Phan Bội Châu được dự thi Hương Khoa Canh Tý - Thành Thái 12 (1900) và đã xuất sắc đậu trường Nghệ An, tên ông lại được chánh chủ khảo là Khiếu Năng Tĩnh cho yết riêng một bảng. Tổng đốc An Tĩnh là Đào Tấn tặng Phan Bội Châu đôi câu đối:
Song tải tam nguyên thiên hạ hữu (Hai năm, ba lần đỗ đầu thiên hạ vẫn có)
Độc danh nhất bảng thế gian vô (Nhưng một mình ghi danh riêng một bảng thì thế gian chưa từng thấy)
Cùng đậu Cử nhân khoa Canh Tý với Giải nguyên Phan Bội Châu có Nguyễn Thức Điểm, con trai thứ 3 của thầy dạy cụ Phan là Sơn phòng sứ Nguyễn Thức Tự. Vì đầu xứ San là học trò yêu, xuất sắc nhất nên thầy Son đã tin chắc San sẽ thi đậu cử nhân và cứ chờ tin mãi cho đến khi đậu. Thầy liền làm đôi câu đối mừng Phan Bội Châu và con trai đậu Cử nhân như sau:
Hoàng bảng khởi vô kì duyên hương giải tam niên tri ngã vọng (Bảng vàng không có duyên may, chắc hương giải tay người, đã ba năm cứ chờ tin mãi)
Thanh vân như hữu túc ước gia nhi nhất cử dự khoa đồng (Đường mây như có hẹn sẵn, trong nhà ta có một trẻ vừa đỗ khoa này)
Nguyễn Thức Tự (1841-1923) biệt hiệu Đông Khê; là quan nhà Nguyễn, là Tán tương quân vụ trong Khởi nghĩa Hương Khê, và là nhà giáo Việt Nam. Ông sinh ra tại làng Đông Chữ; nay thuộc xã Nghi Trường, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Năm Mậu Thìn (1868), ông đỗ Cử nhân, được bổ làm quan dưới triều Tự Đức, và lần lượt trải các chức vụ: Hậu bổ ở Hà Tĩnh, Tri huyện Thạch Hà, Tri huyện Hương Khê, Tri phủ Đức Thọ. Năm 1880, ông được cử làm Sơn phòng Chánh sứ Hà Tĩnh (nên người ta thường ông là cụ Sơn). Hưởng ứng dụ Cần Vương, ông tham gia Khởi nghĩa Hương Khê, được cử giữ chức Tán tương quân vụ ở chiến khu Vụ Quang. Năm 1895, thủ lĩnh Phan Đình Phùng mất, ông lui về quê mở trường dạy học (trường Đông Khê)
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen247.Pro