Kẻ phạm tội xảo quyệt vẫn có thể dễ dàng tạo dấu vân tay và ADN giả tại hiện trường. Hiện trường vụ án vốn là chỗ phức tạp, có thể lưu lại đủ thứ dấu vân tay hoặc ADN của những người không liên quan tới thủ phạm như người nhà, hay bạn bè nạn nhân. Chứng cứ dấu lỗ tai có thể loại trừ được những điểm bất tiện trên.

Kỹ thuật xác định dấu vết lỗ tai bắt đầu dược áp dụng từ cuối thế kỷ 19 khi thanh tra Alphonse Bertillon (người Pháp) thực hiện phương pháp nhân trắc học dùng để nhận dạng con người bằng cách đo các thông số bộ phận cơ thể, trong đó có kỹ thuật đo lỗ tai. Tuy nhiên phương pháp của Bertillon không được phổ biến rộng rãi vì các chuyên gia pháp luật cho rằng độ tin cậy không cao bằng kỹ thuật nhận dạng qua dấu vân tay. Hiện nay trên thế giới, cơ quan điều tra một số nước vẫn tiếp tục nghiên cứu kỹ thuật nhận dạng qua dấu vết lỗ tai.

Nổi tiếng nhất trong lĩnh vực này là thanh tra Alfred V. Iannarelli (người Mỹ) và Van der Lugt (quốc tịch Hà Lan). Iannarelli đã dày công nghiên cứu nhận dạng dấu vết lỗ tai hơn 40 năm qua, ông đánh giá: Xác định dấu vết lỗ tai là một môn khoa học chính xác dùng để chứng minh rằng dấu lỗ tai còn lưu lại hiện trường vụ án có thể là dấu vết dẫn đến một nghi can đã xác định.

Iannarelli so sánh dấu vết lỗ tai theo 3 phương pháp.

- Đơn giản nhất là đặt hai mẫu dấu lỗ tai gần nhau và so sánh.

- Cắt dấu vết lỗ tai thu được tại hiện trường và mẫu dấu lỗ tai nghi can thành 4 phần. Kế tiếp ghép chúng lại với nhau và so sánh xem hai mẫu ghép có khớp hay không.

- Lấy bản sao trong suốt của hai mẫu dấu lỗ tai đặt chồng lên nhau. Dùng máy chiếu để so sánh.

Thanh tra Van der Lugt cũng áp dụng các phương pháp so sánh tương tự. Khi lấy mẫu dấu lỗ tai của nghi can. Ông dùng 3 cách: ấn nhẹ, ấn vừa và ấn mạnh. Sau đó, thanh tra so sánh các mẫu này với dấu vết lỗ tai tìm thấy tại hiện trường vụ án để tìm ra các đặc điểm trùng khớp nhất. Tại Hà Lan, tòa án rất coi trọng các chứng cứ ông đưa ra. Van der Lugt từng tham gia điều tra hơn 200 vụ án có liên quan dấu vết lỗ tai ở Hà Lan. Hầu hết các bị cáo phải cúi đầu nhận tội khi ông đưa ra bằng chứng về dấu lỗ tai.

Tính chất pháp lý của dấu lỗ tai

Lỗ tai con người là một vật thể có không gian ba chiều, trong khi dấu vết lỗ tai lại chỉ thể hiện trên không gian hai chiều. Hơn nữa, lỗ tai là một bộ phận mềm. Dấu vết lỗ tai để lại hiện trường có thể bị méo mó, biến dạng ít nhiều tùy theo lực ép khi thủ phạm áp lỗ tai vào. Do vậy, vấn đề quan trọng nhất là phải làm sao lấy được mẫu dấu lỗ tai chính xác nhất. Về mặt pháp lý, theo nguyên tắc áp dụng phân tích chứng cứ khoa học ở Mỹ, tòa án chỉ công nhận phương pháp nào được giới khoa học thừa nhận rộng rãi. Trong khi đó, các công trình nghiên cứu trước nay về kỹ thuật nhận dạng qua dấu vết lỗ tai chỉ mới thực hiện ở quy mô nhỏ.

Dấu vết lỗ tai: Chứng cứ kết tội tại tòa

Năm 1996 tại Anh, một cụ già 94 tuổi bị sát hại tại nhà. Trong lúc khám hiện trường, cơ quan điều tra phát hiện trên kính cửa sổ có dấu vết của lỗ tai. Họ nghi vấn hung thủ đã áp tai vào cửa để lắng nghe động tĩnh trong nhà nạn nhân trước khi hành động. Tòa án mở phiên xử và mời thanh tra Van der Lugt đến giám định. Sau khi so sánh, chuyên gia đến từ Hà Lan khẳng định dấu vết lỗ tai tại hiện trường đúng là của hung thủ. Trước chứng cứ thuyết phục, kẻ thủ ác đã nhận tội. Hắn bị kết án tù chung thân. Đây là vụ án đầu tiên ở nước Anh mà dấu vết lỗ tai được sử dụng làm chứng cứ buộc tội.

Cũng trong năm 1999, tại bang Washington (Mỹ), tòa án mở phiên sơ thẩm xét xử bị cáo David Kunze về tội giết người. Theo cáo trạng, anh ta đã đột nhập vào nhà nạn nhân và ra tay hành hung. Tại hiện trường, cơ quan điều tra tìm thấy một dấu vết lỗ tai để lại trên giường ngủ của nạn nhân. Đối chiếu chứng cứ với mẫu dấu lỗ tai của Kunze, cơ quan điều tra nhận thấy có nhiều điểm giống nhau. Kunze bị bắt giữ và bị kết tội giết người. Tuy nhiên sau đó, phiên phúc thẩm đã không chấp nhận bằng chứng dấu vết lỗ tai vì theo luật của Mỹ, giới khoa học chỉ được tòa công nhận trong trường hợp chứng cứ này được giới khoa học thừa nhận rộng rãi. Cuối cùng, vào năm 2001, tòa đã tuyên hủy án sơ thẩm.