Dzisiaj do głosu dojdą nagorsi z najgorszych. Wybrzmią ich motywy, cele, amoralność... a może jednak jakaś moralność... Tyle że mocno pokręcona! ... A może nie?

W każdym razie to właśnie złole — postacie takie jak Dr. Moriarty, Joker, Sauron, Voldemort i sam Diabeł — przejmują ten odcinek podcastu...

Pisarz w Warsztacie!

No i po walentynkach... A jak już jesteśmy przy tym temacie — oraz temacie Złoczyńców — to aż głupio nie wspomnieć o kilku ciekawych sentencjach powtarzanych w internecie aż do przesady. Mówię o takich stwierdzeniach jak „Łobuz kocha najmocniej"; „Dobry poświęci ciebie, by ratować świat. Zły zniszczy świat, żeby ratować ciebie" i tym podobnych... — no co to dużo mówić... — totalnych bzdurach. Dlaczego? Bo te stwierdzenia to ewidentne przykłady kompletnie opatrznie rozumianego Archetypu Antagonisty jako Czarnego Charakteru czy po prostu Złola. Mówię „jako", ponieważ Antagonista wcale nie musi być zły. Równie dobrze, może być nawet lepszy od naszego bohatera. Jego jedynym „przewinieniem" — i bierzemy ten zwrot w potężny cudzysłów — może być po prostu fakt, że działa po drugiej stronie konfliktu. Może być z przeciwnej drużyny sportowej albo być po prostu konkurentem do serca wybranki bohatera. My jednak skupimy się dzisiaj na tych naprawdę złych postaciach.

Zacznijmy może od najprostszych wersji. Podstawowym rozróżnieniem jest oczywiście podział na tych dobrych oraz tych złych. Niesympatycznym, choć dobrym żartem na ten temat jest tytuł westernu z Clintem Eastwoodem „Dobry, zły i brzydki". W baśniach i bajkach antagonista spełniał zazwyczaj cechy, które określały go zarówno złym jak i brzydkim. Zły czarownik, okrutna macocha, smok... A w animacjach często pojawiał się złol, którego atrybutami był płaszcz, cylinder oraz maniakalny śmiech... Jakby co to się nijak ma do mojego cylindra... Taka przynajmniej jest oficjalna wersja.

Jednak w miarę jak odbiorca sie rozwija, w miarę jak rozwija sie też jego gust, taki prosty niedobry wstręciuch przestaje nam wystarczać. Sprawy zaczynają się komplikować. Złoczyńcy przestają być czarno-biali. Później przestają być nawet szarzy. Ciągle jednak coś pcha ich do zachowywania się w taki a nie inny sposób. Coś sprawia, że jednak pomimo iż są bardziej skomplikowani — a nieraz nawet ciekawsi od głównych bohaterów naszych opowieści — to jednak wywołują w nas negatywne odczucia. Wzbudzają strach, wstręt, nawet bunt — swoisty rodzaj niezgody co do ich tez i spojrzenia na świat.

I właśnie spojrzenie na świat jest tak bardzo kluczowe. To po tym można rozpoznać do jakiego Archetypu należą. Oczywiście jest to mój sposób rozpisywania i nie jest on ani oficjalny, ani nigdzie nauczany. Ponieważ jednak psychologia postaci jest dla mnie ważna w moich historiach, dokładnie tak najchętniej ich rozróżniam. A teraz zapraszam was do zapoznania się z moją kolekcją Archetypó Złoczyńców:

1) Geniusz Zbrodni — to jeden z najoczywistszych rodzajów złoczyńcy. Villain, którego system moralny nieraz jest wręcz kompletną odwrotnością tego uznawanego przez większość za właściwy. Jego ambicją natomiast jest dokonywanie czynów uznawanych powszechnie za złe. Ewentualnie chce po prostu pokonać Protagonistę i to jest jego motywem działania. Przykładami są Joker, Biała Czarownica, Sauron oraz Diabeł, który ponoć nienawidzi i Boga i ludzkości.

2) Mroczny Idealista — to złoczyńca, który robi to co robi w imię wyższego dobra. Tak przynajmniej sobie wmawia. Na przykład przekracza granice moralne i dokonuje zbrodni wojennych ale mówi, że to wszystko po to, by już nie było więcej wojen. Zazwyczaj zdarza się, że jego idea wynika z jakichś traum z przeszłości, które doprowadziły go do tych mrocznych wniosków. Przykładami są Thanos, Kingpin, Lex Luthor, Tyler Durden z książki i filmu „Fight Club" albo Eredin czyli Król Dzikiego Gonu z „Sagi o Wiedźminie" Andrzeja Sapkowskiego... Z gier również.

3) Chciwiec — to postać która pragnie zysku. Usprawiedliwia to na każdy możliwy sposób. Jakąś pokrętną filozofią życiową, przeszłością w biedzie lub jeszcze inaczej. Tacy złole występują często w historiach przygodowych, a zwłaszcza w tych o poszukiwaczach skarbów. Przykładami są... właściwie wszyscy wrogowie Rodziny Corleone z „Ojca Chrzestnego" oraz kilku wrogów Indiany Jonesa, zwłaszcza ten z pierwszego filmu albo Kapitan Rourke z filmu Disneya „Atlantyda: Zaginiony Ląd".

4) Spiskowiec — to jeden z najbardziej zakłamanych Archetypów Złola. Najczęściej to postać, która uważa, że jej należy się władza. Często usprawiedliwia się jakimiś krzywdami z przeszłości albo po prostu ambicją. Tron, posada dyrektora w firmie itd itp. Taki ktoś jest gotów kłamać, przeinaczać fakty i oszukiwać byle tylko ostatecznie to jego było na wierzchu. Na przykład stołek. Postaciami tego rodzaju są Skaza z „Króla Lwa" albo Gadzi Język z „Władcy Pierścieni".

5) Akolita Zła — to postać, która służy czemuś jeszcze gorszemu od niej samej. Jednak wierząc, że ta zła siła da jej potęgę, wierzy i wyznaje jej zasady. Przykłady to Kapłan z Indiana Jones i Świątynia Zagłady oraz Saruman z Władcy Pierścieni.

6) Skorumpowany — do postać, która zazwyczaj w przeszłości była kimś dobrym, ale pewne zdarzenia — czasem tragiczne — sprawiły, że wnioski i całe myślenie danej postaci poszło w niedobrym kierunku. Za przykład niech posłuży Darth Vader z pierwszej trylogii „Gwiezdnych Wojen", Gollum z „Władcy Pierścieni" oraz główny antagonista z mojej powieści „Zwiastunka". Serdecznie polecam, zwłaszcza tę ostatnią pozycję, a jak! Ale nie zdradzę kto jest tym najgorszym.

7) Oszalały — ten złol stał się... — no cóż zły! — ponieważ ogarnęło go szaleństwo. Oczywiście bardzo wiele czarnych charakterów — również z poprzednich archetypów — bywa szalonych, jednak tutaj ten aspekt gra szczególną rolę. Jakieś uczucie — na przykład strach albo pragnienie zemsty — zawładnęło naszym złolem do tego stopnia, że właściwie wszystko co robi, robi tak naprawdę pod to uczucie. Ma na tym punkcie obsesję. Często też ta właśnie obsesja prowadzi do jego upadku wraz z działaniami tych dobrych. Przykładami są Azula z serialu „Avatar Legenda Aanga", Bogini Hera, która szczerze go nienawidziła Heraklesa oraz tajemnicza Minerva z mojej pieści cyberpunkowej. Ale tu znów niczego nie zdradzę. Trzeba sobie znaleźć tę książkę, kupić i przeczytać. Zapraszam!

Oczywiście nie wyczerpałem tematu ani nie podalem wszystkich możliwych Archetypów. Jednak i tak mam nadzieję, że tajemnice, którymi dzielę się w tym odcinku pomogą wam stworzyć waszego nietuzinkowego złola. Takiego, którego zarówno wy jak i wasi czytelnicy będą kochali nienawidzić. Mam też nadzieję, że jesteście ciekawi kolejnych odcinków. Jeśli tak, zapraszam do kliknięcia subskrypcji. Następnym razem będę poruszał temat Antybohaterów!

Zapraszam też do poprzednich odcinków podcastu. Mówię w nich naprawdę sporo o różnych rzeczach dotyczących tworzenia dobrych historii.

Tych, którym szczególnie podoba się moja twórczość — zwłaszcza internetowa — zapraszam do postawienia mi kawy na moim profilu buycoffee.to/bartlomiej.sztobryn.

Tych, którzy chcą uzyskać ode mnie więcej wiedzy zapraszam na mojego Patreona. Co jakiś czas patroni otrzymują ode mnie coś specjalnego, a odcinki podcastu pojawiają się tam w pierwszej kolejności. Same odcinki są tez tam dłuższe z pewnego konkretnego powodu.

Wielbicieli powieści zapraszam do wyszukiwania mnie i moich książek w dobrych sklepach internetowych, na Allegro, Legimi oraz na Audiotece. Jeśli natomiast chcecie książkę z autografem zapraszam na k2awydawnictwo.pl/sklep.

Do usłyszenia w kolejnym odcinku Podcastu Pisarz w Warsztacie.