Dania
- 5,73 mln populacji
- ponad 42 tyś. km²
- stolica państwa to Kopenhaga
- głową państwa jest królowa - Małgorzata II
- walutą, którą obwiązuje jest korona duńska (DKK), [1 zł = 1.74 DKK]
Do najbardziej znanych atrakcji turystycznych należą:
- LEGOLAND Billund - największy park Legoland na świecie. Wszystko jest w nim z klocków Lego, przez co obserwowane z wysokości przypomina miasteczko.
W Legolandzie znajdują się różne atrakcje, między innymi miniatury autentycznych budowli (stadion drużyny FC Kopenhaga, Pałac Królewski, olbrzymi posąg Indianina, statua wolności), karuzele, kina. Ponadto organizowane są także spektakle z udziałem aktorów. W Legolandzie znajduje się również ponad 30-metrowej wysokości kolejka górska oraz hotel o nazwie "Hotel Legoland".
- Ogrody Tivoli - park rozrywki i ogród, jest drugim pod względem wieku parkiem rozrywki świata. Obecnie Tivoli jest najczęściej odwiedzanym parkiem rozrywki w Skandynawii oraz trzecim najczęściej odwiedzanym w Europie.
Drewniana kolejka górska Rutsjebanen (lub też Bjerg Banen) jest jedną z najstarszych wciąż działających drewnianych kolejek na świecie.
Oprócz kolejek Tivoli oferuje jeszcze szereg przedstawień i koncertów, będąc istotnym elementem kopenhaskiej kultury.
- Bakken - Dyrehavsbakken - park rozrywki, który jest najstarszym na świecie parkiem rozrywki. W Bakken znajduje się ponad 30 rollercoasterów, niesamowite spadające wieże i wiele ciekawych i ekstremalnych atrakcji.
- Duńska Riwiera - nazywana jest tak z powodu pięknych plaż. Do najciekawszych atrakcji należą Frederiksborg Castle - nowe podziemne Muzeum Morskie i Zamek Kronborg, to w tym XVI wiecznym zamku Szekspir osadził akcję swojego największego dzieła -"Hamleta".
- Białe klify w Danii - wystarczy kilka godzin na południe od Kopenhagi, a w regionie Zelandii znajdziesz bardzo niezwykłe wybrzeża - białe kredowe klify, które znajdują się na wyspie Møn. Wysokość klifów sięga ok. 120 metrów, a powstały ponad 10 tysięcy lat temu. Rejon najlepiej zwiedzać pieszo lub rowerem.
ŚLUBY I WESELA
Wielu Duńczyków zakłada rodziny bez zawierania związku małżeńskiego. Taka forma współżycia rodzinnego jest w Danii legalna i nazywa się "małżeństwem bez papierów".
Często śluby zawierane są dopiero, gdy podrosną dzieci. Akt zawarcia małżeństwa jest najlepszym formalnym zabezpieczeniem prawa rodzicielskiego, prawa do wspólnego majątku i reguluje automatycznie sprawy spadkowe.
Tradycyjnie mężczyzna oświadcza się swojej przyszłej małżonce, ale obrączki kupują razem (i zwykle dzielą się kosztami). Przygotowanie i koszt ślubu jest również dzielony między młodą parę.
W przeddzień ślubu panna młoda i pan młody mają spać oddzielnie. W Danii większość par mieszka razem kilka lat przed ślubem, dlatego oddzielenie się na jedną noc ma dokonać rozróżnienia pomiędzy dniem ślubu a innymi dniami.
Kiedy ceremonia ślubna jest zakończona para opuszcza kościół i zostaje powitana na zewnątrz przez przyjaciół rzucających ryż na nich. Jest to sposób symbolicznego życzenia płodności młodej parze.
Wesela są zazwyczaj niewielkie, jeśli chodzi o liczbę gości. Zwykle zaprasza się tylko bliską rodziny i przyjaciół.
Po kościele para często ma robione zdjęcia. Po tym wydarzeniu jest obiad z mnóstwem przemówień, piosenek, zabawy i tańca. W celu przeprowadzenia wystąpień szczególna jest kolejność: 1. ojciec panny młodej, 2. pan młody, 3. panna młoda, 4. rodzina (pana młodego), 5. przyjaciele.
Dwa zwyczaje są zawsze rozgrywane podczas wesela:
1. Podczas gdy panna młoda jest nieobecna wszystkie panie (goście) przybiegają, aby pocałować pana młodego i odwrotnie - podczas gdy nie ma pana młodego, mężczyźni biegną, aby pocałować panną młodą.
2. Wszyscy goście stukają w naczynia lub okulary (wiele razy podczas wesela), dopóki panna młoda i pan młody nie staną na swoje krzesła i nie pocałują się przed wszystkimi.
Muzykanci rozpoczynają zabawę od zagrania weselnego walca. Na znak muzyki młoda para zaczyna tańczyć walca w środku sali. Goście dużym kołem otaczają tańczącą parę i zbliżają się do środka, klaszcząc w dłonie, zawężając krąg. Gdy goście są już bardzo blisko nowożeńców i zaczynają ich popychać, jest to znakiem, że młodzi powinni się pocałować.
W trakcie zabawy zostanie ukradziony welon pani młodej i podarty na strzępy, a panu młodemu zostanie ucięty kawałek krawata lub w skarpetach zostaną powycinane dziury... żeby już nie chodził za innymi kobietami.
Pod koniec przyjęcia nowożeńcy próbują dyskretnie wymknąć się, żeby spędzić noc poślubną w spokoju.
Duńczycy podchodzą swobodnie do ubioru, a więc żadnym zaskoczeniem jest ubranie przez gości np. jeansów i zwykłej bluzki.
WAŻNE DNI I ŚWIĘTOWANIE
- Wigilia Bożego Narodzenia i Nowy Rok.
24 grudnia, jak i ostatni dzień roku nie są w Danii dniami ustawowo wolnymi od pracy. Jak w przypadku innych okazji świątecznych, w gestii pracodawcy jest decyzja czy zwolni on swoich pracowników tego dnia. Zgodnie z duńskim kodeksem handlowym jednak, w obydwa dni sklepy otwarte są jedynie do godziny 15-tej.
- Ostatki - przygotowanie do postu. Ostatnie dni karnawału, od tłustego czwartku, aż po wtorek poprzedzający Środę Popielcową, nie są w Danii dniami wolnymi od pracy, posiadają jednak wymiar świąteczny. Duńskie święto karnawałowe, znane pod nazwą Fastelavn, obchodzone 7 tygodni przed niedzielą wielkanocną ma jednak zaskakująco mało wspólnego z tradycją religijną. Wręcz przeciwnie, w przeszłości Kościół starał się go zabronić, uważając je za obrządek pogański.
Jednym z kluczowych elementów obchodów duńskich ostatków jest zabawa w 'kota w beczce' która oryginalnie polegała na zamknięciu żywego, czarnego kota w drewnianej beczce, w którą uderzać należało kijami do czasu jej rozbicia. 'Uwolnienie kota' chronić miało domostwa przed chorobami i innymi plagami. Tradycja ta jest nadal żywa i niezmiernie popularna, zwłaszcza wśród najmłodszych, z tym jednak, iż kot występuje w niej jedynie w formie wizerunku umieszczanego na beczce, a raczej imitującym ją pojemniku wypełnionym słodyczami.
- 9 kwietnia - Dzień Okupacji Danii
- 1 maja - Święto Pracy. Choć oficjalne Międzynarodowe Święto Pracy nie jest świętem państwowym w Danii (co oznacza, iż nie jest dniem wolnym od pracy), wielu pracodawców decyduje się na przyznanie całego, lub połowy dnia wolnego. Festyny, pikniki oraz wiece polityczne to tradycyjny sposób świętowania 1 maja.
- 5 maja - Dzień Wyzwolenia. Wszędzie wywieszane są flagi narodowe, powszechnie organizowane są również parady wojskowe.
- 5 czerwca - Dzień Konstytucji. O ile Dzień Konstytucji nie ma statusu święta państwowego, prawo zakazuje otwierania sklepów tego dnia.
Urodziny
Ważnym świętem każdego Duńczyka są jego własne urodziny. Początki tej tradycji sięgają XVI wieku. Duńska rodzina królewska przejęła ten zwyczaj od Niemców.
Tradycja ta jak widać jest mocno zakorzeniona w kulturze duńskiej oraz ma szczególne znaczenie, o czym świadczy fakt, że w dniu urodzin przed domem solenizanta wiesza się duńską flagę.
W noc poprzedzającą urodziny, gdy solenizant już śpi, wokół jego łóżka kładzione są prezenty, tak by były pierwszą rzeczą jaką zobaczy on zaraz po wstaniu. Solenizant budzony jest zazwyczaj przez członków rodziny urodzinową piosenką. Następnie cała rodzina udaje się do kuchni, by zjeść urodzinowe śniadanie. Na stole znajdziemy urodzinowe przysmaki taki jak Brunsviger (ciasto drożdżowe polane masłem z brązowym cukrem) oraz Lagkage, czyli tradycyjny duński tort ozdobiony małymi duńskimi flagami.
W dniu urodzin śpiewa się również najprzeróżniejsze urodzinowe serenady, w tym najbardziej znaną, czyli "Tillykke" oraz duńską wersję "Sto lat" czyli "Fødselsdagssange".
Święto Trzech Króli
Święto Trzech Króli wypada 6 stycznia. Wieczorem 5 stycznia Duńczycy spotykają się w gronie rodziny, aby zapalić specjalną świecę, która posiada 3 knoty. Po wypaleniu się świecy następuje trzask, który symbolizuje zakończenie okresu Bożego Narodzenia. Obecnie Święto Trzech Króli traci w Danii na znaczeniu, a 6 stycznia traktowany jest przez większość obywateli jako zwykły dzień wolny od pracy.
Wielkanoc
Jest postrzegana jako symbol zakończenia zimy. Święta Wielkanocne mogą rozpocząć się najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia. Trwają od Wielkiego Czwartku, aż do Poniedziałku Wielkanocnego.
W okresie świątecznym większość domów przystrojona jest w wiosenne kwiaty lub gałązki zdobione pisankami. Dzieje się tak nie bez powodu, bowiem jajka uważane są w tym kraju za najważniejszy symbol świąt. Duńczycy nie tylko obdarowują się nawzajem jajkami, ale również chowają je w ogrodzie.
Ze Świętami Wielkanocnymi w Danii związana jest szczególna tradycja pisania i wysyłania listów. Każdy list jest bardzo indywidualny, różnorodny i co najważniejsze nie ma określonego wzoru. W liście pisze się rymowankę i wysyła ją do wybranej przez siebie osoby. Zadaniem adresata jest odgadnięcie od kogo owy list pochodzi. Jeżeli adresat nie odgadnie kto jest nadawcą listu, zostaje przezwany duńskim określeniem "gæk", które można przetłumaczyć jako głupiec. Jeśli adresat odgadnie od kogo otrzymał list, to "gæk'iem" zostaje nadawca listu. Oczywiście "gæk" musi odpokutować swoje winy. W tym celu należy albo urządzić przyjęcie, albo podarować prezent osobie, z którą się przegrało.
W Danii na świątecznym stole znajdziemy przede wszystkim jajka przyrządzone w najprzeróżniejszych wariantach. W niektórych częściach Danii, jak np. na Jutlandii szczególnie popularne są jaja podawane z sosem musztardowym, tzw. "Skinde Æg" Dodatkowo na świątecznym stole nie może zabraknąć ciemnego pieczywa, śledzia, ryb, wędlin czy sera. Podczas świąt Duńczycy piją przede wszystkim sznapsa oraz specjalne "piwo" przyrządzane przez gospodynie domowe, które jest mocniejsze i przez to bardziej wyraziste w smaku od zwykłego piwa.
Boże Narodzenie
Z całą pewnością grudzień można określić mianem wyjątkowego okresu w życiu Duńczyków. W tym miesiącu w wielu miastach odbywają się jarmarki świąteczne, ulice są barwnie ozdobione, a w ogródkach czy centralnych miejscach stoją choinki, które wprawiają mieszkańców w świąteczny nastrój.
Grudzień jest również czasem, w którym Duńczycy wysyłają bliskim oraz znajomych kartki świąteczne, na których widnieje specjalny znaczek pocztowy. Każdego roku jest on inaczej zaprojektowany, a pieniądze z jego sprzedaży przekazywane są na cele charytatywne.
W grudniu Duńczycy zapalają specjalną świecę, która składa się z 24 podziałek. Za jej pomocą odlicza się dni do Wigilii.
Dodatkowo w większości domostw znajdziemy wieniec adwentowy zrobiony ze świerkowych gałązek, w którym umieszczone są 4 świece adwentowe.
Boże Narodzenie Duńczycy świętują w rodzinnym gronie. W Danii 23 grudnia określa się jako "Lille julaften". Dzień ten uznawany jest również za dzień rozpoczynający święta.
Zgodnie z tradycją choinki ubierane są 24 grudnia. Ozdabia się je przede wszystkim małymi duńskimi flagami. Po przybraniu świątecznego drzewka układa się pod nim prezenty, które rozdawane są po wieczerzy wigilijnej.
W odróżnieniu. od innych państw europejskich w Danii prezenty przynosi skrzat tzw. Julenissen. Obecnie jest on jednak wypierany z duńskiej tradycji przez popularnego na całym świecie Świętego Mikołaja.
Na wigilijnym stole nie może zabraknąć potraw takich jak m.in. pieczona kaczka (w niektórych wariantach również gęś) faszerowana suszonymi śliwkami i jabłkami, podawana z ziemniakami, czerwoną kapustą lub buraczkami i konfiturą z żurawiny, ryż a l'amande polany gorącym wiśniowym sosem oraz sałatka śledziowa. W tym dniu na stole nie może zabraknąć również deseru z ukrytym migdałem. Osoba, która znajdzie migdał otrzymuje bowiem dodatkowy prezent. Z napojów popularne są przede wszystkim grzane wino tzw. Glögg oraz piwo "Julebryg".
KUCHNIA
Większość Duńczyków jada trzy posiłki dziennie. Posiłkom towarzyszy koncepcja hygge (ciepłej i miłej atmosfery, odpowiedniego nastroju).
Śniadanie
Podstawowe duńskie śniadanie składa się z kawy i chleba lub bułki z serem lub dżemem. Chleb w czasie śniadania najczęściej występuje w postaci białego chleba zwanego franskbrød (chleb francuski), bagietki lub różnych białych lub brązowych "rolls" (rundstykker, håndværkere) lub rogalików. Chleb jest zazwyczaj wysmarowany masłem i miękkim lub kremowym serem, kiełbasą, pasztetem, utwardzonym zimnym mięsem lub dżemem. W czasie świątecznych spotkań lub w miarę upływu czasu, jak w niedziele, można tu wymienić różnorodne bułki, a także wienerbrød.
Soki owocowe, głównie pomarańczowe lub jabłkowe, a czasami alkohole, takie jak "Gammel Dansk", mogą być podawane, gdy serwowane jest śniadanie gościom lub na specjalne okazje i uroczystości takie jak urodziny i rocznice.
W hotelach, jajka na miękko i wędliny są zwykle serwowane na śniadanie.
W dni powszednie różne płatki zbożowe, takie jak płatki kukurydziane, muesli lub owsiane są często podawane na śniadanie z zimnym mlekiem i cukrem.
Lunch
Zamiast jedzenia w domu, większość ma szybki obiad w pracy lub w szkole albo w kafeterii, najczęściej w formie suchego lunchu lub madpakke przygotowanego przed wyjściem z domu.
Szybki obiad to zwykle zimny posiłek składający się z kilku prosto przygotowanych kawałków smørrebrød (często nazywanych håndmad, tj. Ręcznego jedzenia) z plastrami zimnego mięsa, krojonej kiełbasy lub jajka na twardo. Często stosuje się Leverpostej, pasztet z wątroby i wątróbki świńskiej.
Duńskie kanapki (Smørrebrød)
Smørrebrød składa się zazwyczaj z kawałka masła z marynowanego chleba żytniego (rugbrød), gęstego, ciemnobrązowego chleba. Pålæg topping - można odnieść do sklepowych lub domowych wędlin, kawałków mięsa lub ryb, sera lub past do smarowania. Bardziej wyszukane, ozdobne odmiany przyczyniły się do międzynarodowej reputacji duńskiej otwartej kanapki lub smørrebrød, gdzie kawałek lub dwa pålæg umieszcza się na wytłaczanym chlebie i zdobi się odpowiednimi dodatkami, aby stworzyć smaczną i wizualnie atrakcyjną kanapkę.
Typowe przykłady:
- Dyrlægens natmad - na kawałku ciemnego chleba żytniego kładziemy warstwę pasztetu wątrobowego (leverpostej), zwieńczoną plastrem saltkød (solonej wołowiny) i plasterkiem galaretki z mięsa. To wszystko jest ozdobione surowymi pierścieniami cebuli i rzeżuchą.
- Røget ål med røræg - węgorz wędzony na ciemnym chlebie żytnim, pokryty jajecznicą, ziołami i plasterkiem cytryny.
- Leverpostej - ciepła, krojona wątróbka, podana na ciemnym żytnim chlebie, z boczkiem i grzybami. Dodatkami mogą być sałata i plasterki ogórka kiszonego.
- Pieczona wołowina - cienko pokrojona w plastry i podana na ciemnym chlebie żytnim, z dodatkiem porzeczki i ozdobiona rozdrobnionym chrzanem i chrupiącą smażoną cebulą.
- Pieczona wieprzowina (Ribbensteg) - cienko pokrojona w plastry i podana na ciemnym chlebie żytnim, pokryta czerwoną kapustą i ozdobiona plasterkiem pomarańczy.
- Rullepølse - wieprzowina nadziewana z kawałkiem galaretki, cebulą, pomidorami i natką pietruszki.
- Røget laks - plastry wędzonego łososia na zimno na białym chlebie, pokrytych krewetkami i ozdobione plasterkiem cytryny i świeżym koperkiem.
Bufet (smörgåsbord)
Posiłek zaczyna się od ryb, zwykle od pikantnego śledzia lub innego dania ze śledziami. Śledzie są zwykle marynowane albo w słodkim sosie, albo w czerwonym, przyprawionym octem.
Białe śledzie typowo podawane są na maśle z dodatkiem czarnego chleba żytniego, białymi krążkami cebuli i sałatką curry, podawane z jajkami na twardo i plastrami pomidora. Można także zrobić śledzia, który najpierw jest smażony, a następnie marynowany. W wyjątkowych okolicznościach można podawać danie, w którym kawałki śledzia umieszcza się w naczyniu do spożywania razem z innymi składnikami.
Pozostałe potrawy rybne mogą zawierać:
- Rejer (krewetki) - zwykle serwowane na białym chlebie z majonezem i cytryną
- Røget ål med røræg - wędzony węgorz z jajecznicą, zazwyczaj podawany z rzeżuchą
- Gravad laks (Gravlaks) - solone, peklowane łososie podawane z koperkiem i sosem musztardowym
- Rødspætte (filety z gładzicy) - danie na ciepło z cytryną i sosem tatarskim
Bufet składa się również z szerokiej gamy dań mięsnych, a pomimo jego nazwy prawie zawsze zawiera kilka rzeczy, które podawane są na gorąco. Niektóre z bardziej powszechnych elementów to:
- Frikadeller - smażone kulki mięsne lub kotlety mielone
- Leverpostej (pasta wątrobowa) - z buraczkiem marynowanym, grzybami lub smażonym boczkiem
- Mørbradbøf (polędwiczka wieprzowa) - ze smażonymi cebulkami
Pojawiają się też wędliny, takie jak szynki, pieczona wołowina, salami, mostek wołowy i przyprawiona rolada. Bufety zazwyczaj zawierają dodatki, takie jak sałatka ziemniaczana, jajecznica i różne sałatki. Mogą być również włączone desery, takie jak sałatka owocowa i ciasta owocowe oraz różne sery.
Opcje obiadowe
Codziennie wieczorny posiłek dla większości Duńczyków składa się z głównego dania i czasem deserów. W weekendy i na specjalne okazje serwowany jest bardziej wyszukany posiłek. Dobre restauracje zazwyczaj serwują obiad trzydaniowy. Podczas gdy w Danii jest coraz większa różnorodność obcych potraw, tradycyjne potrawy są nadal popularne. Poniżej przedstawiono wybór bardziej powszechnych opcji.
Przystawka
Pierwsze danie to zazwyczaj ryba, chociaż wiele innych przysmaków staje się coraz bardziej powszechne, wlicza się do nich:
- Koktajl z krewetek (rejecocktail)
- Pasztet rybny podawany z chlebem lub ziemniakami
Zupy
Zupa jest często posiłkiem "na własną rękę" i najczęściej podawana z chlebem. Może być także serwowany jako entrée (przystawka) przed daniem głównym. Poza zupami również specjały obejmują:
- Gule ærter - zupa grochowa podawana razem z soloną wieprzowiną, marchewką i innymi warzywami.
- Hønsekødssuppe - zupa z kurczaka, podobna do rosołu serwowana z melboller (małymi kluseczkami z mąki) lub kødboller (klopsikami wołowo-wieprzowymi) i warzywami.
Główne dania
Ryby, owoce morza i mięso są częściami tradycyjnych duńskich dań.
Dania ma długą tradycję połowów, ponieważ jest otoczonym morzem krajem składającym się z wielu wysp i wybrzeża o długości 7000 km. Konsumpcja ryb jest naturalną częścią duńskiej tradycji żywności.
Najczęściej spożywane ryby i owoce morza to:
- Dorsz (torsk) - biała ryba, pospolita w ogólnym przygotowaniu (pieczona, gotowana na parze).
Duńczycy szczególnie lubią dorsze.
- Śledź (sild) - większość z nich jest podawana na zimno po piklowaniu, ale także wędzony, smażony, opieczony lub wędzony śledź jest popularny.
- Gładzica (rødspætte) - w postaci smażonych, poobijanych filetów rybnych lub jako zwykła biała ryba w ogólnym przygotowaniu żywności (pieczona, gotowana na parze, wędzona).
- Łosoś (laks) - szczególnie wędzony jest w Danii popularny. Gotowanie łososia stało się znacznie częstsze w ostatnich czasach, a teraz jest dość rozpowszechnione.
- Krewetka (rejer) - najczęściej spotykane są małe krewetki z północnego Atlantyku. Krewetki Fjord to rzadki przysmak: bardzo małe i aromatyczne, o wielkości najmniejszego paznokcia.
Jeśli chodzi o jedzenie mięsa, Duńczycy przede wszystkim jedzą wieprzowinę: soloną i wędzoną, szynkę wieprzową, polędwiczkę wieprzową, kotlety wieprzowe. Mięso wieprzowe jest używane w wielu tradycyjnych przepisach wymagających mielonego mięsa.
Kurczak jest nieco mniej popularnym wyborem mięsa, serwowany starymi tradycyjnymi sposobami.
Tradycyjne główne dania
Tradycyjne duńskie potrawy dania głównego obejmują między innymi:
- Boller i karry (pierogi w curry) - Mięso wieprzowe w sosie curry, podawane z ryżem i ogórkiem.
- Gammeldags kylling (staromodny kurczak) - Pieczony kurczak faszerowany pietruszką i podany z gotowanymi ziemniakami, gęstym brązowym sosem, ogórkiem i kompotem z rabarbaru.
- Frikadeller - smażone kule mięsne wieprzowe lub cielęce z przyprawami. Kapusta gotowana w białym sosie jest klasycznym dodatkiem.
- Hakkebøf - Kotlet wołowy z mielonego mięsa. Tradycyjnie podawany z miękkimi karmelizowanymi cebulkami, brązowym sosem, gotowanymi ziemniakami i buraczkami marynowanymi lub ogórkami.
Desery
- Æblekage (jabłko Charlotte) - Duszone, posłodzone jabłka pokryte chrupiącą kruszonką i bitą śmietaną, a czasem galaretką. Podaje się na zimno.
- Citronfromage (cytrynowy krem) - Podaje się na zimno z bitą śmietaną.
- Frugtsalat - Sałatka owocowa wypełniona kremem waniliowym lub bitą śmietaną i tartą czekoladą. Zazwyczaj dodaje się banana, winogrona, pomarańcze i ananasa.
- Rødgrød med fløde - duszone, zagęszczone czerwone jagody kompotowe (zwykle truskawki, rabarbar, malina) podawane z kremem lub jako dodatek na lody.
- Pandekager - cienki naleśnik, zwinięty, podany z truskawkowym dżemem lub lodami waniliowymi.
Ciasta
Ciasta nie są zwykle serwowane na deser w Danii, ale jako okazjonalna słodycz między posiłkami lub podczas uroczystości. Kawa lub herbata jest zwykle oferowana z ciastkami. Typowe duńskie ciasta obejmują:
- Kringel - ciasto w kształcie owalu lub precla.
- Kagemand - duńskie ciasto w kształcie mężczyzny. Ozdobiony lukrem i cukierkami. Tradycyjnie serwowane na urodzinach dzieci.
- Småkager ("małe ciastka") - ciasteczka, zwykle twarde i chrupiące.
- Vaniljekranse - maślane biszkopty o smaku waniliowym w kształcie pierścienia.
- Æbleskiver - podobne do naszych pączków, ciastka z puszystego ciasta naleśnikowego, robione w specjalnej patelni.
- Kransekage - tort z marcepanu, zazwyczaj serwowany w specjalnych uroczystościach i Sylwestra.
- Flødekager - jest to rodzaj ciast z dużą ilością bitej śmietany między dwoma warstwami ciasta, podawanych na zimno.
- Pandekager (naleśniki) - to są cienkie naleśniki zwykle podawane z dżemem, cukrem granulowanym, a czasem lodami waniliowymi i zwinięte przed spożyciem.
Napoje
- Akvavit - Czysty, wysokoprocentowy napój z ziemniaków, ale w przeciwieństwie do wódki, zawsze ziołowy.
- Piwo (øl) - Carlsberg, Tuborg. Picie "Pilsner" jest ulubioną działalnością wielu duńskich ludzi po pracy lub podczas odpoczynku. Typ pilsnera jest dominującym typem piwa w Danii, ale dostępnych jest wiele innych rodzajów.
- Kawa (kaffe)
- Wina owocowe - Wino wiśniowe, wino jabłkowe, wino czarne.
- Gorąca czekolada (varm kakao) - często służy dzieciom.
- Miód pitny (mjød) - legendarny napitek Wikingów.
- Woda gazowana (danskvand) - często serwowana z owocami m.in. cytrusami.
- Saftevand - napój lub sok z syropu owocowego i wody.
Kawiarnie
Zwłaszcza występują w większych miastach i zazwyczaj oferują zupy, kanapki, sałatki, ciasta, wypieki i inne lekkie potrawy, oprócz oczekiwanej kawy, herbaty, piwa i innych napojów. Sporo kawiarni serwuje śniadania i brunche.
Międzynarodowe sieci kawiarni stały się coraz bardziej dominujące w stolicy w Kopenhadze, obecnie dominują dwa: Starbucks i Caffè Ritazza.
OBYCZAJE I ZWYCZAJE
Pozdrowienie nieformalne, czyli: mocny uścisk dłoni, kontakt wzrokowy i uśmiech.
Jeśli jest się zaproszonym do duńskiego domu na obiad, należy przynieść kwiaty, dobrej jakości czekoladki lub dobrej jakości wino.
Jeśli jesteś zaproszony na kolację lub imprezę, najlepiej wysłać kwiaty wcześniej.
Prezenty są otwierane od razu po otrzymaniu.
Jeśli zostanie się zaproszonym do duńskiego domu należy:
- Dotrzeć na czas. Duńczycy są punktualni w sytuacjach biznesowych i społecznych.
- Skontaktować się z gospodynią z wyprzedzeniem, aby sprawdzić, czy chce byś przyniósł przysmak.
- Zaoferować pomoc gospodyni w przygotowywaniu lub oczyszczaniu po posiłku.
- Duńczycy lubią pokazać swoje domy, ponieważ zwykle wykonują dekoracje i są dumni z ich osiągnięć. Dlatego są szczęśliwi, gdy prosisz o zwiedzanie ich domu.
Zwłaszcza w małych miasteczkach całowanie się na ulicy prawie na pewno skończy się ironicznym komentarzem, które brzmi "Ismen" (bałwan).
Duńczycy mają obsesję na punkcie swojej flagi. Nie można jej wywieszać w nocy, a podczas zwijania nie może dotknąć ziemi.
Obywatele tego niewielkiego kraju uwielbiają piwo. Tak jak u nas mówi się „na zdrowie" tak w Danii "Skol". Wiele razy podczas zabawy ktoś podnosi do góry szklankę i krzyczy, przeciągając "o" dopóki wszyscy nie włączą się do okrzyku.
Dania to kraj bardzo liberalny z polskiego punktu widzenia. Małżeństwa jednopłciowe (od 2012) czy aborcja są tu legalne.
Zaskoczeniem dla wielu może być, iż mimo że Duńczycy jedzą kanapki, używają do tego celu noża i widelca. Zdarza się nawet, że hamburgery je się właśnie w ten sposób.
Duńczycy są strasznie dumni ze swego kraju, historii, kultury i tradycji. Ich chorobliwość w tym kierunku prowadzi często (głównie wśród młodzieży) do traktowania siebie ponad innymi narodami, co często ma przykre konsekwencje. Młodzież chłodno podchodzi do mieszkańców Europy Wschodniej, ale także Włochów czy Portugalczyków.
RUCH DROGOWY
Limit alkoholu we krwi może wynosić maksymalnie 0,5‰.
Obowiązuje ruch prawostronny.
Prawo jazdy
Zdając prawo jazdy trzeba mieć skończone 17 lat. Chociaż kierowca może rozpocząć naukę na 3 miesiące przed swoim 17 urodzinami. 17-letni kierowca musi mieć kierowcę siedzącego obok nich przez cały czas. W przeciwieństwie do wielu krajów 17-letni kierowca musi zdać wszystkie testy, zanim będzie jechał z opiekunem. Istnieje kilka wymagań, które muszą spełniać osoby nadzorujące. Wymagania te to: Osoba nadzorująca musi mieć co najmniej 30 lat, musi posiadać prawo jazdy od co najmniej 10 lat, nie może zostać cofnięte jego prawo jazdy w ciągu tych 10 lat.
Edukacja składa się z określonej liczby godzin w klasie, przebiegu jazdy na zamkniętym torze, kolejnego kursu jazdy, zaprojektowanego do symulacji mrożonych dróg oraz określonej liczby godzin na drogach publicznych. Wszystkie ćwiczenia są nadzorowane przez nauczyciela specjalnie wykształconego kierowcy i jest to jego decyzja, czy kierowca zostanie dopuszczony do końcowych testów. Pierwszy test końcowy składa się z testu wielokrotnego wyboru w odniesieniu do różnych scenariuszy, które kierowca najprawdopodobniej spotyka na drogach publicznych. Kierowca może popełnić maksimum pięć błędów w tym teście. Drugi test składa się z kierowcy jadącego na trasie wyznaczonej przez przełożonego rządu, który również nadzoruje kierowcę. Ten test jest uważany za szczególnie trudny w większych miastach, a statystyki dotyczące niepowodzeń są podobne. Ten test wymaga doskonałości, ponieważ kierowca nie może popełnić żadnych błędów.
SZKOLNICTWO
"Folkeskole" (szkoła publiczna) to duńska nazwa systemu edukacyjnego.
Przedszkole
Jest nieobowiązkowe, czteroletnie, przeznaczone dla dzieci w wieku od 3 do 7 roku życia. Børnehaveklasse jest natomiast obowiązkową klasą zerową - od 6 - do 7 r.ż. Dzieci są przygotowywane do podjęcia nauki w szkole podstawowej.
Szkoła podstawowa
Dzieci rozpoczynają kształcenie obowiązkowe w sierpniu tego roku kalendarzowego, w którym przypadają ich szóste urodziny. Rodzice mogą wybrać dowolną szkołę na terenie swojej gminy. Kształcenie w Folkeskole jest bezpłatne, a szkoły prywatne pobierają czesne w różnej wysokości.
Trwa dziewięć lat, jest bezpłatna i jednolita. Od 7 - do 16/17 r.ż. - (klasy od I do IX/X)
Rok szkolny rozpoczyna się w sierpniu i kończy w czerwcu. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu. Lekcja trwa na ogół 45 minut, ale gminy mogą zmienić czas jej trwania. Minimalny roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 600 godzin (w klasie zerowej oraz klasach I i II), 660 godzin (w klasach III-IX) i 840 godzin w X klasie Folkeskole. Władze lokalne decydują o liczbie lekcji w Folkeskole opierając się o wytyczne ustanowione przez Ministerstwo Edukacji.
Do klasy VII uczniowie oceniani są opisowo, a od klasy VIII w skali od -3 do 12 (właściwie to siedem stopni: -3; 00; 2; 4; 7; 10; 12), z przedmiotów które będą zdawać na egzaminie końcowym. Szkoła podstawowa kończy się nieobowiązkowym egzaminem, po którym dzieci mogą kontynuować naukę w klasie dziesiątej lub podjąć naukę w szkole średniej.
W Danii nie ma obowiązku szkolnego jako takiego, jest jednak obowiązek nauczania (tzn. rodzice mogą, w zgodzie z odpowiednimi przepisami Lov om folkeskolen nauczać dziecko sami).
Szkoła średnia
Po szkole podstawowej uczniowie mogą wybrać naukę w:
- gimnazjum - trzyletnim, ogólnokształcącym.
- szkole zawodowej - przygotowującej do podjęcia pracy.
Dodatkowa X klasa
Uczniowie mają możliwość wybrania dodatkowej klasy (X klasy), która kończy się, tak jak w przypadku klasy IX w szkole podstawowej - egzaminami. Dzięki temu mają szanse uzyskać lepsze oceny oraz większe szanse na dostanie się do wybranej szkoły szkoły średniej (gimnazjum/technikum).
Ważne jest to, aby uczniowie i studenci czerpali radość z uczenia, a szkoła nie była dla nich pasmem cierpień i udręki. Młodzi Duńczycy, którzy nie bardzo wiedzą, co chcieliby robić w życiu, mogą uczęszczać do tak zwanej Efterskole. W tych szkołach młodzież w wieku pomiędzy 14 a 18 lat może spędzić rok i poszukać czegoś dla siebie. W Efterskole skupiają się na przedmiotach i umiejętnościach, których nie znajdziesz w zwykłych szkołach. Można tu więc odkryć w sobie nowy talent czy wykształcić zamiłowanie do różnych rzeczy - od sportu do rękodzieła. Uczniów zachęca się do tego, aby pomagali pozostałym w odkryciu czegoś interesującego i wyciąganiu ręki do tych, którzy mają problem z odnalezieniem się w społeczności szkolnej.
Gimnazjum
W gimnazjum można wybrać sobie przedmioty jakich chce się uczyć i zdać na koniec trzeciej klasy egzamin. Najczęściej uczniowie wybierają już te które przydadzą im się na studia. Po ukończeniu gimnazjum można od razu iść na uniwersytet.
Rzadkością są zadania domowe, a jeśli nauczyciel coś zada to zazwyczaj jest to tylko tekst do zapoznania się z nim na następną lekcję.
Szkoła zawodowa
Studia w Danii są podzielona na te wymagające praktyk, oraz te które ich zbytnio nie wymagają podczas samych lat nauki. College są to najczęściej właśnie te zawody, gdzie główna jest praktyka, jak na przykład fotografia czy protetyka dentystyczna. Trwają one od 2,5 roku do 6 lat, wszystko w zależności od kierunku jaki ktoś sobie wybierze.
Program nauczania w tych szkoła wygląda tak, że kilka miesięcy spędza się na nauce w szkolnej ławce, zaś większość chodzi się na praktyki, które odbywają się w różnych placówkach. I za które uczniowie dostają pieniądze, jak za chodzenie do pracy (oczywiście to nie jest taka kwota jak przy normalnej wypłacie).
Stypendium? Nie, płacenie za chodzenie do szkoły.
Państwo od 18 roku życia wypłaca ok 2000 koron miesięcznie (w ramach stypendium szkolnego, które jest przeznaczone dla każdego ucznia, żeby nie musiał zarabiać i skupić się na nauce oraz życiu towarzyskim). Od 20 lat - 5000 koron. I tak aż do 28 lat, oczywiście jeśli ktoś się uczy. Jeżeli uczeń mieszka z rodzicami to mniej pieniędzy wypłaca państwo.
Uczniowie się zapisują w kolejce do mieszkań - są to pewnego rodzaju akademiki, ale też zwykłe, małe kawalerki np. w lokalach spółdzielczych. Kolejność na liście zależy od wielu czynników, uczniowie wybierają sobie mieszkania w zależności od odległości i ceny. Czynsz wynosi ok 1800- 2000 koron.
W szkołach średnich (jak i w Polsce) są elektroniczne dzienniki, to oznacza, iż rodzice mogą sprawdzić obecność czy też spóźnienia na lekcjach.
Na zakończenie szkoły średniej uczniowie zobowiązani są zdać egzamin umożliwiający im kontynuację nauki na studiach wyższych.
Program nauczania
Składa się z trzech następujących bloków przedmiotowych: przedmioty humanistyczne, przedmioty praktyczne/artystyczne oraz nauki ścisłe.
Przedmioty humanistyczne obejmują: język duński (we wszystkich klasach), język angielski (w klasach III-IX) religię chrześcijańską (we wszystkich klasach z wyjątkiem klasy, w której uczniowie przygotowują się do bierzmowania), historię (w klasach III-IX), wiedzę o społeczeństwie (w klasach VIII i IX).
Blok przedmiotów praktycznych/artystycznych tworzą: wychowanie fizyczne (we wszystkich klasach), wychowanie muzyczne (w klasach I-VI), wychowanie plastyczne (w klasach I-V), projektowanie tkanin, obróbka drewna/metalu i zajęcia z gospodarstwa domowego (w klasach IV-VII - w jednej lub kilku klasach).
Z kolei blok nauk ścisłych składa się z matematyki (we wszystkich klasach), nauki i techniki (w klasach I-VI), geografii (w klasach VII-IX), biologii (w klasach VII-IX) oraz fizyki/chemii (w klasach VII-IX).
Nauka drugiego języka obcego jest obowiązkowa w klasach VII-IX. Szkoły są zobowiązane oferować naukę języka niemieckiego, jako drugiego języka obcego, ale mogą także umożliwić uczniom wybór między niemieckim, a francuskim.
Począwszy od wieku 13 lat, uczniowie mają do wyboru szereg przedmiotów fakultatywnych. W grupach o różnym poziomie zdolności, nauczyciele muszą dostosować kształcenie do indywidualnych potrzeb wszystkich uczniów. W związku z tym prowadzi się nauczanie zindywidualizowane, które jest podstawową regułą w kształceniu na poziomie szkoły podstawowej i średniej I stopnia. W Folkeskole nie istnieje lista zalecanych podręczników.
Uczniowie zachęcani są do tego, żeby być sceptycznym, zadawać pytania i formułować własne opinie. Nauczyciel zawsze podyskutuje z uczniem, odpowie na pytania, wyjaśni wątpliwości. To pozwala uczniom na poczucie się kimś ważnym i istotnym. Kreatywność, podejmowanie inicjatywy i dociekliwość są ważniejsze niż wyuczenie się fragmentu podręcznika na pamięć.
Klasy mogą liczyć maksymalnie 28 uczniów.
W ramach indywidualnego planu kształcenia uczniowie (i ich rodzice) otrzymują regularnie podsumowanie pisemne opisujące w szerokim zakresie wyniki ucznia i obszary nauki, które ten musi nadrobić. Od VIII klasy z tych przedmiotów, z których można zdawać egzamin na zakończenie nauki w szkole, wystawia się oceny. Wszyscy uczniowie otrzymują świadectwo ukończenia szkoły z wymienionymi wszystkimi przedmiotami, z ocenami za pracę w ciągu roku oraz wynikami egzaminów.
Egzaminy
W IX klasie uczniowie obowiązkowo przystępują do egzaminów końcowych z siedmiu przedmiotów. Pięć z nich jest obowiązkowe dla wszystkich uczniów:
- pisemny i ustny egzamin z języka duńskiego,
- pisemny egzamin z matematyki
- ustne egzaminy z języka angielskiego i fizyki/chemii
Ponadto uczniowie muszą zdawać egzaminy z dwóch dodatkowych przedmiotów wyznaczonych drogą losowania:
- pierwszy z nich musi być jednym z przedmiotów humanistycznych, w skład których wchodzą język angielski, drugi język obcy, historia, wiedza o społeczeństwie i religia chrześcijańska,
- drugi przedmiot losowany jest spośród nauk przyrodniczych, w skład których wchodzą geografia i biologia. Ministerstwo Edukacji przygotowuje egzaminy pisemne podczas gdy nauczyciele przeprowadzają egzaminy ustne.
Ciekawe lekcje? Oczywiście!
Lekcje są wyjątkowe. Np. w VII klasie dzieci muszą udać się dwójkami do jakiegoś pobliskiego miasteczka w promieniu 30 km (w ramach lekcji geografii), albo na lekcji fizyki i astronomii, uczniowie muszą znaleźć dane dotyczące Układu Słonecznego (oczywiście przy pomocy komputera stacjonarnego, który jest dostępny na lekcji), potem przeliczyć w odpowiedniej skali, a następnie owy Układ narysować - praca na kilka lekcji.
Dzieciom, które muszą sobie kupić bilety na autobus lub pociąg szkoła zwraca pieniądze.
Szkolnictwo wyższe
Dzieli się na:
- kolegia, które ukierunkowane są zawodowo, z krótkim (1-3 letnim) lub długim (3-4 letnim) cyklem kształcenia
- uniwersytety
Studia uniwersyteckie składają się z trzech etapów:
- trzyletni - na stopień bachelor;
- dwuletni - na stopień magistra (duń. kandidat);
- trzyletni - doktorski z publiczną obroną (duń. PhD).
Dodatkowo w Danii istnieje tytuł naukowy doktor, który jest w przybliżeniu odpowiednikiem polskiego tytułu doktor habilitowany.
Studia są bezpłatne. Na większości uniwersytetów uczelnie same decydują o liczbie przyjmowanych studentów.
Ciekawostki szkolne
Można używać telefonów na lekcji, na prawdę bardzo rzadko nauczyciele zwracają na to uwagę.
Większość lekcji przeprowadzana jest z użyciem laptopów, które dostajemy od szkoły na czas zajęć. Mamy specjalne hasła do naszych osobistych kont na komputerach.
W każdej chwili można wyjść poza teren szkoły, iść do domu albo posiedzieć na korytarzu podczas lekcji, o ile ma się pomysł jak to później usprawiedliwić .
Do nauczyciela uczniowie zwracają się na "ty", albo po imieniu. Można z nimi żartować, wygłupiać się, a czasem i usłyszeć od nich taki tekst "Zamknijcie ryje, bo ciągle gadacie".
Zwraca się największą uwagę na to, aby u uczniów rozwinąć ciekawość świata oraz nauczyć ich samorozwoju. Nikt nie tresuje dzieci jak rozwiązywać testy i nikt nie porównuje szkół pod względem tego, jakie wyniki uczniowie na tych testach uzyskują.
Uczniowie nie muszą zapamiętywać masy rzeczy. Szkoły wręcz zniechęcają do bezmyślnego wkuwania materiału na pamięć. Zachęcają do samodzielnego wyszukiwania informacji, przeprowadzania eksperymentów i analizowania źródeł. Żeby uczeń się czegoś nauczył, musi brać czynny udział w procesie, a nie tylko słuchać wykładu.
A tak wygląda przykładowa szkoła:
RELIGIA I JĘZYKI
Religia zdominowana jest przez luteranizm. Chociaż około 78% populacji należy do Kościoła Duńskiego, frekwencja w świątyniach wynosi poniżej 5%. Członkami innych wspólnot religijnych jest około 5% ludności, a 17% ludności nie należy do żadnej wspólnoty religijnej. Imigracja przyniosła islam, który jest największą mniejszością religijną w kraju.
Chociaż Duńczycy bardzo rzadko chodzą do kościoła, to instytucja kościoła i budowle kościelne odgrywają dużą rolę w społeczeństwie.
Ulubioną budowlą kościelną są małe, zbudowane w stylu romańskim lub wczesnego gotyku. Wybielone ściany, jeden skromny ołtarz, chrzcielnica, kazalnica, organy i rząd ławek dla wiernych stanowią całe wyposażenie kościoła.
Te budowane z kamienia kościoły nie zmienione od kilku stuleci są perłami historycznymi Danii.
Członkowie duńskiego kościoła ewangelicko-luterańskiego często z sentymentalnych względów wybierają właśnie taki stary kościółek do zawarcia małżeństwa lub chrztu swoich dzieci.
Językiem urzędowym Danii jest język duński, który występuje w wielu regionalnych dialektach.
Najpowszechniej znanym językiem obcym jest język angielski. Wiele osób zna również język niemiecki.
CIEKAWOSTKI
Raport ONZ na temat szczęścia w Stanach Zjednoczonych ocenił, że Duńczycy to najszczęśliwsi ludzie na ziemi dwa lata z rzędu.
To najmniejsze państwo Skandynawii posiada najstarszą flagę na świecie i dlatego jest tak ceniona.
Mieszkańcy opalają się nie tylko na ławkach w centrum miasta, ale również na cmentarzach. Jednym z najciekawszych miejsc duńskiej stolicy jest cmentarz Assistens. Można tam spotkać całe rodziny na piknikach i dziewczyny w kostiumach kąpielowych opalające się między nagrobkami. Zasada jest prosta: cmentarz nie może być jedynie miejscem śmierci, to miejsce życia. Zwłaszcza, że ziemi jest w tym kraju mało, więc trzeba nią rozsądnie gospodarować.
Popularną tradycją świąteczną jest tworzenie ozdób samemu, dlatego częściej można kupić elementy do złożenia niż całe ozdoby.
Okres bożonarodzeniowy rozpoczyna J-dag, który jest dniem premiery sprzedaży świątecznego piwa "Julebryg", a okresu wielkanocnego P-dag, również od piwa "Påskebryg".
Duńczycy piją piwo nawet w większych ilościach niż herbatę.
50% mieszkańców Kopenhagi dojeżdża codziennie do pracy na rowerze.
Dania nie ma pasów ruchu rowerowego, mają specjalne, podwyższone drogi dla rowerzystów.
Port w Kopenhadze jest wystarczająco czysty, aby w nim pływać.
POGODA
Całoroczne temperatury i opady dla:
- Kopenhaga
- Odense
- Aalborg
****
Szkoda, że jest limit na zdjęcia. Wstawiłabym o wiele więcej, ale wattpad nie pozwala ;)
Wesołych świąt, kochani!❤
Oczywiście zapraszam do komentowania oraz wskazywania błędów ;D.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen247.Pro