Khái niệm: Số tương đối là chỉ tiêu biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai mức độ của hiện tượng nghiên cứu theo tỷ lệ.
Ý nghĩa :
Số tương đối là 1 chỉ tiêu dùng để phân tích thống kê,cho phép ta phân tích đặc điểm của hiện tượng,nghiên cứu các hiện tượng trong mối quan hệ so sánh với nhau.
Số tương đối còn dùng trong công tác lập kế hoạch và kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch.
Đặc điểm:
Các số tương đối trong thống kê không phải là con số trực tiếp thu thập được qua điều tra mà là kết quả so sánh 2 số đã cho.
Mỗi số tương đối đều có gốc so sánh ,tùy thuộc theo mục đích nghiên cứu,gốc so sánh được chọn khác nhau.Gốc so sánh có thể là mức độ kỳ trước,mức độ tổng thể,mức độ kế hoạch....
Hình thức biểu hiện của số tương đối là số lần, số phần trăm(%), hoặc có thể là đơn vị kép: đ/người, người/ km2,...
Công thức xác định của các loại số tương đối:
Số tương đối động thái: Là kết quả so sánh giữa 2 mức độ của cùng hiện tượng nhưng khác nhau về thời gian.
                                                       hoặc

Trong đó:           là mức độ của hiện tượng kỳ nghiên cứu.

là mức độ của hiện tượng kỳ gốc.

Quảng Cáo
Ads By Media2D

VD: Sản phẩm sản xuất của DN A năm 2006 là 100 tấn, năm 2007 là 150 tấn. Vậy số tương đối động thái là:
)                hoặc

Số tương đối động thái liên hoàn là các số tương đối động thái với kỳ gốc thay đổi và kề ngay trước kỳ báo cáo.
Số tương đói động thái định gốc là các số tương đối động thái với kỳ gốc là cố định.
VD: Có tài liệu về doanh số bán hàng của một công ty qua các năm là: Năm 2003 là 10 tỷ đồng, năm 2004 là 12 tỷ đồng, năm 2005 là 14.4 tỷ đồng, năm 2006 là 15.84 tỷ đồng.

Các số tương đối động thái liên hoàn về doanh số của công ty:

Các số tương đối động thái định gốc về doanh số của công ty:

Số tương đối kế hoạch: dùng để lập kế hoạch và kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch của các chỉ tiêu kinh tế.
Số tương đối nhiệm vụ kế hoạch: là tỷ lệ so sánh giữa mức độ kế hoạch với mức độ thực tế của chỉ tiêu ấy ở kỳ gốc.
                                           hoặc

Trong đó:    là mức độ của hiện tượn kỳ nghiên cứu trong kế hoạch.

là mức độ của hiện tượng kỳ gốc.

Số tương đối hoàn thành kê hoạch: là tỷ lệ so sánh giữa mức độ thức tế đạt được trong kỳ nghiên cứu với mức độ kế hoạch đặt ra cùng kỳ của một chỉ tiêu nào đó.
                         hoặc

Trong đó:    là mức độ của hiện tượn kỳ nghiên cứu trong kế hoạch.

là mức độ của hiện tượng nghiên cứu.

Mối quan hệ:

Số tương đối kết cấu: Xác định tỷ trọng của mỗi bộ phận cấu thành tổng thể
                                                          

Trong đó:          : Tỷ trọng của bộ phận i.

: Mức độ của bộ phận i.

: Tổng các mức độ của tổng thể.

n : Số lượng bộ phận.

: Mức độ bộ phận i.

: Mức độ tổng thể.

Số tương đối cường độ: là kết quả so sánh mức độ của 2 hiện tượng khác nhau nhưng có mỗi quan hệ với nhau, dùng để phản ánh trình độ phổ biến của hiện tượng.
VD:        Mật độ dân số = Tổng dân số / diện tích đất đai (Người / km)

Số tương đối không gian: là kết quả so sánh giữa mức độ của 1 hiện tượng nhưng khác nhau về không gian, biểu hiện so sánh giữa 2 bộ phận trong cùng tổng thể.
VD: So sánh giá cả một mặt hàng giữa 2 thị trường.