Chỉnh nha và các mối liên quan với chuyên ngành khác

I.Định nghĩa

Là lĩnh vực KH và CH là lĩnh vực KH lien quan đến việc kiểm soát hưỡng dẫn và điều chỉnh sự pt và trưởng thành của các cấu trúc răng mặt

Điều chỉnh tương quan sai lệch của các răng và các cấu trúc hàm mặt bằng sử dụng lực cơ học or/& kích thích tăng trưởng và định hướng lại lực chức năng trong phức hợp sọ mặt

II.Phân loại chỉnh hình răng mặt

-CHRM phòng ngừa ( chưa xảy ra )

-CHRM can thiệp ( đã xảy ra, răng hỗn hợp)

-CHRM hỗ trợ

-CHRM toàn diện ( xảy ra ở răng vĩnh viễn)

1.CHRM phòng ngừa

Giúp cho sự giữ gìn và sự toàn vẹn của bộ răng, cũng như giúp bn loại bỏ các thói quen xấu để tránh các lệch lạc do mất R hay do thói quen xấu gây ra

VD: sâu phía gần, xa, mất răng sữa sớm

VD: + sự toàn vẹn bộ răng: chiều cao khớp cắn ( chiều đứng ), gây kênh sau ko chạm phía trc->R trc dài ra, chạm khớp giả-> thay đổi sự pt của rhd

+ nếu R4,5 sữa sâu nhổ sớm-> r6 di gần do ko còn r5 sữa, r6 đổ xuống, r5 vv bị kẹt ko mọc đc

Khi bắt đầu biểu hiện thói quen xấu cũng phải ngăn chặn

2. CHRM can thiệp

Có sự can thiệp để giúp bn loại bỏ thói quen xấu đã gây lệch lạc cho rh, nhỏ r sữa có hướng dẫn giúp rvv đc mọc ngay ngắn sau này

( nhổ đều 2 hàm, đều 2 bên or nhổ r4 sữa ( do mọc trc r3), r3 tự di chuyển

3.CHRM hỗ trợ

Giúp hỗ trợ cho các phân môn khác : nha chu, phục hình

4.CHRM toàn diện

Đt tổng thể 2 hàm răng để đạt kc tối ưu

Trc đây CHRM chủ yếu điều trị cho n~ bn có nhu cầu thẩm mỹ, CHRM liên quan nha chu, hm, ph, hỗ trợ 2 chiều giúp đem lại kc tối ưu cho bn

III.CHRM và nha chu

Trong thời gian qua, CHRM được coi là yếu tố gây bệnh quanh r

Việc tạo nên những điểm chạm sớm, sự mất song song của chân r trg những vùng nhổ, thiếu ks, viêm trong lúc di chuyển r là những nhân tố có thể tạo nên or làm nặng thêm bệnh vùng QR

Nếu các lực tác động quá lớn gây tổn thương nha chu và trong khi r di chuyển ( KC bị xáo trộn ) lực nhai cũng gây những áp lực bất thường lên mô nha chu

Các khí cụ cố định có khuynh hướng làm tăg các vết dính mảng bám và gây viêm lợi do các biện pháp vsrm bị cản trở

Các khí cụ cũng gây tổn thương trực tiếp lên mô nha chu do cung lưỡi, cung vòm miệng, cung môi đè lên lợi

Vị trí gắn mắc cài ko đúng gây kích thích or đi quá sâu xuống lợi có thể tạo nên túi lợi

Các khí cụ tháo lắp có thể đè ép trực tiếp lên lợi hoặc vùng sát cổ răng.Các tay móc bám qua mặt nhai làm răng bị tách ra gây nhồi nhét thức ăn-> tiêu xương

Tuy vậy, CHRM nếu đc làm đúng luôn đc kiểm soát thì có vai trò quan trọng trong đt và dự phòng bệnh QR

BQR và sự tiêu xương, nghiêng r, tạo khoảng trống và cuối cùng là mất r ở người lớn tuổi có sự lệch lạc kc từ khi còn trẻ

Một số nguyên nhân gây a/h tới vùng QR cần nắn chỉnh

1.R mọc lệch lạc nguyên phát

R mọc lệch từ khi mới mọc,tại các r này mảng bám thường nhiều hơn ở n~ R bt và thường khó vs

Việc đt CHRM : dự phòng bệnh QR

2.R mọc lệch thư phát

Do r h or r tiền hàm mất sớm ko đc thay thế, các r kế cận sẽ ngiêng về khoảng trống do lực cắn

Mào xor bị tiêu, mất vùng xương nâng đỡ tạo nên khoảng hở nơi các r tx làm r di chuyển do đó càng làm tăng sự nghiêng bất thường của r

Cần CHRM: để dựng lại r đúng trục và kc

3.R bị tiêu xương

Nhiều ng/n ( mảng bám, kc, r giả..) khi đó các r bị lung lay, lệch trục cần đc CH lại cho đúng trục trc khi làm nẹp cố định

4. KC ngược

Cắn ngược r hàm or r cửa sẽ làm tổn thương nha chu và bị rụng sớm do lực cắn, nhai tác động ko đều trên các r.Đặc biệt kc ngược vùng r c phải đt ngay do sự hư hại các mô xảy ra nhanh chóng ở vùng cửa

5. KC sâu vùng răng cửa

RCD gắn vào gót rct gây tổn thương nha chu của vùng này ( tiêu xương)

Lúc này cần đt KC sâu CHRM, vừa đt nha chu có kết quả tốt nhất

Ở trẻ em, đt KC sâu sẽ làm giảm nguy cơ bệnh nha chu sau này

IV. CHRM và phục hình

Vai trò làm phục hình dễ dàng hơn và ít gây tổn thương r trụ

1.Lấy lại khoảng

Khi mất r vv lâu ngày, r bên cạnh khoảng mất r sẽ xô lại, làm nghiêng r và gây giảm độ rộng của khoảng mất r

Lúc này cần phải chỉnh hình cho r trụ thẳng trục & or tạo khoảng hở vừa đủ để làm cầu r

2.Đóng khoảng trống

Khi r mất lâu ngày, các r bên cạnh di chuyển làm thu hẹp khoảng trống.Lúc này khe r còn quá nhỏ, CHRM tác dụng đóng kín khe hở ko cần làm r giả

Tùy kc hàm đối diện mà đóng khoảng hay tạo khoảng

3.Làm lún răng

Khi r hàm nhổ, ko làm răng thay thế-> r đối diện trồi lên cao 2-3mm or làm thay đổi đường cong spee

Cần CH tạo lại bình diện nhai thăng bằng và nâng cao khoảng trống răng đối diện để làm r giả

4.Làm trồi r

R có mặt nhai thấp or mất thân r, cr nằm sâu trog xương

CH nâng trụ cầu lên giúp làm cầu r và trụ r đc tốt hơn

V. CHRM và tiểu phẫu

1.R mọc ngầm

Là r đã hoàn toàn pt trog xương or dưới niêm mạc sau tg mọc r bt

Lúc này pt: là bước đầu tiên để xóa bỏ vật cản và bộc lộ r tạo đk cho CHRM tiếp theo

2.R thừa

tất cả r thừa/ r thừa ngầm a/h đến quá trình mọc r và sự sắp xếp các r trên cung hàm

Cần đc loại bỏ trc khi CHRM

3.Phanh môi

Có 2 trg hợp phanh môi làm cho r c ko khít cần pt:

Dây chằng có khối lượng bt nhưng bám thấp

Dây chằng to, ngăn cản cơ học 2 rc giữa sát vào nhau

4.Nhổ r do chỉ định chỉnh hình

Vẩu XOR or r mọc khấp khểnh, thiếu nhiều chỗ cần nhổ bớt để làm đều r trên cung

VI. CHRM và PTHM

với KHM-VM

VII.Phẫu thuật chỉnh nha