PHƯƠNG PHÁP LUYỆN TẬP ĐỂ CÓ GIỌNG NÓI HAY

Tác giả: NGUYỄN BÌNH NGUYÊN LỘC

1. Bài Thơ Về Hạnh Phúc

- (Trần Chí Trung) Hạnh phúc là gì?

Câu hỏi muôn đời loài người hằng khắc khoải

Bởi lẽ đôi khi trong dòng trôi miết mải

Ai nhận ra mình hạnh phúc riêng tư?

Với tuổi thơ,

Hạnh phúc là chiếc áo mới Là que kem, cục kẹo

Là mật ngọt cuộc đời

Hạnh phúc đến, và đi, cùng nụ cười

Tuổi thơ ai vốn chẳng từng nghịch dại?

Hạnh phúc là những buổi mai

Cặp sách tung tăng trên đường đi học

Là khi oà khóc

Cô giáo dỗ dành mãi chẳng chịu thôi

Hạnh phúc là khi mẹ trở về

Với gói quà nhỏ thơm lừng hương cốm

Hạnh phúc là mơ được thành người lớn

Nên con trẻ chơi lấy chồng vợ

Nuôi búp bê...

Khi trai trẻ,

Hạnh phúc là lời hẹn

Em gửi lọn tóc thề mãi mãi

Hạnh phúc là bài hát mang theo những tháng ngày

Để những lúc bận lòng ta dừng chân nhớ lại

Hạnh phúc là thất bại

Vấp ngã rồi ta tự mình đứng lên.

Hạnh phúc là niềm tin vững bền

Khao khát sống và tràn trề mơ ước

Tưởng chừng mình sẽ luôn luôn đạt được

Những đích đến cuối cùng ta đã tự đặt ra

Hạnh phúc là lúc ở xa

Ta nhận được lá thư bè bạn

Hạnh phúc là khi hoạn nạn

Vẫn thấy xung quanh chẳng riêng lẻ một mình

Hạnh phúc là một mối tình

Phút rung động đầu đời em có nhớ

Là cơn mưa nhỏ giữa một chiều trên phố

Hai người nắm tay lặng lẽ con đường dài

Và đến khi,

Mái tóc dần mờ phai,

Hạnh phúc là ở một nơi tĩnh lặng

Với đất trời

Với cỏ cây

Để ôn lại nỗi lòng sâu nặng

Những vị ngọt, đắng cay mà ta nếm qua

Hạnh phúc là khi thấy tất cả đã qua

Vinh nhục vốn chỉ là cơn gió thoảng

Thói tị hiềm với bao dung làm bạn

Day dứt với đời dẫu có được bao nhiêu?

Để rồi khi ngày tháng đã ngả chiều,

Hạnh phúc là được mỉm cười nằm xuống

Ta thanh thản với những gì có được

Và cả những gì chưa làm nổi hôm qua...

Để phải phiền xung quanh khóc cho ta

Tức là vẫn còn yêu thương nhiều lắm

Hạnh phúc với đời được trở về cõi vắng

Trong nỗi nhớ mong của những người thân quen...

Hạnh phúc là gì?

Ai sẽ chỉ cho xem?

Ai dám tự bảo rằng mình hạnh phúc?

Ai từng yêu mà được yêu mọi lúc?

Ai thành công mà chẳng bại đôi lần?

Nhắn nhủ rằng,

Trong những bài thơ, bài ca, chúng ta đi tìm hạnh phúc

Vẫn cứ ngẩn ngơ với hạnh phúc người đời

Vẫn cứ thấy hạnh phúc trong tiếng cười

(Mà chẳng tự mình biết thương yêu tiếng khóc?)

Hạnh phúc của riêng ai

Trong mỗi người là thế,

Vốn đơn sơ, bình lặng và nhỏ bé

Trong mỗi chúng ta

Ai được thỏa nỗi khát khao về hạnh phúc.

2. Khi Yêu Ta Bắt Đầu Nói Dối

Thầy văn học đọc cho chúng tôi nghe câu phương ngôn "Khi yêu người ta bắt đầu nói dối". Có đúng thế không hỡi bạn bè cùng tuổi?

Lứa tuổi bắt đầu yêu.

Sáng nay em gửi gắm gì qua ánh mắt nhìn Mà khiến anh đêm về khó ngủ

Ở gần thôi mà sao vẫn nhớ

Ngày ngắn vô cùng - không đủ để nhìn nhau

Ðừng ai hiểu lầm ai muốn làm cao

Dù đôi lúc ngó lơ sang chỗ khác

Thì ra, thầy bảo mà đúng thật

Khi biết yêu trước tiên mình tự dối mình

Rồi nếu lỡ bạn bè nhắc đúng một cái tên

Tự dưng em quá chừng xấu hổ

Má đỏ bừng và không cười nói nữa

Có ai hỏi: "Hắn đấy à?"

Vội đáp: "Còn lâu!"

Và anh thì có khác gì đâu

Cũng bối rối rồi vội vàng phủ nhận

Ai lại dám tỏ bày niềm xúc động

Nên bất ngờ phải nói "Có" thành "Không"

Bài hát anh hát cho cả lớp nghe chung

Sao ánh mắt cứ nghiêng về một phía?

Tự dưng em không dám lên lớp trễ

Chỉ sợ anh chê: Con bé ấy lười!

Tự dưng em vui hơn và anh càng thấy yêu đời

Anh đi dạo thường xuyên hơn ngang căn phòng em ở

Em cũng chợt thích ngồi bên cửa sổ

Chỉ cần một cái nhìn là hai đứa sẽ ngủ ngon

Nhưng bạn bè ơi, đừng tìm hiểu gì hơn

Em sẽ bảo em chỉ ngồi hóng gió

Anh sẽ giải thích rằng anh đi ngang căn phòng đó,

Như đi ngang bao căn phòng khác của trường.

Khi biết yêu ai cũng ngỡ mình vẫn bình thường

Dù thật sự có rất nhiều thay đổi

Mà thay đổi trước tiên là bắt đầu nói dối

Nhưng là sự nói dối vụng về trẻ nít rất dễ thương

Và dĩ nhiên là đáng được khoan dung

Hãy tha thứ cho những người

Vì bắt đầu yêu nên bắt đầu nói dối.

3. Bởi Yêu Em Nên Sầu Khổ Dịu Dàng

- (Nguyễn Tất Nhiên)

Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng

Những kỉ niệm đời xin hãy còn xanh

Có một ngày mình bỏ trường bỏ lớp

Cùng ra đi như định luật Trời dành.

Nắng bờ sông như màu trang vở cũ

Thuở học trò em làm khổ ai chưa?

Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học

Bàn tay xương cầm hờ hững văn bằng.

Em hãy đứng trước gương làm dáng

Tự khen mình: "Đẹp quá!" đi em

Lỡ mai kia mốt nọ theo chồng

Còn đôi chút luyến lưu thời con gái.

Em hãy ra bờ sông nhìn nắng trải

Nhớ cho mình dáng dấp người yêu

Lỡ dòng đời tóc điểm muối tiêu

Còn giây phút chạnh lòng như mới lớn.

Mình hãy trách đời nhau nhiều hư hỏng

Rồi giận hờn cho kỉ niệm đầy tay

Thu miền Nam không thấy lá vàng bay

Anh phải nói: Buồn chúng ta màu trắng.

Tình cứ đuổi theo người như chiếc bóng

Người thì không bắt bóng được bao giờ

Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học

Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng.

4. Bài Thơ Đôi Dép

- (st)

Bài thơ đầu anh viết tặng em

Là bài thơ anh kể về đôi dép

Khi nỗi nhớ ở trong lòng da diết

Những vật tầm thường cũng viết thành thơ.

Hai chiếc dép kia gặp nhau tự bao giờ

Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nửa bước

Cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược

Lên thảm nhung xuống cát bụi cùng nhau.

Cùng bước, cùng mòn, không kẻ thấp người cao

Cùng chia sẻ sức người đời chà đạp

Dẫu vinh nhục không đi cùng người khác

Số phận chiếc này phụ thuộc chiếc kia

Nếu ngày nào một chiếc dép mất đi

Mọi thay thế đều trở nên khập khiễng

Giống nhau lắm nhưng người đời sẽ biết

Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu

Cũng như mình trong những lúc vắng nhau

Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía

Dẫu bên cạnh đã có người thay thế

Mà trong lòng nỗi nhớ cứ chênh vênh

Đôi dép vô tri khắng khít song hành

Chẳng thề nguyền mà không hề giả dối

Chẳng hứa hẹn mà không hề phản bội

Lối đi nào cũng có mặt cả đôi

Không thể thiếu nhau trên bước đường đời

Dẫu mỗi chiếc ở một bên phải trái

Nhưng tôi yêu em bởi những điều ngược lại

Gắn bó đời nhau bằng một lối đi chung.

Hai mảnh đời thầm lặng bước song song

Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc

Chỉ còn một là không còn gì hết

Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia.

5. Tình Yêu Là Gì?

Yêu là yêu - là nhạc lòng lên điệu

Là tâm hồn ghi khắc bóng hình ai

Là nhớ nhung mơ mộng suốt đêm dài

Là chờ đợi bước chân người thương mến

Yêu là mắt nhìn nhau đầy âu yếm

Môi ngập ngừng nhưng chẳng thốt nên câu

Lúc gần nhau quên vạn nỗi ưu sầu

Và thấy cả cuộc đời lên sắc thắm.

6. Yêu

- (Xuân Diệu)

Yêu là chết ở trong lòng một ít

Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu.

Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu

Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết...

Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt.

Tưởng trăng tàn, hoa tạ với hồn tiêu,

Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!

Yêu, là chết ở trong lòng một ít.

Họ lạc lối giữa u sầu mù mịt,

Những người ai theo dõi dấu chân yêu;

Và cảnh đời là sa mạc cô liêu.

Và tình ái là sợi dây vấn vít.

Yêu, là chết ở trong lòng một ít.

7. Anh Đừng Khen Em

- (Lâm Thị Mỹ Dạ)

Lần đầu khi mới làm quen

Anh khen cái nhìn em đẹp

Trời mưa òa cơn nắng đến

Anh khen đôi má em hồng

Gặp người tàn tật em khóc

Anh khen em nhạy cảm thông

Thấy em sợ sét né giông

Anh khen sao mà hiền thế

Thấy em nâng niu con trẻ

Anh khen em thật dịu dàng

Khi hôn lên câu thơ hay

Ấp trang sách vào mái ngực

Em nghe tim mình thổn thức

Thương người làm thơ đã mất

Trái tim giờ ở nơi đâu

Khi đọc một cuộc đời buồn

Lòng em xót xa ấm ức

Anh khen em cảm xúc

Và bao điều nữa...

Anh khen

Em sợ lời khen của anh

Như sợ đêm về trời tối

Nhiều khi ngồi buồn một mình

Trách anh sao mà nông nổi

Hãy chỉ cho em cái kém

Ðể em nên người tốt lành

Hãy chỉ nơi anh cái xấu

Ðể em chăm chút đời anh

Anh ơi anh có biết không

Vì anh em buồn biết mấy

Tình yêu khắt khe thế đấy

Anh ơi anh đừng khen em.

8. Nỗi Niềm Thị Nở

- (Quang Huy)

Người ta cứ bảo dở hơi

Chấp chi miệng thế lắm lời thị phi

Dở hơi nào dở hơi gì

Váy em sắn lệch nhiều khi cũng tình

Làng này khối kẻ sợ anh

Rượu be với chiếc mảnh sành cầm tay

Sợ anh chửi đổng suốt ngày

Chỉ mình em biết anh say rất hiền

Anh không nhà cửa bạc tiền

Không ưa luồn cúi không yên phận nghèo

Cái tên mơ mộng Chí Phèo

Làm em đứt ruột mấy chiều bờ ao

Quần anh ống thấp ống cao

Làm em hồn vía nao nao đêm ngày

Khen cho con Tạo khéo tay

Nồi này thì úp vung này chứ sao Đêm nay trời ở rất cao

Sương thì đãm quá trăng sao lại nhoà

Người ta mặc kệ người ta

Chỉ em rất thật đàn bà với anh

Thôi rồi đắt lắm tiết trinh

Hồn em nhập bát cháo hành nghìn năm.

9. Có Khi Nào

- (Bùi Minh Quốc)

Có khi nào trên đường đời tấp nập

Ta vô tình đã đi lướt qua nhau

Bước lơ đãng chẳng ngờ đang để mất

Một tâm hồn ta đợi đã từ lâu.

10. Một Ngày Ta Ngoái Lại

- (Đinh Thị Thu Vân)

Rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại

Bạn bè ơi, khi ấy có còn nhau

Cơn lốc đời đưa đẩy bạn về đâu

Ta ngoái lại tìm nhau, e mất dấu

Ta ngoái lại tìm nhau, mong ẩn náu

Góc bạn bè yên ấm cảm thông ơi

Ta ngoái lại rụng rời đôi cánh mỏi

Góc bạn bè tin cậy, bớt chơi vơi

Ta ngoái lại tìm nhau, đừng sỏi đá

Đừng dập vùi chi nữa trái tim hoang

Thôi đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng

Xin một lần tha thứ thuở lang thang

Tha thứ nhé bạn ơi ngày cay đắng

Ta quẩn quanh nuôi giữ xót xa mình

Tha thứ nhé những niềm vui không vóc dáng

Thủa đam mê bè bạn khuất xa dần...

Rồi sẽ có một ngày, sau tháng ngày dâu bể

Chúng mình cùng ngoái lại tìm nhau

Ta nói yêu thương khi mắt đổi thay màu

Bàn tay héo cầm lâu cho ấm mãi

Trái tim héo, nụ cười xưa dẫu héo

Chỉ xin đừng tàn lụi chút niềm tin

Dẫu mong manh vụn vỡ chẳng nguyên lành

Xin hãy có một này nhen nhúm lại.

11. Quê Hương

- (Giang Nam)

Thủa còn thơ ngày hai buổi đến trường

Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ

Ai bảo chăn trâu là khổ?

Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao

Những ngày chốn học

Đuổi bướm cầu ao

Mẹ bắt được

Chưa đánh roi nào đã khóc!

Có cô bé nhà bên

Nhìn tôi cười khúc khích

Cách mạng bùng lên

Rồi kháng chiến trường kỳ

Quê tôi đầy bóng giặc

Từ biệt mẹ, tôi đi

Cô bé nhà bên (có ai ngờ)

Cũng vào du kích

Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích

Mắt đen tròn (thương quá đi thôi)

Giữa cuộc hành quân không nói được một lời

Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại

Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi

Hòa bình tôi trở về đây

Với mái trường xưa, bãi mía, luống cày

Lại gặp em

Thẹn thùng nép sau cánh cửa

Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏ

Chuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)

Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùi

Em vẫn để yên trong tay tôi nóng bỏng

Hôm nay nhận được tin em

Không tin được dù đó là sự thật

Giặc bắn em rồi, quăng mất xác

Chỉ vì em là du kích em ơi!

Đau xé lòng tôi, chết nửa con người

Xưa yêu quê hương vì có chim, có bướm

Có những ngày chốn học vị đòn, roi

Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất

Có một phần xương thịt của em tôi.