Ngày Tùng Dương lên đường sương phủ trắng trời, sáng sớm có mưa phùn lất phất, hơi nước mát lạnh tan trong không khí. Chùa Thanh Sơn nằm ở phía tây nam Kiến Kinh, nhìn từ xa, mái ngói đỏ lấp ló giữa dải xanh bạt ngàn của núi rừng, sương mù vấn vít quanh lưng núi như dải lụa quấn hững hờ, điểm cho tiếng chuông chùa vang vọng mãi trong buổi sớm mai thật hư ảo xa xôi quá đỗi.

Trên đường đi tâm trạng Tùng Dương cũng không tệ lắm.

Một mình Anh Ninh tiễn cậu, người trong nhà rất tinh ý không đối xử một cách trịnh trọng như sự chia ly ngắn ngủi này là chuyện lớn lao gì. Hình như còn sợ cậu đổi ý giữa đường rồi quậy tung lên.

Vừa hơn chín giờ là hai người đến nơi.

Trước mắt là khu nhà khách hoàn toàn vượt khỏi sự tưởng tượng của Tùng Dương, nấp trong mảnh đất bằng giữa sườn núi, xung quanh có khá nhiều nhà cửa đông đúc. Mục tiêu của hai người là một căn hai tầng, có cửa sổ kính trong suốt, một chiếc sân rộng và cả một khu rừng trúc bao la bên ngoài bức tường.

Kiếp trước Tùng Dương từng gặp rất nhiều vị tai to mặt lớn hạ cánh an toàn tuổi trung niên.

Bọn họ thích nhất là chạy về những nơi thế này xây tổ, nói văn vẻ là vui thú ruộng vườn, trên thực tế đều thối nát đến tận cùng.

"Chắc chắn là đây à?" Tùng Dương hỏi anh cậu.

Anh Ninh "Ừm" một tiếng, bước tới gõ cửa, thuận miệng hỏi cậu: "Sao thế?"

"Không có gì." Tùng Dương im miệng.

Cậu định nói đây không giống chỗ một ông già cô đơn sống chút nào nhưng sợ bị anh mắng nên thôi dứt khoát không nói nữa.

Một người phụ nữ trung niên khoảng hơn bốn mươi tuổi mở cửa, thấy hai thiếu niên một lớn một nhỏ trước cửa thì nói: "Hai đứa là thợ cả bé Dương và Anh Ninh đúng không, ông An đang làm việc, vào nhà chờ trước đã."

Đột nhiên được gọi như thế, Tùng Dương vẫn chưa quen lắm.

Anh Ninh gật đầu bảo: "Làm phiền thím."

"Không có, không phiền gì cả." Bà thím cười dẫn hai người vào trong, vừa đi vừa nói: "Tuy thường có người đến chỗ ông An, nhưng đa số là người nghe danh đến thăm viếng, trước giờ ông ấy chẳng gặp ai cả."

Vị này là thím giúp việc theo ông chú đã nhiều năm, thường được gọi là thím Quế.

Thường ngày thím phụ trách ba bữa cơm và quét dọn đơn giản.

Đến lúc này thì cuối cùng Tùng Dương cũng có cảm giác thân quen, không vì gì khác, chỉ cái tính kỹ lưỡng màu mè đó thôi là biết ngay người một nhà rồi.

Anh Ninh theo thím Quế đi sắp xếp chỗ ăn chỗ ngủ cho cậu, Tùng Dương thì đi một vòng quanh sân.

Cuối cùng cậu nghe thấy tiếng đẽo mài quen thuộc sau cánh cửa đóng kín của một căn phòng trong góc.

Người học điêu khắc lâu năm chỉ nghe tiếng thôi đã phán đoán được người thợ đang sử dụng máy mài dòng nào, đây là kết quả của sự nhạy bén bẩm sinh và bao ngày tháng luyện tập.

Tùng Dương vô thức bước đến, nhìn vào bên trong qua ô cửa sổ.

Thật ra hình tượng của Nguyễn Lập Dị không khác tưởng tượng của Tùng Dương nhiều lắm, trông không lớn hơn Nguyễn Bách Tòng quá nhiều, tóc đã hoa râm, gầy gò, sống lưng hơi khọm, đang mặc một chiếc tạp dề màu xám tro đo đạc phôi gỗ bên chân.

"Muốn xem thì vào mà xem, lén la lén lút đó làm gì?"

Tùng Dương bị bắt quả tang liền hiên ngang đẩy cửa bước vào.

"Ông...chú họ." Lúc thật sự gọi ra miệng cứ thấy là lạ.

Quả nhiên ông lão ngẩng đầu lên nhìn cậu, vòng sang phía bên kia của chiếc ghế đang ngồi, hầm hừ nói: "Chú cháu gì, họ hàng đại bác bắn không tới. Bố của anh cả đời đều lễ mễ thế, tôi thấy con anh ta cũng chả khác gì."

Tùng Dương nghẹn cơn tức trong cổ họng.

Nhưng dù sao cậu cũng là phận con cháu nên cố điều chỉnh biểu cảm lại rồi nói: "Đúng là con chẳng được nửa phần như bố con, ông muốn mắng thì mắng con đi ạ, đâu cần mắng bố già nhà con cứ."

Tên thật của Nguyễn Lập Dị là Nguyễn Đức An, nghe vậy thì dừng tay, cầm chiếc khăn lông cạnh đó lên lau lau.

Ông nhìn cậu: "Học đạo hiếu cũng khá đấy."

Nhất thời Tùng Dương thật không biết ông ấy đang khen ngợi hay châm biếm nữa, vì dù sao ông chú này của cậu không thể tính là đứa con hiếu thảo thật sự được, người trong lẫn ngoài giới đều biết chuyện ông quay lưng với gia đình ngày trẻ.

Huống chi Tùng Dương thật sự không gánh nổi chữ hiếu, kiếp trước suýt chút cậu làm Nguyễn Bách Tòng tức chết.

Nguyễn Đức An lia mắt quan sát từ đầu đến chân Tùng Dương, tiện tay ném cái khăn qua một bên rồi ra hiệu về phía phôi gỗ sau lưng, bảo cậu: "Bắt đầu đi, xem xem kỹ năng của anh thế nào."

Cứ thế bắt đầu à?

Tùng Dương còn hơi hoang mang, nhưng vẫn nghe lời bước tới, hỏi: "Khắc gì ạ?"

"Gì cũng được."

Các kỹ thuật căn bản của Tùng Dương tương đối vững, chỉ cần cầm công cụ trong tay là về cơ bản lòng không còn tạp niệm. Cậu nhìn quanh phòng, cuối cùng mắt dừng trên một bức tranh treo trên tường.

Cậu mà tiến vào trạng thái làm việc là sẽ quên hết mọi thứ, Tùng Dương không nhớ được đã bao lâu trôi qua. Khi cậu hoàn hồn lại vung vẫy cổ tay nhức mỏi mới thấy Anh Ninh đã đứng trong phòng từ bao giờ.

Tùng Dương trực tiếp bỏ qua bước vạch mẫu, với người ở tuổi của cậu mà nói thì như thế có hơi tự cao. Vạch mẫu, đục vỡ, gọt tỉa, đánh bóng, trong quá trình hình thành tác phẩm, mỗi một công đoạn đều không được qua loa.

Nhưng phôi đục đang được đặt trên bàn bây giờ vẫn khiến Nguyễn Đức An phải cầm lên ngắm rất lâu.

Cảm hứng cho tác phẩm này đến từ bức tranh Hổ nghỉ trong rừng được treo trên tường.

Nhìn thoáng qua thì đường nét và cách khắc hổ tương đối gồ ghề, nhưng những đường khắc xù xì lộn xộn đó trông như tùy tiện mà lại khắc họa rất tốt tính hoang dã và linh hồn của con vật sống trong tự nhiên.

Cậu tới hơn mười tuổi, năng lực và mầm mống này...

Tùng Dương: "Thời gian có hạn, con chỉ làm được tới bước này thôi."

Nguyễn Đức An cười to mấy tiếng rồi mới gật đầu bảo: "Tôi cứ nghĩ người theo đuổi chi tiết hoàn mỹ như bố anh cũng chỉ dạy ra được những cái xác rỗng chỉ có bề ngoài. Nhưng xem ra anh ta cũng hiểu tính của anh, không dám phá hoại tài năng thiên bẩm của anh lấy một chút, còn khổ công khổ sức đưa anh đến đây."

Tùng Dương: "Là sao ạ?"

Nguyễn Bách Tòng rất ít hạn chế cậu về mặt điêu khắc, mất năm nay chú dạy cậu nhiều lý thuyết hơn hẳn thực hành.

Nguyễn Đức An: "Cái danh hiệu thợ cả bé Duơng từ đâu mà có vậy?"

"Vì mấy năm nay con làm được vài tác phẩm, giá bán ra cũng xem như khả quan."

"Đều là thứ tự mình thấy vừa lòng nhất?"

"Dạ không ạ."

Tùng Dương hơi hiểu ý rồi, ông đang nói Nguyễn Bách Tòng cố ý kiềm hãm không cho cậu liều lĩnh.

Nguyễn Đức An nói: "Nhà họ Nguyễn ở Kiến Kinh, nhà họ Chu ở Triều Châu, họ Nam ở Thuận Dương và họ Tần ở Hoài Xuyên là các gia tộc lớn hưng thịnh nhất trong giới điêu khắc gỗ hiện nay, cũng đại biểu cho các hệ phái và phong cách kỹ thuật khác nhau. Trong lòng bố anh cũng biết vấn đề của nhà họ Nguyễn trong mấy năm nay nằm ở đâu, kết quả của không chịu tiến tới trong điêu khắc truyền thống chính là bị thời gian và trào lưu nhấn chìm. Nhà họ Nguyễn toàn loại cổ hủ, hiếm được người đến tuổi trung niên còn giác ngộ tư tưởng được như bố anh."

Mới đầu Tùng Dương nghe còn thấy xuôi tai, đến câu cuối cùng là biết mình không thể hy vọng quá nhiều vào ông ấy.

Trên tay Tùng Dương bây giờ toàn là bụi và mùn cưa, cậu giơ cao hai tay bĩu môi với anh cả.

Nguyễn Đức An: "Bắt đầu từ hôm nay, chuyển sang gọi là thầy đi."

"Dạ?" Tùng Dương vẫn đang tập trung chú ý vào đôi tay.

Anh Ninh bước đến vỗ ót cậu, "Gọi đi."

Tùng Dương a một tiếng, ngoan ngoãn gọi: "Thưa thầy."

"Đây là cũng là ý của bố con." Nguyễn Đức An nói: "Đời này thầy không định nhận học trò, nhưng đã mang họ Nguyễn mấy chục năm rồi, dạy con cũng không xem như phá lệ. Bố con đã trải đường sẵn, cái gì dạy được thầy sẽ cố hết sức, học được bao nhiêu thì phải xem bản thân con."

Tùng Dương cũng nghiêm chỉnh hơn, "Dạ thưa thầy, con sẽ học tập chăm chỉ."

Nghề mộc và con đường kiếp trước Tùng Dương đi khác biệt nhau hoàn toàn, trước đây là vì một người, bây giờ vì rất nhiều người.

Nghề này khắc chệch một đường thôi cũng không sao cứu vãn lại được, phải bỏ cả khối gỗ đi làm lại.

Cũng như cuộc đời mà cậu đang sống.

Nguyễn Đức An ừm một tiếng, lúc ra cửa đi ngang chỗ cậu thì dừng chân lại, "Trước tiên sửa cái tính xấu đó của anh đi."

"Tính gì ạ?" Tùng Dương tròn mắt nhìn ông.

Nguyễn Đức An: "Không có tay à? Giơ đó chờ ai lau cho?"

Tùng Dương vốn đang giơ tay chờ anh cậu lấy khăn lông lau cho thật: "...Chuyện này ảnh hưởng đến thầy ạ..."

"Có." Tính ông lão thật sự khó chịu, ông trừng mắt: "Tôi thấy ngứa con mắt." (tinh hoa mỏ hổn hội tụ :)))

Cũng không phải lúc nào Tùng Dương cũng thế này, khi Anh Ninh không ở cạnh cậu khá khẩm hơn nhiều. Ban đầu cậu cố ý làm vậy để anh mình quen việc tiếp xúc thân mật với người khác, dần dà tập thành tính chỉ cần có Anh Ninh là Tùng Dương sẽ quay đầu lại tìm như thói quen.

"Sửa, con sửa mà." Tùng Dương dài giọng nói bằng vẻ mặt "con hứa rồi đó nhưng mà con nhất định không sửa đâu".

Anh Ninh ra hiệu bảo cậu đừng đùa dai rồi nắm tay cậu tỉ mỉ lau sạch sẽ.

Còn vừa làm vừa nói với Nguyễn Đức An: "Thầy An, sáng sớm mai là con đi rồi, sau này Tùng Dương phải làm phiền thầy."

"Mấy người nuôi nó thành như thế còn muốn tôi phải nhường nhịn nó à?" Nguyễn Đức An nhìn Anh Ninh.

"Sao lại không nhường nhịn con được?" Tùng Dương hỏi, "Con còn là trẻ con mà."

Nguyễn Đức An: "Thế cô giáo mầm non không dạy anh phải biết kính lão đắc thọ à?"

"Nhưng con là búp măng non của Tổ quốc."

"Kỹ thuật tỉa cây của tôi khá lắm đấy."

"Anh." Tùng Dương ôm đùi, "Em muốn về nhà."

Ngoài lúc làm gỗ, một già một trẻ này chẳng khi nào đứng đắn đàng hoàng được.

Anh Ninh: "Nói chung, nhường nhau mà sống."

Đêm đầu tiên trên núi Tùng Dương ngủ cùng Anh Ninh.

Trước lúc ngủ cậu còn than thở thể nào mình cũng đánh nhau với Nguyễn Lập Dị, thở than trên núi thường cúp nước, với người ra khỏi phòng làm việc ngày tắm ba lần như cậu thật sự là không sống nổi, còn than trách Anh Ninh mà đi là mình không còn ai để tâm sự.

Cứ lầm bầm lẩm lẩm mãi, đến khi tự bản thân mình ngủ quên.

Chỉ cần có Anh Ninh ở bên là cậu lại nói rất nhiều.

Nửa đêm thì dùng hết tay chân quấn chặt lấy người nằm cạnh mà không hay biết gì.

Sáng hôm sau thức dậy thì gác cằm trên ngực anh cậu nhập nhèm nói: "Tối qua mơ thấy bị một bầy chó hoang đuổi, kết quả sau đó con hổ em khắc lúc sáng đột nhiên sống dậy, dùng dây trói tay chân em lại hô to 'Nghiệt súc, định chạy đi đâu hả!'." Cậu cụng trán vào lồng ngực Anh Ninh, tự chọc cười bản thân: "Mệt chết luôn, chạy suốt cả đêm, nhất định là quả báo."

Anh Ninh, người đã giữ chặt tay chân người ta suốt cả đêm: "..."

Anh đẩy cậu, "Dậy thôi, em bé nghiệt súc."

Tới lượt Tùng Dương: "..."

Ăn sáng xong thì tiễn Anh Ninh xuống núi.

Lạ thường là Tùng Dương không nhai đi nhai lại bảo anh mình nhớ đến thăm thường xuyên.

Anh Ninh mặc áo sơ mi trắng, đứng cạnh con đường mòn phủ trắng sương sớm, vẫy tay với đứa bé đứng cạnh cửa đang đưa mắt tiễn mình đi, "Đi đây."

"Anh!" Đột nhiên Tùng Dương hô lớn gọi anh.

Anh Ninh quay đầu trên đường mòn.

Tùng Dương: "Chú ý an toàn."

Nguyễn Lập Dị chờ anh đi khuất rồi mới bước ra, nhìn nhìn đứa nhỏ bên cạnh rồi lên tiếng: "Không nỡ rời à? Từ từ sẽ quen thôi, gặp mặt rồi chia ly mới là lẽ thường của nhân gian."

"Thầy ơi, thầy nói chuyện nghe khó ưa thật đấy ạ." Tùng Dương rời mắt khỏi con đường mòn, "Nhưng thầy nói đúng. Cuộc đời anh con thênh thang lắm, trời mới biết mấy cái thứ để đầy trong phòng thầy có lai lịch rõ ràng không, ở lâu lại làm vấy bẩn anh con."

"Anh đói đòn đấy à?" Nguyễn Đức An lớn tiếng, "Anh của anh là hoa sen trong đầm chắc? Không hôi tanh mùi bùn hả?"

"Dĩ nhiên, căn chính miêu hồng*, xuất thân trong sạch."

* Căn chính miêu hồng (根正苗红): chỉ những người có xuất thân gia đình tốt, là một cách nói trong thời kỳ cách mạng văn hóa. Có thể nói, gia đình là nhà có quyền thế, nhưng vẫn phấn đấu để làm ra tiền.

Cho nên không thể để có một chút vấn đề nhỏ nào về bối cảnh của anh ấy.

Nguyễn Lập Dị: "Thế trong lòng có trong sạch không? Cứ bênh cho lắm vào đi, thể nào cũng có lúc anh được nếm mùi!"