„Jakiż on piękny! Cudowny Dorian Gray! Nawet kwiat zamiast buta w butonierce mu nie ujmuje!"

Tymi słowami podpisałam kiedyś zdjęcie wstawione na mojego prywatnego instagrama, tuż po tym, jak zaczęłam czytać „Portret Doriana Graya" Oscara Wilda. Był to okrzyk mojej duszy, po pochłonięciu 1⁄3 tej powieści.

Od razu sprostuję — ten pan Gray nie ma nic wspólnego z Christanem Grayem, który lubuje się w BDSM-ie. (Notabene moje polonistka wspominała o tym, ze jest to bardzo mylące i może sugerować, jakoby to była kontynuacja powieści Wilda lub była nim rzekomo zainspirowana, a następnie wspominała, iż dotrwała do pierwszej „lubieżnej sceny". Postawmy tu dla pani Małgorzaty znicz, gdyż chyba wpadła w tę pułapkę [*]).

„Portret Dorian Graya" opowiada o... Naprawdę trudno się domyślić, patrząc na tytuł. Wypadałoby dodać coś więcej, jednakże z uczciwym sercem nie potrafię. Sama przysiadłam do tej historii „na żywca", nie przeczytawszy wcześniej jej opisu, czego w żadnym stopniu nie żałuję. Dlatego już nic więcej szczegółowego na temat fabuły nie powiem, a ciekawscy mogą sobie doczytać.

Zachwyciłam się Dorianem: jego niewinnością, czystością sumienia oraz zachwytem na pięknymi elementami tego świata. Na początku poznajemy go jako dziecko w ciele dwudziestoletniego mężczyzny o oczach niebieskich niczym bezchmurne niebo, włosach błyszczących jak złote runo z Kolchidy oraz ciele dorównującym kształtom bóstwa. Bolało mnie jednak coraz bardziej, jak z każdą stroną i słowem wypowiedzianym przez Henryka Wottona owe piękno znika już na zawsze.

Jakkolwiek zachwycam się postacią Doriana, to właśnie pan Wotton wydaje mi się najbardziej intrygujący — irytująco mądry, pełen cynizmu oraz, jak to odebrałam, chęci psucia dobrych ludzi. Odnoszę wrażenie, iż to on jest najpodlejszą postacią w powieści, choć nawet nigdy nikogo nie zabił.

Na uwagę zasługuje również Bazyli Hallward — malarz i twórca tytułowego portretu. Od samego początku ma się ochotę go porządnie wtulić, a to właśnie jego słowa zapadły mi najbardziej w pamięć:

„Grzech odznacza się na twarzy człowieka. Ukryć go niepodobna. Mówi się wprawdzie o tajemnych występkach. Nie ma ich. Występek ukazuje się sam w liniach ust, w obwisłych powiekach, nawet w kształcie rąk. Ktoś, czyjego nazwiska nie wymienię, ale znasz go, był u mnie w tym roku, abym zrobił jego portret. Nigdy go przedtem nie widziałem ani nic o nim nie słyszałem, choć później dowiedziałem się wiele. Dawał mi niezwykłą cenę. Odmówiłem. W kształcie jego palców było coś dla mnie odrażającego. Teraz wiem, że moje wrażenie było zupełnie słuszne. Jego życie jest straszne. Ale ty, Dorianie, z twą czystą, otwartą, niewinną twarzą, z twą cudowną, nienaruszoną młodością — nie mogę wierzyć w nic złego o tobie". (Rozdział 12. tłum. Kazimierz Czachowski)

Ten cytat może zarówno zachęcić jak i zniechęcić, gdyż mówi o klasycznym motywie zła kryjącego się we wnętrzu przystojnej postaci. Niemniej spłycenie tej powieści do tylko tego aż boli mają duszę, choć wybitnym literatem nie jestem.

Wild porusza również temat sztuki, jej sens oraz wpływ na rzeczywistość. Sama przedmowa rozpoczyna się od stwierdzenia: „Artysta jest twórcą rzeczywistego piękna", a kończy na stwierdzeniu nieomal wstrząsającym. Podkreśla schopenhauerowską myśl „sztuki dla sztuki". Sam Dorian wydaje się właśnie taką sztuką, człowiekiem narodzonym, by go podziwiać.

Prócz filozofii, wyczuwalny jest również sam klimat modernistyczny (vel. Młodej Polski w Wielkiej Brytanii). „Portret Doriana Graya" nosi ze sobą smak dekadentyzmu, melancholii jak i spleenu.

Z całego serca polecam przeczytać tę powieść, gdyż potrafi poruszyć uciszone dotąd struny w duszy. Sama niejako zakochałam się w Dorianie, chociaż od pewnego momentu sama myśl o nim napawała mnie pewnego rodzaju niesmakiem, oraz Henryku, którego uważam za niesamowity przypadek człowieka niebezpiecznie inteligentnego i złego zarazem.

Ebook w oryginalnej wersji językowej („The Picture of Dorian Gray") dostępy na gutenberg.org oraz w polskiej na stronie www.wolnelektury.pl

fruziapo, 14.08.2022 r.