-Kasaganaan-

Dala-dala ang kanyang tungkod, mahinahong naglalakad si Datu Mortho patungo sa kubo ng binatilyo. Pagpasok niya sa loob, nadatnan niya si Aric na nag-aalmusal sa kanyang mesa.

"Mahal na Datu, magandang umaga po," kasabay ng kanyang pagbati, agad na tumayo si Aric at nagbigay galang sa matanda.

"Magandang umaga, apo," binati rin siya ni Datu Mortho, "maaari ka bang pumunta sa aking kubo? May mahalaga lang tayong pag-uusapan. Ukol ito sa naging pasya ko."

Bahagyang kinabahan si Aric sa sobrang seryoso ng tono at ekspresyon ng Datu. "Sige po, pero kung inyong pahihintulutan, pwede rin naman po tayo mag-usap dito, para di na po kayo mapagod maglakad."

"Salamat, Aric."

Inalok niya ng upuan ang Datu at naupo ito.

***

Bandang tanghali, nakangiting lumabas si Aric sa kanyang kubo at hinanap niya si Miya, sa kanyang aura, mukhang naging maganda ang takbo ng usapan nila ng Datu. Mabilis niyang nakita si Miya na nakapwesto sa kanilang kubo at nagpapakain ng kanyang alagang usa.

"Maganda yata ang araw mo ngayon," bungad ng dalaga sa kanya nang makita niyang masigla at ganado ang dayo.

"Talaga," ganadong pinaalam ni Aric. "Nakausap na ako ng Lolo mo at pumayag na siyang manatili ako rito."

Maging si Miya ay napangiti sa nalaman, "magandang balita yan, ano pang sinabi niya?"

"May mga sinabi siyang kondisyon na hindi ko iisa-isahin sa'yo at pumayag ako sa lahat ng napagkasunduan namin. Ang importante nakuha ko na ang pagtanggap niya."

"Alam kong hindi ka rin matitiis ni Lolo, napalapit na rin siya sa'yo."

"Sobrang saya ko nga, gusto ko sumigaw sa tuktok ng bundok," hindi maikukubli ang ligaya sa dayo at dahil rito naging maligaya na rin ang dalaga.

"Pupunta rin ako sa bundok, baka gusto mo ng sumabay."

"Tara," hinatak ni Aric ang kamay ni Miya at dali-dali nilang tinahak ang daan sa bundok.

***

Pagka-akyat nila sa kabundukan, naglulundag si Aric na parang isang makulit na bata at napasigaw siya sa tuwa sapagkat mananatili na siya sa Kasaganaan. Ngayon lamang siya nakita ni Miya na ganitong kasaya. Maganda ang araw ngayon, walang kaulap-ulap ang asul na kalangitan at matingkad ang sinag ng araw. Pinagmasdan ni Miya ang magandang kapaligiran habang ang binatilyo naman ay pasimpleng napapasulyap sa kanya, tila humahanap ng bwelo.

"Tutal tayong dalawa lang ang naririto, maigi sigurong pag-usapan na natin ang tungkol sa atin," sabi niya.

Nilingon siya ni Miya na may bahid ng pagtataka. "Anong tungkol sa atin?"

"Miya, huwag ka ng magkaila, alam mo naman ang dahilan kung bakit ako bumalik. Dahil sa'yo. Hindi ko na kakayanin pang malayo ulit sa babaeng nagpapasaya sa akin, sa babaeng labis kong minamahal at batid kong iyon rin ang nararamdaman mo para sa akin, mahal mo rin ako."

Noong mga panahong yun, nais tumalon ng puso ni Miya sa tuwa, napakasarap na marinig ito mula sa kanya ngunit pinigilan niya ang kanyang sarili at nanatiling mahinahon.

"Hindi ka nagkakamali, may nararamdaman rin ako para sa'yo."

Umabot sa tenga ang ngiti ni Aric. "Ibig sabihin ba nito magkasintahan na tayo?"

"Wala akong sinabing ganyan," iginiit ng dalaga.

"Akala ko ba iniibig mo rin ako?"

"Oo, pero hindi sa lahat ng oras nararapat sundin ang binubulong ng ating mga puso." May halong tamlay at ngatog ang kanyang boses at mapapaghalataang nagtatalo ang kanyang isip.

Nagulumihan ang binata sa dalaga. "Ano bang problema? sabihin mo sa akin."

"Malaki ang magiging problema kapag tinuloy natin ito. Ngayon ka lang natanggap ni Lolo. Gusto mo bang mapaalis ka ulit dito? Myongan ako at ikaw ay isang dayo, hindi tayo nararapat. Tiyak na magagalit sa atin si Lolo."

"Handa akong harapin ang Datu at sino pa man para lang sa'yo. Ipapakita ko sa buong tribo na karapat-dapat ako sa pag-ibig mo, na hindi ako tulad ng ibang Taga-Silangan."

"Hindi mo nauunawaan ang sitwasyon namin kung bakit kami nag-iingat at tingin ko kahit anong pursige mo hindi ka rin lubos na mauunawaan ni Lolo, kaya mabuti pang itigil na natin ito hanggang wala pang pinatutunguhan."

Tinalikuran na lamang ni Miya si Aric, nakikita niyang tapat siya sa kanyang salita ngunit hindi niya rin maatim tignan ito lalo pa at alam niyang ito ay nasasaktan sa kanyang pagtanggi.

Naramdaman niya ang kamay ng binatilyo sa kanyang balikat. "Paano kung itago na lang muna natin sa kanila ang namamagitan sa atin?"

Sa sobrang pagkabigla, napaharap ang dalaga na nakakunot ang noo at napapailing, "Aric, hindi ko magagawa sa aking tribo ang sinasabi mo. Ayaw kong paglihiman at magsinungaling sa kanila."

"Mahal mo nga ang iyong tribo, pero paano naman ang sarili mo? Paano naman tayo? Ganito na lang ba? Hindi ba tayo nararapat na maging masaya? Miya kahit minsan man lang, isipin mo ang sarili mo."

Tumagos sa kanya ang sinabi ni Aric kahit pansin niyang nasabi lang niya ito sa pagkadesperado. Buong buhay niya, wala siyang inalala kundi ang mga Myongan, ang kanilang kapakanan at ang pagtanggap nila. Nakalimutan na niyang pagtuunan ng pansin ang sarili niya. Sa kanyang kaibuturan, alam niyang may punto ang dayo, gayunpaman hindi pa rin ito naging sapat para mabago ang kanyang pasya.

"Tumitindi na ang sinag ng araw at marami pa kong gagawin, mabuting bumaba na tayo," ito na lamang ang kanyang naisagot.

***

Bumaba sila ng bundok at naglakad sa gubat. Sa di kalayuan, mayroong isang batuhan sa may sulok kung saan maririnig ang pag-agos ng tubig.

"Sige, iwan mo na ako," tugon ni Miya.  Ako na ang bahala."

"Alis na ko," nagpaalam si Aric at nagkalad siya papalayo.

Pumasok si Miya sa batuhan. Sa loob, mayroong isang mainit na bukal na patuloy ang pagdaloy. Hinubad ng dalaga ang kanyang kasuotan at siya ay lumubog sa tubig. Malinaw ito at hindi kalaliman. Malamang wala pa sa anim na talampakan ang lalim nito. Bumubula ang bukal ngunit hindi naman sobrang kainitan ang tubig rito, sakto lamang para sa gustong maligo at magpasarap. Nagpasarap si Miya habang dinadama ito. Bukod sa dalampasigan at kabundukan, isa rin ito sa paborito niyang puntahan tuwing nais niyang mapag-isa at mag-isip-isip.

Abala ang dalaga sa paliligo nang may marinig siyang ingay na dumagundong mula sa bukana ng batuhan. Napalingon siya at nakita niya si Aric na naglalakad sa loob.

"Anong ginagawa mo rito?" Napatalikod si Miya, tinakpan niya ng kanyang kamay ang dibdib at namula ang pisngi niya sa hiya. "Akala ko ba aalis ka na?"

"Oo nga, pero nung makita ko ang lugar, naengganyo na rin ako. Ngayon ko lang nalaman na may bukal rin pala rito. Makikiligo na rin ako, kung ayos lang sa'yo."

"Basta ligo lang," mahigpit siyang pinaalalahan ni Miya na hanggang ngayon ay nakatalikod pa rin.

"Magtiwala ka sa akin," lumundag si Aric at naramdaman niya ang init ng tubig na sumisingaw sa kanyang balat.

"Huwag mo kong titignan," babala ng dalaga.

Matawa-tawa ang binatilyo, "pwede ka ng humarap. Huwag kang mag-alala, hindi ako maninilip at wala ka ring makikita. Nakalubog naman tayo sa tubig."

Humarap si Miya na bahagya pa ring nahihiya. Sabay silang naligo sa maligamgam na tubig ng bukal.

"Kailan mo natuklasan ang bukal na to?" tanong ng binata kasabay ng pag-ikot ng paningin sa itaas.

"Matagal-tagal na rin, madalas kami maligo rito ni Myoris," kwento sa kanya ni Miya. "Anong masasabi mo ngayong nakaligo ka na?"

"Masarap maligo rito, tamang-tama ang init ng tubig. Wala rin itong kasing ganda... At wala ka ring kasing ganda."

Napahawak si Aric sa pisngi ng dalaga na lalong lumambot dahil sa tubig.

"Huwag mong gawin yan," pananaway ni Miya.

"Ang alin?"

"Bigyan ako ng maraming papuri para makuha mo ako. Tingin mo ba ikaw ang unang lalaking sumubok na paikutin ako? Naabutan mo pa nga yung isa."

"Hindi kita pinapaikot, Miya," tiniyak ni Aric. "Totoo ang lahat ng sinasabi ko. Ikaw ang pinakamagandang nangyari sa buhay ko. Araw-araw kong pinagpapasalamat sa maykapal na nagtagpo ang ating mga landas."

Sa lahat ng lalaking sumuyo sa kanya, ngayon lamang narinig ni Miya ang mga katagang ito. Siya ay namangha at naantig sa mga salita niya. Tunay ngang iba siya kumpara kay Datu Leyro.

Tumitig si Aric na may buong pagsinta sa labi ng dalaga. Napatingin rin si Miya sa binatilyo at sa tuwing nagtatagpo ang kanilang mga mata, siya ay natitigilan at tila nanghihina. Mas lalo lamang siyang nahuhumaling sa kanya. Magandang lalaki ang dayo, maamo ang kanyang mga mata at makisig ang kanyang pangangatawan.

Malumanay na nilapit ni Aric ang kanyang mukha kay Miya. Nahuhulaan na niya kung ano ang gagawin nito ngunit hinayaan niya lamang. Napapikit si Miya kasabay ng pagdikit ng kanilang mga labi. Gaya ng bukal, mainit rin ang halik na binigay sa kanya ni Aric at mas malambot ang kanyang labi kumpara sa inaakala niya. Noong una, dahan-dahan ang halik ni Aric sa kanya ngunit habang tumatagal hinagkan siya nito na may pag-aalab. Para bang ayaw na nitong bumitaw. Nadala na rin ang dalaga at sinabayan niya ang tindi ng halik nito. Dinama nila ang isa't-isa at sa bawat paggalaw at pagsara ng kanilang mga labi, pareho silang nakaramdam ng matinding pagnanasa. Basa pa ang dalawa at tumutulo pa ang mainit-init tubig mula sa kanilang ulo patungo sa kanilang mga naghahalikang mga bibig.

Pinulupot ni Miya ang kanyang mga kamay at kinulong niya ang leeg ng binatilyo sa kanyang piling. Kinarga naman siya ng binatilyo at kinarinyo nito pababa ng pababa ang kanyang mainit na palad sa maputi at makinis na katawan ng dalaga. May nagsasabi sa kanila na hindi lamang ito matatapos sa isang simpleng halik.

Wala ng nagawa si Miya upang mapigilan ang bugso ng kanilang laman at tuluyan na siyang bumigay sa mga yakap, himas at halik ng binatilyo. Hindi pa nagtatagal, natagpuan na nila ang kanilang mga sarili na magkadikit at nagsimula ang kanilang pagroromansa habang nasa tubig. Pinagpalagay ni Aric na unang beses ng dalaga kaya naging malumanay ang tirada niya ngunit hindi rin maikubli ni Miya ang sarap na nadarama niya sa kanilang pagtatalik. Sa sobrang sarap, halos hindi na siya makahinga. Masaya siya tuwing nakikita, nakakausap at nakakasama ang binatilyo pero hindi nito matutumbasan ang nararanasan niyang kaligayahan ngayon. Pambihirang aliw ang binibigay sa kanya ng bawat haplos ng binatilyo sa maselang bahagi ng kanyang katawan, ang mga halik nito na tila humihigop ng lakas sa kanyang kalamnan at ang init ng kanyang katawan dahil sa temperatura ng tubig sa bukal. Lalo itong nagpasarap sa kanilang paglalambingan.

Nakuha na niya ako sa kanyang patibong, ngunit ito ang bitag kung saan ayaw ko ng kumawala. Hindi ko alam kung bakit, ngunit sa bawat segundong nagdaraan, mas lalo lamang umiigting ang pagnanais ko sa kanya. Sige lang, huwag mo kong bitawan, ituloy mo lang, bihagin mo ako sa iyong init at yakap at huwag nating alalahanin ang lahat. Handa ko ng isuko sa'yo ang lahat ng mayroon ako, makapiling lang kita, sinta ko.

Umabot sila sa sukdulan, sabay na dumagundong ang ingay na ginagawa nila sa batuhan. Kahit na mainit ang bukal, naramdaman ni Miya ang kakaibang init at lapot na pumasok sa kanya bago lumambot ang pagkalalaki ni Aric. Lubos na kinawilihan ng dalawa ang nangyari sa kanila kaya inulit pa nila ito sa ibang posisyon hanggang sa di nila namalayang gabi na pala.

***

Umahon si Miya at Aric at sila ay nahiga sa damuhan na walang saplot sa labas ng batuhan, nakayakap sila sa isa't-isa habang pinagmamasdan ang mga bituin.

"Ginawa ba natin yun?" tanong ni Miya na halos hindi pa rin makapaniwala.

"Naririto tayo ngayon, magkasama kaya ibig sabihin totoo nga, naganap nga. Bakit pinagsisisihan mo ba?"

"Hindi, bakit ko naman pagsisisihan na nakipagtalik ako sa lalaking iniibig ko? Maswerte ka nga dahil sa'yo ko binigay ang pagkadalaga ko."

Natuwa si Aric sa sinabi niya at muli niyang hinagkan sa noo ang minamahal.

"Ako nga ang nag-aalala sa nangyari sa atin. Paano kung may nalabag pala akong batas ng mga Myongan lalo na at apo ka ng Datu."

"Wala naman, sa totoo nga sa amin, maaari ka ng makipagsiping sa edad na labintatlo basta mahal nyo ang isa't-isa at handa silang magpakasal. Labing-anim na taon na ako, siguro naman sobra na ako sa wastong edad. Kasing edad ko si Ina noong pinakasalan niya si Ama."

"Mukhang hindi na magtatagal at ikakasal na tayo," hirit ni Aric.

"Sana nga," kinikilig na napahalakhak si Miya. "Nakikita kong ikakasal tayo balang araw."

"At magkakaanak ng maraming-marami, gusto mo bumuo tayo ng sarili nating tribo?"

"Hindi ko na siguro kakayanin mag-anak ng ganoong karami."

Mas lumakas pa ang kanilang tawanan habang sila ay nagyayakapan.

"Kung wala naman pala tayong nilabag, ano ang inaalala mo?" nagtatakang inusisa ni Aric.

"Si Lolo at ang mga magulang ko, hindi dapat nila malaman na may nangyari sa atin. Natatakot ako na baka paghiwalayin nila tayo sa oras na malaman nilang may relasyon tayo. Kahit hindi man nila aminin, alam kong may paghuhusga pa rin sila sa inyong mga dayo."

"Huwag kang mag-alala, mahal ko, ililihim natin ito sa kanila, pero hanggang kailan?"

Napaisip muna si Miya bago sagutin ang iniirog. "Pansamantala lang muna, hanggang makahanap ako ng tamang tyempo upang ipagtapat sa kanila."

"Walang problema, ang mahalaga, magkasama tayo. Mahal na mahal kita, Miya."

"Mahal na mahal rin kita, Aric. Ikaw lamang ang lalaking iibigin ko."

Matapos muling pagsaluhan ang isang matamis na halik, nagbihis na ang dalawa at nagpasyang umuwi.

***

Pagkarating ni Miya, nadatnan niyang naghihintay na sa hapag ang kanyang mga magulang.

"Miya bakit ngayon ka lang?" May pag-aalalang tinanong ni Maahan. "Nakaligtaan mo na maghapunan."

"Saan ka ba nagsusuot, anak?" Ang Ama naman niya ang sumunod na nagtanong.

"Sa bundok lang po," nagpalusot ang anak sa kanyang mga magulang.

Namataan ni Marcio mula sa bintana na ngayon lang rin nagsindi ng tanglaw si Aric sa kanyang kubo.

"Kasama mo ba ang dayo?" pagtataka nilang inusisa.

"Opo, namasyal-masyal lang po kami sa kagubutan at di po namin namalayan ang oras. Pasensya na po at ginabi kami."

Sa pagkakataong ito, unti-unti nang nakakaramdam ng konsensiya si Miya sapagkat hindi siya sanay na magsinungaling sa kanyang mga magulang.

"Nasaan si Lolo?" Iniba na lamang niya ang usapan.

"Nakatulog na, alam mo naman pag tumatanda na, mabilis ng antukin," sagot ng kanyang Ina.

Buti na lang at di ako naabutan ni Lolo, kundi mas mahihirapan akong magdahilan sa kanya...

"Kumain ka na," alok nila, "may natira pa namang inihaw na baboy-ramo."

"Magpapahinga na lang po muna ako," sambit ni Miya, "napagod po kasi kami sa mga pinuntahan namin, kakain na lang po ako maya-maya."

Nagtungo si Miya sa kanyang silid at humiga. Totoo ngang napagod siya sa mga ginawa nilang 'ehersisyo' ni Aric. Napagpasyahan na lamang niyang umiwas sa mga magulang dahil alam niyang may nagawa siyang pagkakasala sa kanila. Nangangamba pa rin siya sa lahat ng nangyari buong araw at sa lahat ng mangyayari ngayong magkarelasyon na sila ni Aric.

Mahinhin siyang napahawak sa kanyang labi at muli niyang naalala ang masimbuyong halik sa kanya ni Aric. Hindi niya mapigilang mapangiti. Kung pwede lamang niyang tabihan si Aric sa kanyang kubo, gagawin niya, pero hindi pa maaari sa ngayon.

"Anong nangyari sa batang yun?" namomoroblemang naglabas ng saloobin si Maahan sa asawa. "Naniniwala ka bang nagbundok lang sila ng dayo ng ganitong oras ng gabi, yun lang ba talaga ang ginawa nila?"

"Maahan, huwag muna natin pag-isipan ng masama ang anak natin, malay mo naman talagang ginabi lang sila sa gubat."

Napaupo si Maahan na hindi pa rin mapakali. "Hindi ko alam, Marcio, may kakaiba kay Miya, pasalamat na lang sila at hindi ko na lamang sasabihin kay Ama."

"Yan ang huwag na huwag mong gagawin," mahigpit na payo ni Marcio. "kilala natin si Ama, kung gaano siya kaprotektado pagdating kay Miya, sa oras na mabalitaan niya ito, magkakagulo. Papaalisin niya ang dayo at tiyak na malulungkot na naman si Miya. Gawin na lang natin to alang-alang sa ikasasaya ng anak natin."

"Ano pa nga ba magagawa ko," napipilitang sinagot ng asawa, "nadudurog ang puso ko sa tuwing nakikita kong malungkot ang anak natin."

***

Sumunod na araw, nakasalubong ni Myoris si Miya na abot langit pa rin ang ngiti at namumukadkad ang kanyang buong katauhan sa pagkagalak.

"Anong nangyari sa'yo, namaligno ka ba?"

"Hindi, Myoris, maganda lang talaga ang araw ngayon," sagot niya sa kaibigan.

"Di kita nakita kahapon, nasaan ka ba?"

"Magkasama kami ni Aric, sa may bundok," kinwento niya.

"Iba ka na talaga," napansin ng kaibigan. "Pinagmamalaki mo na ngayon na kasama mo siya, samantalang dati panay tanggi ka. Masaya siguro naging lakad nyo kahapon."

"Tama ka, masaya nga, walang kasing saya, nakakapagod nga lang."

"Ano kamo yang narinig ko? Napagod? Ikaw? Kailan pa napagod si Miya sa pag-akyat sa bundok? Baka naman napagod kayo dahil kayo ay nag-"

Natigilan si Myoris nang maaninag niya ang nahihiya ngunit may kilig na ngiti ni Miya habang may pamumula sa kanyang pisngi.

"Totoo ba tong hinala ko...may nangyari nga?" Nanlaki ang mata ng kaibigan at napatakip siya sa nakanganga niyang bibig.

Napatango ang kaibigan na hindi pa rin napapawi ang ngiti.

"Nadiligan na rin sa wakas ang kaibigan ko!" napalakas ang hiyaw ni Myoris sa kilig at pagkagalak.

"Myoris, huwag kang maingay, baka may makarinig sa'yo," pabulong siyang sinaway ni Miya. Ang huling bagay na nais niya ngayon ay ang kumalat ang balitang ito.

"Sige, sige tahamik lang ako, kwento mo sakin paano kayo gumawa ng pag-ibig sa tuktok ng bundok?"

"Sa totoo lang, hindi sa bundok. Doon sa mainit na bukal sa may batuhan, yung madalas nating pagliguan."

"Ay grabe, masarap na mainit-init pa. Kamusta naman siya, magaling ba?"

"Magaling pa sa inaakala mo," pabulong na pinagmalaki ni Miya, "maginoo siya ngunit hindi pinaramdam na mas lamang siya dahil siya ang lalaki, sa piling niya, parang protektado ako."

"Nakakainggit naman kayo, sana dumating na rin ang Aric ako, nais ko ring madiligan," biro ng kaibigan.

Hindi mapigilan ni Miya na mapabungisngis sa mga banat nito. "Ikaw talaga, hindi naman namin ito binalak, nangyari lang ng biglaan. May ipapakiusap lang sana ako sa'yo."

"Sige kahit ano, maaasahan mo naman ako di ba?"

"Sa atin-atin lang muna ito, ikaw lang ang sinabihan ko dahil sa'yo lang ako may tiwala. Walang nakakaalam sa nangyari. Kailangan ko muna paghandaan paano ko ipapaliwanag ang relasyon namin sa tribo, lalo na kay Lolo."

"Huwag kang mag-alala, tikom ang bibig ko pagdating sa inyo. Nakahanap na ng lalaking iibigin ang kaibigan ko, ipagkakait ko ba sa kanya na maging masaya?"

Sa sobrang pasasalamat, napayakap si Miya nang mahigpit kay Myoris, "wala ka talagang katulad, Myoris. Alam kong maasahan talaga kita, salamat kaibigan."

"Hiling ko lang sana ay lagi kayong masaya ni Aric."

"Tingin ko wala naman kaming magiging problema, may tiwala kami sa isa't-isa," kumpiyansa si Miya sa salitang binitawan.

***

Samantala, sa kanyang kubo, nakahiga si Aric at hindi maipinta ang kanyang mukha. Tila naglaho na agad ang sayang nadama niya kahapon kasama si Miya. Halata ang pagkabalisa ng binatilyo sa isang malalim na suliranin na tanging siya pa lamang ang nakatatalos, sa ngayon.