Madilim na nang mapagdesisyunan namin ni Antonio na bumalik ng bahay. Nilalamok na rin kasi ako saka masyado ng malamig.

Habang naglalakad ay tahimik lang kaming dalawa. Pero hindi ko din naiwasang basagin ang katahimikan.

"Ano nga palang nangyari sa pulong?" tanong ko habang nakatingin sa aking dinadaanan. Napabuntong-hininga siya dahilan upang ibaling kong muli ang paningin sa kanya. "May problema ba?"

He shook his head, "Hindi lang naging maganda ang kinalabasan ng pulong."

Napakunot ang noo ko, "Bakit?"

So, the strong feeling I had days before the meeting was right. Something went wrong.

"Tinalakay ang pahayag na inilabas ni Aguinaldo bago pa maganap ang pulong. Gusto ng magdalo na magtatag ng bagong samahan." He clenched his fist, "Para bang inilabas na niya ang kanyang tunay na saloobin."

Hindi ako palabasa ng history books, hindi rin ako makabayan pero narinig ko na ang tungkol sa pagtataksil ni Emilio Aguinaldo.

"Iginiit niyang hindi isang rebulosyonaryong pamahalaan ang Katipunan. Bukod sa isang lihim na kilusan ay wala raw itong itinatag na ganap na mga batas. Hindi ko alam kung bakit gusto niyang magtatag ng isang pamahalaan gamit ang mga batas na ginaya sa kasuklam-suklam na Batas Maura."

"Isang pamahalaan ang Katipunan. Wala man itong konstitusyon, marami naman ang kumikilala rito," I said out of the blue.

Mukhang nagulat siya sa sinabi ko dahil agad siyang napatingin sakin.

"B-bakit?"

Napalitan naman agad ito ng isang ngiti, "Nakakamangha lang na marinig sa isang babae ang ganong mga salita."

I blushed as I felt my heart jumped in joy. "Mahilig kasi akong magbasa ng mga aklat kaya kahit papano ay may alam ako tungkol sa mga ganyang bagay."

Mas lalong namula ang pisngi ko nang mapansing hindi pa niya inaalis ang tingin sakin. If looks could melt a person, kanina pa ako natunaw.

I faked a cough, "Ah, a-ano na nga palang nangyari pagkatapos nun?"

Inalis niya ang tingin mula sakin saka ibinaling sa dinadaanan. "Hindi naayos ang sigalot kaya't napilitan ang supremo na magkatakda muli ng pulong ngayong darating na marso."

The Tejeros Convention.

I kicked the small stone because of irritation. Why would they replace the group na pinaghirapan ni Andres Bonifacio?

'Di lang nagtagal ay narating na namin ang bahay. Pero agad kaming napahinto nang makita ang isang lalaking nasa harapan ng gate ng bahay.

"Si Santiago 'yun, diba?" I asked Antonio and he nodded.

Nakatayo lang dun habang hawak-hawak ang isang maliit na kahon. Nakatalikod siya samin kaya hindi niya kami napansin. Santiago was wearing his usual attire. Black trousers, black leather shoes, his black waistcoat over his white shirt, a flat cap.

Bakit nakatayo lang siya dun? He's always welcome. He can enter the house even without permission from Tandang Sora or the others.

"Santiago," Antonio called dahilan upang lumingon siya sa direksyon namin.

Because of the moonlight illuminating the sorrouding, I saw the expression plastered on his face. I saw a glint of sadness but it was replaced with his usual playful smile.

"Antonio, Kristin! Gabi na ah. Baka ano na ang ginawa niyo."

"Shut up, bastard."

He laughed but it didn't reach his eyes. Lumapit kami sa kanya.

"Bakit nandito ka sa labas? Pumasok ka kaya?" Antonio asked.

Tinignan ko kung ano ang pinagmamasdan ni Santiago kanina. It was Corazon sitting on the wooden bench in front of the housr with Emilio Jacinto beside her. Malaki ang distansiya sa pagitan nilang dalawa pero masaya silang nag-uusap.

I looked at Santiago. I see why he was wearing that expression a while ago.

"May ibibigay lang sana ako kay Corazon. Pero, ayaw ko namang makadisturbo," he said with a hint of bitterness in his voice.

I pointed the box he was holding, " 'Yan ba ibibigay mo?" Itinaas na ang kahon saka tumango. I rolled my eyes heavenward, "Gusto mo ako nalang magbigay? Then I'll tell her about your feelings and stuff."

Nagulat siya sa sinabi ko. He faked a laugh, "Naku! Binibing Kristin, nakakahiya naman sayo."

Tinapik ng marahan ni Antonio ang balikat ni Santiago. "Mas sasaya si Corazon kung ikaw mismo ang magbibigay niyan sa kanya."

Tumango ako bilang pagsang-ayon, "Kaya pumasok ka na dun at ibigay 'yan bago ka pa maunahan ng iba," I said, referring to Emilio Jacinto.

"A-anong ibig mong sabihin?" naguguluhang tanong ni Santiago. Maski si Antonio ay hindi naintindihan ang sinabi ko.

I shook my head, "Wala. Tara, pasok na tayo? Andaming lamok."

'Di ko na sila hinintay na sumagot at nauna ng pumasok. Hindi ko alam kung ilang lamok na ang nagpakasaya kasisipsip ng dugo ko. Paano nalang pag nagkadengue ako e sa panahong ito 'di pa naiimbento ang gamot sa dengue.

"Magandang gabi," I greeted Corazon nang makalapit ako sa kanila. Hindi ko sinaman si Emilio Jacinto sa pagbati. I acted as if he wasn't there. Never, as in, never ko siyang makakavibes.

Corazon smiled, "Magandang gabi rin."

"Nandiyan nga pala si Santiago. Mukhang may ibibigay sayo. Nahihiya nga lang." I teased.

I thought Corazon would blush or smile and stuff, but her face holds no expression. Napatingin siya sa papalapit na Santiago at Antonio.

Naibaling ko naman ang tingin sa katabi ni Corazon. Nakatingin siya kay Corazon. I couldn't read his expression. He was just looking at her.

It was just a hunch but maybe the girl that Emilio Jacinto was referring on his journal was Corazon. She fits the description perfectly. But maybe I'm wrong. But maybe I'm right.

Halos mapatalon ako nang ibaling ni Emilio ang tingin sakin. He gave me a "Anong-tinitingin-tingin-mo" look. Iniwas ko ang tingin sa kanya at ibinaling kay Santiago at Antonio na ngayo'y nasa harap na namin.

"Magandang gabi," Santiago and Antonio greeted.

Santiago cleared his throat, "Ah, nandiyan ba ang supremo?"

"Akala ko ba si Corazon ang pakay mo?" Antonio asked, nonchalantly.

Agad namang nahiya si Santiago dahil sa naging tanong ni Antonio. I stopped myself from laughing.

Naibaling naming lahat ang atensiyon kay Emilio nang tumayo ito. "Ako'y aalis na."

"Hindi ka ba muna kakain?" asked Corazon.

Umiling siya, "Hindi na, binibini. Maraming salamat. Ako'y magpapaalam muna sa Supremo at sa Tandang Sora."

Corazon nodded. Emilio gathered his things before entering the house to bid farewell to the Supremo. I saw this as an oppurtunity for Corazon and Santiago to be alone together.

"Ah, Antonio. Halika, pasok na tayo." I said as an excuse.

"Ako rin, may gagawin pa ako." Corazon stood up pero agad ko siyang pinigilan.

"Ako na gagawa ng mga gagawin mo." With a smile on my face ay hinila ko na si Antonio papasok ng bahay.

-

It's been weeks mula nung umalis sina Bonifacio. Nakahanap rin ng trabaho si Antonio sa hacienda nina Lola Adelina. Nagulat nga ako nung nalaman kong may hacienda pa pala sina Lola Adelina sa labas ng bayan. Hindi ko akalain na nagmula sa isang napakayamang pamilya si Jose e mukha naman siyang gusgusing bata.

Dahil din sa trabaho ni Antonio ay hindi ko na siya masyadong nakikita. Sabayan pa ng pangrerecruit nila ng mga bagong sasapi sa katipunan lalo na't humina ang pwersa nila sa Maynila dahil nangyari noong pagputok ng himagsikan. Nangangalap din sila ng pondo para sa mga bagong armas.

"Pasensya ka na talaga, Kristin kung naabala kita. Sadyang marami pa akong gagawin dito sa bahay."

Umiling ako, "Ano ka ba, ayos lang. Kabisado ko na ang bayan. Halos araw-araw ba naman tayong pumupunta dun."

Pagkatapos kong itali ang buhok ko ay isinuot ko ang salakot na ipinahiram sakin ni Corazon. I use this to hide my blonde hair from people's attention.

"Maraming salamat talaga, Kristin."

Hindi ko alam kung anong napag-usapan nila ni Santiago nung gabing 'yun, pero pansin kong hindi na masyadong masigla si Corazon. Something must have happened. Everytime Corazon smiles or laugh, it doesn't reach her eyes. Sa tuwing dumadalaw naman si Santiago ay umiiwas si Corazon. Minsan nga naaawa na ako kay Santiago.

"Walang anuman, Corazon." I said saka kinuha ang basket ng gamot na idideliver kina Lola Adelina. "Alis na ako."

Tumango siya at lumabas na ako ng bahay.

Sa loob din ng ilang linggo ay hindi nagparamdam si Karlos. Minsan ay napapaisip din ako kung ano ang pinagkakaabalahan ni Karlos sa tuwing hindi siya nambubwiset. It's not that I'm worried about him, nakakapanibago lang na halos magdadalawang buwan na siyang hindi nagpapakita.

Habang naglalakad ay sinisipa-sipa ko ang isang maliit na bato para libangin ang sarili ko. Halos mga puno lang naman kasi ang nadadaanan ko and almost everyday palagi akong dumadaan dito, kulang nalang memoryahin ko kung saan nakapuwesto ang bawat puno. Nasa tagong lugar kasi ang bahay ni Tandang Sora. Dito madalis nagtitipon ang mga kasapi ng katipunan mula sa bayan o sa mga karatig bayan. I just realized that this was the place where the Cry of Balintawak happened. I was here before. Isinaman ako dito ni Antonio at Rafael. Well, ayaw talaga nila pero nagpumilit ako.

"Wow," I muttered at itinigil na ang pagsipa sa bato.

I've been here for a long time. I've witnessed a lot of historic events na hindi ko naman ginustong masaksihan. Ilang buwan nalang din ay mag-iisang taon na ako sa panahong 'to. And, I'm kinda getting used to the lifestyle of the people here. Waking up early in the morning, helping with the chores, eating boiled sweet potatoes as substitute for rice. I got used to wearing this baro't saya. Tuwing gabi, ilaw lang na mula sa gasera ang nagpapaliwanag sa buong bahay. The life here is simple. No stress. Something only country bumpkins would get used to. But surprisingly, I did.

I was pulled back from my thoughts nang makita ko si Santiago na nakasandal sa isang puno. Nakatalikod siya sakin kaya hindi niya ako napansin.

"Ano naman kayang ginagawa ng lalaking 'to dito?" I whispered.

I walked towards him at nang makalapit ako ay kinalabit ko siya. Umalis naman siya sa pagkakasandal sa puno at humarap sakin.

"Ah, binibining Kristin. Magandang araw," pagbati nito.

"Anong ginagawa mo diti? Nandun si Corazon sa bahay, ba't 'di ka nalang dumiretso?"

"Hindi si Corazon ang pakay ko kudi ikaw," nag-aalangang sabi nito.

I raised a brow, "Bakit?"

Humigpit ang hawak niya sa dalang sumbrero. "Magpapatulong sana ako sayo."

"No," I sternly declined. "May gagawin pa ako."

"Nasabi sakin ni Antonio na magaling kang pumili ng regalo."

Agad akong natigilan. "Anong sabi mo?"

"Naikuwento sakin ni Antonio kung gaano siya kasaya nung binigyan mo siya ng regalo. Kaya naisip ko na dahil napasaya mo siya sa pagbibigay lamang ng isang bagay ay baka matutulungan mo ako."

I blushed, "Sinabi niya 'yun?"

Tumangp siya. I cleared my throat, "Anong maitutulong ko?"

A huge smile appeared on his face, "T-talaga?"

"Bakit? Ayaw mo?"

"Gusto!"

"Oh, ano nga?" Minsan nagdududa ako kung ilang taon na ba si Santiago.

He walked towards me the he took out a small box from his inner coat pocket.  It was the box he was holding that night. Nung nilang paguusap ni Corazon.

"Diba ibinigay mo 'yan kay Corazon?"

Napangiti siya pero halatang hindi ito ang tunay niyang nararamdaman. "Tinanggihan niya," malungkot na sagit nito.

"B-bakit naman? Ano bang ibinigay mo sa kanya?"

He opened the box at ipinakit sakin ang laman nito. Halos mapafaceplam ako nang makita ko ang laman nito. Matalino nga si Santiago, wala nga lang sentido komun.

"Alam naman naming mayaman ka pero 'wag mo namang isampal sa mukha namin. Gets?"

Ang laman lang naman kasi ng kahon ay isang kuwintas na halatang gawa sa ginto. Kaya naman pala tinanggihan ni Corazon. Baka kaya din siya iniiwasan dahil sa regalong 'to.  Simpleng babae lang naman kasi si Corazon. 'Di siya nadadala sa luho.

"Natural lang na hindi 'yan tatanggapin ni Corazon. 'Diba kilala mo na siya mula pagkabata? Dapat alam mo na kung anong klaseng babae si Corazon."

Napabuntong-hininga siya saka isinara ang kahon at ibinalik sa bulsa. "Akala ko kasi magugustuhan niya. Ang ibang babaeng nakilala ko sa Inglatera ay nagugustuhan ang binibigay ko sa kanila."

I scoffed, "Itinulad mo pala siya sa ibang babae? Alam mo, hindi lahat ng babae pare-pareho. Ang iba masaya sa mga luhong ibinibigay sa kanila ngunit ang iba'y masaya na sa mga simpleng bagay na alam nilang pinaghirapan ng nagbigay sa kanila."

I can't believe these words are coming from me.

"Kung talagang gusto mo si Corazon, hindi mo siya itutulad sa ibang babae," I added.  Nakakagulat lang na ang isang tulad ni Santiago na nagmula sa panahong puno ng gentleman, ay mag-iisip ng ganito.

Nanlaki ang singkit niyang mga mata, "A-alam mo na gusto ko si Corazon?"

"Hindi. Pero masyado ka kasing halata. Hindi mo lang alam, pero andali mong basahin."

Namula ang dalawang tenga nito. Ibinaling niya ang tingin sa ibang direksyon.

"Teka, ba't mo nga pala siya bibigyan ng regalo?"

"G-gusto ko kasing umakyat ng ligaw," he answered, looking at the ground as if it was the most interesting thing in the world.

"Aren't you a little old for her?"

Corazon is a year younger than me and this guy is twenty-five years old.

"Walang pinipiling edad ang pag-ibig."

I sighed, "Mauna na ako. Basta alalahanin mo 'yung sinabi ko sayo."

Before I could even start walking ay pinigilan niya agad ako. "Ihahatid na kita sa iyong paroroonan bilang pagpapasalamat na rin. Halika, naghihintay ang aking kalesa."

I didn't decline. Riding a carriage would get me to my destination faster. Tinanggal ko ang suot na salakot nang makarating kami sa kinaroroonan ng karwahe. It was a small-wheeled two-passenger carriage drawn by a single horse.  The coachman greeted us and helped me get inside the kalesa. Santiago seated beside the coachman, kaya ako lang mag-isa sa likod.

Habang nasa biyahe ay tahimik lang si Santiago. I couldn't see his face because his back was facing me but I know he was in deep thought.

Inaliw ko nalang ang sarili ko kakatingin sa mga dinadaanan namin. Nagulat nalang ako nang biglang ipinahinto ni Santiago ang kalesa.

"Ba't tayo huminto?" I asked.

Hindi niya ako sinagot at mabilis na bumaba . Tinignan ko kung saan siya papunta. I gulped when I noticed that we stopped in front of the church. The same church kung saan binaril 'yung matanda. Naglakad siya palapit sa isang prayle na hinahampas ng tungkod ang dalawang lalaking sa tingin ko ay sakristan.

Biglang bumilis ang tibok ng puso ko dahil sa kaba. It was the same friar from before. Katulad din na dati, hindi man lang tinutulungan ng mga tao sa paligid ang dalawang lalaki. Wala man lang naglalakas loob na awating ang prayle. Some were just watching. Ang iba'y hindi nalang pinapansin na para bang isa na itong pangaraw-araw na gawain ng prayle.

"Padre, padre!" Santiago called. Inihinto ng prayle ang paghampas sa dalawang lalaki.

"Señor Iglesias, buen dia," the friar greeted. Halos nagpupuyos pa din ito sa galit.

"Umalis na kayo," tugon ni Santiago sa dalawang lalaki saka muling hinarap ang prayle. "Padre, deja de golpear a los niños. Estan lastimando."

"Merecen ser castigados."

"Maraming tao ang nasa paligid. Hindi man lang ba kayo nahihiya?"

The friar looked around. Hindi niya na sinagot si Santiago. Pero nakita ko ang pagkuyom ng kamao nito.

Santiago excused himself saka bumalik sa kalesa. I didn't remove my gaze from the friar. Masama ang tingin nito sa papaalis ng si Santiago. Mahigpit ang hawak nito sa tungkod habang ang isang kamay nito ay nakakuyom.

Inaalis ko ang tingin sa prayle nang bigla itong lumingon sakin.

-

Sabi ko, nung sabado ako magu-update pero naging linggo. Pasensya naaaaa! Patawarin niyo ako! (╥_╥) Gumawa kasi ako ng outline sa subject kong Public Relations.  Hindi ko na matiis 'yung seven chapters e. (╥﹏╥)

At, masaya nga pala ako kung magcocomment kayo. Mas namomotivate akong magupdate. ≥﹏≤

Pero maiba tayo, ano kayang mangyayari kay Santiago? Bakit kaya ganun nalang kagalit ang prayle kay Santiago? Bakit kaya hindi nagpaparamdam si Karlos? Bakit kaya iniiwasan ni Corazon si Santiago? Bakit gwapo pa rin si Antonio? Bakit kaya andaming bakit ng inyong lingkod?

Bakit nga ba?

Bakit?

May ginawa akong bagong instagram. Ig: janellerevaillewp
Punta nalang kayo dun kung gusto niyong magbasa ng mga quotes or tignan ang nakakaiyak kong mga drawing ( TДT)
-Señor Panda (Janellerevaille)

-

Hi. Did you like the story? I hope you did. To show your support for the story, feel free to smash that vote button and share your hinanaings in the comment box. Thank you.