Sài Gòn tháng Mười không mưa, nhưng lòng người vẫn ẩm ướt như mặt kính quán cà phê cũ chưa kịp lau. Không khí cuối thu vương vất chút oi nồng còn sót lại của mùa hạ, lại chộn rộn những cơn gió khô se se báo hiệu mùa gió về. Những con đường lát gạch lở loét bởi thời gian, những gốc me già buông rễ lòa xòa trên vỉa hè, tiếng guốc gỗ, tiếng chuông xe kéo lẫn trong nhịp điệu hỗn độn của thành phố. Người ta vội vàng đi, vội vàng sống, vội vàng thở, để rồi ai cũng giấu một nỗi buồn câm lặng trong bước chân.

Tôi đã quen với thứ nhịp sống ấy từ nhiều năm nay, quen đến mức tưởng mình cũng đã trở thành một phần bất biến của nó: một người viết thuê vặt vãnh, dạy thêm tiếng Pháp cho con nhà giàu để trả tiền trọ, và tiêu tốn những buổi chiều ở quán cà phê lề đường bằng đôi mắt nhìn ra ngoài cửa sổ. Những ngày tháng ấy nhạt như một tách trà nguội. Thế nên khi người bạn cũ ở tòa soạn bất ngờ trao cho tôi tấm giấy mời đến triển lãm tranh từ thiện, tôi đã ngần ngại rất lâu. Những nơi như thế vốn không thuộc về tôi – quá sang trọng, quá xa xỉ, quá nhiều giả định về một tầng lớp mà tôi không đủ tư cách bước vào. Nhưng hôm ấy, có lẽ vì lòng đã nặng nề quá, tôi quyết định đi, như một cách thử xem mình còn có thể rung động vì điều gì khác ngoài nỗi mệt mỏi của đời sống.

Không khí trong phòng triển lãm khác hẳn ngoài kia – tĩnh và sang, như một khúc dạo đầu lặng lẽ giữa bản nhạc của giới thượng lưu. Những bức tranh sơn dầu, bức lụa tơ tằm căng trên khung gỗ quý, những ánh mắt tò mò pha chút kẻ cả của người có học thức, hoặc giả chỉ là kẻ có tiền đang cố mặc định mình như vậy. Tôi đứng lặng bên góc cuối căn phòng, không ai để ý, như một vệt mực vương trên khăn trải bàn lụa trắng.

Cho đến khi tôi thấy em.

Em đứng lặng trước một khung kính lớn, nơi trưng bày tấm lụa trắng thuần khiết nhất trong triển lãm – không thêu, không vẽ, không viền. Chỉ là một tấm lụa tinh khiết, thẳng thớm như thể chưa từng bị thời gian chạm vào. Ánh sáng vàng dịu từ đèn rọi lên tấm lụa ấy, và in bóng em mờ mờ sau lớp kính. Tôi không hiểu vì sao, giữa cả trăm khuôn mặt lướt qua, tôi chỉ dừng lại ở ánh nhìn ấy – một ánh nhìn không chạm vào vật thể trước mặt, mà như đang đi lạc vào nơi nào đó rất xa, rất buồn.

Em không đẹp theo kiểu quá đỗi nổi bật, nhưng có một khí chất khiến người khác không thể dứt mắt: nét thư sinh mềm mại được gọt dũa bởi những quy chuẩn nghiêm khắc, khuôn mặt trắng, sống mũi cao, hàng mi rủ. Em mặc một chiếc sơ mi lụa màu khói, áo khoác vải dạ nâu nhạt, đứng giữa căn phòng tráng lệ như một bức tranh không cần vẽ thêm.

Khi tôi lặng lẽ bước tới gần, em quay đầu lại. Đôi mắt em chạm vào tôi – đen sâu, nhưng không phòng thủ. Ánh nhìn ấy khiến tôi bất giác nuốt khan một cái. Tôi không biết tên em, cũng không biết vì sao tim mình lại đập lệch đi một nhịp.

"Anh cũng thấy nó đẹp?" – Em hỏi, giọng nói ấm, nhẹ như sợi tơ chưa se.

Tôi gật đầu, môi mấp máy như thể sợ nói sẽ phá tan không khí đang mơ hồ ấy.
"Đẹp một cách... dở dang, thiếu một chút gì đó." tôi nói.

Em nhíu mày.

Tôi tiếp, "Vì nó trắng quá. Như chưa từng thuộc về ai. Như một đời chưa viết tên ai lên."

Em mỉm cười. Nụ cười ngắn, rất khẽ, nhưng để lại một dư âm kỳ lạ trong lòng tôi.

"Anh là nhà thơ?" – Em nghiêng đầu hỏi.

Tôi lắc đầu. "Không, tôi chỉ là người đi viết thuê và dạy tiếng Pháp để sống qua ngày."

Em nhìn tôi thêm một lúc, như thể cân nhắc. Rồi đưa tay về phía tôi, lịch thiệp mà không khách sáo:
"Khâu Đỉnh Kiệt."

Tôi siết lấy bàn tay ấy – tay mềm như lụa, nhưng lòng bàn tay có vết chai. Không giống tay của một thiếu gia sống giữa nhung lụa, mà giống một người đã từng cố gắng chạm vào tự do, dù chỉ một lần.

"Hoàng Tinh." Tôi đáp lại, và kể từ khoảnh khắc ấy, tôi biết, số phận mình sẽ không còn nguyên vẹn như trước nữa.

Chúng tôi đứng đó thêm vài phút, nói thêm vài câu chuyện về thơ Pháp, về lụa Việt, về trời tháng Mười và nỗi buồn không tên. Rồi em rời đi trước, để lại tôi đứng nhìn bóng lưng em khuất dần giữa đám đông, như một vệt mực vừa tan trong nước, không thể vớt lại.

Tối hôm đó, tôi về phòng, mở sổ tay viết vội một câu, cũng là khởi đầu cho một chuyện tình mà cả cuộc đời tôi không bao giờ dám kể hết:

"Tôi gặp em – giữa một tấm lụa trắng chưa nhuộm."