5. Vẽ cấu tạo, cách sử dụng panme đo ngoài, ứng dụng và lập 1 biên bản đo piston. 2. Panme đo ngoài Panme đo ngoài dùng để đo kích thước ngoài, giá trị vạch chia 0,01mm, dịch chuyển đo của vít tế vi là 25 mm. a. Cấu tạo

1. đầu đo cố định ; 2. mẫu kiểm tra; 3. vít tế vi; 4. thân 5. tang quay; 6. núm cóc; 7. khóa hãm; 8. tay cầm. Hình 2.11. Panme đo ngoài

Hình 2.12. Hình cắt của panme đo ngoài

Hình 2.13. Hình dạng đầu đo của panme đo trục ren Trong nhiều trường hợp cụ thể, panme được chế tạo với đầu đo chuyên dụng. Để đo trục ren, đầu đo có dạng hình côn và chữ V (Hình 2.13).

Hình 2.14. Panme đo trục ren

Núm cóc đảm bảo lực đo cố định Lực đo cho phép của panme kiểu MK là 700 ± 200 gam.

a, Cơ cấu xác định áp lực đo b, Cơ cấu xác định áp lực đo có răng mặt đầu có răng trên vành 1. chốt; 1. lò xo; 2. lò xo; 2. thân; 3. bánh cóc. 3. bạc xẻ rãnh; 4. chốt. Hình 2.15. Các loại cơ cấu xác định áp lực đo của panme Khi lực đo vượt quá giới hạn định sẵn được quy định bởi giá trị sức căng lò xo, thì núm cóc sẽ quay trượt trên chốt nếu ta tiếp tục vặn núm cóc. Như vậy, núm cóc có tác dụng đảm bảo giữ cho lực đo ổn định, làm tăng độ chính xác của phép đo. Khóa hãm cố định vị trí vít tế vi

Ống kẹp đàn hồi Vít hãm Bánh lệch tâm 1. vít tế vi; 1. vít tế vi; 1. tay cầm; 2. ống xẻ rãnh; 2. tay cầm; 2. thân; 3. đai ốc; 3. thân; 3. vít tế vi; 4. tay cầm.; 4. bạc; 4. tay quay; 5. vít hãm. 5. bánh lệch tâm. Hình 2.16. Các loại khóa hãm vít tế vi

Cặp vít - đai ốc Dịch chuyển dọc của vít tỷ lệ thuận với bước ren và góc quay của vít. Sau 1 vòng quay, vít tế vi dịch chuyển một bước ren là 0,5mm.

1. thân; 2. bạc ren; 3. vít tế vi.

Hình 2.17. Cặp vít - đai ốc của panme Tang quay Vòng tròn tang quay được chia làm 50 phần bằng nhau. Giá trị vạch chia là 0,01mm. Khi "tang quay" quay 1 vạch, vít tế vi dịch chuyển dọc trục một đoạn bằng 1/50 bước ren, có nghĩa giá trị vạch chia của thước đo là: 0,5 : 50 = 0,01mm. Ngoài panme hệ mét trình bày ở trên, thiết bị này còn được chế tạo cho việc đo sử dụng đơn vị thuộc hệ inch. Thước chính trên thân panme có tổng chiều dài là 1 inch, được chia thành 40 phần, giá trị mỗi phần là 0,025 inch. Mỗi vạch thứ tư trên thân thước dài hơn và được đánh số (1, 2,..., 9). Tang quay chia thành 25 phần, giá trị vạch chia trên tang quay là 0,001 inch.

1. tang quay; 2. vít tế vi; 3. bạc (ống) ren; 4. thân.

Hình 2.18. Tang quay

b. Cách sử dụng Thao tác đo Lau mặt đầu đo bằng giấy hoặc vải mềm trước khi đo và chỉnh thước đến kích thước lớn hơn kích thước chi tiết một chút, nhẹ nhàng áp đầu đo cố định vào bề mặt chi tiết. Dùng núm cóc đưa vít tế vi tiếp xúc với bề mặt cần đo. Lắc nhẹ đầu đo kiểm tra xem có bị lệch tâm không, khóa hãm vít tế vi và đọc số. Khi dùng panme đo đường kính chi tiết hình trụ, đường đo phải vuông góc với đường sinh và đi qua tâm chi tiết. Khi đo khoảng cách giữa các mặt phẳng song song đường đo phải vuông góc với các mặt phẳng đó. Cách đọc số - Đọc số nguyên milimét và 1/2 milimét tại mép nghiêng của tang quay theo thước trên thân. - Xác định phần trăm milimét theo số thứ tự của vạch trên tang quay gần nhất với vạch dọc thân thước. Kiểm tra, hiệu chỉnh độ chính xác của panme Kiểm tra vị trí "0" của panme trước khi tiến hành đo bằng cách để mặt đo của panme tiếp xúc với mặt đo của "mẫu kiểm tra" hay hai mặt đo của panme tiếp xúc nhau (khi phạm vi đo từ 0 đến 25 mm) vạch 0 của tang quay cần trùng với vạch dọc của thân, còn mặt vát của tang quay cần để hở vạch 0 của thước chính trên thân. Khi vạch 0 bị sai cần điều chỉnh lại thước cho đúng vị trí "0". Ngoài ra, phải kiểm tra đảm bảo không có sự nới lỏng giữa vít tế vi và tang quay.

(a) (b) Hình 2.19. Hiệu chỉnh panme đo ngoài * Thao tác điều chỉnh panme về vị trí "0" - Vệ sinh và kiểm tra sự hư hại của mặt đầu đo - Quay núm cóc cho hai đầu đo tiếp xúc nhau hay với mẫu kiểm tra - Đưa cờ lê chuyên dụng vào lỗ hoặc khe trong thân panme (Hình 2.19,b) - Cẩn thận quay thân panme đến khi vạch dọc thân thước trùng với vạch 0 trên tang quay - Kiểm tra lại vị trí "0". * Loại bỏ khe hở của cặp ren vít tế vi - Quay ngược tang quay như trong hình (2.19,a) - Đưa cờ lê chuyên dùng vào khe hẹp hoặc lỗ của ốc hiệu chỉnh - Quay ốc hiệu chỉnh theo chiều kim đồng hồ đến khi khe hở (sự nới lỏng) giữa cặp ren vít tế vi được loại bỏ. 3. Panme có thước phụ Nhằm đạt được độ chính xác cao hơn so với panme thông thường. Người ta đã áp dụng nguyên lý của thước phụ cho panme. Khi yêu cầu đo với sự phân biệt lớn hơn 0,001 (inch) thì panme thông thường không thể đáp ứng được. Lúc này, ta phải sử dụng panme có thước phụ với giá trị vạch chia trên thước phụ đến 0,0001 (inch). Thước phụ được khắc trên thân panme, gồm 10 vạch song song với đường dọc thân thước và nằm ở phía trên nó. Khoảng cách của 10 vạch trên thước phụ tương ứng với 9 vạch trên tang quay. Như vậy, khoảng cách của mỗi vạch trên thước phụ sẽ nhỏ hơn 1/10 khoảng cách của vạch trên tang quay. Khi giá trị vạch chia trên tang quay là 0,001 (inch) thì giá trị vạch chia trên thước phụ sẽ là: 1/10 x 0,001 (inch) = 0.0001 (inch). Như thế, dựa trên nguyên lý của thước phụ, mỗi vạch chia trên tang quay được chia thành 10 phần, nó cho phép panme phân biệt đến 0,0001 (inch).

Hình 2.20. Sử dụng panme kiểm tra đường kính chốt ắc piston

Hình 2.21. Đầu panme với thươớc phụ Khi đọc chỉ số trên panme có thước phụ, đầu tiên đọc phần nguyên trên thân thước và phần thập phân theo vạch trên tang quay gần nhất với vạch dọc thân thước như ở panme thông thường. Rồi thêm chỉ số của vạch trên thươớc phụ trùng với một vạch chia bất kỳ trên tang quay (bằng số thứ tự của vạch nhân với giá trị vạch chia 0,0001 inch). Giá trị mỗi vạch chia trên thươớc phụ là 0,0001 (inch). Chỉ số của panme trên hình (2.21) là: 0,2 + 0,016 + 0,0003 (inch) Trong đó: 0,2 (inch) là chỉ số trên thân thước; 0,016 (inch) là chỉ số trên tang quay; 0,0003 (inch) là chỉ số đọc từ thước phụ Panme loại này cũng được chế tạo theo hệ mét với giá trị vạch chia trên thước phụ là 0,001 mm, giá trị vạch chia trên tang quay là 0,01 mm.