Cau 1. Hàng hoá là gì? Làm rõ các thuÙc tính cça hàng hoá

1. Hàng hoá và hai thuÙc tính cça hàng hoá

a. Khái niÇm: Hàng hoá là s£n ph©m cça lao Ùng có thà tho£ mãn nhu c§u nh¥t Ënh nào ó cça con ng°Ýi thông qua trao Õi và mua bán.

- Hàng hoá ph£i là s£n ph©m cça lao Ùng, còn nhïng s£n ph©m không do lao Ùng t¡o ra, m·c dù r¥t c§n thi¿t cho con ng°Ýi nh°: n°Ûc, không khí& Áu không ph£i là hàng hoá&

- Hàng hoá ph£i qua trao Õi mua bán, n¿u s£n xu¥t ra à tiêu dùng nh° ng°Ýi nông dân s£n xu¥t thóc à n, dÇt v£i à m·c& thì s£n ph©m ó không ph£i là hàng hoá.

- Hàng hoá ph£i °ãc tiêu dùng, n¿u nó là vô dång thì cing không ph£i là hàng hoá

.b. Hai thuÙc tính cça hàng hoá

- Giá trË sí dång: là công dång cça hàng hoá nh±m tho£ mãn mÙt nhu c§u nào ó cça con ng°Ýi, thông qua trao Õi b±ng mua và bán. V­t ph©m nào cing có mÙt sÑ công dång nh¥t Ënh do thuÙc tính tñ nhiên cça v­t ch¥t quy¿t Ënh. Khoa hÍc kù thu­t phát triÃn, con ng°Ýi càng tìm thêm nhiÁu công dång, thuÙc tính mÛi cça s£n ph©m.

+ Giá trË sí dång là thuÙc tính cça hàng hoá, là giá trË sí dång cho ng°Ýi khác, cho xã hÙi thông qua trao Õi và mua bán.

- Giá trË cça hàng hoá:

+ GiÏ trË trao Õi là mÙt quan hÇ vÁ sÑ l°ãng, thà hiÇn t÷ lÇ trao Õi giïa hàng hoá này vÛi hàng hoá khác

VD: 2m v£i = 10 kg thúc

Hai hàng hoá trao Õi °ãc vÛi nhau thá b£n thõn 2 hàng hoá ph£iÑá mÙt cái chung giÑng nhau. N¿u ta g¡t bÏ giá trË sí dång cça hàng hoá i, mÍi hàng hoá Áu là s£n ph©m cça lao Ùng. Chính lao Ùng là c¡ sß cça trao Õi và t¡o thành giá trË hàng hoá. V­y thñc ch¥t cça trao Õi s£n ph©m là trao Õi lao Ùng.

+ Giá trË cça hàng hoá là lao Ùng xã hÙi cça ng°Ýi s£n xu¥t k¿t tinh trong hàng hoá. S£n ph©m nào mà lao Ùng hao phí Ã s£n xu¥t ra chúng càng nhiÁu thì giá trË càng cao.

c. MÑi quan hÇ giïa hai thuÙc tính

Hai thuÙc tính cça hàngÑt mÑi quan hÇ ràng buÙc vÛi nhau vëa thÑng nh¥t vëa mâu thu«n nhau: Giá trË là nÙi dung, là c¡ sß cça giá trË trao Õi; còn giá trË trao Õi là hình théc biÃu hiÇn ra bên ngoài cça giá trË. Gía trË ph£n ánh quan hÇ giïa ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá, là ph¡m trù lËch sí chÉ tÓn t¡i trong s£n xu¥t hàng hóa. Giá trË là thuÙc tính xã hÙi cça hàng hoá.

- ThÑng nh¥t: ó là hàng hoá ph£i có hai thuÙc tính, n¿u thi¿u mÙt trong hai thuÙc tính không ph£i là hàng hoá.

- Mâu thu«n giïa hai thuÙc tính thà hiÇn:

+ VÛi t° cách là giá trË sí dång các hàng hoá không Óng nh¥t vÁ ch¥t.

+ VÛi t° cách là giá trË các hàng hoá Óng nh¥t vÁ ch¥t Áu là lao Ùng ó °ãc v­t hoá.

+ Quá trình thñc hiÇn giá trË và giá trË sí dång là hai quá trình khác nhau vÁ thÝi gian và không gian, ó n¿u giá trË hàng hoá không °ãc thñc hiÇn s½ d«n ¿n khçng ho£ng s£n xu¥t thëa.

vd. Nh°ng hang hoa #c biê#t.

* S°c lao ô#ng la mÙt loa#i hang hoa #c biê#t:

Vi trong qua trinh lao ô#ng, s°c lao ô#ng ta#o ra mô#t l°¡#ng gia tri# m¡i l¡n h¡n gia tri# cu a ba n thân no, phân d° ra so v¡i gia tri# s°c lao ô#ng la gia tri# thng d°.

Tiên tê#: La hang hao #c biê#t °¡#c tach ra t° trong thê gi¡ hang hao lam vâ#t ngang gia chung thông nhât cho cac hang hoa khac, no thê hiê#n lao ô#ng xa ho#i va biê u hiê#n quan hê# gi°a nh°ng ng°¡i sa n xuât hang hao.

1 Phân tích l°ãng giá trË cça hàng hoá và các nhân tÑ £nh h°ßng ¿n l°ãng giá trË cça hàng hoá.

a) L°ãng giá trË cça hàng hoá

Giá trË cça hàng hoá là do lao Ùng xã hÙi, lao Ùng trëu t°ãng cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá k¿t tinh trong hàng hoá. V­y, l°ãng giá trË cça hàng hoá °ãc o b±ng l°ãng lao Ùng tiêu hao à s£n xu¥t ra hàng hoá ó.

Trong thñc t¿ có nhiÁu ng°Ýi cùng s£n xu¥t mÙt lo¡i hàng hoá, nh°ng iÁu kiÇn s£n xu¥t, trình Ù tay nghÁ, nng su¥t lao Ùng khác nhau, do o thÝi gian lao Ùng à s£n xu¥t ra hàng hoá là không giÑng nhau, téc là hao phí lao Ùng cá biÇt khác nhau. Vì v­y, l°ãng giá trË hàng hoá không ph£i tính b±ng thÝi gian lao Ùng cá biÇt, mà tính b±ng thÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t.

ThÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t là thÝi gian lao Ùng c§n à s£n xu¥t ra mÙt hàng hoá nào ó trong nhïng iÁu kiÇn s£n xu¥t bình th°Ýng cça xã hÙi vÛi mÙt trình Ù trang thi¿t bË trung bình, vÛi mÙt trình Ù thành th¡o trung bình và mÙt c°Ýng Ù lao Ùng trung bình trong xã hÙi ó

Trình Ù thành th¡o trung bình téc là trình Ù lành nghÁ, trình Ù kù thu­t, méc Ù khéo léo cça ¡i a sÑ ng°Ýi cùng s£n xu¥t m·t hàng nào ó.

C°Ýng Ù lao Ùng trung bình téc là c°Ýng Ù lao Ùng trung bình trong xã hÙi, séc lao Ùng ph£i °ãc tiêu phí vÛi méc cng th³ng trung bình, thông th°Ýng.

iÁu kiÇn bình th°Ýng cça xã hÙi téc là muÑn nói dùng công cå s£n xu¥t lo¡i gì là phÕ bi¿n, ch¥t l°ãng nguyên liÇu à ch¿ t¡o s£n ph©m ß méc trung bình.

C§n chú ý r±ng, trình Ù thành th¡o trung bình, c°Ýng Ù trung bình, iÁu kiÇn bình th°Ýng cça xã hÙi Ñi vÛi m×i n°Ûc, m×i ngành là khác nhau và thay Õi theo sñ phát triÃn cça lñc l°ãng s£n xu¥t.

Thông th°Ýng, thÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thiêt g§n sát vÛi thÝi gian lao Ùng cá biÇt (méc hao phí lao Ùng cá biÇt) cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá nào cung c¥p ¡i bÙ ph­n hàng hoá ó trên thË tr°Ýng.

ThÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t là mÙt ¡i l°ãng không cÑ Ënh, do ó l°ãng giá trË hàng hoá cing không cÑ Ënh. Khi thÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t thay Õi thì l°ãng giá trË cça hàng hoá cing thay Õi.

Nh° v­y chÉ có l°ãng lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t, hay thÝi gian lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t à s£n xu¥t ra hàng hoá, mÛi quy Ënh ¡i l°ãng giá trË cça hàng hoá ¥y.

b) Các nhân tÑ £nh h°ßng ¿n l°ãng giá trË cça hàng hoá

Sñ thay Õi tuó thuÙc vào nng su¥t lao Ùng và - Tính ch¥t cça lao Ùng: méc Ù phéc t¡p hay ¡n gi£n cça lao Ùng

- Nng su¥t lao Ùng là séc s£n xu¥t cça lao Ùng. o b±ng l°ãng s£n ph©m s£n xu¥t ra trong mÙt ¡n vË thÝi gian ho·c l°ãng thÝi gian lao Ùng hao phí Ã s£n xu¥t ra mÙt ¡n vË s£n ph©m.

Nng su¥t lao Ùng tng lên có ngh)a là cing trong thÝi gian lao Ùng, nh°ng khÑi l°ãng hàng hoá s£n xu¥t ra tng lên làm cho thÝi gian lao Ùng c§n thi¿t à s£n xu¥t ra mÙt ¡n vË hàng hoá gi£m xuÑng. Do ó, khi nng su¥t lao Ùng tng lên thì giá trË cça hàng hoá t÷ lÇ nghËch vÛi nng su¥t lao Ùng.

Nng su¥t lao Ùng l¡i phå thuÙc vào nhiÁu y¿u tÑ nh°: trình Ù khéo léo (thành th¡o) trung bình cça ng°Ýi công nhân, méc Ù phát triÃn cça khoa hÍc - kù thu­t, công nghÇ và méc Ù éng dång nhïng thành tñu ó vào s£n xu¥t, trình Ù tÕ chéc qu£n lý, quy mô và hiÇu xu¥t cça t° liÇu s£n xu¥t, và các iÁu kiÇn tñ nhiên. MuÑn tng nng su¥t lao Ùng ph£i hoàn thiÇn các y¿u tÑ trên.

Tng nng su¥t lao Ùng và tng c°Ýng Ù lao Ùng tác Ùng khác nhau Ñi vÛi l°ãng giá trË hàng hoá. C°Ýng Ù lao Ùng là méc Ù kh©n tr°¡ng, n·ng nhÍc cça lao Ùng trong cùng mÙt thÝi gian lao Ùng nh¥t Ënh. C°Ýng Ù lao Ùng °ãc o b±ng mÙt sñ tiêu hao nng lñc cça lao Ùng trong mÙt ¡n vË thÝi gian và th°Ýng °ãc tính b±ng sÑ calo (¡n vË nng l°ãng) hao phí trong mÙt thÝi gian nh¥t Ënh.

Tng c°Ýng Ù lao Ùng thñc ch¥t cing nh° kéo dài thÝi gian lao Ùng.

Tng nng su¥t lao Ùng và tng c°Ýng Ù lao Ùng giÑng nhau ß ch×: chúng Áu d«n ¿n l°ãng s£n ph©m s£n xu¥t ra trong mÙt ¡n vË thÝi gian tng lên. Nh°ng chúng khác nhau ß ch×: tng nng su¥t lao Ùng làm cho l°ãng s£n ph©m (hàng hoá) s£n xu¥t ra trong mÙt ¡n vË thÝi gian tng lên, nh°ng làm cho l°ãng giá trË cça mÙt ¡n vË hàng hoá gi£m xuÑng. H¡n nïa, tng nng su¥t lao Ùng có thà phå thuÙc nhiÁu vào máy móc, kù thu­t, do ó, nó g§n nh° mÙt y¿u tÑ có séc s£n xu¥t vô h¡n, còn tng c°Ýng Ù lao Ùng, làm cho l°ãng s£n ph©m s£n xu¥t ra tng lên, nh°ng làm cho giá trË cça mÙt ¡n vË hàng hoá không Õi, H¡n nïa, tng c°Ýng Ù lao Ùng phå thuÙc nhiÁu vào thà ch¥t và tinh th§n cça ng°Ýi lao Ùng, do ó, nó là y¿u tÑ cça séc s£n xu¥t có giÛi h¡n nh¥t Ënh. Chính vì v­y, tng nng su¥t lao Ùng có ý ngh)a tích cñc h¡n Ñi vÛi sñ phát triÃn kinh t¿.

- Tính ch¥t cça lao Ùng: Lao Ùng gi£n ¡n và lao Ùng phéc t¡p

Lao Ùng gi£n ¡n là lao Ùng mà mÙt ng°Ýi lao Ùng bình th°Ýng không c§n ph£i tr£i qua ào t¡o cing có thà thñc hiÇn °ãc. Lao Ùng phéc t¡p là lao Ùng òi hÏi ph£i °ãc ào t¡o, hu¥n luyÇn mÛi có thà ti¿n hành °ãc.

Trong cùng mÙt thÝi gian, lao Ùng phéc t¡p t¡o ra nhiÁu giá trË h¡n lao Ùng gi£n ¡n. Tuy nhiên à ti¿n hành trao Õi hàng hoá, mÍi lao Ùng phéc t¡p Áu °ãc quy thành lao Ùng gi£n ¡n trung bình trên c¡ sß lao Ùng phéc t¡p b±ng bÙi sÑ cça lao Ùng gi£n ¡n

2

tính ch¥t 2 m·t cça lao ôg s£n xu¥t hàng hoá có: lao Ùng cå thà và lao Ùng trëu t°ãng.

* Lao Ùng cå thÃ

Lao Ùng cå thà là lao Ùng có ích d°Ûi mÙt hình théc cå thà cça nhïng nghÁ nghiÇp chuyên môn nh¥t Ënh.

M×i mÙt lao Ùng cå thà có måc ích, ph°¡ng pháp, công cå lao Ùng, Ñi t°ãng lao Ùng và k¿t qu£ lao Ùng riêng. Chính nhïng cái riêng ó phân biÇt các lo¡i lao Ùng cå thà khác nhau. Ch³ng h¡n, lao Ùng cça ng°Ýi thã may và lao Ùng cça ng°Ýi thã mÙc là hai lo¡i lao Ùng cå thà khác nhau. Lao Ùng cça ng°Ýi thã may có måc ích là làm ra qu§n áo ché không ph£i là bàn gh¿; còn ph°¡ng pháp là may ché không ph£i là bào, c°a; có công cå lao Ùng là kim, chÉ, máy may ché không ph£i là cái c°a, cái bào& ; và lao Ùng cça ng°Ýi thã may thì t¡o ra qu§n áo à m·c, còn lao Ùng cça ng°Ýi thã mÙc thì t¡o ra gh¿ à ngÓi& iÁu ó có ngh)a là: lao Ùng cå thà t¡o ra giá trË sí dång cça hàng hoá..

Lao Ùng cå thà là mÙt ph¡m trù v)nh viÅn, là mÙt iÁu kiÇn không thà thi¿u trong b¥t kó hình thái kinh t¿ - xã hÙi nào. Nhïng hình théc cça lao Ùng cå thà phå thuÙc vào sñ phát triÃn cça kù thu­t, cça lñc l°ãng s£n xu¥t và phân công lao Ùng xã hÙi. Ví då, lao Ùng khai thác mÏ tr°Ûc kia là lao Ùng thç công, ngày nay là lao Ùng c¡ giÛi hoá. Khoa hÍc càng phát triÃn thì các hình théc lao Ùng cå thà càng phong phú và a d¡ng

Lao Ùng cå thà khác nhau làm cho các hàng hoá khác nhau vÁ giá trË sí dång. Nh°ng giïa các hàng hoá ó có iÃm chung giÑng nhau, nhÝ ó, có thà trao Õi °ãc vÛi nhau, ó là giá trË do lao Ùng trëu t°ãng t¡o nên.

* Lao Ùng trëu t°ãng

Lao Ùng trëu t°ãng là lao Ùng cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá ã g¡t bÏ hình théc biÃu hiÇn cå thà cça nó à quy vÁ các chung Óng nh¥t, ó là sñ tiêu phí séc lao Ùng, tiêu hao séc c¡ b¯p, th§n kinh cça con ng°Ýi, C.Mác vi¿t: N¿u nh° không kà ¿n tính ch¥t cå thà nh¥t Ënh cça ho¡t Ùng s£n xu¥t, và do ó, ¿n tính có ích cça lao Ùng thì trong lao Ùng ¥y còn l¡i có mÙt cái là sñ tiêu phí séc lao Ùng cça con ng°Ýi HYPERLINK "http://www.giangvien.net/forum/" \l "_ftn3" \t "_blank" [3]

N¿u lao Ùng cå thà t¡o ra giá trË sí dång thì lao ông trëu t°ãng t¡o ra giá trË hàng hoá. Nh° v­y, có thà nói, giá trË cça hàng hóa là lao Ùng trëu t°ãng cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá k¿t tinh trong hàng hoá. ó cing chính là m·t ch¥t cça giá trË hàng hoá.

Tính ch¥t hai m·t cça lao rtÊäæèÖ Ø

^

b

€

"êæ ìî4õêÛÌ»­Œp'SESSESõ7hl1hú|‰5CJ\aJhl1hú|‰5@ˆúÿCJaJhl1hú|‰@ˆúÿCJaJhl1hú|‰5@ˆúÿCJ\aJ!hl1h25Œ6@ˆúÿCJ\]aJ hl1h25ŒCJaJ!hl1hú|‰6@ˆúÿCJ\]aJhl1hú|‰@ˆúÿCJ\]aJhl1hú|‰CJ\]aJ hl1hú|‰56CJ\]aJhl1hú|‰5CJ\]aJhl1hú|‰5>*CJ]aJ hl1hH!CJaJ hl1hú|‰CJaJtÊ

^

ìâì' î4öJØŠF²0-&!òßÐßßßßßßßßßßßßßßßßßßÈ

&

Fgdú|‰ $„hdh^„ha$gd_8®$„h„'dh^„h'„'a$gdLQa

„h„'^„h'„'gdLQa¸J¸þþ4.ú

F&!(!*!4!r!ä!æ! "Æ&)-23d3f3˜3š3ð34"ETE¤EÆE˜F¾FfIhIõéõéõÝÑõÅÝ·¨·Ž€Žuiu]]]]õhl1h±L6CJaJhl1hÜ6CJaJ hl1hÜCJaJhl1h±L6CJ]aJhl1h±L56CJ]aJ hl1h±LCJaJhl1h±L5>*CJ\aJhl1h±L5CJ\aJhl1h±L5CJaJhl1hú|‰5CJaJhl1hýI5CJaJhl1hú|‰CJ]aJ hl1hú|‰CJaJ!&!hIjInI¬t°t¸¸¸

¸

¸¸¸¸¸*¸,¸.¸D¸F¸H¸J¸L¸ööööööôôôôôôôôèßôèßôôö „h]„hgdDgc

„üÿ„&'#$gdDgc„h^„hgdä+ehIjIÐI"JDJ P|PŽU¸UYYŒYŽY"Y-YÒ[h¬t°t

u

u:u<u>uˆvævÞ*€

‚D‚.'Z'

" "d"œõéõÛõÏõÛõÀõÀ¯Àõ­õ¡"ˆzˆzˆzˆzˆzˆzˆocohl1h1'v5CJaJ hl1h1'vCJaJhl1hí~Ò6CJ]aJ hl1hí~ÒCJaJhl1hí~Ò5CJ\aJhl1hí~Ò5CJaJU!hl1h}yô0JB*CJaJphÿjhl1h}yôCJUaJhl1h}yô6CJaJhl1h}yô6CJ]aJhl1h}yô5CJaJ hl1h}yôCJaJ#Ùng s£n xu¥t hàng hoá ph£n ánh tính ch¥t t° nhân và tính ch¥t xã hÙi cça lao Ùng s£n xu¥t hàng hoá.

Trong nÁn kinh t¿ hàng hoá, s£n xu¥t cái gì, s£n xu¥t nh° th¿ nào và s£n xu¥t cho ai là do m×i chç thà tñ quy¿t Ënh. HÍ là nhïng ng°Ýi s£n xu¥t Ùc l­p, lao Ùng cça hÍ, vì v­y, có tính ch¥t t° nhân, và lao Ùng cå thà cça hÍ là biÃu hiÇn cça lao Ùng t° nhân

Óng thÝi, lao Ùng cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá là lao Ùng xã hÙi vì nó là mÙt bÙ ph­n cça toàn bÙ lao Ùng xã hÙi trong hÇ thÑng phân công lao Ùng xã hÙi. Phân công lao Ùng xã hÙi t¡o ra sñ phå thuÙc l«n nhau giïa nhïng ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá. HÍ làm viÇc cho nhau, thông qua trao Õi hàng hoá. ViÇc trao Õi hàng hoá không thà cn cé vào lao Ùng cå thà mà ph£i quy lao Ùng cå thà vÁ lao Ùng chung Óng nh¥t lao Ùng trëu t°ãng. Do ó, lao Ùng trëu t°ãng là biÃu hiÇn cça lao Ùng xã hÙi.

Giïa lao Ùng t° nhân và lao Ùng xã hÙi có mâu thu«n vÛi nhau. ó là mâu thu«n c¡ b£n cça s£n xu¥t hàng hoá gi£n ¡n. Mâu thu«n c¡ b£n này biÃu hiÇn:

- S£n ph©m do ng°Ýi s£n xu¥t nhÏ t¡o ra và nhu c§u xã hÙi không n khÛp vÛi nhau, ho·c không ç cung c¥p cho xã hÙi, ho·c v°ãt quá nhu c§u cça xã hÙi. Trong tr°Ýng hãp sau s½ có mÙt sÑ hàng hoá không bán °ãc không thñc hiÇn °ãc giá trË.

- Méc tiêu hao lao Ùng cá biÇt cça ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá cao h¡n so vÛi vÛi méc tiêu hao mà xã hÙi có thà ch¥p nh­n; khi ó hàng hoá cung c¥p cing không bán °ãc ho·c bán °ãc nh°ng không thu hÓi ç chi phí lao Ùng bÏ ra.

Mâu thu«n giïa lao Ùng t° nhân và lao Ùng xã hÙi chéa ñng kh£ nng s£n xu¥t thëa và là m§m mÑng cça mÍi mâu thu«n cça chç ngh)a t° b£n

3

. Phân tích nguÓn gÑc và b£n ch¥t cça tiÁn tÇ

a)NguÓn gÑc cça tiÁn tÇ

*TiÁn tÇ xu¥t hiÇn là k¿t qu£ cça quá trình phát triÃn lâu dài cça s£n xu¥t và trao Õi hàng hoá cça các hình thái giá trË hàng hoá.

Các hình thái giá trË hàng hoá:

- Hình thái gi£n ¡n hay ng«u nhiên cça giá trË

ây là hình thái xu¥t hiÇn trong giai o¡n §u cça trao Õi hàng hoá, trao Õi mang tính ch¥t ng«u nhiên, ng°Ýi ta trao Õi trñc ti¿p v­t này l¥y v­t khác. Ví då: 1m v£i = 10 kg thóc. Þ ây, giá trË cça v£i °ãc biÃu hiÇn ß thóc. Còn thóc là cái °ãc dùng làm ph°¡ng tiÇn à biÃu hiÇn giá trË cça v£i. VÛi thuÙc tính tñ nhiên cça mình, thóc trß thành hiÇn thân giá trË cça v£i. Sß d) v­y, vì b£n thân thóc cing có giá trË. Hàng hoá (v£i) mà giá trË cça nó °ãc biÃu hiÇn ß mÙt hàng hoá khác (thóc) thì gÍi là hình thái giá trË t°¡ng Ñi. Còn hàng hoá (thóc) mà giá trË sí dång cça nó biÃu hiÇn giá trË cça hàng hoá khác (v£i) gÍi là hình thái v­t ngang giá. Hình thái v­t ngang giá có ba ·c iÃm: giá trË sí dång cça nó trß thành hình théc biÃu hiÇn giá trË; lao Ùng cå thà trß thành hình théc biÃu hiÇn lao Ùng trëu t°ãng; lao Ùng t° nhân trß thành hình théc biÃu hiÇn lao Ùng xã hÙi. Hình thái giá trË t°¡ng Ñi và hình thái v­t ngang giá là hai m·t liên quan vÛi nhau, không thà tách rÝi nhau, Óng thÝi, là hai cñc Ñi l­p cça mÙt ph°¡ng trình giá trË. Trong hình thái giá trË gi£n ¡n hay ng«u nhiên thì t÷ lÇ trao Õi ch°a thà cÑ Ënh.

- Hình thái giá trË §y ç hay mß rÙng

Khi lñc l°ãng s£n xu¥t phát triÃn h¡n,

ây là sñ mß rÙng hình thái giá trË gi£n ¡n hay ng«u nhiên, hình thái v­t ngang giá ã °ãc mß rÙng ra ß nhiÁu hàng hoá khác nhau. Tuy nhiên, v«n là trao Õi trñc ti¿p, t÷ lÇ trao Õi ch°a cÑ Ënh.

- Hình thái chung cça giá trË

VÛi sñ phát triÃn cao h¡n nïa cça lñc l°ãng s£n xu¥t và phân công lao Ùng xã hÙi, hàng hoá °ãc °a ra trao Õi th°Ýng xuyên, a d¡ng và nhiÁu h¡n. Nhu c§u trao Õi do ó trß nên phéc t¡p h¡n, ng°Ýi có v£i muÑn Õi thóc, nh°ng ng°Ýi có thóc l¡i không c§n v£i mà l¡i c§n thé khác. Vì th¿, viÇc trao Õi trñc ti¿p không còn thích hãp và gây trß ng¡i cho trao Õi. Trong tình hình ó, ng°Ýi ta ph£i i con °Ýng vòng ,mang hàng hoá cça mình Õi l¥y thé hàng hoá mà nó °ãc nhiÁu ng°Ýi °a chuÙng, rÓi em Õi l¥y thé hàng hoá mà mình c§n. Khi v­t trung gian trong trao Õi °ãc cÑ Ënh l¡i ß thé hàng hoá °ãc nhiÁu ng°Ýi °a chuÙng, thì hình thái chung cça giá trË xu¥t hiÇn

Þ ây, t¥t c£ các hàng hoá Áu biÃu hiÇn giá trË cça mình ß cùng mÙt thé hàng hoá óng vai trò là v­t ngang giá chung. Tuy nhiên, v­t ngang giá chung ch°a Õn Ënh ß mÍi thé hàng hoá nào. Các Ëa ph°¡ng khác nhau thì hàng hoá dùng làm v­t ngang giá chung cing khác nhau.

- Hình thái tiÁn tÇ: khi lñc l°ãng s£n xu¥t và phân công lao Ùng xã hÙi phát triÃn h¡n nïa, s£n xu¥t hàng hoá và thË tr°Ýng ngày càng mß rÙng, thì tình tr¡ng có nhiÁu v­t ngang giá chung làm cho trao Õi giïa các Ëa ph°¡ng v¥p ph£i khó khn, do ó òi hÏi khách quan ph£i hình thành v­t ngang giá chung thÑng nh¥t. Khi v­t ngang giá chung °ãc cÑ Ënh l¡i ß mÙt v­t Ùc tôn và phÕ biÃn thì xu¥t hiÇn hình thái tiÁn tÇ cça giá trË

Lúc §u có nhiÁu kim lo¡i óng vai trò tiÁn tÇ, nh°ng vÁ sau °ãc cÑ Ënh l¡i ß kim lo¡i quý: vàng, b¡c, và cuÑi cùng là vàng. Sß d) b¡c và vàng óng vai trò tiÁn tÇ là do nhïng °u iÃm cça nó nh°: thu§n nh¥t vÁ ch¥t, dÅ chia nhÏ, không h° hÏng, vÛi mÙt l°ãng và thà tích nhÏ nh°ng chéa ñng °ãc mÙt l°ãng giá trË lÛn. TiÁn tÇ xu¥t hiÇn là k¿t qu£ phát triÃn lâu dài cça s£n xu¥t và trao Õi hàng hoá, khi tiÁn tÇ ra Ýi thì th¿ giÛi hàng hoá °ãc phân thành hai cñc: mÙt bên là các hàng hoá thông th°Ýng; mÙt bên là hàng hoá (vàng) óng vai trò tiÁn tÇ. ¿n ây giá trË các hàng hoá ã có mÙt ph°¡ng tiÇn biÃu hiÇn thÑng nh¥t. T÷ lÇ trao Õi °ãc cÑ Ënh l¡i.

* B£n ch¥t cça tiÁn tÇ

V­y tiÁn tÇ là mÙt hàng hoá ·c biÇt °ãc tách ra të trong th¿ giÛi hàng hoá làm v­t ngang giá chung cho t¥t c£ hàng em trao Õi; nó thà hiÇn lao Ùng xã hÙi và biÃu hiÇn quan hÇ giïa nhïng ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá.

4, NÙi dung và tác dång cça quy lu­t giá trË

* NÙi dung cça quy lu­t giá trË

Quy lu­t giá trË là quy lu­t kinh t¿ c¡ b£n cça s£n xu¥t hàng hoá, nó quy Ënh viÇc s£n xu¥t và trao Õi hàng hoá ph£i cn cé vào hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t.

Trong s£n xu¥t, tác Ùng cça quy lu­t giá trË buÙc ng°Ýi s£n xu¥t ph£i làm sao cho méc hao phí lao Ùng cá biÇt cça mình phù hãp vÛi méc hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t có nh° v­y hÍ mÛi có thà tÓn t¡i °ãc; còn trong trao Õi, hay l°u thông, ph£i thñc hiÇn theo nguyên t¯c ngang giá: téc là giá c£ b±ng giá trË.

Quy lu­t giá trË buÙc nhïng ng°Ýi s£n xu¥t và trao Õi hàng hoá ph£i tuân theo mÇnh lÇnh cça giá c£ thË tr°Ýng. Thông qua sñ v­n Ùng cça giá c£ thË tr°Ýng s½ th¥y °ãc sñ ho¡t Ùng cça quy lu­t giá trË. Giá c£ thË tr°Ýng lên xuÑng mÙt cách tñ phát xoay quanh giá trË hàng hoá và biÃu hiÇn sñ tác Ùng cça quy lu­t giá trË trong iÁu kiÇn s£n xu¥t và trao Õi hàng hoá.

* Tác dång cça quy lu­t giá trË

Trong nÁn s£n xu¥t hàng hoá, quy lu­t giá trË có ba tác Ùng sau ây:

- iÁu ti¿t s£n xu¥t và l°u thông hàng hoá

+ iÁu ti¿t s£n xu¥t téc là iÁu hoà, phân bÕ các y¿u tÑ s£n xu¥t giïa các ngành, các l)nh vñc cça nÁn kinh t¿. Tác dång này cça quy lu­t giá trË thông qua sñ bi¿n Ùng cça giá c£ hàng hoá trên thË tr°Ýng d°Ûi tác Ùng cça quy lu­t cung c§u. N¿u ß ngành nào ó khi cung nhÏ h¡n c§u, giá c£ hàng hoá s½ lên cao h¡n giá trË, hàng hoá bán ch¡y, lãi cao, thì ng°Ýi s£n xu¥t s½ Õ xô vào ngành ¥y. Do ó, t° liÇu s£n xu¥t và séc lao Ùng °ãc chuyÃn dËch vào ngành ¥y tng lên. Ng°ãc l¡i, khi cung ß ngành ó v°ãt quá c§u, giá c£ hàng hoá gi£m xuÑng, hàng hoá bán không ch¡y và có thà l× vÑn. Tình hình ¥y buÙc ng°Ýi s£n xu¥t ph£i thu h¹p quy mô s£n xu¥t l¡i ho·c chuyÃn sang §u t° vào ngành có giá c£ hàng hoá cao.

+ iÁu ti¿t l°u thông cça quy lu­t giá trË cing thông qua giá c£ thË tr°Ýng. Sñ bi¿n Ùng cça giá c£ thË tr°Ýng cing có tác dång thu hút luÓng hàng të n¡i giá c£ th¥p ¿n n¡i giá c£ cao, do ó làm cho hàng hoá giïa các vùng có sñ cân b±ng nh¥t Ënh.

Nh° v­y, sñ bi¿n Ùng cça giá c£ thË tr°Ýng không nhïng chÉ rõ sñ bi¿n Ùng vÁ kinh t¿, mà còn có tác Ùng iÁu ti¿t nÁn kinh t¿ hàng hoá.

- Kích thích c£i ti¿n kù thu­t, hãp lí hoá s£n xu¥t nh±m tng nng su¥t lao Ùng.

Các hàng hoá °ãc s£n xu¥t ra trong nhïng iÁu kiÇn khác nhau, do ó, có méc hao phí lao Ùng cá biÇt khác nhau, nh°ng trên thË tr°Ýng thì các hàng hoá Áu ph£i °ãc trao Õi theo méc hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t. V­y ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá nào mà có méc hao phí lao Ùng th¥p h¡n méc hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t, thì s½ thu °ãc nhiÁu lãi và càng th¥p h¡n càng lãi. iÁu ó kích thích nhïng ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá c£i ti¿n kù thu­t, hãp lí hoá s£n xu¥t, c£i ti¿n tÕ chéc qu£n lý, thñc hiÇn ti¿t kiÇm& nh±m tng nng su¥t lao Ùng, h¡ chi phí s£n xu¥t.

Sñ c¡nh tranh quy¿t liÇt càng làm cho các quá trình này diÅn ra m¡nh m½ h¡n. N¿u ng°Ýi s£n xu¥t nào cing làm nh° v­y thì cuÑi cùng s½ d«n ¿n toàn bÙ nng su¥t lao Ùng xã hÙi không ngëng tng lên, chi phí s£n xu¥t xã hÙi không ngëng gi£m xuÑng.

- Thñc hiÇn sñ lña chÍn tñ nhiên và phân hoá ng°Ýi lao Ùng thành k» giàu ng°Ýi nghèo

Nhïng ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá nào có méc hao phí lao Ùng cá biÇt th¥p h¡n méc hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t, khi bán hàng hoá theo méc hao phí lao Ùng xã hÙi c§n thi¿t (theo giá trË) s½ thu °ãc nhiÁu lãi, giàu lên, có thà mua s¯m thêm t° liÇu s£n xu¥t, mß rÙng s£n xu¥t kinh doanh, th­m chí thuê lao Ùng và trß thành ông chç.

Ng°ãc l¡i, nhïng ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá nào có méc hao phí lao Ùng cá biÇt lÛn h¡n méc hao phí lao ông xã hÙi c§n thi¿t, khi bán hàng hoá s½ r¡i vào tình tr¡ng thua l×, nghèo i, th­m chí có thà phá s£n, trß thành lao Ùng làm thuê.

ây cing chính là mÙt trong nhïng nguyên nhân làm xu¥t hiÇn quan hÇ s£n xu¥t t° b£n chç ngh)a, c¡ sß ra Ýi cça chç ngh)a t° b£n.

Nh° v­y, quy lu­t giá trË vëa có tác Ùng tích cñc, vëa có tác Ùng tiêu cñc. Do ó, Óng thÝi vÛi viÇc thúc ©y s£n xu¥t hàng hoá phát triÃn, nhà n°Ûc c§n có nhïng biÇn pháp à phát huy tích cñc, h¡n ch¿ m·t tiêu cñc cça nó, ·c biÇt trong iÁu kiÇn phát triÃn nÁn kinh t¿ hàng hoá nhiÁu thành ph§n theo Ënh h°Ûng xã hÙi chç ngh)a ß n°Ûc ta hiÇn nay.

b) Ý ngh)a thñc tiÅn

- C§n nh­n théc sñ tÓn t¡i khách quan và ph¡m vi ho¡t Ùng rÙng lÛn, lâu dài cça quy lu¡t gía trË trong nÁn kinh t¿ hàng hoá nhiÁu thành ph§n ß n°Ûc ta hiÇn nay.

- C§n v­n dång tÑt c¡ ch¿ thË tr°Ýng có sñ qu£n lí cça nhà n°Ûc à phát huy vai trò tích cñc cça c¡ ch¿ thË tr°Ýng và h¡n ch¿ m·t tiêu cñc cça nó à thúc ©y s£n xu¥t phát triÃn, £m b£o sñ công b±ng xã hÙi.

PAGE

PAGE 1