10 CÂU HỎI TỰ LUẬN

MÔN ĐƯỜNG LỐI ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Câu 1: Hoàn cảnh quốc tế cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX tác động đến sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam như thế nào? Ý nghĩa lịch sử của nó?

 Tác động:

- Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản và hậu quả của nó:

+ CNTB chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn độc quyền (chủ nghĩa đế quốc)

+ Sự thống trị của CNĐQ đã làm cho đời sống của nhân dân lao động ở các nước trở nên khổ cực

+ Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa với CNTD ngày càng gay gắt, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra mạnh mẽ

- Ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin:

+ Vào giữa thế kỷ XIX, phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân phát triển dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa Mác – Lênin

+ Chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ rõ: muốn giành được thắng lợi thì giai cấp công nhân phải lập ra Đảng Cộng sản

+ Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời đã lay chuyển, lôi cuốn nhân dân lao động ở các nước thuộc địa vào phong trào cộng sản

+ Chủ nghĩa Mác – Lênin được truyền bá vào Việt Nam, phong trào yêu nước và phong trào công nhân phát triển dẫn đến sự ra đời của các tổ chức Cộng sản ở Việt Nam

- Tác động của Cách mạng Tháng Mười Nga và Quốc tế Cộng sản:

+ Năm 1917, CM Tháng Mười Nga thành công đã mở ra một thời đại mới.

+ Đối với dân tộc thuộc địa: CM Tháng Mười cổ vũ, động viên họ tiếp tục đấu tranh giải phóng dân tộc

+ Tháng 3-1919, Quốc tế Cộng sản (Quốc tế III) được thành lập mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc bị áp bức theo lập trường vô sản

+ Quốc tế cộng sản có vai trò quan trọng trong việc truyền bá CN Mác – Lênin và thành lập ĐCS VN

 Ý nghĩa:

+ Chủ nghĩa Mác – Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng Cộng sản Việt Nam

+ Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi đã mở ra một thời đại mới - thời đại cách mạng chống đế quốc, thời đại giải phóng dân tộc. Cách mạng Tháng Mười là ánh sáng soi đường cho các dân tộc bị áp bức đứng lên đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người

+ Sự ra đời của Quốc tế cộng sản thúc đẩy sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, chỉ ra phương hướng đấu tranh giải phóng dân tộc thuộc địa, mở ra con đường đấu tranh giành độc lập theo khuynh hướng cách mạng vô sản.

Câu 2: Làm rõ những nội dung cơ bản của Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng?

- Hoàn cảnh ra đời: Trong hội nghị hợp nhất

- Thời gian: 6/1-7/2/1930

- Địa điểm: Hương Cảng – Trung Quốc

- Người soạn thảo: Nguyễn Ái Quốc

 Nội dung: Cương lĩnh chính trị gồm 5 nội dung

1. Phương hướng chiến lược của Cách mạng Việt Nam: "Tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản".

2. Nhiệm vụ của cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng:

+ Về chính trị: Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến, làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập, lập ra chính phủ công nông binh và tổ chức công nông.

+ Về kinh tế: Thủ tiêu hết quốc trái, tịch thu sản nghiệp lớn của đế quốc Pháp giao cho chính phủ công nông binh, tịch thu ruộng đất làm của công và chia cho dân cày nghèo, bỏ sưu thuế, mở mang công nghiệp và nông nghiệp, thi hành ngày làm 8h.

+ Về văn hóa, xã hội: dân chúng được tự do tổ chức, nam nữ được bình quyền, phổ thông giáo dục theo hướng công nông hóa.

3. Lực lượng cách mạng: toàn thể dân tộc Việt Nam.

4. Lãnh đạo cách mạng: giai cấp vô sản. Đảng là đội tiên phong.

5. Quan hệ cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới: cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Đảng phải liên lạc với các dân tộc bị áp bức và giai cấp vô sản trên thế giới, nhất là giai cấp vô sản Pháp.

 Ý nghĩa:

+ Đáp ứng những nhu cầu và cấp bách của nhân dân ta, đồng thời phù hợp với xu thế phát triển của thời đại mới.

+ Cương lĩnh chính trị trở thành ngọn cờ đoàn kết của toàn Đảng, toàn dân, là vũ khí sắc bén của những người Cộng sản Việt Nam trong hơn 70 năm qua; là nhân tố quan trọng để chỉ đường cho nhân dân đạt nhiều thành tựu to lớn .

+ Thể hiện sự nhận thức và hành động đắn của chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam.

Câu 3: Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự phát triển của phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản?

➢ Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với sự phát triển của phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản:

- Năm 1911, Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước

- NAQ đặc biệt quan tâm tìm hiểu Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917

- Tháng 7/1920, NAQ đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin đăng trên báo Nhân đạo

- Tại Đại hội Đảng xã hội Pháp (12/1920), NAQ bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế Cộng sản và tham gia thành lập ĐCS Pháp

➢ Quá trình NAQ chuẩn bị các điều kiện để thành lập ĐCS Việt Nam:

- Từ năm 1921 đến 6/1923, Nguyễn Ái Quốc hoạt động tại Pháp. Tại đây, Người thành lập "Hội Liên hiệp thuộc địa" (10/1921). Đồng thời, năm 1922, Ban nghiên cứu thuộc địa được thành lập và Người được cử làm Trưởng tiểu ban nghiên cứu về vấn đề Đông Dương

- Người truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin vào VN thông qua các bài báo: Người cùng khổ; Đời sống công nhân; Nhân đạo và xuất bản một số tác phẩm, đặc biệt là "Bản án chế độ thực dân Pháp" (1925)

- Tháng 11/1924, Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu (Trung Quốc) . Tháng 6/1925, Người thành lập Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, xuất bản Báo Thanh niên

- Từ năm 1925 đến 1927, Hội VNCMTN đã mở các lớp huấn luyện chính trị nhằm đào tạo cán bộ cho cách mạng Việt Nam

- Năm 1927, Bộ Tuyên truyền của Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức xuất bản tác phẩm Đường cách mệnh

➢ Tác phẩm "Đường cách mệnh":

- Về Con đường cách mệnh: CMVN đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga

- Về lực lượng cách mệnh: Công nông là người chủ cách mệnh

- Về đoàn kết quốc tế: CMVN phải đoàn kết với các lực lượng cách mạng thế giới

- Về phương pháp cách mạng: Phải giành chính quyền bằng bạo lực cách mạng của quần chúng, biết chọn thời cơ

- Về Đảng Cộng sản: Đảng là điều kiện đầu tiên để đảm bảo cho sự thắng lợi của cách mệnh.

Câu 4: Trình bày chủ trương "Kháng chiến kiến quốc" của Đảng trong giai đoạn 1945-1946? Ý nghĩa?

Ngày 25/11/1945, Ban chấp hành TW Đảng họp và ra chỉ thị về "Kháng chiến kiến quốc" nhằm vạch ra con đường cho cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới.

 Về nội dung, chỉ thị có 3 nội dung chính:

- Chỉ đạo chiến lược: Đường lối xác định mục tiêu của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc với khẩu hiệu "Dân tộc trên hết, Tổ quốc trên hết".

- Xác định kẻ thù: Kẻ thù chính là thực dân Pháp với sự hỗ trợ của thực dân Anh. Để chống lại thực dân Pháp thì phải lập Mặt trận dân tộc thống nhất, mở rộng Mặt trận Việt Minh.

- Phương hướng, nhiệm vụ:

• Đối nội (4 nhiệm vụ): Củng cố chính quyền; chống thực dân Pháp xâm lược; bài trừ nội phản; cải thiện đời sống nhân dân.

• Đối ngoại: Đảng ta kiên trì nguyên tắc "Thêm bạn bớt thù". Đối với Tưởng: "Hoa-Việt thân thiện"; đối với Pháp: độc lập về chính trị, nhân nhượng về kinh tế.

 Ý nghĩa:

Chủ trương "Kháng chiến kiến quốc" có ý nghica đặc biệt quan trọng đối với cách mạng Việt Nam. Chỉ thị đã phân tích và xác định đúng kẻ thù của dân tộc,chỉ ra kịp thời về chiến lược và sách lược cách mạng, nêu rõ 2 nhiệm vụ cách mạng Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám là xây dựng đất nước đi đôi với bảo vệ đất nước. Đường lối đã góp phần làm nên những thắng lợi của cácnh mạng Việt Nam thời kì 1945-1946 và trong cuộc kháng chiến chống Pháp 1945-1954.

Câu 5: Đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Đảng được đề ra tại Hội nghị BCH TW lần thứ 11 và 12 năm 1965 có nội dung như thế nào?

Đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Đảng được đề ra tại Hội nghị BCH TW lần thứ 11( 3/1965) và 12 năm 1965( 12/1965) gồm có 6 nội dung sau đây:

1. Về nhận định và chủ trương chiến lược: TW Đảng cho rằng " chiến tranh cục bộ" mà Mỹ đang tiến hành ở miền Nam vẫn là cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới. Từ đó Trung ương quyết định phát động cuộc kháng chiến chống Mỹ trong toàn quốc, coi đây là nhiệm vụ thiêng liêng nhất của dân tộc Việt Nam.

2. Quyết tâm và mục tiêu chiến lược: Kiên quốc đánh bại đế quốc Mỹ, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất nước nhà.

3. Phương châm chỉ đạo chiến lược: Kháng chiến lâu dài, dựa vào sức mình là chính, càng đánh càng mạnh, tranh thủ thời cơ dành thắng lợi quyết định trong thời gian tương đối ngắn.

4. Tư tưởng chỉ đạo và phương châm đấu tranh ở miền Nam: kiên quyết tiến công và liên tục tiến công, đánh địch trên cả 3 vùng chiến lược, đấu tranh quân sự.

5. Tư tưởng chỉ đạo đối với miền Bắc: Xây dựng kinh tế, đảm bảo cho miền Bắc vững mạnh về kinh tế và quốc phòng, tích cực đề phòng để đánh địch.

6. Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa cuộc chiến đấu ở hai miền: Miền Nam là tiền tuyến lớn; miền Bắc là hậu phương lớn. Hai nhiệm vụ đó không thể tách rời nhau và gắn bó mật thiết với nhau nhằm mục tiêu chung: " Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược".

• Ý nghĩa đường lối:

Đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Đảng được đề ra có ý nghĩa hết sức quan trọng:

- Thể hiện quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, tinh thần cách mạng tiến công, tinh thần độc lập tự chủ.

- Thể hiện tư tưởng nắm vững và giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội.

- Đó là đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính được phát triển trong hoàn cảnh mới, tạo nên sức mạnh mới để chúng ta đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Câu 6: Trình bày nội dung cơ bản đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng trong giai đoạn 1946-1947 và ý nghĩa của đường lối?

- Đường lối kháng chiến chống Pháp được hình thành từ các văn kiện: Chỉ thị Toàn dân kháng chiến của Trung ương Đảng ra ngày 12/12/1946; Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chí Minh 19/12/1946. Tác phẩm Kháng chiến nhất định thắng lợi của đồng chí Trường Chinh xuất bản 1947

- Nội dung đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp

+ Mục đích kháng chiến: Kế tục sự nghiệp cách mạng tháng Tám, "Đánh phản động Pháp xâm lược; giành thống nhất và độc lập"

+ Tính chất của cuộc kháng chiến: Cuộc kháng chiến của nhân dân ta là chính nghĩa. Nó có tính chất toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình, dựa và sức mình là chính. Cuộc chiến tiến bộ vì tự do, độc lập, dân chủ và hòa bình. Cuộc kháng chiến có tính chất dân tộc giải phóng và dân chủ mới.

+ Phương châm tiến hành kháng chiến: Kháng chiến toàn dân; kháng chiến toàn diện; kháng chiến lâu dài; kháng chiến lâu dài; kháng chiến dựa vào sức mình là chính

+ Triển vọng cuộc kháng chiến: mặc dù lâu dài, gian khổ khó khăn song thắng lợi nhất định thuộc về ta

- Ý nghĩa của đường lối

+ Đối với trong nước: Việc đề ra đường lối kháng chiến, kiến quốc đúng đắn đã làm thất bại âm mưa xâm lược của đế quốc Pháp và can thiệp Mỹ, buộc chúng phải công nhận độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương; làm thất bại âm mưu mở rộng và kéo dài chiến tranh xâm lược Đông Dương của đế quốc Mỹ, kết thúc chiến tranh lập lại hòa bình ở Đông Dương, giải phóng hoàn toàn miền Bắc

+ Đối với quốc tế: Thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp, cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới; bổ sung lực lượng cho CNXH và cách mạng thế giới, nhân dân ba nước Đong Dương đã đập tan ách thống trị của thực dân Pháp, mở ra sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới, trước hết là hệ thống thuộc địa của Pháp.

Đánh giá về thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, Hồ Chí Minh nói: "Lần đầu tiên trong lịch sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là thắng lợi vẻ vang của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của các lực lượng hòa bình, dân chủ và xã hội chủ nghĩa trên thế giới".

Câu 7: Trình bày mục tiêu, quan điểm xây dựng hệ thống chính trị thời kỳ đổi mới?

 Mục tiêu:

Thực hiện tốt hơn dân chủ XHCN, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân.

 Quan điểm: gồm 4 quan điểm

- Một là, kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới kinh tế làm trọng tâm, đồng thời từng bước đổi mới chính trị.

- Hai là, đổi mới tổ chức và phương thức oạt động của hệ thống chính trị(HTCT), nhằm làm cho HTCT hoạt động có hiệu quả hơn phù hợp với đường lối đổi mới toàn diện.

- Ba là, đổi mới HTCT một cách toàn diện, đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm phù hợp.

- Bốn là, đổi mới mối quan hệ giữa các bộ phận cấu thành HTCT với nhau và với xã hội, tạo ra sự vận động cùng chiều của cả HTCT để thúc đẩy xã hội phát triển.

 Ý nghĩa:

Mục tiêu và Quan điểm của Đảng về HTCT phù hợp với tình hình và bối cảnh phát triển đất nước, nhất là trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường XHCN và hội nhập quốc tế hiện nay, nhằm đẩy công cuộc đổi mới, đồng thời giữ vững được ổn định chính trị, phát huy quyền làm chủ nhân dân.

Câu 8: Trình bày nội dung đấu tranh giai cấp và về động lực chủ yếu để phát triển đất nước trong giai đoạn mới?

Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và về động lực chủ yếu để phát triển đất nước trong giai đoạn mới:

 Nội dung: gồm 5 nội dung chính:

• Thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

• Khắc phục khắc phục tình trạng nước nghèo, kém phát triển.

• Thực hiện công bằng xã hội, chống áp bức, bất công.

• Đấu tranh ngăn chặn và khắc phục những tư tưởng và hành động tiêu cực, sai trái

• Đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng đất nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh phúc.

- Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa công nhân, nông dân và trí thức do đảng lãnh đạo, kết hợp hài hòa các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực của các thành phần kinh tế của toàn xã hội.

 Ý nghĩa:

Ở giai đoạn trước đấu tranh giai cấp trên mọi lĩnh vực xã hội nhưng biểu hiện rõ nét nhất ở lĩnh vực chính trị còn ở giai đoạn hiện nay đấu tranh giai cấp thể hiện rõ ở tất cả các lĩnh vực.

Câu 9: Hãy nêu đặc điểm Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam:

Nhà nước pháp quyền được hình  thành lần đầu tiên thông qua Hội nghị Trung ương II khóa VII năm 1991 và được xây dựng theo 5 đặc điểm:

Một là, Đó là nhà nước của dân, do dân, vì dân, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Hai là, Quyền lực nhà nước thống nhất, có sự phân công quyền lực giữa 3 cơ quan của nhà nước: lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Ba là, Nhà nước được hoạt động trên cơ sở hiến pháp và pháp luật, bảo đảm cho Hiến pháp và các đạo luật giữ vị trí tối thượng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội

Bốn là, Nhà nước tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền công dân; nâng cao trách nhiệm pháp lý giữa nhà nước và công dân, thực hành dân chủ, đồng thời tăng cường kỷ cương, kỷ luật.

Năm là, nhà nước pháp quyền cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do một đảng duy nhất lãnh đạo, có sự giám sát của nhân dân, sự phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức thành viên của Mặt trận.

Câu 10: Hãy nêu các quan điểm chỉ đạo và chủ trương về xây dựng phát triển nền văn hoá thời kỳ đổi mới? Ý nghĩa của nó đối với hiện nay?

 Có 5 quan điểm chỉ đạo và chủ trương:

  Một là, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, là động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hoá phải đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội và hội nhập quốc tế.

  Hai là, xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặg trưng dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

  Ba là, phát triển văn hoá vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hoá.

  Bốn là, xây dựng đồng bộ môi trường văn hoá, trong đó chú trọng vai trò của gia đình, cộng đồng. Phát triển hài hoà giữa kinh tế văn hoá; cần chú ý đầy đủ các yếu tố văn hoá và con người trong phát triển knh tế.

  Năm là, xây dựng và phát triển văn hoá là sự nghiệp chung của toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là chủ thể sáng tạo, đội ngũ tri thức giữ vai trò quan trọng.

 Ý nghĩa đối với hiện nay:

Cơ sở vật chất kĩ thuật của văn hoá được tạo dựng. Văn hoá có những thay đổi tích cực, khoa học và công nghệ phục vụ thiết thực hơn cho đời sống kinh tế - xã hội.