Khái niệm: Sai số trong điều tra thống kê là chênh lệch giữa trị số thu thập được trong điều tra với trị số thực tế của đơn vị điều tra.
Phân loại:
Sai số do đăng kí: là loại sai số phát sinh do xác định và ghi chép dữ liệu không chính xác. Nguyên nhân dẫn đến sai số là:
Vạch kế hoạch điều tra sai hoặc không khoa học, không sát với thực tế của hiện tượng.
Do trình độ của nhân viên điều tra, không hiểu chính xác nội dung các câu hỏi, không biết cách khai thác dữ liệu.
Do đơn vị điều tra không hiểu câu hỏi nên trả lời sai.
Do ý thức, tinh thần trách nhiệm của nhân viên điều tra hoặc của đơn vị điều tra thấp dẫn đến xác định, cung cấp hoặc ghi chép sai.
Do dụng cụ đo lường không chính xác.
Do công tác tuyên truyền, vận động không tốt dẫn đến đơn vị điều tra không hiểu hết mục đích điều tra nên cung cấp dữ liệu không đúng.
Do thiếu tính trung thực, khách quan nên cố tình cung cấp hoặc ghi chép sai.
Do lỗi in ấn biểu mẫu, phiếu và bản giải thích sai.
Sai số do tính chất đại biểu: là loại sai số xảy ra trong điều tra không toàn bộ ,nhất là trong điều tra chọn mẫu. Nguyên nhân dẫn đến sai sót là do việc lựa chọn đơn vị điều tra thực tế không có tính đại diện cao
Biện pháp hạn chế sai sô trong điều tra thống kê:
Làm tốt công tác chuẩn bị điều tra: chọn, huấn luyện, kiểm tra nhân viên, in ấn chính xác phiếu và các tài liệu hướng dẫn, phổ biến mục tiêu, ý nghĩa của cuộc khảo sát.
Tiến hành kiểm tra một cách có hệ thống toàn bộ cuộc điều tra: tiến hành chọn ra 20% – 30% số phiếu để kiểm tra thật sự đối tượng có được khảo sát và phỏng vấn hay không, kiểm tra về mặt logic của dữ liệu bằng cách đọc soát nghiệm thu từng phiếu.
Làm tốt công tác tuyên truyền đối với các đơn vị được điều tra và nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với nhân viên điều tra (điều kiện làm việc, thời gian, thù lao, chế độ thưởng phạt...)