Câu 5: Vai trò của văn minh Trung Quốc cổ - trung đại đối với lịch sử văn minh thế giới?

Văn minh Trung Quốc cổ - trung đại có một vai trò rất quan trọng đối với lịch sử văn minh thế giới. Trung Quốc là một trong những trung tâm rực rỡ nhất của lịch sử văn minh thế giới, có ảnh hưởng rất lớn đối với văn hóa khu vực và văn hóa toàn cầu. Nó là một trong những nền tảng, là điểm tựa để phát triển lịch sử văn minh thế giới phát triển đến ngày nay.

Trung Quốc từ lâu được thừa nhận là một trong những cái nôi của loài người.

Chữ viết: Từ đời nhà Thương, người Trung Hoa đã có chữ Giáp cốt được viết trên mai rùa, xương thú, được gọi là Giáp cốt văn. Qua quá trình biến đổi, từ Giáp cốt văn hình thành nên Thạch cổ văn, Kim văn. Tới thời Tần, sau khi thống nhất Trung Quốc, chữ viết cũng được thống nhất trong khuôn hình vuông được gọi là chữ Tiểu triện. Chữ viết Trung Quốc có ảnh hưởng to lớn tới hệ chữ tượng hình trên thế giới. Tiêu biểu ta có thể thấy ảnh hưởng sâu sắc nhất về chữ viết Trung Quốc đó là chữ viết Nhật Bản: chữ Nhật có một số lượng khổng lồ các từ vựng được mượn từ tiếng Hán, hoặc được tạo ra theo kiểu của tiếng Hán, qua giai đoạn ít nhất 1.500 năm. Và theo điều tra gần đây thì ngôn ngữ thông dụng nhất toàn cầu hiện nay là tiếng Trung với hơn 1 tỷ người sử dụng và nói thành thạo thứ tiếng này.

Văn học: Trung Quốc có nền văn học rất phong phú đó là nhờ vào chế độ thi cử và việc văn chương trở thành thước đo của tri thức. Các thể loại tiêu biểu: Thơ,Từ, Phú, Kịch, tiểu thuyết…trong đó tiêu biểu nhất là Kinh thi, Thơ Đường và Tiểu thuyết Minh – Thanh. Văn học Trung Quốc có ảnh hưởng to lớn tới nền văn học phương Đông nói chung, cũng như văn học khu vực Đông Nam Á nói riêng, trong đó có văn học Việt Nam.

Sử học: Người Trung Hoa thời cổ rất có ý thức về biên soạn sử. Nhiều nước thời Xuân-Thu đã đặt các quan chép sử. Trên cơ sở quyển sử nước Lỗ, Khổng Tử đã biên soạn ra sách Xuân Thu.

Tới thời Hán, Tư Mã Thiên là một nhà viết sử lớn đã để lại tác Phẩm Sử kí, chép lại lịch sử Trung Quốc gần 3000 năm, từ thời Hoàng Đế đến thời Hán Vũ Đế.

Tới thời Đông Hán, có các tác phẩm Hán thư của Ban Cố, Tam quốc chí của Trần Thọ, Hậu Hán thư của Phạm Diệp.

Tới thời Minh-Thanh, các bộ sử như Minh sử, Tứ khố toàn thư là những di sản văn hoá đồ sộ của Trung Quốc.

Sử học Trung Quốc là nền tảng để rất nhiều nước trên thế giới dựa vào để phát triển, ghi chép lại  dòng lịch sử của quốc gia, dân tộc mình, là cái nôi của nền sử học thế giới.

Trong lĩnh vực khoa học tự nhiên Trung Quốc cũng có những đóng góp vô cùng to lớn:

-Toán học: Người Trung Hoa đã sử dụng hệ đếm thập phân từ rất sớm. Thời Tây Hán đã xuất hiện cuốn Chu bễ toán kinh, trong sách đã có nói đến quan niệm về phân số, về quan hệ giữa 3 cạnh trong một tam giác vuông.

Thời Đông Hán, đã có cuốn Cửu chương toán thuật, trong sách này đã nói đến khai căn bậc 2, căn bậc 3, phương trình bậc1, đã có cả khái niệm số âm, số dương.

Thời Nam-Bắc triều có một nhà toán học nổi tiếng là Tổ Xung Chi, ông đã tìm ra số Pi xấp xỉ 3,14159265, đây là một con số cực kì chính xác so với thế giới hồi đó.

- Thiên văn học: Từ đời nhà Thương, người Trung Hoa đã vẽ được bản đồ sao có tới 800 vì sao. Họ đã xác định được chu kì chuyển động gần đúng của 120 vì sao. Từ đó họ đặt ra lịch Can-Chi. Thế kỉ IV TCN, Can Đức đã ghi chép về hiện tượng vết đen trên Mặt trời. Thế kỉ II, Trương Hành đã chế ra dụng cụ để dự báo động đất.

Năm 1230, Quách Thủ Kính (đời Nguyên) đã soạn ra cuốn Thụ thời lịch, xác định một năm có 365,2425 ngày. Đây là một con số rất chính xác so với các nhà thiên văn Châu Âu thế kỉ XIII.

- Y dược học: Thời Chiến Quốc đã có sách Hoàng đế nội kinh được coi là bộ sách kinh điển của y học cổ truyền Trung Hoa. Thời Minh có cuốn Bản thảo cương mục của Lí Thời Trân. Cuốn sách này được dịch ra chữ Latinh và được Darwin coi đây là bộ bách khoa về sinh vật của người Trung Quốc thời đó. Đặc biệt là khoa châm cứu là một thành tựu độc đáo của y học Trung Quốc. Bắt đầu từ nhà Minh, y học phương tây truyền vào TQ, một số chuyên gia y học chủ trương “thông suốt đông tây y”, trở thành sự mở đầu kết hợp đông tây y đương đại – mở ra một bước tiến mới trong nền y học thế giới.

Hội họa, điêu khắc, kiến trúc Trung Quốc cũng có ảnh hưởng to lớn tới các công trình sau này của các quốc gia khác trên thế giới. Hội hoạ Trung Quốc có lịch sử 5000 - 6000 năm với các loại hình: bạch hoạ, bản hoạ, bích hoạ. Đặc biệt là nghệ thuật vẽ tranh thuỷ mạc, có ảnh hưởng nhiều tới các nước ở Châu Á.  Các công trình Phật giáo của Trung Quốc có ảnh hưởng sâu sắc tới các công trình đền chùa của các quốc gia châu Á. Những tác phẩm nổi tiếng như cặp tượng Tần ngẫu đời Tần, tượng Lạc sơn đại Phật đời Tây Hán ( pho tượng cao nhất thế giới ), tượng Phật nghìn mắt nghìn tay. Kiến trúc: Cũng có những công trình rất nổi tiếng như Vạn lí trường thành ( tới 6700 km ), Thành Tràng An, Cố cung, Tử cấm thành ở Bắc Kinh.

Thời trung đại Trung Quốc có 4 phát minh lớn rất quan trọng đó là: Giấy, kĩ thuật in, thuốc súng và kim chỉ nam. Bốn phát minh trên ra đời không chỉ trực tiếp giúp cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của con người Trung Quốc, mà đó còn là những đóng góp không nhỏ của một nền văn minh cho toàn nhân loại.

Đối với thế giới sự ra đời của kĩ thuật làm giấy, kĩ thuật in, thuốc súng và kim chỉ nam đã nâng cao được vị thế của loài người, đưa nhân loại tiến lên một bước trong quá trình chinh phục tự nhiên và tranh đấu với tự nhiên với chính con người để sinh tồn và phát triển.