QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VỀ TÔN GÍAO VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TÔN GIÁO TRONG TIẾN TRÌNH XÂY DỰNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA.
___

   Theo quan điểm Mác, căn nguyên sâu xa nhất của sự tồn tại tôn giáo là do những bất hợp lý trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, giữa con người với con người, khiến cho các lực lượng tự nhiên và xã hội trở thành một lực lượng có tính "siêu tự nhiên". Ông đã dùng các mệnh đề: "Tôn giáo là thế giới lộn ngược", "Tôn giáo là sự tự ý thức và sự tự tri giác của con người chưa tìm thấy bản thân mình hoặc đã đánh mất bản thân mình một lần nữa" hay "Tôn giáo chỉ là cái mặt trời ảo tưởng xoay xung quanh con người chừng nào con người chưa bắt đầu xoay quanh bản thân mình", để diễn tả mối quan hệ đó của tôn giáo với con người.

   - Tôn giáo là một hiện tượng xã hội ra đời rất sớm trong lịch sử nhân loại và tồn tại phổ biến ở hầu hết các cộng động người trong lịch sử hàng ngàn năm qua. Gồm: ý thức tôn giáo và hệ thống tổ chức tôn giáo cùng với những họat động mang tính chất nghi thức tín ngưỡng của nó.

   - Về bản chất, tôn giáo là một hiện tượng xã hội phả ánh sự bế tắc, bất lực của con ngừơi trước tự nhiên và xã hội. Tôn giáo ra đời bởi nhiều nguồn gốc khác nhau nhưng cơ bản là từ các nguồn gốc tự nhiên - xã hội, nhận thức và tâm lý. Trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, tôn giáo còn tồn tị nhiều nguyên nhân chủ yếu sau:

   Nguyên nhân nhận thức: trước những sức mạnh tự phát của giới tự nhiên và xã hội mà con người vẫn chưa thể nhận thức và chế ngự được đã khiến cho một bộ phận nhân dân đi tìm sự an ủi, che chở và lý giải chúng từ sức mạnh của thần linh.

   Nguyên nhân kinh tế: trong đời sống hiện thực, sự bất bình đẳng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, sự cách biệt khá lớn về đời sống vật chất, tỉnh thần còn tồn tại phổ biến. Do đó, những yếu tố may rủi, ngẫu nhiên vẫn tác động mạnh mẽ đến con người làm cho con người dễ trở nên thụ động với tư tưởng nhờ cậy, cầu mong vào những lực lượng siêu nhiên.

   Nguyên nhân tâm lý: tín ngưỡng, tôn giáo đã tồn tại lâu đời trong lịch sử nhân loại, đã trở thành niềm tin, lối sống, trong phong tục tập quán tình cảm của nhân dân qua nhiều thế hệ.

   Nguyên nhân chính trị - xã hội: trong một chừng mực nhất định, tôn giáo có sức thứ hút mạnh mẽ đối với một bộ phận quần chúng nhân dân. Mặt khác, những thế lực phản động lợi dụng tôn giáo như một phương tiện để chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

   Nguyên nhân văn hóa: những sinh họat văn hóa có tính chất tín ngưỡng, tôn giáo ấy đã thu hút một bộ phận nhân dân xuất phát từ nhu cầu văn hóa tinh thần, tình cảm của họ.

   - Tín ngưỡng, tôn giáo là những vấn đề nhạy cảm và phức tạp cần phải được xem xét, giải quyết hết sức thận trọng, cụ thể và chuẩn xác, có tính nguyên tắc với những phương thức linh họat:

   Một là, giải quyết những vấn đề phát sinh từ tôn giáo trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới. Hai là, tôn trọng tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của nhân dân. Ba là, thực hiện đoàn kết những người có tôn giáo và những người không có tôn giáo. Đòan kết toàn dân tộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Nghiêm cấm mọi hành vi chia rẽ cộng đồng vì lý do tín ngưỡng tôn giáo. Bốn là, phân biệt rõ hai mặt chính trị và tư tưởng trong vấn đề tôn giáo. Mặt tư tưởng thể hiện sự tín ngưỡng trong tôn giáo. Mặt chính trị là sự lợi dụng tôn giáo của những phần tử phản động nhằm chống lại sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Năm là, phải có quan điểm lịch sử, cụ thể khi giải quyết vấn đề tôn giáo.

   => Như vậy, quan điểm của Đảng ta về tôn giáo là rõ ràng, nhất quán, đảm bảo quyền tự do, dân chủ. Trong khi đó, hiện nay, có những cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước vẫn cho rằng ở Việt Nam người dân không có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Từ đó, chúng dùng nhiều thủ đoạn để kích động đồng bào có đạo gây rối, chống phá cách mạng, rơi vào âm mưu "diễn biến hoà bình" vô cùng thâm độc của chúng. Đó là những luận điệu sai lầm, xuyên tạc chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước ta cũng như xuyên tạc tình hình tôn giáo và các hoạt động tôn giáo ở nước ta hiện nay mà chúng ta cần kiên quyết bác bỏ.