniz... Sakin olun, bunu düşünün, daha sonra yine konuşuruz. Görüyorsunuz, en sağduyulu insanlar, bütün kent size yasadışı bir duruma son vermenizi salık veriyor, kimse de beni kabul ettiğiniz için size kızmıyor. Yaşamda çıkarların duygulardan çok daha önemli olduğu anlaşılıyor. Düğün gününüzde, hiç olmadığınız kadar güzel olacaksınız. Rahatsızlığınız sizi soldurarak size kibar bir görüntü kazandırdı. Dayım sizi çılgınca sevmemiş olsaydı, şeref sözü, dedi ayağa kalkıp onun elini öperken, Albay Bridau'nun karısı olurdunuz.

Philippe Flore'un ruhuna işleyen, onda hoşuna gidecek belli belirsiz bir öç alma düşüncesi uyandırmasını istediği bu sözün ardından odadan çıktı, kız bu korkutucu adamı ayaklarına kapanmış halde gördüğü için neredeyse mutluydu. Philippe, III. Richard'ın[78] dul bıraktığı kraliçe ile oynadığı sahneyi küçük çapta oynuyordu. Bu sahne, bir duygu altında gizlenmiş bir hesabın yüreğe iyice yerleşip orada en gerçek yası yok ettiğini anlatıyor. İşte Doğa, deha ürünü yapıtlarda Sanat'ın dik âlâsı olan şeye özel yaşamda böyle olanak tanıyor; elindeki olanak, paranın dehası olan çıkardır.

1823 yılı Nisan ayının başında Jean-Jacques Rouget'nin salonu, Matmazel Flore Brazier ile yaşlı bekârın evlenme sözleşmelerinin imzalanması dolayısıyla verilen görkemli bir akşam yemeğine sahne oldu, buna kimse de şaşmadı. Davetliler Mösyö Héron, dört tanık, Mignonnet, Carpentier, Hochon ve Goddet baba, belediye başkanı ve rahip, sonra Agathe Bridau, Madam Hochon ve onun dostu Madam Borniche, yani Issoudun'de kendini kabul ettirmiş iki yaşlı kadından ibaretti. Bu yüzden, Philippe'in bu kadınlardan kopardığı bu ödün müstakbel eşi pek duygulandırdı, kadınlar bu ödünü pişmanlık duymuş bir kıza verilmesi gereken bir destek belirtisi olarak gördüler. Flore göz kamaştırıcı bir güzellikteydi. On beş gündür o cahil Suyu Bulandıran Kız'ı eğiten rahip ertesi gün onu ilk kudas ayinini gerçekleştirecekti. Bu düğün Bourges'da Journal du Cher ve Châteauroux'da Journal de l'Indre adlı gazetelerde yayımlanan şu dinsel yazıya konu oldu:

Issoudun.

"Le Berry'de dinsel hareket gelişme gösteriyor. Bütün kilise dostları ve bu kentin namuslu insanları dün bir törene tanık oldular, bu törenle Le Berry'nin belli başlı mülk sahiplerinden biri, bizim bölgemizde dinin güçsüz olduğu döneme kadar uzanan rezil bir duruma son verdi. Kentimiz kilise adamlarının yol gösterici büyük çabasına borçlu olduğumuz bu sonucu, umut ediyoruz ki örnek edinecekler olacak ve bu sonuç Devrim rejiminin en kötü dönemlerinde yapılan nikâhsız evliliklerdeki aşırılıkları ortadan kaldıracaktır.

Sözünü ettiğimiz olayda şöyle dikkat çekici bir şey de meydana geldi: Bu olaya, eski orduya mensup olup kentimize Yüksek Meclis Mahkemesi kararıyla gönderilmiş bulunan, bu evlilikle dayısının mirasını kaybedebilecek durumdaki bir albayın ricası yol açtı. Bu çıkar gütmeme günümüzde yaygın denemeyecek ölçüde görülüyor."

Rouget, evlenme sözleşmesiyle Flore'a drahoma olarak yüz bin frank vermeyi kabul ediyor, ayrıca ona otuz bin franklık ömür boyu bir dulluk geliri sağlıyordu. Şatafatlı bir düğünden sonra, Agathe Paris'e annelerin en mutlusu olarak döndü ve Joseph ile Desroches'a iyi haber dediği bu haberi verdi.

— Oğlunuz bu mirasa el sürmeyecek kadar derin düşünceli bir adam, dedi davavekili, Madam Bridau'ya, onu dinledikten sonra. Siz de, zavallı Joseph de kardeşinizin servetinden asla tek metelik bile alamayacaksınız.

— Siz de Joseph gibi bu zavallı çocuğa haksızlık etmekten hiç vazgeçmeyeceksiniz, dedi anne, Yüksek Meclis Mahkemesi'ndeki tutumu büyük bir politikacıya özgü bir tutumdu, birçok kelleyi kurtarmayı başardı! Philippe'in yanlışları onun o büyük yeteneklerini kullanamamasından ileri geliyordu; ama o başarı kazanmak isteyen bir insana yanlış tutumun ne kadar zarar verdiğini anladı. Ama Philippe hırslı biri, bundan eminim. Bu yüzden onun geleceğinin parlak olacağını şimdiden gören tek kişi ben değilim. Mösyö Hochon da Philippe'in iyi bir geleceği olacağına kesinlikle inanıyor.

— Ah! Eğer Philippe kötülüğe son derece eğilimli zekâsını servet yapmak için kullanmak isterse bunda başarılı olacaktır, çünkü o her şey yapabilir, hem bu gibi insanlar hızlı yol alırlar, dedi Desroches.

— Namuslu yollardan neden başarılı olamayacak ki? diye sordu Madam Bridau.

— Göreceksiniz! dedi Desroches. Mutlu ya da mutsuz, Philippe her zaman Mazarine Sokağı'nın adamı, Madam Descoings'in katili, evinin hırsızı olarak kalacaktır, ama sakin olun: Herkese çok namuslu görünecektir!

Düğünün ertesi günü, sabah kahvaltısından sonra, Philippe dayısı giyinmeye gittiği sırada Madam Rouget'yi kolundan tuttu (yeni evliler aşağıya inmişlerdi; Flore'un üstünde sabahlık, yaşlı adamın üstünde de ropdöşambr vardı) ve onu pencere aralığına götürerek şöyle dedi:

— Güzel yengeciğim, şimdi ailedensiniz. Sayemde her şey yoluna girdi. Ah bakın, işin şakası yok. Umarım dürüst davranırız birbirimize. Bana oynayabileceğiniz oyunları biliyorum ve sizi bir kâhyanın yapabileceğinden daha çok gözetip koruyacağım. Demek ki koluma girmeden hiçbir zaman sokağa çıkmayacak, benden hiç ayrılmayacaksınız. Evde olabileceklere gelince, ağının ortasındaki bir örümcek gibi hazırda bekleyeceğim. Bu da yatağınızda kolunuzu bacağınızı kımıldatamayacak durumda olduğunuz sırada, beş parasız kapı dışarı edebileceğimi size tanıtlayacak. Okur musunuz?

Ve şaşkınlık içindeki Flore'a şu mektubu uzattı:

"Sevgili çocuğum,

Sonunda kısa süre önce Opera'nın yeni salonunda Mariette ve Tullia ile birlikte üçlü dans etmeye başlayan Florentine seni hiç aklından çıkaramıyor, Lousteau'yü kesin olarak bırakıp şimdi Nathan'la birlikte olan Florine de öyle. Bu iki düzenbaz kız sana dünyanın en tatlı insanını, bir İngiliz kızı kadar güzel, şakacı bir leydi kadar ciddi tavırlı, Desroches kadar kurnaz, Godeschal kadar sadık, on yedi yaşında küçük bir kız buldu, Mariette de ona, sana iyi şanslar dileyerek yol yordam öğretti. İçinde şeytan gizli bu küçük meleğin karşısında durabilecek kadın yoktur: Bütün rolleri oynamayı, dayını avucunun içine almayı, onu aşktan çılgına çevirmeyi becerebilecektir. Zavallı Coralie gibi olağanüstü bir görünüşü var, ağlamayı biliyor, en katı yürekten bin frank koparacak bir sese sahip, bu ehlikeyif kız şampanyayı bir dikişte bizden daha iyi içiyor. Değerli bir kişi, Mariette'e borçlu olduğu şeyler var ve ona borcunu ödemek istiyor. İki İngiliz, bir Rus erkeğinin ve bir Rumen prensinin servetini silip süpürdükten sonra, Matmazel Esther şimdi çok büyük bir sıkıntı içinde bulunuyor, sen ona on bin frank verirsen memnun olacaktır. Az önce gülerek şöyle dedi: ‘Bakın, ben hiçbir zaman bir burjuva erkeğin parasını yemedim, sonra alışkanlık yapar!' Finot, Bixiou, Lupeaulx'lar, kısacası bizim çevremizden herkes onu iyi tanıyor. Ah! Fransa'da varlıklı insanlar olsaydı, bu kız da kibar fahişelerin en büyüğü olurdu. Yazarken, Nathan'ın, Bixiou'nun ve Finot'nun, bu şeytan kızın yeni rolündeki kostümü sayesinde baştan çıkardığı, de Marsay'nin gerçek babası Lord Dudley tarafından Florine için döşenmiş, görülebilecek en güzel dairede, o Esther ile çılgınlıklar yapmakta olduklarını hissediyorum. Tullia Rhétoré dükü ile, Mariette ise Maufrigneuse dükü ile hâlâ birlikte, böylece bu iki kız Kral Bayramı'nda gözetim altında olduğun halde sana bir izin koparmayı başaracaklar. Dayını gelecek Saint-Louis Bayramı'nda güller altına gömmüş ol ve mirasla birlikte geri dön, Esther'le ve sana selamlarını yollayan aşağıda toptan imzası bulunan dostlarınla bu mirasın bir bölümünü yersin.

Nathan, Florine, Bixiou, Finot, Mariette, Florentine, Giroudeau, Tullia"

Madam Rouget'in ellerinde hafifçe titreyen mektup, onun ruhu ve bedenindeki dehşeti belli ediyordu. Yenge korkunç bir ifade ile gözlerini kendisine dikmiş olan yeğenine bakmaya cesaret edemedi.

— Size güveniyorum, dedi Philippe, görüyorsunuz; ama karşılığını istiyorum. Bir gün sizinle evlenebilmek için sizi yengem yaptım. Dayımın yanında elbette Esther'e denksiniz. Bir yıl sonra Paris'te olmalıyız. Paris güzelliğin yaşayabileceği tek yer. Buraya kıyasla orada biraz daha iyi eğleneceksiniz, çünkü orada sürekli karnaval söz konusu. Ben yeniden orduya döneceğim, general olacağım, siz de o zaman önemli bir hanımefendi olacaksınız. İşte geleceğiniz, siz de üzerinde çalışın. Ama anlaşmamıza bir güvence istiyorum. Sizin ve onun servet işleriyle uğraşmaktan kurtulmanız bahanesiyle bir ay içinde dayımın bana genel vekâletname vermesini sağlayacaksınız. Bir ay sonra da servetinin kendi üstündeki kayıtlarını benim üstüme geçirmek üzere özel bir vekâletname istiyorum. Bu kayıtlar benim adıma geçer geçmez bir gün evlenmekte çıkarımız eşit olacak. Bütün bunlar, güzel yengeciğim, çok net, çok açık. Aramızda belirsizlik olmamalı. Yengemle, o bir yıl dul kaldıktan sonra evlenebilirim, oysa şerefi lekelenmiş bir kızla evlenemezdim.

Philippe yanıt beklemeden oradan ayrıldı. Bir çeyrek saat sonra Védie etrafı toplamak için içeriye girdiğinde, mevsime karşın hanımını solgun ve terlemiş buldu. Flore uçuruma yuvarlanmış bir kadının duygusu içindeydi. Geleceğinde yalnızca karanlıklar görüyordu, bu karanlıkların üstünde de sanki derin bir uzaklıkta belli belirsiz fark edilen korkunç şeyler ortaya çıkıyor, bunlar onu çok korkutuyordu. Yeraltı yollarının nemli soğuğunu hissediyordu. İçgüdüsel olarak bu adamdan korkuyordu, ama yine de bir ses ona bu adamın kendi efendisi olmaya yaraştığını söylüyordu. Yazgısına karşı hiçbir şey yapamazdı: Flore Brazier'nin edep gereği Rouget babanın evinde ayrı bir dairesi vardı, ama Madam Rouget kocasına ait olmalıydı, dolayısıyla bir hizmetçi-kâhya kadının elindeki o değerli özgür iradeden yoksun hissediyordu kendisini. İçinde bulunduğu korkunç durumda, bir çocuk sahibi olma umuduna kapıldı, ama bu son beş yılda Jean-Jacques'ı yaşlıların en dayanıksızı haline getirmişti. Bu evliliğin zavallı adam için XII. Louis'nin ikinci evliliğindeki[79] gibi bir sonucu olabilirdi. Zaten işinden ayrıldığı için yapacak hiçbir şeyi olmayan Philippe gibi bir adamın gözetimi altında olması her türlü öç almayı olanaksız kıldı. Benjamin masum ve sadık bir espiyondu. Védie, Philippe'in karşısında titriyordu. Flore kendisini yalnız ve yardımsız kalmış hissediyordu! Kısacası, ölmekten korkuyordu. Philippe'in onu nasıl öldürebileceğini bilmiyordu, ama kuşkulu bir gebeliğin onun için ölüm fermanı olacağını tahmin ediyordu. Bu ses tonu, kumarbazlara özgü bu bakışın donuk parlaklığı, ona en kibarca sertlikle davranan bu askerin en ufak hareketi onu titretiyordu. Bütün Issoudun halkının gözünde bir kahraman olan bu acımasız albayın istediği vekâletnameye gelince, albay bu vekâletnameye kendisi için gerekli olduğunda hemen sahip oldu, çünkü Flore Fransa'nın Napoléon'un egemenliğe altına girmesi gibi, bu adamın egemenliği altına girdi. Akkor halindeki bir muma ayaklarını kaptırmış bir kelebek gibi, Rouget son gücünü de çabucak yitirdi. Bu can çekişme karşısında yeğen, tıpkı 1814'te İmparatorluk Fransası'nın çırpınmaları sırasındaki diplomatlar gibi duygusuz, soğuk kalıyordu. II. Napoléon'a hiç inanmayan Philippe o sırada Savaş Bakanlığı'na aşağıdaki mektubu yazdı, Mariette de bu mektubu Maufrigneuse dükü aracılığıyla gönderdi.

"Monsenyör,

Napoléon artık hayatta değil, ant içtikten sonra ona sadık kalmak istedim, artık Majesteleri'ne hizmetlerimi sunmaya hazırım. Ekselansları tutumumu Majesteleri'ne açıklamak lütfunda bulunursa, Kral bu tutumumun krallık yasalarına olmasa bile, şeref yasalarına uygun olduğunu düşünecektir. Yaveri General Rapp'ın eski efendisi için gözyaşı dökmesini doğal bulmuş olan Kral, kuşkusuz bana hoşgörü gösterecektir: Napoléon benim velinimetimdi. Dolayısıyla Ekselansları'ndan, kendilerine tam bağlılığım konusunda güven vererek, rütbeme uygun bir görev verilmesi ile ilgili olarak yaptığım bu talebi dikkate almalarını rica ediyorum. Monsenyör, benim şahsımda Kral'ın en sadık uyruğunu bulacaktır. Saygılarımı lütfen kabul buyurunuz.

Bu vesileyle Ekselansları'nın çok bağlı ve mütevazı hizmetkârı olmak şerefine nail olan

Philippe Bridau

Muhafız Süvari Birliği eski komutanı,

Légion d'Honneur, officier sınıfı nişanı sahibi,

halen Issoudun'de Siyasi Polis gözetimi altında."

Mektuba ailevi nedenlerden ötürü Paris'te kalmak üzere bir izin talebi de eklenmişti, bu talebe de Mösyö Mouilleron, Issoudun belediye başkanının, kaymakamın ve polis komiserinin mektuplarını iliştirmişti, bunların tümü Philippe'e, dayısının evlenmesi dolayısıyla gazetede çıkan o yazıya dayanarak, en büyük övgüleri yağdırıyordu.

On beş gün sonra, Sergi zamanında Philippe istediği izni ve savaş bakanının, Kral'ın buyruğu gereği, ilk bağışlanma olarak albay rütbesiyle yeniden ordu kadrosuna alındığını bildiren mektubunu aldı.

---

DİPNOTLAR:

[78] III. Richard: Shakespeare'in "III. Richard" adlı oyununun I. perde, 2. sahnesine gönderme.

[79] XII. Louis'in ikinci evliliği: XII. Louis, 54 yaşında ikinci evliliğini genç Marie d'Angleterre ile yaptı ve bu evlilikten birkaç ay sonra öldü.