Jak pisać o osobie z syndromem sztokholmskim?

"Zbliżenie się do porywacza nie jest żadną chorobą. Stworzenie sobie w ramach popełnionego przez kogoś innego przestępstwa kokonu normalności nie jest żadnym syndromem. Wręcz przeciwnie. Jest strategią w sytuacji bez wyjścia - i to bardziej odpowiadającą rzeczywistości niż płytki podział na sprawców jako krwiożercze bestie i ofiary jako bezbronne owieczki, przy których bardzo chętnie obstaje społeczeństwo."

Natascha Kampusch

Syndrom sztokholmski jest reakcją obronną, która może wystąpić u osób, które zostały, na przykład, porwane. Zaczynają one wówczas odczuwać pozytywne emocje względem oprawcy. Syndromem sztokholmskim nazywa się też toksyczne relacje występujące w rodzinie lub związku, w którym strona krzywdzona próbuje usprawiedliwiać postępowanie strony krzywdzącej.

Określenie "syndrom sztokholmski" zostało stworzone przez szwedzkiego psychiatrę Nilsa Bejerota. Współpracował on z policją podczas prowadzenia sprawy napadu na bank w Sztokholmie. Przetrzymywani w nim zakładanicy bronili przestępców pomimo tego, że byli przez nich więzieni przez sześć dni.

Syndrom sztokholmski dotyka osób porwanych, więzionych, zakładników, jeńców wojennych, osób wykorzystywanych seksualnie, w związkach, a nawet w relacjach szef - podwładny. Dzięki wykształceniu w sobie syndromu sztokholmskiego osoby, które są ofiarami czują się bezpieczniej, bo nie muszą stawać do walki ze sprawcą.

Do objawów syndromu sztokholmskiego należy: usprawiedliwianie oprawcy, bagatelizowanie swojej krzywdy przez ofiarę, podzielanie poglądów oprawcy, stawanie po stronie oprawcy, żywienie pozytywnych odczuć względem swojego oprawcy, wyolbrzymianie pozytywnych cech oprawcy, pomocne zachowania ofiary wobec sprawcy, odczuwanie negatywnych uczuć przez ofiarę wobec osób, które próbują ją uratować, niezdolność ofiary do zaangażowania się w działania, które mogłyby uwolnić ją od sprawcy.

Syndrom sztokholmski występuje u osób, które zauważają, że ich przeżycie zależy od woli sprawcy, nie widzą możliwości ucieczki, są izolowane od perspektyw odmiennych od perspektyw sprawcy i nie mają kontroli nad własnym życiem.

Schemat rozwoju syndromu sztokholmskiego wygląda następująco: "w sytuacji stresującej, traumatycznej sprawca grozi ofierze, że pozbawi ją życia, jeśli nie będzie podporządkowywała się jego woli. Sprawca może znęcać się psychicznie i fizycznie nad ofiarą, pokazując w ten sposób, że jej dalsze przeżycie jest zależne tylko i wyłącznie od jego woli. Ofiara nie może liczyć na pomoc innych ani ucieczkę. Z upływem czasu coraz lepiej poznaje sprawcę, wie, co wyzwala łańcuch agresywnych reakcji i co może temu zapobiec. Najmniejszy przejaw pozytywnych uczuć ze strony sprawcy sprawia, że ofiara zaczyna dostrzegać w nim wybawcę, a nawet przyjaciela. Sam fakt przeżycia ofiary, niestosowania przemocy, pozwolenia na skorzystanie z toalety, dostarczania żywności lub napoju powoduje, że ofiara zaczyna odczuwać pozytywne emocje względem prześladowcy. Ludzie z zewnątrz, którzy starają się uwolnić ofiarę, nie są już w jej oczach wyzwolicielami, lecz osobami, które chcą skrzywdzić jej jedynego obrońcę."

Zbiór nieskategoryzowanych faktów:
1) "Zakładnicy, którzy przez wiele dni byli przetrzymywani przez terrorystów w warunkach najwyższego zagrożenia, po uwolnieniu odwiedzali napastników w więzieniach, wysyłali im listy pełne uwielbienia, wracali do miejsc, w których to się wydarzyło [...] najczęściej byli to mężczyźni - ofiary. "

2) "Na rozwinięcie się pełnych objawów syndromu sztokholmskiego wystarczy 4 - 5 dni funkcjonowania w roli zakładnika, a prawdopodobieństwo ujawnienia się tego syndromu jest tym większe, im bardziej było zagrożone życie ofiary."

Materiały
"Psychologia i życie" Philip Zimbardo, Richard Gerrig
"Resocjalizacja. Tom 2" Bronisław Urban, Jan Stanik
http://www.niebieskalinia.pl/pismo/wydania/dostepne-artykuly/4969-syndrom-sztokholmski-w-relacjach-miedzyludzkich
http://m.poradnikzdrowie.pl/psychologia/choroby-psychiczne/syndrom-sztokholmski-gdy-ofiara-broni-swojego-kata_45339.html

Charakternik

Aleksytymia

Aleksytymia - to zaburzenie procesów emocjonalnych [identyfikowania własnych emocji]. Jest niezdolnością do rozumienia lub identyfikowania emocji oraz ich nazywania i wyrażania. Nazywana jest też analfabetyzmem emocjonalnym lub ślepotą uczuciową. Aleksytymia często występuje z innymi zaburzeniami, na przykład z psychopatią, borderline czy depresją.

Osoby cierpiące na to zaburzenie [częściej mężczyzni niż kobiety] nie potrafią scharakteryzować swoich uczuć i wyrazić ich słowami. Mają też ograniczone słownictwo określające emocje.

Aleksytymicy nie potrafią odróżnić pobudzenia emocjonalnego od fizjologicznego. Nie rozumieją, że objawy fizjologiczne [na przykład szybkie bicie serca] mogą stanowić przejaw emocji.

Aleksytymicy mają zazwyczaj niezbyt oryginalne pomysły, ponieważ wolą trzymać się tego, co znają. Charakterystyczne jest dla nich niechętne zagłębianie się w szczegóły. Mają oni obniżone potrzeby poznawcze, dlatego są pozbawieni abstrakcyjnego myślenia, nie mają zbyt wielu zainteresowań i ściśle trzymają się faktów. Aleksytymicy nie radzą sobie ze stresem.

Mitologia

Czy badania wariografem wykrywają kłamstwa?

Wariograf [nazywany wykrywaczem kłamstw] jest urządzeniem służącym do analizowania fizjologicznych reakcji na zewnętrzne bodźce. Przyjmuje się, że osoby, które kłamią przejawiają oznaki pobudzenia fizjologicznego, dlatego wariografy rejestrują częstość bicia serca, intensywność pocenia się i ciśnienia krwi.

Badania wariografem nie wykrywają więc kłamstw samych w sobie, a jedynie reakcje emocjonalne osoby badanej, które mogą zostać przez nią sfałszowane przez, na przykład trening biologicznego sprzężenia zwrotnego [regulacja stopnia pocenia się i częstości bicia serca]. Osoby poddawane temu badaniu są też świadome tego, że są oskarżone, co może wpływać na ich reakcje związane z pytaniami, które sugerują popełnienie danego czynu.

Materiały
"Psychologia kluczowe koncepcje. Tom 2" Philip Zimbardo, Robert Johnson, Vivian McCann

a/n
Rozdział zostanie uzupełniony o podrozdziały Apteka i Niekonwencjonalnie.