Het heeft me heel veel moeite gekost om eindelijk de moed te vinden aan dit stuk te beginnen. Ik stelde het schrijven hiervan altijd uit; bang dat deze lap tekst niet zo treffend en goed zou zijn als ik het me vooraf had voorgenomen. Bang dat niemand dit wil lezen. Terwijl ik deze zin typ, ben ik al aan het piekeren of hij wel goed geformuleerd is en of ik geen grammaticale fout gemaakt heb. Ik ben bang dat dit hele stuk uiteindelijk nergens op zal slaan. Dat ik zal falen. 

Zelfs terwijl ik over dit onderwerp schrijf, neemt ditzelfde onderwerp het van me over. Ik hoor vaak mensen die over zichzelf zeggen dat ze perfectionistisch zijn. Ik ben er zeker van dat slechts een fractie van die mensen dat ook echt is. Perfectionisme is meer dan alleen streng zijn over de hoofdstukken die je hebt geschreven, of het verlangen dingen goed te doen. In mijn geval is perfectionisme iets dat mijn hele leven overneemt. In alles wat ik doe voel ik de perfectionist in mezelf opkomen. En ik haat het. 

Ik ben perfectionistisch op vlak van schrijven, schoolresultaten, mijn dagdagelijkse taken, de omgang met andere mensen, mijn persoonlijkheid. Ik verwacht veel van het leven. Te veel. Hoogstwaarschijnlijk klinkt dit als een soort streberige arrogantie, maar ik wil altijd en overal de beste in zijn. Als me dat niet lukt – wat altijd zo is, want je kan nooit overal de beste in zijn-, heb ik het gevoel dat ik gefaald heb. Goed is niet goed genoeg. Ik ben doodsbang een mislukkeling te zijn in het leven. Ik wil altijd het gevoel hebben dat alles resultaat heeft; dat ik werkelijk wat beteken en mijn leven op aarde nut heeft. Natuurlijk komt het dan extra hard aan als blijkt dat dit allemaal niet lukt.

Meestal hoor ik van mensen dat ik er blijkbaar heel chill uitzie en dat ik me nergens iets van lijk aan te trekken. Dan denk ik: je hebt geen idee wat er allemaal in mijn hoofd omgaat. Vanbinnen woedt een hevige storm van gedachten en ben ik in een constante strijd met mezelf. Ik heb een erg laag zelfbeeld. Vaak zeg ik tegen mezelf dat ik een nul ben, als weer eens blijkt dat ik helemaal niet de persoon ben die ik wil zijn. Dan ben ik onzeker over alles: Zie ik er wel goed uit? Was ik net niet te gemeen? Kom ik niet heel erg raar over? Je moet het zien als een soort interne commentator die alles wat ik doe onder de loep neemt en daar dan zo goed als altijd kritiek op geeft. Andere mensen zijn altijd beter dan ik; ik ben slechts klein en nietig en stel helemaal niets voor. 

Ik ben iemand die zich het oordeel van anderen erg aantrekt. Ik ben heel kritisch voor mezelf en kan dagen blijven piekeren over iets dat anderen waarschijnlijk al lang vergeten zijn. Ik wil andere mensen niet teleurstellen en ben bang dat ik niet aan hun verwachtingen voldoe, waardoor ik vaak gewoon niets doe of soms ga ik dan net dingen doen die ik eigenlijk niet wil doen. Daarom vind ik het moeilijk om 'nee' te zeggen. Ik wil altijd dat de mensen om mij heen zich goed voelen. Ik ga het gedrag van andere mensen tot in de puntjes analyseren en vaak ga ik dan dingen zoeken die er (waarschijnlijk) niet zijn; meestal komt hierbij de gedachte dat die persoon mij helemaal niet leuk vindt. Natuurlijk weet ik dat ik overdrijf en dat ik volgens die afgeraffelde adviezen wel de moeite waard ben en dat ik me niets moet aantrekken van wat andere mensen vinden. Natuurlijk weet ik dat mijn perfectionisme idioot en ongegrond is, maar toch kan ik het niet van me afzetten.

Ik haal goede punten op school. Als je het mij vraagt, is dat niet omdat ik verbluffend intelligent ben. Het feit dat ik goede punten haal, heeft volgens mij veel meer te maken met mijn perfectionistische eisen. Noem me een streber, maar maar met een zeven op tien ben ik niet tevreden. Ik blijf de lat ook maar hoger leggen voor mezelf: als ik een tien heb voor een bepaald vak, dan ben ik bij de volgende toets bang dat ik die tien niet meer kan halen. Als ik een goed examen heb afgelegd, dan zal je me dat waarschijnlijk horen minimaliseren met 'ja, maar dat was gewoon een makkelijk examen' of iets van die aard. Waarom kan ik gewoon niet tevreden zijn met wat ik behaald heb? 

Ook merk ik dat ik moeite heb met kiezen en beslissingen nemen, ook al gaat het om iets banaals. Als ik in een restaurant een gerecht moet kiezen, twijfel ik tot de laatste seconde dat de ober voor mij staat. Shoppen vind ik lastig: is dat kleedje echt wel de moeite waard? Bij elke keuze die ik moet maken, overvalt me het gevoel dat ik iets zal verliezen en ik uiteindelijk de verkeerde beslissing neem.

Zeker de laatste paar maanden merk ik dat ik veel meer nood heb aan structuur en controle. Dan betrap ik mezelf erop dat ik weer op maniakale wijze lijstjes in mijn hoofd aan het maken ben van dingen die ik die dag nog moet doen en al die dingen moeten dan ook resultaat hebben. Alles wat ik doe moet tip top in orde zijn. Net daarom wil ik er vaak niet aan beginnen en in de plaats daarvan vul ik de tijd met onnuttige dingen, om mezelf daarna te verwijten dat ik weer eens niks gedaan heb. Dan voel ik me schuldig en ben ik kwaad op mezelf. Ik kan gewoon geen avond meer bankhangen zonder het gevoel te hebben dat ik mijn tijd heb verspild en ik een rommeltje van mijn leven maak. Het is altijd hetzelfde liedje: ik moet dit, ik moet dat. Terwijl ik natuurlijk helemaal niets moet. Er is helemaal niks mis met luieren, dat weet ik heus ook wel. Vroeger had ik daar ook helemaal geen problemen mee en kon ik wel heler dagen niets doen zonder enig schuldgevoel. Het is pas sinds dit jaar dat ik me al die zogezegde verplichtingen opleg. Als vanzelfsprekend komt daar een heleboel stress bij kijken. 

Vooral bij het schrijven merk ik dat mijn perfectionisme echt een struikelblok vormt. Zoals waarschijnlijk wel duidelijk is, schrijf ik héél erg traag en vaak geef ik de moed zelfs al op nog voor ik een kwart van het verhaal geschreven heb. Het is dan ook helemaal niet verwonderlijk dat ik nog nooit een verhaal heb afgeschreven. Ik heb wel duizenden verschillende verhalen in mijn hoofd, maar ik durf aan geen enkele te beginnen, te bang dat ik het toch weer ga verpesten. Als ik eenmaal de moed heb gevonden om eraan te beginnen, heb ik na elk hoofdstuk het gevoel dat het op niets trekt. Ik vergelijk me dan met anderen en kom negen van de tien keer tot de conclusie dat ik niet goed genoeg ben. Soms vraag ik me eigenlijk af waar ik het nog voor doe, als je bekijkt dat ik me vaker slecht dan goed voel na een portie geschreven te hebben. Schrijven zou een uitlaatklep moeten zijn, maar momenteel is het eerder een bron van frustratie. 

Zelfs nu, vlak voor ik dit publiceer, ben ik me weer suf aan het piekeren. Is dit hele stuk niet langdradig? Kloppen mijn zinnen wel? Zullen mensen me nu geen aandachtszoeker vinden? Zal dit überhaupt gelezen worden? Stel ik mezelf te veel aan? Overdrijf ik niet te veel? Moet ik dit wel publiceren?

Lang heb ik me afgevraagd of perfectionisme nu een goede of een slechte eigenschap is. Hoewel dit perfectionisme me vaak in de weg zit, heeft het er wel voor gezorgd dat ik bereikt heb wat ik tot nu toe bereikt heb. Ik mag ergens dan wel lang over doen, uiteindelijk is het resultaat meestal wel goed – al vind ik dat zelf moeilijk te aanvaarden. Begrijp me dus niet verkeerd: ik wil perfectionisme zeker ook niet overdramatiseren. Ik moet gewoon leren om met mijn perfectionisme om te gaan en er zo veel mogelijk het positieve proberen uit te halen. 

Ik ben ergens wel opgelucht dat ik dit allemaal heb opgeschreven, want het zijn gevoelens die heel diep zitten en eigenlijk stel ik mezelf nu heel kwetsbaar op tegenover jullie. Ik hoop gewoon dat jullie een beetje begrijpen wat perfectionisme voor mij betekent. Al zou ik het zeker niet vreemd vinden als jullie mij niet begrijpen. Tenslotte weet ik niet eens of ik mezelf wel begrijp.