CHƯƠNG 163: LA TỔ

Thê Noa Cửu Biệt Hạnh Bình An
Quyết Tuyệt Như Hà Nhất Đán Phan
Đàn Việt Năng Tương Đao Phóng Hạ
Tiện Thành Phật Tổ Diệc Phi Nan

Dịch:

Vợ Con Xa Cách Được Bình An
Quyết Liệt Từ Đây Dứt Bụi Trần
Đàn Việt Buông Tay Đao Bỏ Xuống
Thời Thành Phật Tổ Ở Ngay Gần

•

La Tổ người huyện Túc Mặc (tỉnh Sơn Đông), lúc trẻ nghèo khổ nhưng thích bay nhảy. Năm ấy trong họ phải cắt một người đi lính thú ngoài biên, bèn cho La đi. La ở ngoài biên vài năm, sinh được một trai, lại được viên Thủ bị chỉ huy yêu mến. Kế viên Thủ bị được thăng làm Tham tướng Thiểm Tây, muốn đem La cùng đi. La bèn gởi gắm vợ con cho người bạn là Lý Mỗ rồi lên đường, suốt ba năm không có dịp về thăm. Gặp lúc Tham tướng muốn gởi thư lên biên ải phía bắc, La thưa xin cầm thư đi để nhân tiện đường ghé thăm vợ con, Tham tướng ưng thuận. La về tới nhà, thấy vợ con đều khoẻ mạnh, cũng được yên lòng, nhưng nhìn thấy dưới gầm giường có đôi giày đàn ông, trong lòng ngờ vực. Kế qua nhà Lý cám ơn, Lý bày rượu khoản đãi rất ân cần, vợ cũng nói Lý giúp đỡ đối xử tử tế, La cảm động lắm. Hôm sau nói với vợ rằng:

- Ta phải đi đưa thư cho chủ, chắc tối không về kịp đâu, nàng đừng chờ!

Rồi ra cửa lên ngựa đi nhưng ngầm núp lại gần đó, đến khuya quay về thì nghe tiếng vợ và Lý uống rượu chuyện trò, nổi giận phá cửa vào. Hai người sợ hãi quỳ xuống van lạy. La đã tuốt đao nhưng lại tra vào vỏ, nói với Lý rằng:

- Ta vẫn coi ngươi là con người, nay lại như thế này, nếu giết đi chỉ làm bẩn đao của ta thôi. Vậy ta giao hẹn với ngươi, ngươi nhận lấy vợ con ta thì cũng phải ghi tên làm lính thay ta, ngựa nghẽo khí giới ta để cả lại đây cho ngươi, ta đi đây!

Rồi bỏ đi.

Người làng cùng báo lên quan, quan phạt đánh trượng Lý. Lý bẩm thật mọi chuyện, nhưng việc không có gì làm bằng nên không tra xét được, sai tìm La khắp nơi vẫn không nghe tin tức gì. Quan ngờ rằng Lý tư thông với vợ nên giết chồng, càng giam cầm Lý và vợ La nghiêm ngặt, hơn một năm thì hai người đều chết trong ngục, quan sai lấy ngựa trạm đưa con La về Túc Mặc. Về sau ở dinh Thạch Hạp có dân vào núi kiếm củi gặp một đạo sĩ ngồi trong hang, không thấy ăn uống gì. Mọi người đều lấy làm lạ, đem thức ăn dâng, có người nhận biết nói đó là La. Cơm gạo chất đầy trong hang mà rốt lại La vẫn không ăn, lại tỏ vẻ ghét sự ồn ào, vì thế mọi người cũng dần dần ít tới đó. Vài năm sau ngoài cửa hang cỏ mọc như rừng, có kẻ tới nhòm trộm vào thấy La vẫn ngồi yên chỗ cũ không hề di chuyển. Lại khá lâu sau, người ta thấy La ra khỏi hang đi dạo trên núi, cho là đã bỏ đi, nhung tới nhìn vào hang thì thấy trên áo La vẫn đầy bụi như cũ, càng lấy làm lạ. Vài ngày sau lại tới xem thì thấy da thịt rã xuống, té ra đã tọa hóa từ lâu rồi. Dân vùng ấy lập miếu thờ, cứ cách ba tháng lại thắp hương đất vàng khấn khứa ngoài cổng. Sau con La tới đó, người ta đều gọi là:

- La Tổ nhỏ!

Giao hết tiền đèn hương cho. Đến nay con cháu vẫn mỗi năm tới đó một lần thu tiền đèn hương. Lưu Tông Ngọc ở huyện Nghi Thủy (tỉnh Sơn Đông) kể cho ta nghe chuyện này rất rõ ràng, ta cười nói:

- Những người mộ đạo Phật trên đời hiện nay không mong làm thánh hiền mà chỉ mong thành Phật tổ, xin nói với tất cả bọn họ rằng nếu muốn thành Phật ngay lập tức thì cứ buông đao xuống đất thôi.

____________________________________

CHƯƠNG 164: QUẤT THỤ

CÂY QUẤT

Ngư Hiên Trùng Lý Thụ Tiên Tri
Cập Giới Qua Kỳ Cảm Biệt Ly
Quất Ấm Thảng Tương Đường Ấm Tỉ
Hậu Tiên Băng Ngọc Hệ Nhân Ti

Dịch:

Trở Lại Ngư Hiên Cây Bảo Trước
Đến Kỳ Qua Đại* Cảm Sầu Bi
Nếu Đem Bóng Quất Cam Đường Đọ**
Băng Ngọc Xui Người Nhớ Trước Sau***

(*) Đến kỳ hạn người mới đến thay người cũ.
(**) Bóng cam đường là điên ông Thiệu Bá. Dân nhớ công đức mà không chặt cành cam đường chỗ ông ở trước.
(***) Băng thanh ngọc nhuận ví với bố vợ và con rể.

•

Ông Lưu người Thiểm Tây làm Huyện lệnh Hưng Hóa (tỉnh Giang Tô). Có người đạo sĩ tới hiến một chậu cây cảnh, nhìn ra thì là một cây quýt nhỏ, thân cây vừa bằng ngón tay, ông từ chối không nhận. Nhung ông có cô con gái nhỏ mới sáu bảy tuổi, hôm ấy gặp ngày sinh nhật, đạo sĩ nói:

- Vật này không đáng biếu đại nhân thưởng ngoạn, chỉ là để chúc tiểu thư được phúc thọ thôi.

Ông bèn nhận. Cô gái vừa nhìn thấy cây quýt thì mừng quýnh, đem đặt trong phòng ngủ, sớm tối chăm sóc, chỉ sợ nó bị thương tổn. Năm ông Lưu thôi giữ chức Huyện lệnh, cây quýt đã lớn, bắt đầu kết trái. Khi ông thu xếp hành trang lên đường, thấy nó nặng nề cồng kềnh, bèn bỏ lại. Cô gái ôm cây quýt kêu khóc, người nhà nói dối rằng:

- Chỉ đi một thời gian sẽ trở lại mà!

Cô gái tưởng thật mới nín khóc. Nhung lại sợ có người khoẻ mạnh vác đi mất, bèn sai người nhà dời ra trồng dưới thềm rồi mới chịu lên đường. Cô gái về nhà, sau được gả cho họ Trang. 

Năm Bính tuất Trang thi đỗ Tiến sĩ, được cử làm Huyện lệnh Hưng Hóa. Phu nhân rất mừng, song thầm nghĩ đã hơn mười năm, cây quýt chắc không còn. Tới nơi thì cây quýt đã lớn hơn mười ôm, trái kết từng chùm từng chùm, kể tới hàng ngàn. Hỏi thăm những người sai dịch cũ, họ đều nói sau khi ông Lưu đi, cây quýt rất tươi tốt nhưng không kết trái, đây là lần đầu tiên có trái, phu nhân lấy làm lạ lùng. Trang giữ chức ba năm, cây quýt ra trái rất sai, đến năm thứ tư thì xơ xác không có một cái hoa nhỏ. Phu nhân nói:

- Chàng không làm quan ở đây lâu nữa đâu!

Đến mùa thu quả nhiên Trang được giải nhiệm. 

______________________________________

CHƯƠNG 165: MỘC ĐIÊU MỸ NHÂN

MỸ NHÂN TẠC BẰNG GỖ

Phân Minh Khối Lỗi Dã Đăng Trường
Như Kiến Minh Phi Tái Thượng Trang
Kim Liệt Cẩm Tiên Nhân Sất Trục
Dương Cừu Trĩ Vĩ Khuyển Đề Nang

Dịch:

Múa May Phỗng Gỗ Khéo Ra Trò
Giống Hệt Chiêu Quân Lúc Cống Hồ
Trang Sức Yên Cương Chó Làm Ngựa
Mỹ Nhân Phi Ngựa Chạy Vù Vù

•

Nhà buôn Bạch Hữu Công kể lúc ở sông Lạc (huyện Lịch Thành tỉnh Sơn Đông) thấy một người mang cái giỏ tre, dắt hai con chó lớn, lấy trong giỏ ra một người đẹp bằng gỗ cao hơn một thước, tay chân có thể cử động được, xinh đẹp như người sống. Kế lấy chiếc nệm gấm nhỏ phủ lên lưng chó, đặt người đẹp bằng gỗ ngồi lên, rồi quát chó chạy mau. Người đẹp bằng gỗ tự cử động, dong ngựa diễn kịch, đứng lên bàn đạp rồi nằm rạp xuống, ưỡn lưng ngã người tựa lên đuôi ngựa, vái lạy đứng ngồi vô cùng linh hoạt. Lại diễn vở Chiêu Quân xuất tái, lấy ra thêm một người gỗ khác, đội mũ gắn lông trĩ, mặc áo bằng da dê cưỡi chó theo sau, Chiêu Quân cứ nấn ná quay nhìn thì người mặc áo da dê vung roi thúc đi mau, giống hệt như người sống vậy. 

*[Chiêu Quân xuất tái: Chiêu Quân ra ải. Chiêu Quân là cung nữ đời Hán Nguyên đế, bị triều đình gả cho chúa Thiền Vu để hòa thân, lúc ra cửa ải vào đất Thiền Vu nàng có gảy khúc đàn tỏ lòng nhớ nước]. 

____________________________________

CHƯƠNG 166: KIM VĨNH NIÊN

Ảo Mộng Cơ Kinh Vọng Tương Lai
Thùy Tri Lão Bụng Cánh Hàm Thui
Tiêu Điều Mộ Cảnh Bằng Thùy Úy
Ngọc Thụ Hoàn Tòng Tâm Địa Bồi

Dịch:

Ảo Tưởng Hầu Do Vọng Tưởng Xui
Trai Già Nào Tưởng Bọc Châu Thai
Điu Hiu Vẫn Cảnh Chi An Ủi
Cây Ngọc Cần Nên Phúc Địa Bồi

•

Kim Vĩnh Niên người huyện Lợi Tân (tỉnh Sơn Đông) tám mươi hai tuổi không có con, vợ thì bảy mươi tám tuổi, tự nghĩ đã hết hy vọng. Chợt nằm mộng thấy thần nói:

- Lẽ ra ngươi phải tuyệt tự nhưng nghĩ tới ngươi buôn bán lương thiện nên cho một đứa con trai.

Kim tỉnh dậy kể với vợ, vợ nói:

- Thật là mơ mộng hão huyền, hai người đều đã sắp vào quan tài cả rồi, con ở đâu ra?

Không bao lâu người vợ thấy bụng máy động, mười tháng sau sinh được một con trai. 

____________________________________

CHƯƠNG 167: HIẾU TỬ

CON HIẾU

Di Thể Nguyên Nan Thảo Hủy Hương
Nại Hà Mẫu Thị Bệnh Cao Hoang
Tiên Tương Hiếp Nhục Thân Phu Thiếp
Hảo Vị Đương Khoa Tục Dị Phương

Dịch:

Di Thể Đành Không Được Hủy Hương
Mẫu Thân Khốn Nỗi Bệnh Cùng Đường
Thịt Hông Đành Cắt Làm Cao Đán
Nối Ngoại Khoa Thêm Một Dị Phương

•

Trước núi Đông Hương ở phủ Thanh Châu (tỉnh Sơn Đông) có Chu Thuận Đình thờ mẹ rất có hiếu. Mẹ bị cái nhọt lớn ở đùi, đau không chịu nổi, đêm ngày rên rỉ. Chu bưng cơm sắc thuốc hầu hạ quên ăn quên ngủ mà mấy tháng mẹ vẫn không khỏi. Chu lo lắng không biết làm sao, nằm mơ thấy cha về nói:

- Mẹ con bị bệnh may nhờ được con có hiếu, nhưng bệnh này không có mỡ người thoa vào thì không khỏi được, con vất vả tội nghiệp quá.

Tỉnh dậy lấy làm lạ, liển trở dậy lấy dao cắt thịt ở sườn, thịt đứt ra nhưng không đau lắm, vội lấy vải bó quanh bụng, cũng không thấy chảy máu. Rồi rán thịt lấy mỡ thoa cho mẹ, lập tức hết đau ngay. Mẹ mừng rỡ hỏi thuốc gì mà hay thế, Chu tìm lời nói dối. Bệnh mẹ dần dần bớt, Chu vẫn giấu kín vết thương chỗ cắt thịt, vợ con cũng không biết. Đến khi lành hẳn, có cái sẹo to bằng bàn tay, vợ hỏi mới rõ sự tình. 

____________________________________

CHƯƠNG 168: SƯ TỬ

Toa Nghê Vị Kiến Đán Văn Danh
Cống Tự Tiêm La Vạn Lý Trình
Năng Sử Kê Mao Suy Tận Lạc
Thử Trung Vật Lý Tín Nan Minh

Dịch:

Sư Tử Nghe Tên Chửa Thấy Qua
Muôn Trùng Cống Vật Tự Tiêm La
Thổi Hơi Nhẵn Trụi Lông Gà Rụng
Vật Lý Xem Đây Cũng Lạ Mà

•

Nước Tiêm La cống sư tử, tới đâu cũng có người đón xem đông nghẹt. Nhìn hình dáng thì khác hẳn lời đồn hay tranh vẽ, lông đen ánh vàng dài khoảng vài tấc. Có người ném cho con gà nó giơ vuốt chụp lấy rồi thổi, thổi một hơi thì lông gà rụng sạch, về lý kể cũng lạ. 

_____________________________________

CHƯƠNG 169: TỬ ĐỒNG LỆNH

LÀM QUAN TỬ ĐỒNG

Tiêu Lộc Đương Niên Tiếu Trịnh Nhân
Mê Ly Thảng Hoảng Cảnh Phi Chân
Tử Đồng Tái Nhậm Tiên Cô Triệu
Mộng Đái Lôi Đồng Mộng Cánh Thần

Dịch:

Cười Chuyện Đấu Hươu Người Nước Trịnh
Mê Ly Hoảng Hốt Cảnh Không Chân
Tử Đồng Tái Nhiệm Tiên Cô Báo
Mộng Tới Hai Phen Mộng Diệu Thần

•

Tiến sĩ Thường Đại Trung là người Thái Nguyên (tỉnh thành Sơn Tây). Tới kinh đô chờ bổ nhiệm, đêm nằm mơ thấy Văn Xương đế quân tới gặp, rút thẻ bói thì được cái thẻ Tử Chàng, lấy làm lạ. Sau Thường có đại tang trở về, hết tang trở lên kinh chờ bổ nhiệm, lại nằm mơ giống lần trước, tự nghĩ hay là mình đước bổ làm Tri huyện Tử Chàng chăng? Sau quả nhiên đúng thế. 

*[Văn Xương đế quân tới gặp, rút thẻ bói thì được cái thẻ Tử Chàng: Văn Xương đế quân theo truyền thuyết là họ Trương, sống vào thời Đường, giỏi văn học, chết làm thần coi việc khoa cử công danh. Tử Chàng là tên huyện thuộc tỉnh Tứ Xuyên, là nơi ở của Văn Xương đế quân nên người ta còn gọi vị thần này là Tử Chàng đế quân. Cái thẻ Tử Chàng dịch chữ "Tử Chàng lệnh", chữ “lệnh" đây còn có nghĩa là quan Tri huyện].